WIJ VIEREN WEER FEEST BURDOR C3@R ALKMAAR— Geh e October Alkmaar - Leiden Wat er aan de „optocht" vooraf gaat KR PHILIP 8 October weer een dag van blijheid over onze vrijheid i en hei huis van Oranje ledere dag met 'n lach! „De stadt van Alcmaer behielt de croon; Zij gaven de Spangjaerts cranssen: Pijpen en trommelen ginghen daar schoon, Men speelde daar vreemde danssen. De Spangjaerts stonden daar vergaert, Zij dansten een nieuwe Spaansche galjaert, Maar zij vergaten te comen in de schansen. HET OUDE STADHUIS badend in een zee van licht Alkmaar's ontzet met I STAAT I VAN UW ZIET Hl ETALA Typen Steno Tac Talen Conversatie Handels correspondent Boekhouden Middenstand diploma S. P. D. Boekhoudt Moderne bedri administratie r „De liefde tot zijn land is ieder aangeboren", heeft Vondel eens gezegd. Hoeveel te meer dan moet dat de liefde voor de eigen stad zijn, bovenal wanneer die stad in onze roemrijke vaderlandse historie met ere vermeld wordt. Van Alkmaar is eens de Victorie begonnen, dat wil zeggen, dat het onze stad was waar in de tijd toen geheel ons land in angstige spanning om ver lossing van het Spaanse juk smeekte, het eerst 't licht der vrijheid gloorde. Alkmaar was trouw aan de Prins, Alkmaar had het aangedurfd op een hoogst gevaarlijk tijdstip de zijde der kleine verdrukte groep te kiezen. Alk maar sloot zijn poorten toen de Spaan se legerscharen de stad naderden en mannen, vrouwen en kinderen voerden een heldhaftige en uiterst bloedige strijd voor onze vrijheid. Niet alleen voor de vrijheid van eigen stad, maar voor die van het ge hele land, want van de vraag of de stad al dan niet in 's vijands handen zou vallen was op dat ogenblik van de grootste betekenis voor de vrijheid van ons gehele vaderland. Alkmaar heeft de beproeving van het beleg dapper doorstaan en het ontzet van deze stad is voor de geschiedenis van ons land van de groctste betekenis geweest. VAN ALKMAAR BEGINT DE VICTORIE. Van Alkmaar begint de victorie! Het Is een gevleugeld woord geworden en zoals thans nog onze kaasmarkt onze stad een wereldberoemde naam heeft gegeven, zo blijft voor alle vaderlan ders aan de naam Alkmaar de herinne ring verbonden aan een der r jemrijk- ste feiten uit onze historie. Dal wij dit dankbaar herdenken be wijst niet alleen de naam „Alcmaria Vicirix" op ons wapen en als naam voor diverse verenigingen, maar ook het feit dat de stad onze ontzetdag 8 October ieder jaar weer op feeste- telijke wijze gaat herdenken. De heer Nachbar, oud-secretaris der feestcommissie, heeft in dit nummer van onze courant laten uitkomen, dat er in het begin van de twintigste eeuw eer tijd geweest is waarin het nationaal gevoel althans wat onze stad betreft enigszins verslapte en dat men het „herdenkingsfeest" heeft overgelaten aan wat jeugdige enthousiasten, die met wat vuurwerk en met een uit de inhoud van vuilnisbakken gestookt vuurtje op het Waagplcin voor een soort feest zorgden, dat die naam aller minst verdiende. Maar uit Alkmaarse jongeren is toen het besef gekomen, dat het anderd moest en ook anders kon. De ontzetvereniging kreeg nieuw bloed en nieuw leven en vanaf die tijd dateert een nieuwe bewustwor ding, een nieuw besef van de gro te betekenis van ons ontzet en van de noodzakelijkheid om dat door de gehele burgerij op passende wij ze te laten vieren. ALGEMENE FEESTVIERING En men ziet hoe dat besef in verloop van jaren tot een spontane algemene actie is gegroeid. Er is een tijd geweest, dat de katho lieken zich afzijdig hielden en dat men er nog aan twijfelde of deze groep stad genoten aan de algemene feestviering wel medewerking kon verlenen. Was niet Alkmaars strijd eigenlijk een geloofsstrijd geweest, was Alva met zijn huurlingen niet de afgezant van de Koning van Spanje, die hem naar het