Twaalfduizend leden van de P.v.d.A.
te Amsterdam bijeen
VictoryHotel
Henry Wallace candidaat voor
Amerikaans presidentschap
Setyadjit
Dinsciag 30 Dec. 1947
144e Jaargang No. 248
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
Plan tot stichting van
derde partij
Republiek aan
vaardt voorstellen
De Indonesië-politiek en
C.P.N.-aanval
Toch Amerikanen naar
St. Moritz
Nieuwjaar in
Pensioenwet voor
weduwen en wezen
Anti-inflatiewet is zoek
Eindresolutie van
Communistisch congres
RUMOER OP
DE BALKAN
m WEERBERICHT
Vanaf 2 Januari brengen wij:
WITH
BUREAUX
ADMINISTRATIE
Voordam 9 - Telefoon 3320
RiSderstraat/hk Oudegracht
REDACTIE
Achterdam 20 - Telef. 2274
Postgiro 434000
(t..n. v. N.V. Ver. Noordh.
Dagbl. i. o., Alkmaar)
Directeur: J. Bijlsma
TARIEVEN:
Advertenties: 16 cent per
millimeter. Familieberichten
20 cent per millimeter.
Vraag en Aanbod tot 15
woorden 1.elk woord
meer 5 cent, uitsluitend
contant
Abonnementen: 1.30 per
maand, 3.90 per kwartaal
Wrnd. Hoofdredacteur: Jac. Broersen.
Rayonredacteur: W. Oliemans.
Kringen, die nauwe betrekkingen
onderhouden met de voormalige
vice-president der Verenigde Staten,
Henry Wallace, hebben verklaard,
dat Wallace zich candidaat wil stel
len voor het presidentschap der V. S.
en wel aan het hoofd van een nieu
we „derde partij".
Wallace is een der laatste aanhangers
van Roosevelt's „New Deal". Men neemt
aan, dat Wallace in dertig staten als
candidaat voor het presidentschap der
V. S. hoopt vcor te komen. Hij wil
voorts een politieke organisatie opbou
wen om zich in alle staten tegenover
de republikeinen en democraten te
stellen. Zijn partij zou thans geen ze
tels in het Congres willen veroveren
maar zich concentreren op het presi
dentschap en het vice-presidentschap.
Het vice-voorzitterschap der nieuwe
partij is aangeboden aan de linkse de
mocraat Glen Taylor uit Idaho, die
Wallace ondersteunt.
Men gelooft over het algemeen piet,
dat Wallace kans maakt president der
V. S. te worden in 1948. Hij zal echter
steun aan Truman onttrekken, hetgeen
ertoe zou kunnen leiden, dat er een
republikein president zou worden.
Wallace's sterkste aanhang, zo rede
neert men, bevindt zich in de staten
New York en Californië: als Truman
hier geen meerderheid verwerft, dan
zouden de republikeinen in deze twee
staten de meerderheid krijgen en met
verdere aanhang zouden zij dan het
presidentschap kunnen veroveren.
Wallace geniet krachtige ondersteu
ning van de uiterste linkervleugel der
vakverenigingsleden, voorts van de ne
gers en de radicale jongeren, maar
men verwacht, .dat er geen vakbonds
leiders achter hem zullen staan. Ook
de meerderheid der vakverenigingsle-
dor. zou hem niet steunen wegens zijn
vriendschap voor de Sowjet-Unie.
De gemiddelde aanhanger van ,de
New Deal zou evenmin op hem stem
men.
WALLACE VOOR DE RADIO.
