Gooi hèt roer tijdig om
I FEEST
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
Minder staatsuitgaven en een
normale rente
HHP
diamant terug
Truman waarschuwt
het Amerikaanse volk
Amerikaans vliegtuig
brandend neergestort
Critiek en hulde
abonné's
•beid
ir-revue
BUREAUX
Administratie
Voordam 9 - Telefoon 3320
Rldderitraat/hk Oudegracht
Tel. 3971
Redactie
Achterdam 20 - Tel. 2274
Dir.: J. Bijlsma
Zaterdag 25 Oct
le Jaargang no. 22
DieiLlD VOOR ALKMAAR
TARIEVEN:
Advertenties: 16 cent per
millimeter. Familieberichten
20 cent per millimeter.
Vraag en Aanbod tot 15
woorden 1.—, eik woord
meer 5 ct„ uitsluitend con
tant
Abonnementen: 1.30 per
maand, 3.90 per kwartaal
Er bestaat verband tussen de grote Staatstekorten, de uitbreiding
van de geldcirculatie, de inflationlstische tendenz, die hierdoor ontstond,
de geringe spaarlust, de lage rente en het grote bedrag aan invoer. Dit
verband wordt overduidelijk aangetoond in een kleine doch hoogst in
teressante brochure van de „Stichting tot daadwerkelijke bestrijding
van het inflatiegevaar", getiteld: „De les van de buren". Wjj zullen
thans met onze eigen woorden enkele gedachten van die brochure weer
geven, waarbjj wjj tevens de gelegenheid zullen hebben met enig cijfer
materiaal het betoog te steunen.
Het uitgangspunt voor Neêrlands
moeilijke economische toestand vor
men de geweldige behoeften van de
Staat, die tot uiting komen in de te
korten op de begroting en de goed
koop-geldpolitiek. Zo men wellicht
nog weet, zijn die tekorten voor 1948
door minister Lieftinck geraamd op
1,5 milliard, terwijl zij voor 1947
op ƒ2,1 milliard zijn geschat.
Staatsschuld.
Deze budgetaire tekorten leiden on
herroepelijk tot een toeneming van
de Staatsschuld. Deze ontwikkelde
zich als volgt:
1905 ƒ1,12 milliard; 1920 2,82;
1930 ƒ2,72; 1939 ƒ3,98; 30 Juni 1947
ƒ22,8.
Dit laatste cijfer wil zeggen, dat
ieder lid van onze bevolking in feite
een schuld heeft aan de Staat van
ƒ2375. Doch deze tekorten leiden ook
tot een stijging van de geldcirculatie.
De volgende cijfers mogen dit onder
strepen:
Bankbiljettencirculatie op 6 Mei
1940 ƒ1.159.000.000; 8 October 1945
ƒ398.000.000 (na sanering); 7 Januari
1946 ƒ1.441.000.000; 2 Januari 1947
ƒ2.744.000.000; 20 October 1947
2.812.000.000.
Lenen.
Gjj zult vragen: Waarom? Wel, als
er een tekort is moet de Staat lenen,
want de belastingen zijn niet vol
doende. Dit kan gedaan worden door
langlopende leningen, zogenaamde
obligaties, maar ook door kortlopende
schatkistbiljetten. In beide gevallen
neemt de schuld toe. De schatkistbil
jetten worden echter aan de banken
verkocht en veroorzaken daar ten
slotte een vergroting van het girale
bankgeld, dat, als de banken te krap
in haar bankbiljetten komen te zit
ten, door opvraging van haar depo
sito's bij de Nederlandse Bank kan
leiden tot een uitbreiding van de
bankbiljetten circulatie.
Schijnwelvaart.
