Van der Waals voor zijn rechters
Sfeer in Djogja vertroebeld
Meeuwen, dolfijnen en potvissen
Zaterdag 17 April 1948 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN 145ste Jaargang No. 91
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
Hij beschuldigt Schreieder van
meineed
Het scherm gaat op
Spoedig
nadere instructies voor
delegatie
WEERBERICHT
Volgende week;
KOFFIE, THEE
EN 'MEER MELK
PRINSES JULIANA
WEER THUIS
Poolse gezant te Wenen
verdwenen
Italië ter stembus
Conventie der zestien
landen getekend
OP WEG NAAR LISSABON
Hr. Ms. Kortenaer krijgt
een extra beurt
Indisch Journaal
UW grote nood
BUREAU
ADMINISTRATIE
Voordam 9 Telefoon 3320
REDACTIE
Achterdam 20 - Telef. 2274
Postgiro 234000
(t.n.v. N.V. Dagblad
voor Noord-Holland)
Directeur: J- Bijlsma
ALKMAABSCHE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 16 cent per
millimeter Familieberichten
20 cent per millimeter.
Vraag en Aanbod tot 15
woorden 1.elk woord
meer 5 cent,' uitsluitend
contant
Abonnementen: 1.30 per
maand, 3.75 per kwartaal
Wrnd. Hoofdredacteur: Jac. Broersen.
Rayonredhcteur: W. Oliemans.
In de hoge sombere zaal van de Rotterdamse rechtbank in het Paleis vaal
Justitie aan de Noordsingel te Rotterdam is gister het scherm opgegaan
voor het laatste bedrijf van het spel, waarin de S.D.-spion Anton van der
Waals van Januari 1941 af de hoofdrol speelde. Dit bedrijf zal vele dagen
in beslag nemen.
Reeds iang vóór half tien, het tijdstip waarop de zitting zou aanvangen,
stroomde de hal van het gerechtsgebouw vol met al degenen, die dit
proces ais genodigden zullen bijwonen, waarbij zich nog de vele getuigen
voegden, 46" in totaal.
Waals ter opleiding voor geallieerd
sabotage-agent naar Engeland te zen
den. Hij zou f 50.000 ontvangen als bij
opgeleid en wel terugkeerde. Om ver
schillende iredenen is er echter van af
gezien.
De getuige E. Spreeuw is de laatste
getuige in de zaak van de groep broe
der Jozef en nu komt Van der Waals
zelf voor de groene tafel om gehoord
te worden. De boeien zijn tijdens de
zitting van zijn polsen gedaan, hjj
schijnt volkomen op zijn gemak. Het
ratelen van de filmtoestellen, de blitz-
lichten en de felle schijnwerpers
brengen hem niet in de war.
VAN DER WAALS BESCHULDIGT
SCHREIEDER.
Ook de publieke tribune is stampvol.
Velen hebben het er graag voor over
om uren lang staande het proces bij te
wonen. Op het podium, waarop behalve
het Hof ook genodigden een plaats heb
ben gevonden, staan de filmapparaten
reeds klaar om ook dit proces voor de
toekomst vast te leggen. Onder de paar
honderd mensen, die zich in de zaal be
vinden, zijn illegalen, die hun kamera
den door Van der Waals verloren, na
bestaanden van hen die vielen door het
verraad, leden van de rechterlijke
macht en van de balie en belangstellen
den.
BLEEK EN GEBOEID.
Tegen half tien komt Anton van der
Waals de zaal binnen, begeleid door
twee parketwachters, en neemt zijn
plaats in de beklaagdenbank in. Aller
ogen richten zich nu op de bleke figuur,
die geboeid zijn plaats tussen de par
ketwachters inneemt. Blitzlichten flit
sen op gedurende al de tijd, dat men
wacht op het Hof. Van der Waals
schijnt het niet te raken en causeert
met de parketwachters en zijn verde
diger, mr. J. E. van der Starp.
Dan gaat de deur van de Raadkamer
open, de deurwaarder annonceert „het
Hof" en allen verheffen zich, wagrna
de president mr. J. van Vollenhoven, de
raadsheren, de advocaat-fiscaal mr. H.
W van Doorn en de griffier hun plaat,
sen innemen.
Mr. van Vollenhoven verleent het
woord aan de advocaat-fiscaal, die de
vier foliovellen beslaande dagvaarding
begint voor t. lezen. Allen luisteren vol
aandacht, ook Van der Waals. Hij knip
pert slechts met de ogen, maar toont
verder geen enkele emotie.