Later heeft Henry Wallace, in een
radio-rede aangekondigd, dat hij onaf
hankelijk candidaat zal zijn voor de
presidentsverkiezing in 1948 in de
Verenigde Staten. Er is geen sprake
van een werkelijke tegenstelling tus
sen een Truman en een republikein,
aldus Wallace. Beiden staan een poli
tiek voor, welke de deur openzet voor
nog .een oorlog bij leven van onze ge-
Het Republikeinse persbureau
Antara meldt dat het Republikein
se kabinet besloten heeft de nieu
we voorstellen van de commissie
van goede diensten betreffende
het staken der vijandelijkheden te
accepteren, echter „met enige
amendementen".
neratie en deze zeker maakt voor on
ze kinderen. Ik herhaal, dat de Ver
enigde Staten niet geheel veilig zul
len zijn tenzij bij een werkelijke vrede
tussen dit land en Sowjet-Rusland en
bij het bestaan van een internationale
lolitieke macht, sterker dan het mili
taire apparaat van enig land, met in
begrip van de Sovjet-Unie en bij
het bestaan van een internationale
verbondenheid. Wallace verklaar
de zich tegen „imperialisme of expan
sionisme, in welke vorm dan ook zo
wel van de kant van Groot-Brittannië,
de Sowjet-Unie of de Verenigde Sta
ten" en drong aan op het houden van
een ontwapeningsconferentie door de
V. N. Hij verklaarde zich tegen de Tru-
mandoctrine en het plan-Marshall, zo
als die naar voren worden gebracht,
daar deze .Europa verdelen in twee
kampen". Zij die wij in politiek op
zicht „kopen" met ons voedsel aldus
Wallace, zullen ons spoedig in de steek
laten. Zij zullen ons betalen met munt
van tijdelijke dankbaarheid en ons dan
gaan haten omdat onze politiek hun
vrijheid vernietigt.
Gistermiddag vier uur Bataviase
tijd heeft op het Amerikaanse
consulaat-generaal een informele
ontmoeting plaats gehad tussen
de minister-president, dr. L. J. M.
Beel, en de republikeinse vice-
premier, Setyadjit. De ontmoeting
was oorspronkelijk bepaald tussen
dr. Beel en de republikeinse eerste
minister, mr. Amir Sjarifoeddin op
verzoek van laatstgenoemde. We
gens ongesteldheid lan Sjarifoed
din kon deze echter onmogelijk
aanwezig zijn.
Reuter meldt nader uit Batavia,
dat de ontmoeting naar verluidt,
geschiedde met voorkennis van de
commissie voor goede diensten.
Nieuwjaarsreceptie
Comm. der Koningin
De Commissaris der Koningin in de
provincie Noord-Holland en Mevr. de
Vos van Steenwijk zijn voornemens
oor autoriteiten en besturen met hun
dames een Nieuwjaarsreceptie te hou
den op Zaterdag 3 Januari a.s., des na
middags van 15—17 uur ten Provincie
huize (ingang Paviljoenslaan).
Heden vertrekken nog 3 Amerikaan
se ploegen naar St. Moritz, alhoewel 't
nog steeds niet zeker is, dat zij ook
inderdaad aan de winterspelen zullen
deelnemen. Het gezelschap bestaat uit
33 personen, onder wie de teams voor
de bobwedstrijden en voor het hard
rijden op de schaats, benevens vier
leden van de ploeg voor het kunstrij
den. Acht andere kunstrijders (sters)
zullen zich later bij hen voegen.
Men herinnert zich dat het Ameri
kaans Olympisch Comité ongeveer 'n
maand geleden te Chicago besloot alle'
Amerikaanse ploegen van de winter
spelen terug te trekken voor het geval
het Zwitserse organisatie comité de
inschrijving van de niet door 't Ame
rikaans Olympisch Comité erkende,
Amateur Ice Hockey Association ac
cepteerde. Inmiddels heeft het Zwit
serse organisatie comité in zijn verga
dering van 14 December j.l. deze in
schrijving inderdaad aanvaard. De
eindbeslissing inzake het geschil is
evenwel nog niet gevallen.
Spanje neemt deel aan
Plan-Marshall
Volgens gezaghebbende kringen te
Washington „bestaat er geen reden,
waarom Spanje geen deelgenoot zou
worden in het „plan-Marshall". Men
kon echter geen bevestiging geven van
berichten in de Londense pers, vol
gens welke de ministers van Buiten
landse Zaken van Frankrijk, Groot-
Brittannië en de Verenigde Staten te
Londen overeengekomen zouden zijn
Spanje in het plan op te nemen. Span
je zou als deelnemer geaccepteerd
moeten worden door de zestien landen
die aan de Parijse conferentie hebben
deelgenomen.