verre Noorden had gestuurd om hier aan de ketterij voorgoed een einde te maken? Het was een vraag, die haar beant woording vond in de uitspraken van katholieken wier stem gezag had, o.a. Pater Willibrordus Lampe O.F.M., die in zijn boek over de Alkmaarse marte laren uit de Spaanse tijd duidelijk liet uitkomen, dat de katholieken in die dagen nimmer aan de Spaanse zijde hadden gestaan en als goede vaderlan ders de vrijheidsstrijd van ons volk in alle opzichten gedeeld hadden. Toen is er met bisschoppelijke goed keuring besloten, dat ook de katholie ken aan onze ontzetviering zouden deelnemen en hoe zij dat doen met welk een toewijding en enthousiasme is ieder jaar weer uit hun spontane ac tie gebleken. Met hun medewerking is het ontzetfeest eerst recht in het teken van een algemeen stadsfeest gekomen en dat men gevoelt, dat het ontzet iets is, dat in het bijzonder ons, Alkmaar- ders, aangaat is gebleken uit het vor men van talloze buurtverenigingen die als om strijd trachten hun straten het mooiste aanzien te geven. Maar niet alleen daarin ligt de grote betekenis van onze 8 October-herden- king. EEN ERNSTIG WOORD. Naast de feestviering past een ernstig woord, een woord van herinnering en overdenking. Dat is in verloop van jaren uitgespro ken door de mannen, die als goede va derlanders en bovenal als goede Alk- maarders doordrongen waren van 1 de grote historische betekenis van deze dag. Met welk een enthousiasme heeft destijd de oude heer Ringers in het Victoriepark zijn gloedvolle redevoe ringen gehouden, van hoeveel liefde voor ons land en zijn historie getuig den niet de toespraken van kapitein Blaauw. oud-directeur van de Cadetten school, die als weinige anderen een kenner van onze historie was en juist daardoor zo goed was doordrongen van de grote betekenis van deze dag voor ons gehele land en voor onze stad in het bijzonder. Hoe hebben zij in woord en geschrift meegewerkt om de Ontzetvereniging tekenis van de pers niet miskend en daar hun onvermoeid streven is in de harten en hoofden van alle Alkmaar- ders de gedachte geboren, dat er een spontane algemene medewerking moet zijn om de feestviering in alle opzich ten te doen slagen. DE DAGEN DER ONDER DRUKKING. Hoe hebben wij in het bijzonder dit hoogtepunt van de dag de rede bij het beeld gemist tijdens de bezetting, toen onze vijanden blijkbaar bevreesd waren voor het opwekken van nationa le gevoelens en van het hijsen van on ze lands- en stadvlaggen, die hoe eer hoe liever moesten verdwijnen. Wij hebben op 8 October in de oor logsjaren op het tijdstip dat de tradi tionele rede zou worden gehouden wel eens een wandeling door het Victorie park gemaakt. De enige bezoekers wa ren wat oude mannetjes, die tussen de vallende bladeren de stelen van hun op zijn kop bengelend pijpje zagen en zich koesterden in het zonnetje. Vanuit een nabij gelegen garage klonken de luidkeels geschreeuwde be velen van een of andere Herr Haupt- mann en onze Victorie-engel stond daar eenzaam en alleen, de arm naar boven en de hand gereed voor de krans, die niet zou worden opgehangen. Laten wij niet meer aan die duistere tijd denken. Dat is voorbij en wij kunnen slechts hopen, dat wij zoiets verschrikkelijks geen tweede keer zullen beleven. WEER VRIJ EN ZELFSTANDIG Nederland is weer vrij en zelfstandig en nimmer hebben wij Alkmaarders dat sterker gevoeld dan toen wij weer bijeen waren bij het Victoriebeeld waar Ir. J. Ringers op de plaats stond waar zijn vader zo vele jaren de bete kenis van deze dag geschetst had en waar de zoon, als zijn waardige opvol ger, de strijd onzer voorvaderen met zoveel gloed en enthousiasme heeft be sproken. En ook in onze stad heeft men dank baar de gelegenheid aangegrepen weer als van ouds te gaan feesten. Straten waren weer