Men kent de tenlastelegging: werk
zaam als „V-man" (Vertrouwensman)
voor de S.D.
Als eerste getuigen komen voor dege
nen, die met het onderzoek in de zaalc-
Van der Waals belast zijn geweest. De
heer N. Klaassen wordt door de presi
dent gecomplimenteerd voor de objec
tieve wijze, waarop hij zijn processen-
verbaal heeft opgemaakt. Ir. A. P. van
der Meer, directeur van de N.V. Paul
C. Kaiser, ex-ilkgaal en vrijwillig
speurder in deze zaak bevestigt, dat hij
ra de bevrijding ontdekt heeft, dat het
spoor van Van der Waals naar Zuid-
Laren liep. De p. sident traceert dan
nog even de omdolingen van Van der
Waais na de capitulatie, die hem zelfs
in Duitsland brachten, terwijl hij ver
moedelijk onder 'n Russische naam zelfs
in Russische dienst is getreden. De
rechercheurs J. van der Ende en L.
Ridderikhoff, die beiden slachtoffer van
Van der Waals zijn geweest en ook ver
schillende processen-verbaal hebben o j-
gemaakt, bevestigen de inhoud daar
van. Zo ook A. Berendsen, hoofdinspec
teur te Heemstede.
Eerst wordt de heer W. Zietse ge-
hoorcj, dit de tragedie vertelt van de
Heemsteedse groep van broeder Jozef
en de marconist Schoenmaker.
SCHREIEDER GETUIGT.
Ondertussen is „Kriminaldirektor"
..Schreieder gearriveerd. Hij verklaart
Van der Waais bij de SD-er Moller uit
Rotterdam te hebben leren kennen.
De president: „Welk motief had U om
/an der Waals n Uw dienst te ne
men?"
Schreieder: „Ik had het idee, dat
/an der Waals heel goed tot V-man
kon worden opgeleid. Hoe Moller aan
hem is gekomen is mij niet bekend. Tot
.944 heeft hij onder mij gewerkt".
President: „Met hart en ziel volvoer
de Van der Waals zijn opdrachten?"
Getuige: „Hij heeft ze uitgevoerd
zoals ik het wilde".
President: „Deed hij wel eens iets op
-ïgen initiatief?"
Getuige: „Hij moest zich houden aan
nauwkeurige instructies en alles mel-
I ','eT' Wat V001, de contraspionnage van
E'belang was. Maar een goed V-man
v moet m onverwachte situaties hande
lend weten op te treden. Dit heeft hij
altijd op bevredigende wijze gedaan".
TT., ij nog een moeilijke vraag
voor U aldus de president. „Verschil-
I vl7etw2e,° bebben verklaard, dat
na™ n a een vuurwapen had
feo k0rt voor huD arrestatie.
Was dit om een -motief tot arrestatie te
scMed?" e" 1S d3t °P UW bevel ge"
„Neen", aldus get. Schreieder, „want
voor een arrestatie waren voor mü al
gronden genoeg aanwezig".
Op de vraag welk saiaris Van der
Waals ontving, zegt Schreieder dat dit
|8i mn 500 was' hetgeen spoedig tot
f 1100 per maand werd verhoogd.
7snnn 0ntv'ng hiJ een premie van
t so nonVODr Zaa^-Bierhuys en v.an
f 50.000 voor het oproller. van het
Nationaal Comité. Er is ook nog over
wogen, zo vertelt getuige, Van der
De president memoreert hoe Van der
Waals met Schreieder in contact zou
zijn gekomen en vraagt of dit juist is.
Van der Waals beschuldigt Schreieder
onmiddellijk van meineed. Tot twee
maal toe is hij door de S.D. gear
resteerd geweest. Men vroeg toen, zijn
hulp voor arrestaties en als tolk. Dit
heeft hij na de tweede arrestatie ge
daan. Bij die gelegenheid heeft hij
Schreieder leren kennen.
Op de vra„g wat hij bij de S.D. ver
diende, antwoordt verdachte: „Ik ont
ving f 225 p maand wat later zonder
mijn toedoen tot f 1150 werd verhoogd".
President: „Dat was U toch niet on
aangenaam?"
Van der Waals: „Dat heb ik geaccep
teerd".