Prijsverhoging van petroleum
De wereldmarktprijs voor alle aard
olieproducten, welke reeds gedurende
het gehele jaar 1947 een stijgende ten-
fienz vertoonde, is gedurende de laat
ste maanden opnieuw belangrijk ge
stegen. Bovendien zullen met ingang
van 1 Januari 1948 invoerrechten wor-
c'en geheven. Dit heeft tot gevolg,
dat ook in ons land lichtpetroleum,
tractorpetroleum, speciale benzines,
stookolie, minerale terpentijn en verf-
verdunner uit minerale terpentijn met
ingang van 1 Januari 1948 duurder
zullen worden. De prijs voor lichtpe-
ti oleum zal met 2 cent per liter stij
gen. De maximumprijs zal in de ver
schillende zones f 0.145. f 0.15 en
f 0.155 bedragen
Staande op een met rode doeken om
hangen podium, dat voorzien was van
de emblemen der Partij van de
Arbeid, hoorde Prof. Ir. W. Scher-
merhorn de in massazang ten gehore
gebrachte „Internationale" aan, die
gisteravond door het RAI-gebouw te
Amsterdam weerklonk, toen hij als
eerste spreker voor de microfoon
verscheen.
Naar wethouder Mr. A. de Roos,
die deze demonstratieve massa
bijeenkomst van de federatie Amster
dam der Partjj van de Arbeid opende,
mededeelde, waren er bijna 12.000
mensen in de grote hall aanwezig.
Het Indonesische probleem vormde het
eerste onderwerp van prof. Schermer-
horn's rede. Spr. geloofde, dat het pro
bleem in vele opzichten was „doodge-
praat", dat de kansen, die Linggadjati
bood, waren gemist, omdat „al te velen
aan onze kant zich er tegen verzet
hebben". „Tussen de souvereiniteit van
de verenigde staten van Indonesië aan
de ene kant en een koloniale gezags
uitoefening aan de andere liggen geen
andere mogelijkheden", zo betoogde hij.
Prof. Schermerhorn stelde zich achter
diegenen, die vrezen, dat een Indone
sisch zelfbestuur ontoereikend is voor
de materiële verzorging van het mil-
lioenenvolk.
Het resultaat van dit militair geweld
is klein geweest, aldus spr. en nu wijt
men dit aan het uitblijven van de be
zetting van Djogja. Voor dit alles
wordt soms de P. vd A. de verantwoor
delijkheid in de schoenen geschoven.
Prof. Schermerhorn zeide met deze
legende af te willen rekenen.
Het tweede en laatste onderwerp van
zijn rede was gewijd aan de „daemonie
van de moderne staatsadministratie"
Hij noemde de bureaucratie een der
grootste plagen van deze tijd, maar
verzette zich tegen de beschuldigingen
als zou de P. vd A. in Nederland daar
voor verantwoordelijk zijn: Dat zijn de
hoofdambtenaren en van hen zijn er
hoogstens 10 procent leden van de
Partij.
Na de pauze betrad het Tweede Ka
merlid Evert Vermeer het podium. Hij
richtte enkele aanvallen op de Com
munisten en riep onder meer uit, dat
de Sovjet-Unie het herstel van Europa
onmogelijk maakt door de Balkanlan-
den te verbieden deel te nemen aan
het Marshall-plan In antwoord op de
mening van Paul de Groot, secretaris
van de CPN, die op het laatste con
gres betoogd had, dat Nederland met
handen en voeten aan het Amerikaan
se kapitalisme was uitgeleverd, zeide
spr. dat men in een vreedzame over
eenkomst tussen volken niet altijd de
uitlevering van het ene volk aan het
andere moet zien, al komt het er in
de nieuwe volks-democratie in Oost-
Europa wel op neer.