versierd, vlag gen waren weer uitgestoken, het caril lon liet weer zijn vaderlandse liedekens horen. En nu zal het weer crescendo gaan, want het oude enthousiasme was niet gedoofd en het smeulende vuur slaat uit met nieuwe vlam men. Nauwelijks is de winkelweek achter de rug of opnieuw verschij nen overal palen en masten om onze stad een feestelijk aanzien te geven. Straks zullen de feestklanken weer het straatrumoer overstemmen en zal Alkmaar in vredelievende wedijver tussen talloze buurtverenigingen weer een stad vol groen en bloemen zijn, een stad, die in de avond door haar feeërieke verlichting een sprookjesach tige aanblik zal krijgen en waar dui zenden uit onze omgeving zullen sa menkomen om onze feeststemming te delen. HET WAKKERE BESTUUR. Het wakkere bestuur der 8 October- vereniging, waar in het bijzonder de jongeren een nieuwe geest tot drang naar een algemene en spontane feest viering hebben geschapen, heeft weer voor een uitstekend programma ge zorgd en wie het boekdeel ziet waarin de blijde gebeurtenissen tot in alle finesses worden beschreven, kan niet anders dan bewondering en waardering hebben voor de mannen van het initia tief en van de daad, die ons op de oude paden hebben teruggevoerd. Alkmaar leeft weer, Alkmaar streeft weer, Alkmaar herdenkt weer de grote dagen van zijn verleden. Spontaan en algemeen zal er weer ge feest worden en wij kunnen hier nog slechts de hoop uitspreken, dat 8 Octo ber een mooie herfstdag zal zijn waar op alles wat wij aan blijdschap in ons hebben en willen uiten zo goed moge lijk tot zijn recht kan komen. Op de 300ste gedenkdag van Alk maars ontzet was het Zijne Majesteit Koning Willem III, die bij de huldiging in het Victoriepark aanwezig was en daardoor aan die herdenking de groot ste luister heeft gegeven. Vijftig jaar later, op 8 O.:'ober 1323, waren het H.M. de Koningin /Vilhel- mina en Haar gemaal Prim Hendrik, die Alkmaar op de feestdag bezochten en als bewijs van Hun grote belang stelling in dit roemrijke feit onzer va derlandse historie, een krans aan de voet van het Victoriebeeld hebben ge legd. Toen is het feest in Alkmaar op luisterrijke wijze gevierd. Het bestuur der Alkmaarse Ontzet vereniging heeft toen een door de heer C. Nannes Gorter verzorgde fegsicou- rant uitgegeven, waarin niet alleen de voorzitter en de oud-voorzitters van de Ontzetvereniging een gedachtenis woord hebben geschreven, maar waar in ook talrijke bekende staatslieden, mi litairen en historici hun gedachten over de betekenis van Alkmaars ont- 8 October -revue in November Alkmaar herbergt binnen zijn muren een tweetal ras-artisten, amateurs weliswaar, maar dan amateurs, die het klappen van de zweep kennen en al jaren lang met het revue-bijltje hebben gehakt. Wie kent ze niet, deze mensen, Piet Cloeck en Guus Verhoeven? Dit jaar komt de 8 Octobervereniging met een revue, die speciaal voor deze gelegenheid werd samengesteld en die een groot succes belooft te worden. Daarin hebben wij aanleiding gevon den, de heer Cloeck een en ander te gaan vragen over deze revue, die wel iswaar pas in November zal gaan draaien, maar waarvan toch wel wat verteld mag worden.,. „Al vanaf begin Augustus", zo ver telde ons de heer Cloeck, „zijn wij be zig met de repetities en het andere voorbereidende werk". De hele revue wordt oorspronkelijk en alles is eigen werk. Natuurlijk zijn er scetches in verwerkt, geschreven door beroepsmensen als Roland Wagter of Ben ter Hall, maar de origineelste vondsten, de pakkendste taferelen ko men voort uit eigen initiatief. Er zullen maar liefst een 45 mede werkenden zijn, allen amateurs, alleen de musici zijn beroepsmensen onder leiding van Joh. Gerritsen. Wij zullen van het programma niet teveel verklappen, want dan zou de aardigheid eraf