President:: „En hoe stond het met de
premies?"
Van der Waals: „Van die f 5000 moest
i' voor een deel een ring kopen voor
Schreieder, van de premie van f 50.000
moest ik f 20.000 bestemmen voor de
aankoop van een huis, de rest zou
Schreieder onder zijn berusting houden.
Ook de eerste f 20.000 heeft Schreieder
later weer aan mij onttrokken".
„Wat gebeurde er nadat U in Mei
1945 Nederland had verlaten?", vraagt
de president.
„Ik ben eerst in Zuidlaren geweest"
President: „Waar U leefde onder de
naam van Van der "leer, wiens papie
ren U had weten te bemachtigen".
IN DIENST DER ENGELSEN.
Verd.: „Ja, inderdaad. Toen heb ik
mij in verbinding gesteld met officieren
van de „Intelligence Service", die mij
een huis in Utrecht aanwezen. Ik leefde
daar onder de naam Versteeg en niet
onder die van Wilhelm Hoffman. Kort
daarop kon ik naar Duitsland met de
Intelligence Service. Daar nodigde de
Russische regering mij uit voor een be
spreking te Moskou. De Intelligence
Service zag uaarin geen bezwaar, dus
reisde ik naar Moskou en na mijn
terugkeer betrok ik een huis in de
Russische zóne van Berlijn, Ik kreeg
echter onenirheid met de Intelligence
Service over zekere informaties en na,
overgebracht te zijn naar het Britse
hoofdkwartier in Duitsland waar ik
Schreieder ontmoette, die daar als kap
per. vermomd rondliep, en werd toen
aan Nederland uitgeleverd".
DE LANGE RIJ
In lange rij volgen dan de getuigen,
overlevenden van de verraderspraktij
ken van v. d. Waals. Nogmaals worden
alle zaken gereconstrueerd, de drama's
welke onze lezers bekend zijn uit de
artikelen-serie „Achter de - schermen
van de oorlog". Van der Waals bekent,
doch op ondergeschikte details logen
straft hij de verklaringen. Het zal hem
echter niet baten.
Heden wordt de zitting voortgezet.
SMYSLOV CAPITULEERT
De afgebroken partij uit de 13e ron
de. tussen Smyslov en Botwinnik, die
gisteravond in gewonnen stelling voor
Botwinnink werd afgebroken, werd
vandaag zonder verder te spelen door
Smyslov opgegeven. De stand is thans:
1. Botwinnik 8 uit 10; 2. Keres 5
uit 10; 3. Smyslov 5 uit 11; 4. Reshevs-
ky 4y, uit 9; 5. Euwe I'/t uit 10.
Voetbalelftal
met medicijnmannen
Van zijn reis naar Zuid-Afrika,
waar hij als trainer van een voet
balclub in Natal zal optreden,
maakte de Brit C. G. „topper"
Brown gebruik om in Boelawayo
de voetbalmethoden van de in
boorlingen uit Rhodesia te bestu
deren, aldus meldt „Trouw".
Hij kwam tot de ontdekking, dat
deze „enigszins" afwijken van de
bij ons bekende methoden. Elk elf
tal heeft nJ. de beschikking over
twee medicijnmannen, van wie er
een de bal moet beheksen, zodat
deze het doel mijdt, terwijl de an
dere medicijnman achter het doel
van de tegenstander staat om de
bal in het net te lokken.
Hiermede is de taak van de me
dicijnmannen nog niet afgelopen,
want zij moeten zorgen voor een
wondermiddel voor de voetbal
schoenen, zodat hiermede recht
geschoten kan worden.
Gistermorgen heeft een bespre
king plaatsgevonden in de voor
lopige federale regering over de
jongste gebeurtenissen in Djogja,
aan de hand van een mondeling
rapport, dat door de voorzitter van
de delegatie van het koninkrijk.
Raden Abdoelkadlr Widjojo At-
modjo, werd uitgebracht.
Later werd deze vergadering
voortgezet met een aantal vooraan
staande Indonesiërs van de verschil
lende Negara's en andere delen van
de federatie van Indonesië. Alge
meen werden de tot dusverre van of
ficiële republikeinse zijde gepubli
ceerde, reacties op, en verontschuldi
gingen voor het Djogjase incident
naar vorm en inhoud onbevredigend
geacht. Men miste daarin de ruiter
lijke afkeuring van het gebeuren, een
verontschuldiging t.a.v. de beledigde
delegatieleden en een overtuiging,
dat de verantwoordelijke personen
zulle» worden gecorrigeerd.