De heer Vermeer nam vervolgens 't
beleid van de socialistische ministers
in Nederland onder de loupe en con
cludeerde, dat deze leden van de PvdA
„in het verarmde, uitgeputte Neder
land van na de oorlog, vele sociale
maatregelen en verbeteringen hebben
weten door te voeren, die tot de on
mogelijkheden behoorden in de over
vloed van het steenrijke Nederland
van vóór de oorlog".
Over de door Paul de Groot aange
kondigde hoofdaanval van de CPN op
de PvdA zeide spr., dat deze hem lie
ver was dan vriendschapsverdragen
met de communisten, „waarover de so
ciaal-democraten in de Balkanlanden
ons misschien wel iets kunnen vertel
len". Een machtig NW zal in ons land
deze aanval kunnen afslaan. „Neder
land is geen Frankrijk", zo voegde hij
er aan toe. Ook roerde de heer Ver
meer de „royementen, die in een zeke
re politieke partij zullen komen" aan
en hij vroeg zich af, hoe het met die
geroyeerden af zou lopen, indien Ne
derland een z.g. volksdemocratie ware.
Door eigen geweer gedood
De 23-jarige P. van Doesburg, die de
Kerstvacantie bij zijn ouders te Loos-
drecht doorbracht, ging Zaterdagmid
dag. met een vriend op de plassen ja
gen. Bij het aan land stappen, greep hij
zijn geweer bij de loop vast. De haan
bleef echter achter een kledingstuk
haken, waardoor het geweer afging en
Van D. door de volle lading hagel in
de keel werd getroffen. Hij werd op
slag gedood.
^a-uicmrAjax. jü>c gelijkmaker, twee seconden vóór het eindsignaal
klonk, wordt gemaakt. Eindstand 11.
Inde Bar:
FAMILIE THé DANSANTE van 15.30 tot 18 uur.
SOIREE DANSANTE van 20 tot 1 uur.
Jitgebreide keuze van gerechten in het Restaurant
Gezellig bitteruur ook in het café.
Aan de vleugel TONY WILLEMSEN met medewerking van de bekende
RUSSISCHE RADIOVIOLISTE NADIA BROSGOUL.
Het bij de Tweede Kamer ingedien
de wetsontwerp tot wijziging van de
Pensioenwet brengt een belangrijke
verbetering van het weduwen- en
wezenpensioen. Indien de voorgestel
de wijziging tot stand komt wordt de
maximum-grondslag, waarnaar de pen
sioenen zullen worden berekend, ver
hoogd van 3000 gulden tot 4500 gul
den. Het maximum van het pensioen
voor de weduwe kan dan stijgen van
1400 gulden tot 2000 gulden, voor de
halve wees van 300 tot 450 gulden,
vi^r de hele wees van 600 tot 900
gulden en voor het gezin van 2400 tót
3600 gulden. De kosten van deze ver
betering zullen onder meer worden
gedekt door een verhoging van de bij
drage voor gezinspensioen van 5.5 tot
6.1 percent.
Charles Ross, secretaris van presi
dent Truman, heeft medegedeeld, dat
de originele tekst van de anti-inflatie
wet, die de President Maandagochtend
zou tekenen, door een onverklaarbare
oorzaak zoekgeraakt is, waardoor de
v/et nog niet door Truman is getekend.
Een afschrift van het origineel werd
Maandagavond per vliegtuig naar Jo
seph Martin, voorzitter van het Huis
van Afgevaardigden te North Attleboro
(Massachusetts) gezonden. Daarna zou
Truman moeten tekenen. Deze copie
werd in de loop van Maandag door
senator Vandenberg getekend, nadat
de originele tekst was zoekgeraakt. Se
nator Vandenberg en Martin als voor
zitters van de Senaat en het Huis van
Afgevaardigden moeten eerst tekenen
voordat President Truman het wets
ontwerp tot wet kan verheffen.
Blinde hazardspeler staat
terecht
Mr. J. Fabius, procureur-generaal
bq het Amsterdamse Gerechtshof,
eiste gistermorgen 1 jaar en 6 maan
den gevangenisstraf tegen de 26-
jarige Amsterdammer J. V., die op
16 September j.l. door de rechtbank
tot deze straf was veroordeeld wegens
hazardspel.