gaan, maar wel willen wij vertellen, dat er geheel nieuwe, oorspronkelijke décors komen, dat er korte schetsen zullen zijn, balletten, liedjeszangers, conferenciers, en alles, v/at bij een goede revue behoort. Demi-finale en nog enkele program mapunten zijn speciaal ingesteld op de 8e October en daarom verdient deze revue zeker alle aandacht van de Alk- zet hebben weergegeven en in het bij zonder tot uitdrukking brachten hoe Alkmaar en Oranje altijd één en on verbrekelijk zijn geweest. Ruim twee jaren nadat de laatste Spanjaard van Alkmaar was verdre ven heeft Prins Willem van Oranje de steden van het Noorderkwartier be zocht en de Alkmaarse historieschrijf ster Mej. M. W. Maclaine Pont heeft er van getuigd hoe groot de blijdschap en vreugde geweest zijn. welke zijn komst hier heeft veroorzaakt. Men riep elkander toe: „Vader Wil lem is gekorpen!" En dat met zoveel liefde, dat men „de blijdtschap in 't herte wezijde, uit de aensichten mocht scheppen". Die verbondenheid van Alkmaar aan ons vorstenhuis heeft in verloop van eeuwen niets geleden. Zij blijkt uit het bezoek van Z.M. Ko ning Willem III, van H M. Koningin Wilhelmina en Z.K.H. Prins Hendrik op de hoogtijdagen van onze herden king. Zij is ook reeds gebleken uit het bezoek van H.K.H. Prinses Juliana. Het volgend jaar, in 1948, zullen wij de 375ste herdenking van Alkmaars ontzet vieren. Dat jaar zal de feestviering moeten uitblinken, dat jaar zal ons meer dan ooit het besef moeten bijbrengen, dat wij een roemrijke geschiedenis hebben en ons de grote daden van ons voorge slacht moeten blijven herinneren. Misschien is het mogelijk, dat de ge hele prinselijke familie dan bij de her denking in het Victoriepark tegen woordig zal zijn. Het zou opnieuw een bewijs zijn van de verbondenheid van Alkmaar en Oranje en van de grote belang stelling welke ons vorstenhuis steeds getoond heeft voor de herdenking van de roemruchtige feiten uit ons aller historie. Eens riep men: „Alkmaar voor den Prins", maar blijvend moet de leuze zijn: „Alkmaar in lief en leed voor het Huis van Oranje!" Alkmaar's Victorie ontstak het licht van de Vrijheid Er was steeds vriendschappelijk contact 't Was in 1886, dat de heer N. Brou wer, de latere eerste voorzitter der 3 October-vereniging, zich tot het be stuur van „Alkmaars Ontzet" wendde met het verzoek om inlichtingen be treffende de vereniging aldaar, die toen reeds enige jaren op 8 October het ont zet der stad feestelijk herdacht. Het gevolg van die eerste kennisma king was, dat kort daarop, eji wel op 13 Mei 1886, de 3 October-vereniging werd opgericht, die tot op de huidige dag op 3 October herdenkt, wat op die dag in 1574 is geschied. Zo was het eerste contact, tussen de beide verenigingen ontstaan en die eer ste kennismaking had tot gevolg, dat ten enkele maal bestuursleden wel eens over en weer eikaars 3 en 8 October- i'eesten bezochten; het laatst gebeurde dat in 1913. Toen kwam de oorlog en van feestvieren was geen sprake. De kennismaking werd hernieuwd in 3923, toen de Koningin Alkmaar be zocht en de 3 October-vereniging voor een belangrijk deel het Openluchtspel in Alkmaar had geregeld. 't Was op 8 October 1923 tevens mijn eerste bezoek aan Alkmaar, juist op dit hoogtepunt ip de herdenking van het ontzet. Die eerste kennismaking was voor mij van de meest aangename aard en sindsdien ben ik ieder jaar op 8 Oc tober in Alkmaar met enkele bestuurs leden present geweest en omgekeerd hebben we al die jaren het Alkmaarse bestuur met groot genoegen in Leiden ontvangen. Steeds treft het ons, dat de bevolking van Alkmaar zich veel moeite getroost om de stad een feestelijk voorkomen te geven: veel vlaggen, straatversieringen, vooral in de Langestraat, aardige ver lichting van de mooie grachten, electri- s.che