Bovendien viel het op, dat bepaal
de Djogjase radiocommentaren, wel
verre van hun afkeuring over het ge
beuren uit te spreken, niet alleen
trachtten dit goed te praten, doch
daaraan nog nieuwe grieven en
vijandige opmerkingen toevoegden,
die voor alle betrokken partijen en
voor de vredelievende Indonesiërs
kwetsend zijn. Daar bovendien de al
gemene indruk was, dat men hier
niet te maken had met spontane
volksreacties, was men van oordeel,
Weersverwachting, medegedeeld
door het KNMI te De Bilt, geldig
van Vrijdagavond tot Zaterdag
avond.
ZONNESCHIJN
Droog en overdag zonnig weer
met een voor de tijd van het jaar
normale temperatuur. Meest ma
tige wind uit oostelijke richtingen.
dat de juiste atmosfeer voor de in
gang zijnde besprekingen door deze
daad van de republikeinse propa
ganda wordt vertroebeld en dat
vruchtbare arbeid onder die omstan
digheden niet te verwachten is, af
gezien van het feit dat het incident
zelf niet op bevredigende wijze is
opgelost.
De nadere instructies voor de dele
gaties van het koninkrijk zullen op
de kortst mogelijke termijn worden
vastgesteld.
(Van onze Haags'ê redacteur).
In de bonnenlijst van de volgende
week zullen de gebruikelijke rantsoe
nen voor koffie en thee (resp. 125 en
50 gram) weer worden aangewezen. Te
vens zal dan de verhoging van 't melk-
rantsoen voor volwassenen van 4 op
5 liter ingaan. Daarmee gepaard gaat
een verruiming van de karnemelkver-
strekking (3 liter karnemelk op 1 liter
volle melk, inplaats van 2 op 1, zoals
tot dusver gebruikelijk was) en een
verhoging van 't vetgehalte der karne
melk (van 0.1 tot ten minste 0.4 pet.)
Een bon voor cacao zal nog wel ge
ruime tjjd op zich laten wachten; ver
moedelijk zal er niet voor eind Augus
tus weer een rantsoen Verstrekt kunnen
worden. De voorziening met zuidvruch
ten blijft nog onzeker, na de halvering
van het lopende rantsoen als gevolg
van de afleveringsmoeilijkheden met de
Spaanse sinaasappelen.
De veelbesproken krenten en rozijnen
die rechtstreeks naar de bakkers gaan,
zullen tegen Pinksteren tot uitgesteld
Paaskrentenbrood hun weg naar het
publiek vinden.
Rijst is een artikel, dat reeds geruime
tijd in hef distributiepakket wordt ge
mist. Wel heeft Nederland voor dit jaar
een internationale toewijzing van 5000
ton ontvangen, maar 't is nog de vraag,
of men et in zal kunnen slagen deze
hoeveelheid ook inderdaad aan te ko
pen.
In de late namiddag is gisteren H. K.
H. Prinses Juliana met de prinsesjes
Margriet en Marijke in een speciaal
vliegtuig uit Zwitserland naar ons land
teiuggekeerd. Het toestel landde op het
vliegveld Soesterberg. Onmiddellijk na
de landing begaf de prinses zich met
beide kinderen per auto naar het paleis
Soestdijk.
Z. K. H. Prins Bernhard wordt he
den met de twee oudste prinsesjes in
ons land terug verwacht.
Naar vernomen wordt, is de Poolse
gezant in Oostenrijk, Feliko Mantel,
met zijn vrouw en moeder uit Wenen
verdwenen. Welingelichte diplomatieke
kringen te Wenen vermoeden, dat hij
naar Zwitserland is vertrokken. Zij leg
gen verband tussen de berichten, die
enkele weken geleden in de Oosten
rijkse pers werden gepubliceerd, en zijn
verdwijning. Vólgens deze berichten
zou Mantel, die vele jaren een voor
aanstaand lid van de Poolse socialisti
sche partij is geweest, spoedig naar
Warschau teruggeroepen worden.
Mantel en zijn vrouw hebben tijdens
de oorlog 8 jaar in Russische gevangen
schap vertoefd.