Deze sterke geldcirculatie (girale
geld bjj banken plus bankbiljetten)
veroorzaakt in ons land een schijn
welvaart en wel omdat tegenover die
geldmassa geen voldoende goederen
staan. Waren de prijzen niet door de
Overheid vastgesteld, dan zou on
herroepelijk een inflatie ontstaan. Nu
is er a.h.w. een permanent gevaar-
voor inflatie, omdat deze zwevende
koopkracht een uitweg zoekt en deze
niet gemakkelijk kan vinden.
Candidaten voor
het Witte Huis
Robert Alphonso Taft (senior),
republikeins senator uit Ohio, heeft
in een brief aan de voorzitter van
de repblikeinse staatscommissie van
Ohio medegedeeld, dat hij zich can-
didaat stelt bij de verkiezingen in
het komende jaar voor het presi
dentschap van de Verenigde Staten.
Taft's vader, wijlen William Ho
ward Taft, is president geweest van
1909 tot 1913.
Reeds eerder is bekend geworden,
dat ook Harold Stassen, de voor
malige gouverneur van Minesota,
zich candidaat zal stellen.' Verder
verwacht men hetzelfde nog van de
republikeinen Thomas Dewey, gou
verneur van New York, Earl War
ren, gouverneur van Californië, ge-
generaal Dwight Eisenhower, Arthur
Vandenberg uit Michigan.
Kouder
Matige, later in het Noor
delijke gedeelte van het land
krachtige wind uit Oostelijke
richtingen. Aanvankelijk nog
plaatselijk nevel of mist,
overigens zwaar bewolkt met
hier en daar tijdelijke opklarin
gen. Vrijwel overal droog weer.
Kouder.
Voor een deel zoekt zij haar weg
op de aandelenmarkt en wij zien daar
de beurswaarde van de effecten
steeds meer stijgen: naast een wer
kelijke verbetering van de waarde
der ondernemingen zit hier onge
twijfeld inflatievrees achter.
Spaaronlust.
Een gevolg van deze schijnwel
vaart is venwel, dat de consump
tie wordt geprikkeld en dat, mede
door de prijsstijging, minder van
het inkomen wordt gespaard. Dit
laatste, die spaaronlust, wordt
evenwel ook ten sterkste bevor
derd door de lage rente (3 pet.)
ten gevolge van de goedkoop-
geldpolitiek der regering. Doch
deze grote consumptiedrang heeft
tevens de strekking de invoer
uit het buitenland onnodig op te
voeren (er is vraag naar aller
hande artikelen) en de export te
belemmeren, doordat een deel van
voor het buitenland bestemde
goederen binnenlands verkocht
worden. Dus een steeds groter
gebrek aan deviezen.
Wij zien bijgevolg een rode
draad lopen, welke begint bij de
honger van de Staat en die via
een grote Staatsschuld, hoge
geldcirculatie en gedwongen lage
rentevoet leidt tot een steeds
dringender beroep op het buiten
land om deviezen te lenen.
209 gesneuvelden 628
gewonden 16 vermisten
Officieel is bekend gemaakt, dat
de Nederlandse verliezen tussen 4
Augustus en 9 October bedragen
209 gesneuvelden, 628 gewonden' en
16 vermisten.
ALGEMENE VERKIEZINGEN IN
ZWITSERLAND.
Zaterdag en Zondag zullen in
Zwitserland de eerste algemene
parlementsverkiezingen sedert het
begin van de laatste oorlog worden
gehouden. Er moeten 194 afgevaar
digden in de nationale raad geko
zen worden, die op hun beurt te
zamen met de staatsraden, de leden
van de bondsraad zullen kiezen, als
mede de bondspresident voor het
jaar 1948. De aftredende nationale
raad bestaat uit 55 socialisten, 47
radicalen, 43 conservatieve Katho
lieken, 23 afgevaardigden der boe
renpartij, 8 liberaal-democraten, 6
democraten, 6 afgevaardigden van
de enafhankelijke groep en 6 par
tijlozen.