Tezamen met andere verdachten,
die niet in hoger beroep zijn gegaan,
heeft V. in Maart van dit jaar een
zekere S. bewogen tot het meedoen
aan het beruchte „één, twee, drie....
klaveraas" in. een perceel aan de Mo-
lensteeg te Amsterdam.
Verdachte, die bij de rechtbankzit
ting reeds Verteld had, dat hij niet
org goed meer kon zien, is sinds twee
maanden in het Wilhelmina Gasthuis
opgenomen, omdat hij volslagen blind
is geworden.
In het huishoudelijk gedeelte van de
laatste dag van het CPN-congres te
Amsterdam werd met algemene stem
men de volgende motie aangenomen.
Het congres roept de gehele partij op
de grootst mogelijke activiteit te ont
wikkelen tot het in beweging brengen
van de massa van het werkende volk
voor brood, zelfstandigheid, vrede en
democratie;
voor de verdediging van de Neder
landse industrie, de scheepvaart en
landbouw, die door het Marshall-plan
bedreigd worden;
draagt het nieuwe partijbestuur op:
1 een omvattende opklaringscampag
ne te organiseren over de bedreiging
van het Marshallplan en voor ons
plan van nationale welvaart;
2. binnen de kortst mogelijke tijd een
program van onmiddellijk eisen op
te stellen voor de verdediging van
het levenspeil van alle werkers;
3. een massa-beweging van nationale
welvaartcomité's in het leven te
roepen op de breedst mogelijke ba.
sis voor onze nationale zelfstandig
heid, voor democratie, voor vrede
in Indonesië en in de wereld;
4. maatregelen te nemen teneinde de
actie tegen de nieuwe oorlogsplan
nen der koloniale reactie, tegen de
afschuwelijke terreur in Indonesië,
voor de terugtrekking van het Ne
derlandse leger en het totstand-
brengen van vreedzame betrekkin
gen met de republiek Indonesië
kracht bij te zetten;
5. het gehele partij apparaat te door
dringen van de Ltfangrijkheid van
het werk op het platteland (volgens
de richtlijnen die in de betreffende
afzonderlijke resolutie zijn vastge
legd), van het werk onder de mid
denstand, de vrouwen en de jeugd;
6. bij de verbetering van het werk
van onze organisatie de nadruk te
leggen op het werk in de bedrijven
er. op de zelfwerkzaamheid van de
districten, onder leiding van sterke
districtsbesturen.
Gedurende de gehele loop der ge
schreven geschiedenis is de Balkan een
gebied geweest, dat een belangrijke, ja
zelfs meerdere malen een leidende rol
speelde in de wereldgeschiedenis. Op
cultureel gebied getuigen daarvan nog
•de machtige tempelruïnen, die zich
,-ooral in het tegenwoordige Griekse
gebied verheffen. Daaraan herinneren
namen als Sparta, Olympia, Sophocles,
Socrates en Plato. Op staatkundig ter
rein zijn daar namen als Alexander en
Constantijn de Grote.
In cultureel en politiek opzicht was
de Balkan bovendien niet zelden de
brug, di'e het Oosten met het Westen
verbond. Via de Bosporus en de eilan
den in de Egeïsche Zee kwamen de
cultuuruitingen van Voor-Indië en het
Nabije Oosten over om weer via de
Romeinse cultuur een blijvend stempel
':e drukken op de ontwikkelingsge
schiedenis van West-Europa.
Twee werelden ontmoetten elkaar
hier. En in menig opzicht is dat nog zö.
Zo oneffen, zo verbrokkeld het Bal-
kan-landschap er topografisch uitziet,
zo ongedurig en bewogen is ook haar
geschiedenis. Voortdurend werden de
staten door onderlinge twisten veront
rust. De lont die de directe oorzaak
werd van de eerste wereldoorlog, werd
op 28 Juni 1914 te Serajewo in het
kruitvat gegooid.