Italië is in verkiezingssfeer. Aan dè
vooravond van de stemming, welke
zal beslissen over de koers, welke Italië
in de toekomst zal varen, laaien de
hartstochten op. Wederzijds beschuldi
gen de partijen elkander de stemming
met ondemocratische middelen te be-
invloeden. De Gasperi zeide, overtuigd
te zijn "van de overwinning.
De effectenbeurs te Rome weerspie
gelde gisteren een groot vertrouwen in
financiële en commerciële kringen, dat
de gematigde partijen de overwinning
2ullen behalen en dat men geen ernsti
ge wanordelijkheden schijnt te moeten
verwachten.
In de sweepstake van het onafhanke
lijke blad II Tempo staan de,christen
democraten genoteerd met 228 zetels,
(gisteren 229, Maandag 226). De note
ring voor het Volksfront is 166 (tegen
resp. 163 en 165), die voor Saragat en
Lombardo 49 (tegen resp. 50 en 50)
Dit zijn gemiddelden. Maximum en
minimum voor Christen-democraten
zijn 287 en 201, voor het Volksfront 201
en 135.
Gistermorgen Is te Parijs de ple
naire slotbijeenkomst van de
zestien Marshall-landen voor de
ondertekening van de conventie
voor Europese economische samen
werking, welke op het Franse de
partement van Buitenlandse Zaken
gehouden wordt, geopend.
Bevin, de Britse minister van bui
tenlandse zaken, hield de openings
rede. Hij drong er op aan eventuele
opmerkingen en voorstellen tot amen
dementen op de conventie naar voren
te brengen.
BISCAJE, 6 APRIL: Biscaje heeft,
bghalve de ellende van grandioze
kaaiers, van een allerberoerdst hoge
deining en een gure, schrale wind,
toch ook nog iets anders voor Hr.
Ms. torpedojager Kortenaer en haar
bemanning in petto. Bijvoorbeeld de
eerste dolfijnen, die dartel en monter,
en aanstekelijk vrolijk voor en achter
het schip meerennen. En daar zijn.
de meeuwen, even vraatzuchtig, even
onverzadigbaar als in Nieuwedlep.
En er zijn jongens aan boord, die
beweren, dat ze potvissen zagen,
„met een dun straaltje spuitend uit
d'r lui kop". Ik sta voor de waarheid
niet in, al zijn er heel wat aan boord,
die het verhaal bevestigen.-
De temperatuur wordt steeds mil
der en we krijgen zo langzamerhand
het gevoel, dat we de sub tropen na
deren. Niemand die er bezwaar tegen
heeft. We hebben genoeg kou en
narigheid geleden, die eerste dagen.
Vannacht stond ik op de brug. Het
was er ongelooflijk mooi. De hoge
hemel deed denken aan een wonder-
tapijt, bezet met fonkelende edel
stenen. Zelden zag ik de Grote en de
kleine Beer, zelden Orion zo klaar,
zo helder als die nacht. Een enkele
maal waren er lichten aan de kim,
passerende schepen. De nationaliteit
blijft onbekend. De wind zoeft langs
de grote mast, en voert fijne deeltjes
zout mee. Nog meer zoutdat zal
een beste laag worden op de dekken
en tegen de dekhu.zen. Er zal 's mor
gens heel wat schoongemaakt moeten
worden.
De zee ligt wijd en rustig rondom
de Kortenaer, en de lange deining
doet denken aan de rustige en regel
matige ademhaling van een ontzag
lijk dier, op welks rug we worden
meegevoerd naar het zuiden. Er zijn
geen meeuwen, geen dolfijnen, geen
schepen. Er is alleen maar de zee en
de hemel en rondom, waar Je kijkt,
de sterren.
Er wordt weinig gesproken, op de
brug. De navigatie-officier lóópt wat
heen en weer en controleert de koers.
Beneden, in 'de Kaartenkamer, staat
iemand gebogen over de kaart van
de „Bay of Biscaye". Op die kaart 1»
een potloodlijn getrokken, in de rich
ting van Kaap Finisterre. Dat ls
onze koers.
Het wordt de eerste nacht, dat ik
rustig slaap. Het water schuurt
voorbij m'n"kooi en het zijn maar
een paar milimeter, die mij van dat
water scheiden. Een enorme hoe
veelheid water, de hele Golf van Bis
caje. Maar ik heb een veilig gevoel:
niets kan me gebeuren en de slaap
komt machtig en volstrekt onweer
staanbaar aan. Voor het eerst sinds
3 nachten....»