DE BEHANDELING VAN HET
„PLAN MARSHALL" IN EUROPA
Bovenstaand schema brengt de
lange weg, welke het Plan Mars
hall heeft moeten afleggen, op
originele wijze in beeld. De 16
landen dienen nu te wachten, tot
dat het befaamde plan in het
Amerikaanse Congres behandeld
wordt.
ATTLEE NAAR NEDERLAND.
Naar het A.N.P. verneemt, heeft
de Britse minis -president Attlee
de uitnodiging der Nederlandse re
gering om op 4 November de boom
planting op Walcheren bij te wonen,
aangenomen. De heer Attlee zal
vergezeld zijn van zijn echtgenote.
Tevens zullen bij de plechtigheid
tegenwoordig zijn de ambassadeurs
van België, Frankrijk, Canada en
Engeland en de Noorse gezant, zo
mede mayor-generaal Brooks als
vertegenwoordiger van de Britse
strijdkrachten, die op Walcheren
gevochten hebben. De Nederlandse
ministers Beel, Witteman, Neher en
Mansholt zullen waarschijnlijk mede
aanwezig zijn.
Des avonds zal de heer Attlee
aanzitten aan een diner, dat de Ne
derlandse regering in Den Haag te
zijner eer geeft.
Pa vergiste zich
Een gelukkige vader te Hoogkerk
(Gr.) deed dezer d gen aangifte
van een zoon. Tot zijn grote ver
rassing ontdekte hij bij huiskomst
dat het aangegeven kind geen
zoon maar dochter was. Zolang
de officier van Justitie geen
machtiging tot verbetering der
akte heeft verleend, zal de doch
ter voor de burgelijke stand door
gaan voor een zoon.
Hier een foto van een twee-persoonswagentjes dat in Frankrijk thans
geëxposeerd wordt. Het loopt 100 km. op 4 liter benzine, maximum
snelheid 70 km. per uur, weegt nog geen 300 kilo en heeft een cilinder
inhoud van 325 cm3.
Vrijdag werd uit de Amerikaanse be
zettingszone van Duitsland voor onge
veer 6000 karaats aan diamant ter waar
de van ongeveer 2 millioen gulden naar
Nederland teruggebracht. Hiermede is
ron-M /Ue' destijds uit Arnhem ge
roofde diamant, teruggekeerd.
moet inzien, dat het Lagerhuis niet
meer de politieke overtuigingen de-
democratische meerderheid vertegen
woordigt en een ander mandaat moet
zoeken". „Ik geloof, dat de voornaam
ste reden voor deze verschuiving deze
is, dat het volk van dit land het ver
trouwen heeft verloren in het vermo
gen der regering, niet alleen om haar
beloften, op grond waarvan zij werd
Jaboui-, TiudaérsfïeIJ~Tibëfaal, Leeds
labour.
Labour heeft ook in de industriële
gebieden een aantal verliezen gele
den. In meer dan twintig gemeenten,
waar labour de meerderheid had, heeft
zij deze verloren. Hiertoe behoren o.m.
Birmingham en Manchester. De ver
kiezingspropaganda was scherper dan
gedurende vele jaren en er werd ook
Wachten of direct handelen
President Truman heeft in een
radiorede voor het Amerikaan
se volk er voor gewaarschuwd,
dat voorspoed in eigen land en
vrede in de wereld ernstig be
dreigd worden, indien het con
gres niet snel handelt om infla
tie in eigen land en honger en
koude in andere landen af te
wenden.
Truman zeide, dat de critieke si
tuatie, die Frankrijk en Italië
wacht, een van de voornaamste ra
denen voor het bijeenroepen van
een speciale zitting van het congres
was.
Truman ziet voor het eigen land
slechts een alternatief: wachten,
totdat depressie intreedt of te rech
ter tjjd en direct handelen. Hij
sprak de verwachting uit, dat in
1947 nieuwe gelden moeten wor
den aangesproken om de positie in
de bezette gebieden van Duitsland,
Japan en Korea te handhaven.