versiering aan de gevels der hui- zén en voor de ramen soms kaarsver lichting In Leiden is dat minder het geval, vandaar dat ik in het program ma van de feestwijzer voor 1947 een op wekking heb geDlaatst om het goede voorbeeld van Alkmaar te volgen. Het gemeentebestuur heeft reeds aan deze oproep gehoor gegeven door op 2 October na afoop van de grote Taptoe de oude, middenin de stad staande mo len „De Valk" electrisch te verlichten en de wieken verlicht te laten draaien. We wachten nu af, wat de Leidse bur gerij zelf zal doen. Voor ons is het bezoek aan Alkmaar altijd een aangename ontspanning na de grote drukte van 3 October; we zijn dan toeschouwers en bewonderaars van optocht en versiering en van het werk door de verschillende commissies ver richt om Alkmaar die dag een bizon der feest te bereiden. Moge de goede verhouding tussen de beide verenigingen steeds blijven be staan. W. VAN DER LAAN, Voorzitter der 3 October-ver. te Leiden. oopulair te maken. Zij hebben de be- maarders! (Zegezang uit het „cort verhael" van Mr. N. van Foreest). Regisseur Jos Groenland over Weken'ange voorbereiding noodzakelijk Wanneer in de middag van de 8ste October duizenden Alkmaarders vol ongeduld en halsreikend uitzien naar het in aantocht zijnde, grootste evene ment van de 8 October-viering, de historische optocht, dan zullen er onder hen maar weinigen zijn die zich realiseren welk een ontzaglijke werklust, onver moeibare ijver en enthousiasme nodig zijn om een goede gang van zaken te' verzekeren. Ook wij wisten het niet. Maar een dezer dagen hadden wij een ge- gesprek met de man die dit jaar de regie van dit, steeds weer fraaie schouw spel, op zich heeft genomen, de regisseur Jos. Groenland. Nu weten wij het wel. De incomste van Frederik Hen drik en Prins Maurits" is de titel van de optocht, cn zes-en-twintig wagens zullen in bonte pracht aan het kijkgrage oog van Alkmaars burgerij voorbijtrekken. Als eenmaal, na diverse beraadsla gingen en rijp overleg is bepaald wat de inhoud van de optocht zijn zal, begint pas het werk van de regisseur. Allereerst moet hij zich ervan ver zekeren voldoende medewerkenden te kunnen krijgen. Gebrek aan deelnemers, daaraan heeft men over het algemeen niet te Klagen. Dit jaar heeft men zelfs niet eens van alle particuliere aanbiedingen gebruik behoeven te maken, daar ook de leerlingen van de hoogste klassen van H.B.S., Lyceum, Huishoudschool. Ambachtsschool en Kweekschool hun medewerking gaarne verleenden. De Vieisjes van de Huishoudschool verzorgen zelf hun gehele kledij en grime; hieraan heeft regisseur Groen land dus niets te doen. Zij nemen het eerste nummer, de wagen van de ste- denmaagd, voor hun rekening. De vijf-en-twintig andere nummers vergen evenwel nog een geweldige voorbereiding. De costuums, die allen betrokken worden van de Fa. Helsloot uit Amsterdam, worden door de heer Groenland zelf uitgezocht. Men heeft bij deze bekende firma een keus uit honderden costuums; om van iedere wagen apart en tevens van de nummers onderling een harmonisch geheel te maken, is een taak die heel wat kunst zinnige aanleg en vooral ook, organi satietalent vereist. VOOROP GAAT DE POST- HARMONIE. Drie stedelijke muziekcorpsen zullen meelopen; aan de kop van de stoet de Postharmonie, die in eigen uniform ge stoken zijn, en gevolgd wordt door de wagen van de Stedenmaagd. „St. Cae- cilia" en „Excelsior" lopen gecostu- meerd mee, midden in de stoet. Na de Postharmonie volgt als nummer drie Prins Maurits en zijn gevolg. De vroed schap, schouten en schepenen, die on middellijk achter de wagen van Prins Maurits komen, worden weer gevolgd door de verschillende gildewagens. De uit te beelden gilden alle op te noe men. zou te ver voeren. Wij noemen echter het brandweergilde, dat geheel