CN 's morgens zit er een meeuw op
de gedroogde haaienstaart, die
vastgebonden is aan de geusstok.
Een trofee van een vorige Indische
reis en gebruikt als totem, talisman
voor de Kortenaer. Het ligt in het
voornemen die oude staart binnen
kort te vervangen door een nieuwe.
Iedereen spitst zich al op de haaien-
vangst. Er wordt duchtig aangepakt
aan dek. Het is uit met ziekzijn, half
ziek zijn, of voor een kwart ziek
zijn. Trouwens, niemand heeft meer
enige ambitie om zich aan de werk
zaamheden te onttrekken. De 1ste
officier, mijnheer Van Grondelle, is
door
Anthony van Kampen
II
vroeg b(j de pinken en bevindt zich
op vele plaatsen tegelijk. De schipper
volgt hem als een schaduw. Dat
moet schoondit moet worden
opgeknaptdaar moet een lik verf
overdat ziet er beestachtig
uitenzovoorts. Met de zon over
de Kortenaer stralend, zie je pas wat
het slechte weer heeft aangericht.
JN de verblijven wordt schoon schip
gemaakt. Het volkslogies voorin
gisteren nog een zwijnenstal, geurt
van frisheid en properheid en elders
aan boord U het navenant. De pa
trijspoorten worden opengegooid,
overal wordt met water en verf en
boenders gewerkt. De Kortenaer zal
brandschoon in Lissabon aankomen,
Het Hoofd Machinekamer, mijnheer
Gestel, is bereid me mee te nemen
naar vuurplaat en machinekamer en
ik krijg een indruk van een hels, een
infernaal -laboratorium, waar men
wel even, maar zeker niet lang moet
verblijven. Het is hier heet (nu
ahhet gonst, snort, raast,
trilt, fluit hier. Er vallen dikke, tril
lende druppels naar beneden, die tus
sen de hals van m'n trui terechtko
men. Geeft niets, zegt mijnheer
Gestel, 't Zijn maar machinisten-
vlooien.
Ik zeg,dat ik het begrijp en ver
lang weer naar het dek. Daar is het
fris en lekker en behaaglijk. Hier.
naar mijn gevoel, heet en bedompt.
En intusschen trekt de Portugese
kust voorbij, hoog en grijs en vrij ver.
Drie vissersschuitjes duikelen voor
bij, steken hun neuzen diep in het
zilverig-blauwe water en verdwijnen
in de kim.
De 1ste officier legt me uit, wat
het verschil is tussen, „zee" en dei
ning, en ik merk, da er aan m'n
nautische' kennis no0 bar veel ont
breekt. Intussen wordt besloten een
prijsvraag uit te schrijven. Er moet
een nieuw allemanseindje gemaakt
worden voor de scheepsbel en voor
het beste resultaat wordt een prijs
(in sigaretten) uitgeloofd. Ook nog
een 2e prijs. Voor Aden moeten de
resultaten bij de schipper zijn inge
leverd en de prijzen worden op het
Neptunusfeest uitgereikt, 't Zal me
benieuwen of er belangstelling is
voor deze wedstrijd.
CEN nieuwe minister, een nieuw ge
luid. Mr. In 't Veld heeft als minis
ter van Wederopbouw en Volkshuis
vesting tijdens de behandeling van de
begroting van zijn departement voor
de Eerste Kamer zijn maidenspeech
gehouden. De Kamer keurde die zonder
hoofdelijke stemming goed en schonk
daarmede deze minister haar vertrou
wen. Dat is waardevol, omdat de mi
nister met de Kamer achter zich meer
kracht zal kunnen toevoeren aan de
plannen, welke hem en zijn ambtena
ren voor ogen staan.
Immers er zal hier te lande iets
groots verricht moeten worden. Er is
in sociaal opzicht naast vele ande
re geen probleem zó urgent als
dat van woningbouw en volkshuisves
ting. Het gaat niet slechts diegenen
aan, die in het huwelijksbootje stap
pen en daarna graag het anker wil
len uitwerpen op een zonnige reede
voor lieflijke kusten. Het geldt ook
voor groeiende gezinnen envoor
ouderen, die nu, door de hoge nood
van anderen gedwongen, een deel van
hun woning moeten afstaan aan men
sen, die toch ook wat van de sfeer van
een „eigen home" verlangen te proe
ven.