Frankrijk's behoefte tussen eind
1947 en 31 Maart 1948 schatte hij
op 357 millioen dollar, die van Ita
lië op 142 millioen dollar vóór het
eind van het jaar en 143 millioen
dollar voor het eerste kwartaal van
1948.
In het begin van zijn rede
releveerde hij de stijging der
prijzen in de V.S.: sinds mid
den 1946 zijn de kleren 18%,
het meubilair 18%, het voedsel
40% en aldus gemiddeld 23%
duurder geworden. De kosten
van het levensonderhoud ne
men nog toe, aldus Truman.
Truman zeide met nadruk, dat de.
economische toestand der V.S. in
de kern nog gezond is, doch dat iets
meer dan een vrijwillige poging, de
prijzen naar beneden te krijgen, ge
boden was,
52 slachtoffers
De „United Air Lines" meldt,
dat een viermotorig transport
vliegtuig, op weg van Los Ange
les naar Denver, in een berg
kloof in Zuid-Utah is neerge-
iftort en verbrand.
De bergkloof ligt ongeveer 400
km. ten Zuiden van Salt Lake
City, de hoofdstad van Utah, in
een ruw land temidden van tal
rijke bergtoppen, waarvan som
mige 3.000 meter hoog zjjn. De
piloot deelde tevoren per radio
mede, dat de staart van het
toestel in brand stond en dat; hij
een noodlanding zou trachten uit
te voeren. Deze noodlanding lukte
echter niet.
De ooggetuige te Bryce Canyon
verklaarde, dat de machine vlammen
en rook verspreidde en geheel uit
brandde, nadat ze neerkwam. Het
verongelukte toestel is een 'Douglas
DC 6. Volgens de Douglas Aircraft
Company te Los Angeles betreft het
het eerste ongeluk met dit type vlieg
tuig.
52 Slachtoffers
Volgens de laatste berichten zijn 52
personen omgekomen. Tot nog toe
zijn 14 lichamen uit het wrak te voor
schijn gehaald. De laatste woorden,
die men op de grond via de radio
van de piloot kapitein E. L. Macmil-
len opving, waren: „De staart van
mijn vliegtuig is weg".
Volgens de president van de United
Airlines heeft de piloot al het moge
lijke gedaan om het vliegtuig te red
den. Zijn mededeling, dat het vuur
in de bagage-afdeling woedde, maakt
het mogelijk het onderzoek daarop te
concentreren.
Britten verlaten Palestina
voor Maart 1949
A.P. meldt uit Londen, dat, in
dien de V.N. niet mocht slagen, het
Palestijnse vraagstuk op te lossen,
de Britse regering van plan is om
haar troepen en administratief per
soneel op zijn laatst vóór Maart 1949
uit Palestina terug te trekken.
MINISTERS OP SOESTDIJK.
H.K.H. de prinses-regentes heeft
gisteren in haar paleis te Soestdijk
ontvangen de ministers Schagen
van Leeuwen en Jonkman.
De dag van heden geeft niet zelden
reden tot ontevredenheid. Meer dan
ooit voor de oorlog gebeurde, wordt er
critiek geleverd, v.n.l. op to:standen
binnenslands of op dat wat er direct
bij betrokken is. De eenheid naar
buiten, die ons volk vertoonde in de
jaren van moeite en zorg, viel uiteen
kort na de bevrijding. Enige tijd nog
werden de idéalen voortgedragen en
stond het Nederlandse hart soms weer
in vuur en vlam, doch c'e splitsing
yoltrok zich, eelvoudig.
De onverwachte problemen, die zich
vertoonden toen het duister van de
nacht der bezettingsjar n was ge
weken, waren talrijken de oplossing
dikwijls een» schier niet te volbrengen
taak.