Na 1918 blijft het onrustig. Onder-
inge haat, diep wortelende geschillen
en twist om de vrijheden doen de
strijdbijl nimmer lang rusten. Men her
innert zich wellicht het boek „Oriënt
Expresse" van A. den Doolaard, dat
vertelt van de strijd en de heldenmoed
der partisanen.
Men herinnert zich de strijd van
Venizelos en tenslotte het herstel van
de monarchie in Griekenland (George
De tweede wereldoorlog bracht ook
voor de Balkan dramatische jaren, die
reeds werden ingeluid door de aanval
van Italië in April 1939 op Albanië, die
wellicht geëindigd waren met een
tegen Duitsland gerichte grote invasie
als Churchill zijn zin had gekregen,
doch die nu, wat Griekenland betreft,
r.og voortduren tot op de huidige dag.
Wel verdwenen er de Duitsers, doch de
rust keerde er nimmer terug.
In Joego-Slavië delfde de strijder
llichalowitsj het onderspit, keerde ko
ning Peter niet weer, doch besteeg de
door de Sovjet-Unie gesteunde Tito de
zetel der opperste leiding. Daarmee
was de zaak, wat de uiterlijke zijde
betrof ten einde. Doch niet aldus in
Griekenland, dat nauwer dan de andere
"Balkanstaten met het Westen verbon
den is. De strijd tegen de voortdurende
gewapende drang van de linkse zijde
naar de macht vertraagt een succesvol
herstel. Voortdurend doen communisti
sche guerilla-strijders vanuit het berg
land aanvallen op steden en dorpen of
concentraties der regeringstroepen.
Het is duidelijk, dat ook op dit .er-
rein de uiterste tastorganen der twee
grote wereldmachten tegenover elkaar
staan. De Ver. Staten steunen de rege
ring te Athene voortdurend mét geld en
goederen. De strijd van het guerilla-
leger van generaal Markos is Rusland
niet onsympathiek. Markos heeft thans
ir> „zijn" gebied een voorlopige rege
ring gevormd. De Griekse regering
heef: Zaterdag de communistische par
tij buiten de wet gesteld. Tsaldaris, de
minister van buitenlandse zaken deed
een beroep op de Ver. Volkeren en ge
bruikte het woord „wereldvrede". Het
jaar loopt ten einde, het woord „we
reldvrede" behoort nog thuis in het
woordenboek van „Utopia" en een
nieuw spanningspunt tussen Oost en
West ontwikkelt zich.
AD INTERIM-
KOUD.
Weersverwachting, geldig tot he
denavond:
Krachtige, aan de kust nu en dan
stormachtige wind tussen West en
Noordwest. Wisselend bewolkt
met vooral in het Noordelijk ge
deelte van het land regen-, hagel-
of sneeuwbuien. Koud.
Italië buigt het hoofd
De Italiaanse president, Enrico de
Nicola, die een telegram van Koning
Faroek van Egypte, waarin de dood
van ex-Koning Victor Emanuel werd
aangekondigd, heeft beantwoord, ver
klaarde, dat hij „ontroerd was door
de treurige tijding".
„Ik betuig persoonlijk en uit naam
van het volk mijn leedwezen over de
dood van een groot man, die in de
hoogste functie 50 jaar deel gehad
heeft in het leven van Italië".
De Gasperi, de Italiaanse premier
verklaarde tegenover de pers:
„Ik buig mij voor de dood van een,
die in ballingschap stierf voor zijn
fouten en de fouten van anderen, doch
wiens naam voor altijd verbonden
blijft aan onze geschiedenis".
Helicopter in stad
neergestort
Een helicopter van het Amerikaanse
vlicgtuigmoederschip „Midway" is in
een voorstad van Napels neergestort.
Drie personen kwamen om het leven.
De helicopter verloor, volgens oog
getuigen, haar rotor. De piloot trachtte
nog het evenwicht te bewaren op de
korte stompe vleugels, maar daarna
volgde een explosie, waardoor de ma
chine uit elkaar sprong.