gekleed zal zijn in de originele kledij Van Alkmaar kwam eens de „victorie" (We hebben 't op school al ge hoord!) Die blijdschap uit vroegere dagen Leeft nóg in herinnering voort. Zeg zelf maar! Wie kan dat vergeten? Het gaat van geslacht op geslacht: De stad werd verlost van Span jolen En v r ij h e i d „den volke" gebracht. Die dag van de achtste October Blijft levenslang iedereen bij Juist w ij, die de vrijheid óók misten, Begrijpen die drie letters: v r ij! Opnieuw werd die vrijheid ge geven (Na vijf jaar) aan 't levend geslacht, Maar't hunkert nog steeds naar „victorie", Wat wordt daar al lang gewacht. Het rommelt en rammelt nog altijd, De wereld herstelt zich niet vlug. Hoe gaan weOp weg naar „VICTORIE" Of naar de ellende weer t'rug PHILIA. van de 17e eeuw, die hier in Alkmaar bewaard is gebleven; het kuipersgilde waarin een deelnemer met de naam Stikvoort niet ontbreekt, en het kaas- dragersgilde. „WAT EEN KERELS ZIJN DIE KAASDRAGERS". „Zullen de kaasdagers hun gewene witte pakken dragen?" informeerden wij. „Neen", zegt de heer Groenland. „Zij zullen worden gestoken in de kledij van de middeleeuwen, want in werke lijkheid droegen zij toen ook geen wit te pakken". Hij vertelt hierover nog een aardige bijzonderheid. „Ik moest dus voor die costuums ook bij de Fa. Helsloot terecht. Maar wat bleek? De meeste van de pakken wa ren te klein voor die stoere kerels. Ter wijl maat 52 de normale maat is, ble ken deze mannen allen maat 56 of 58 nodig te hebben. Men is echter zo wel willend geweest de pakken te vergro ten en deels nieuwe aan te schaffen". JAN STEEN EN REMBRANDT. Verder noemt de heer Groenland nog het wijnkopersgilde, het schuttersgilde, dat verzorgd zal worden door de gym nastiekvereniging „De Halter", en het grutters- en schippersgilde. Het Chirurgijnsgilde zal worden nagebootst naar een schilderij van Jan Steen. Als fantasiewagen gaat mee een nabootsing van de affiche van de ten toonstelling „Weense kunstschatten", waarop een schilderij van Rembrandt is afgebeeld. VIJFTIEN KAPPERS BEGINNEN VIER UUR VROEGER. Om half drie 's middags zal de eerste v/agen het Doelenveld afrijden, doch s morgens om elf uur begint een batal jon van vijftien kappers van de Fa. Michels reeds met kappen en grimeren. Vóór de aftocht houdt de heer Groen land nog een algemene inspectie. Ieder wordt in de juiste houding gezet en ste vig op het hart gedrukt niet naar ken nissen aan de wegkant te wuiven. Men moet de gehele duur der optocht z ij n die men moet voorstellen. Een re gie la minute dus. WAAROM ZIJN ACROBATEN VERBODEN? Dan komt het gesprek op de viering van 8 October; wij merken op dat het wel lijkt of toch nooit in Alkmaar die uitbundige feeststemming heerst als bij voorbeeld in Leiden. „Ja, als wij hier ook een universiteit hadden zou het allicht ook uitbundiger toegaan", zegt de heer Groenland. „Een ding zou echter de stemming er meer kunnen inbrengen, en dat is ver boden door de gemeente. Ik bedoel de acrobaten, vuurvreters en dergelijke mensen, die graag op een dag als 8 Oc tober in Alkmaar hun kunsten zouden willen vertonen. Het gemeentebestuur verbiedt dit om dat het als verkapte bedelarij wordt aangemerkt; dat is heel jammer". Ons gesprek met de heer Groenland r.eemt hierna een einde. „Ik zal blij zijn als alles goed en wel achter de rug is", verzucht de regis seur nog. Wij kunnen ons dit heel goed inden ken, want nu weten wij wat er alle maal aan vastzit. Alle bewondering en waardering voor de mensen die zo'n groot deel van hun vrije tijd opofferen om hun stadgenoten een mooie dag te kunnen brengen. Instituut Longestraat 83 Telefoon 2497 Laat anderen ma praten voor Scheerap parate Hit*evoort 29, Tel. %1S B.V LAN

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1947 | | pagina 10