De critiek op dit en op dat was niet
van de lucht. Ja, er ontstond zelfs
een weekblad, dat zich dank zij deze
critiek een bestaan verschafte. Het
ging zelfs zover, dat binnen 'de boezem
der criticerende redactie zoveel critiek
ontstond, dat dit de geboorte van een
nieuw hoon- en spotblad tengevolge
had. Beide konden nu ook nog critiek
op elkaar uitoefenen, zodat de zaak
nog volmaakte werd.
Och, de onderwerpen, die aan dit
alles bloot stonden, lagen dan ook voor
het grijpen. Dat begon met de Indo-
nesië-politiek der regering, zette zich
voort in de loon- en prijspolitiek annex
groentenhandelaarsstaking ten voor
dele van de diepvriesfabrikgntende
havenstakingen; het weinige papier,
dat de kranten steeds en ook vandaag
nog toegewezen krijgen; het doordraaien
van groenten; de Surinaamse sinaas
appel; de zuivering; de politieke delin
quenten om in de laatste publicaties
van de Rekenkamer en de manupilaties
van de Rijks Verkeers Inspectie te
Arnhem hun „bekroning" te vinden
Critiek is een goed verschijnsel. Zijn
het niet uw vrienden, die U Uw feilen
tonen Natuurlijk, daarmede wordt
opbouwende critiek bedoeld, zijnde
een opmerking van de ander, die als
min of meer deskundige toeschouwer
wordt geuit in de veronderstelling iets
in de goede richting te kunnen stuwen
of te kunnen verbeteren. Het kan ook
een waarschuwing inhouden, een alarm
sein voor iemand, die te goeder trouw
doch verkeerd handelt.
De wereld kan niet buiten deze cri
tiek, omdat het de prikkel is, die bij
verslappen van inspanning of aan
dacht deze weer moet activeren. Af
brekende critiek, dus uitgebracht ten
eigen bate moet als afkeuringswaardig.
ongepast en onnut ter zijde worden
geworpen of tot zwijgen worden ge
bracht.
Wij willen tot slot van deze opmer
kingen echter eens een ander geluid
doen horen, eens wijzen op iets anders,
iets dat de lof verdient van geheel ons
volk.
De dagbladen hebben het reeds in
woord en beeld bericht en wij willen
slechts de namen noemen, namen
die een begrip inhouden: „Willem
Rüys" en „Nieuw Amsterdam".
Wat hier door ons land wordt ge
presteerd is zeker waard in deze kolom
vermeld te worden. Wat hier tot stand
werd gebracht, is iets waartoe niet één
ander land in Europa na 1945 in staat
bleek te zijn'. Het toont, dat Neder
land hoe geslagen, hoe getrapt, hoe tot
armoede gebracht, niet bij de pakken
is gaan neerzitten, doch dat er gewerkt
wordt, dat dit volk in zijn diepste we
zen weet, dat het een kracht bezit en
dat het die kracht gebruiken moet.
De Nederlandse scheepswerven bou
wen. Schip na schip glijdt van de hel
ling en waar een lege plek komt, gaan
de machtige kranen er direct toe over
een nieuwe kiel te leggen voor het vol
gende bouwnunrmer. De zeeslepers, die
in gealliëerde dienst de oorlogvoering
onschatbare diensten bewezen, doen
opnieuw van zich spreken. Dat alles
bewijst, dat ons volk na vijf jaren van
scheiding de zee trouw is gebleven, de
zee die ons land direct en indirect die
plaats in de rij der volkeren gaf, die
het innam en weer zal weten te ver
overen.
Dat de daden van de scheepsbou
wers en de prestaties van ons zeewezen
ditmaal onder de aandacht, ons volk
ter inspiratie en ten voorbeeld zijn.
Ad Interim,
OPNIEUW EEN VROUWELIJKE
WIELERTOPPRESTATIE
Eliane Bonneau heeft op de baan te
Arcachon in 1 uur 37.564 km. afge
legd, waarmee zij de prestatie van
Rolande Dannie, die op 10 October in
1 uur 37.090 km. aflegde verbeterde.