Het gaat ons gehele volk aan, omdat
de sociale, morele en zedelijke achter
uitgang, welke een gevolg zal zijn van
het gebrek aan woonruimte, direct
terug zal slaan op de grote massa der
bevolking. Zeer velen zijn met dit
schrijnende euvel, deze nog met de
dag ernstiger wordende omstandighe
den op de hoogte. ZePr velen nemen
o, schande! daarbij een houding
aan, die wordt gekenmerkt door het:
„Ben ik mijns broeders hoeder'? In
een verborgen hoekje van het hart
klinkt soms wel eens een stem, die
maant ook de helpende hand uit te
steken, doch het „maar dit, het maar
dat" overstemt weldra het goede geluid
en vindt gretig gehoor.
Ja, waarom zou men zich ook eigen
lijk druk maken om de nood van an
deren, de noo'd, die zo duidelijk gete
kend soms vlak bij uw deur staat? En
men mengt zijn stem in het koor van
ontevredenen over de gang van zaken
bij de wederopbouw. Men moppert en
schudt meewarig het hoofd, niet be
grijpend hier slechts negatief in actie
te zijn en daardoor nog verder af te
breken in plaats van zijn steentje bij
te dragen.
Hoevele uren worden er nog ver
prutst, hoevele kostbare avonden wor
den nutteloos (Jporgebracht? Waaróm
ook niet? Men heeft immers zijn ze
ven of acht uur gewerkt die dag en
de plicht tegenover werkgever en
maatschappij gedaan. Zo is het nu
juist niet. Indien men zich bewust is
van de diepe nood, die het woningpro
bleem heeft gewekt, indien men wer
kelijk Nederlander was, en iets meer 1
dan het gevraagde over had voor 't
volk, waarvan men deel mag uitma
ken, zou men het anders doen.
^AAROM om vijf uur het werk aan
nieuwbouw of herstel neergegooid?
Waarom, nu het langer, licht is, niet
dertig minuten méér gewerkt? Waar
om stellen ongeschoolde krachten zich
niet beschikbaar om in hun vrije tijd,
in plaats van hengelen, kaarten, luieren
of in de biosooop te zitten, hun lege
uren' voor 'n deel te besteden aan de
arbeid, die de nood kan verlichten,
die duizenden landgenoten uitzicht op
meer levensvreugde kan brengen?
Er zijn kansen, dat ons land er weer
bovenop komt. Het Marshall-plan (dus
betere voorziening van materialen)
biedt die kansen. Een nieuwe minister
laat zijn nu nuchter geluid horen (hij
voorspelt 30.000 woningen dit jaar).
Maar dan ook harder aan de slag, dan
ook meer bewust medewerken aan het
bereiken van het gestelde doel.
Het moet een nationale harts
tocht worden de nation a 1 e ramp,
die dreigt in de woningnood, te voor
komen. Critiek is eenvoudig te geven,
maar enthousiasme en begeestering
doen méér. Als deze 30.000 woningen
er niet komen, laat het dan niet uw
schuld zijn, o arbeider, o ambtenaar,
o burger.... Kijkt niet naar anderen,
pakt zelf aan, biedt u aan. Men zal
wellicht eerst verwonderd opzien,
maar bij het groeien van het aantal
vrijwilligers zal men inzien, dat hier
gedaan wordt wat moet gedaan wor
den.
Men drale niét, doch neme deze
taak ter hand. Deze taak, die het volk
vraagt van het volk. Beschouwt de nood
van anderen als die van u zelf en be
strijdt hem. AD INTERIM.
K.L.M. huldigt Haagse redders
De drie Haagse jongens, die enige
dagen geleden door hun optreden het
leven van de leerling-vlieger W.
Leemhuis, redden, nadat hij vlak bij
de kust met zijn „Tiger Moth"-toe-
stel afgleed en in zee stortte, zullen
een retourvlucht maken op een bin
nenlandse l(jn der K.L.M. Dr. A.
Plesman, president-directeur der
K.L.M., las het relaas van redding in
de bladen, werd getroffen door het
moedige optreden van de jongelui en
besloot hun als blijk van waardering
een retourvlucht óp een van de bin
nenlandse ijjnen der K.L.M. aan te
bieden, zo deelt de K.L.M.-persdienst
ons mede.
Bovendien zal Gerard Snoeck, die
werkloos was, Maandag a.s. als in
strumentmaker in dienst treden van
de KXi.M,