De 50 km., die 15 October door de
Engelse Magraret Sutcliffe in 1 uur
24 min. 53.4 sec. gereden werd, reed
zij in 1 uur 20 min. 17.4 sec.
EVEN:
14 cent per
Daagjes" tot 1b
•t„ elk woorc
sluitend contan
1: t 1.10 per
per kwartaa
nk te Alkmaar
het Dagblad
en de oude en
igedaan is ge-
DAGBLADEN.
ie na de laatste
tm. Muziekverenï-
snzaal van „Het
haar 25-jarig be-
fant de zaai was
kunnen bevatten,
stukken, die alien
toespraken naar
bben, was de zeer
Snigingen, de
ngsleven inneemt,
„Excelsior" heeft,
feliciteerde, maar
durf, om een zo
[lie van Muziek-
feliciteerd, sprak
:amens het ere-
de voorzitter ex-
rof wat spr. zeide
het Wilhelmus
dag der bevrij-
;ker diepe indruk
m cadeaux aan in
t ook nog namens
tz, oud-voorzitter,
orden deed ver-
voorzittersh amer,
ens Rochdale, de
de voetbalver,
heer Lous na-
ond en Alkm. be
ier Couwenhoven
op drievoudige
ter van de Partij
ens de woningb.
lens de Arbeids-
e sprak als voor-
er. en memoreer-
vanhartelijke
'werking die Ex-
Ie.
Idigde namens de
a en de K. A. M.
iert gelukwensen
ingen ophaalde,
Voor Arbeidsont-
>g de heer Schin-
Spoor- en tram-
k namens Alkm.
gr namens Eens-
:e Groot (St.
ewest N.-H. Ned.
Órst (Alkmaarse
ipheus)Meyer
ad)A. Blom
t> en Wetsteijn
hun felicitaties
raaie bloemstuk-
jndei* enveloppe cn
'.ememoreerd, dat
in hun huldebe-
t ook betrokken
le heer Ander-
directeur is der,1
ivie Excelsior bij
heeft daarna
S heer Kamp al-
dank gebracht
1de aan de Ver
haar directeur,
'zich van zijn
kend gekweten
leentebestuur en
acht.
1 gelegnheid om
tomen dat al is
f' uit de naam
ntwikkeling op
het wezen vatv
tnderd. Zij staat
lar blijven staan
len op democra-
rvoor staat het
Voor diverse
Kamp nog een
d ook wat be-
iadeaux en de
Sn.
e tijd gezellig
Excelsior een
1 beloning voor
Dreioi zien uit
De choiera-epidemie in Egypte
breidt zich nog steeds uit.
Het Egyptische ministerie van ge
zondheid maakt bekend, dat in de
voorafgaande 24 uur 374 personen aan
cholera zjjn gestorven en dat 739
nieuwe gevallen zjjn gerapporteerd.
waarmede Bath ons in Haar mooie
oude stad een welkom heeft toegeroe
pen.
De uitslagen.
Zaterdag verloren de Alkmaarse
heren met 70, de dames met 60.
Zondag daarentegen was het resul
taat beter. Gisteren n.I. won A.M.
H.C. beide mixedwedstrijden met
2—1 en 6—1 na goed spel.
t ,,De Bonte Spe-
8 October-Vereni-
jeven van hun
lagmet een
14> 15 en 17 Nov.
opvoeringen zijn
aorgen, 4 Novem-
uur in de grote
Jrtujhèh Vlies. Daar zijn dan
vijf uitreikbureaux, voor elk der vijf
avonden één. Kaarten zijn allen verkrijg
baar op vertoon der diploma's (lid 2,
huisgenoot 1).
Verdere uitreiking van kaarten heeft
niet plaats. Dit geldt ook voor eventuele
nieuwe leden, die zich nog aanmelden.
Plaatsen kunnen besproken worden al
leen op de dag, waarvopr men toegangs
bewijzen heeft en wel van 11—12 uur in
Het Gulden Vlies.