Paleis Noordeinde door brand geteisterd Schade op 250.000 gulden geschat Arabieren trekken Jeruzalem binnen Twintig millioen kinderen hongeren Woensdag 19 Mei 1948 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN 145ste Jaargang No. 117 DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN Belangrijk deel der Inventaris in veiligheid gebracht Uit de historie van hei Paleis Hevige gevechten in oude stad BOSBRANDEN LANGS DE GRENS Maizena weer van de bon STALINS VOORSTEL VERWORPEN Geen spoedigeopheffing van vleesdistributie Veiligheidsraad stelt vragen Bloemenhandel zet staking voort WEERBERICHT BUREAU ADMINISTRATIE Voordam 9 - Telefoon 3320 REDACTIE Achterdam 20 - Telef. 2274 Postgiro 187294 Directeur: J. Bijlsma ALKMAARSCHE COURANT TARIEVEN: Advertenties: 16 cent per millimeter. Familieberichten 20 cent per millimeter. Vraag en Aanbod tot 15 woorden 1.elk woord meer 5 cent, uitsluitend contant Abonnementen: 1.30 per maand, 3.75 per kwartaal Wrnd. Hoofdredacteur: W. Middelbeek. Rayonredacteur: W. Oliemans. Even vóór half vier gistermiddag is een uitslaande brand uitgebroken in bet koninklijk paleis aan het Noordeinde te 's-Gravenhage. De brand is vermoedelijk ontstaan, doordat schilders bezig waren oude verf af te branden. De brand is uitgebroken op de bovenste verdieping van het paleis. Aanvankelijk kreeg men de indruk slechts te doen te heb ben met een binnenbrand, doch binnen de kortst mogelijke tijd, mede door de vrij sterke wind, die er stond, sloegen de vlammen aan alle kanten naar buiten. Vooral aan de achterzijde vu het paleis was het dak een brandende vuurzee. Van alle kanten stroomde het publiek naar het Noordeinde, te voet en per fiets. Om tien minuten vóór vier arriveerde Prins Bernhard bij de brand. In de nabijheid van het paleis was de hitte vrijwel onverdraaglijk. Om acht uur was de brand geblust. De schade wordt geschat op 2% tot 3 ton. dieping werden kleren en beddengoed naar omlaag geworpen. Om zes uur kon men met vrij grote stelligheid aannemen, dat de brand bedwongen was. Talrijke leden van de Haagse brandweer waren toen nog met de na blussing bezig. De grote balzaal op de eerste verdieping van het midden-voor gedeelte is geheel verwoest, evenals-de gehele bovenste verdieping, die ge heel is uitgebrand en ingestort. Op deze verdieping huisde personeel. Vleugels en achtergedeelte van het Pa leis hebben grote waterschade gekre gen. De commandant van de Haagse brandweer de heer C, W. P. Otten deelde gisteravond mede, dat de scha de aan het Paleis Noordeinde naar zijn schatting een kwart millioen tot 300.000 gulden bedraagt. Hij zeide, dat on danks uitdrukkelijk voorschrift van de politieverordening aan dit historisch gebouw met vuur gewerkt is, in dit geval een verfbrander, zonder dat de brandweer gewaarschuwd is, dat zulks zou geschieden. Hij begrijpt niet, dat dit werk werd toegestaan, omdat het Om twee minuten voor drie in de middag werd het alarm kleine bin nenbrand gegeven. Onmiddellijk ruk te een motorspuit van de centrale Laan Copes van Cattenburch uit en kort na aankomst bleek reeds, dat de brandweerlieden het vuur, dat zich in de daklijst spreidde, niet konden na> deren. Men heeft eerst een gat in het dak moeten zagen. Om acht en twin tig minuten over drie kwam het alarm „uitslaande, brand". Achtereen volgens zijn toen in totaal vijf motor spuiten, twee Magyrusladderwagens en materiaalwagens uitgerukt, Al spoedig bestreed de Haagse brand weer met zestien slangen het vuur. Men gebruikte daartoe vier brand- kranen en de vijver achter het paleis. Ook bij deze blussing is de tactiek van insluiting van het vuur toege past. De Haagse brandweer werd vrijwillig ter zijde gestaan door een hypermoderne motorspuit uit West- zaan, die uit een brandput tegenover het paleis met vier stralen de zestien Haagse slangen kwam versterken. De Haagse brandweer heeft met on geveer vijftig man de brand geblust. De politie was met ongeveer gelijke sterkte op de been. Toen te kwart over drie bleek, dat de onder het brandende dakgedeelte liggende achterkamers van het mid dengedeelte van het paleis bedreigd werden (de zolderingen waren toen reeds op enige plaatsen aan het door branden) werd het raadzaam geacht, de zich daar bevindende kunstvoor werpen en het meubilair in veiligheid te brengen, waartoe de politie de hulp inriep van een aantal militairen en marechaussees, waarbij zich vele burgers voegden. Aldus gelukte het, met vereende krachten hier vrijwel de gehele inventaris te redden. Omstreeks 16.00 uur werd het ver blijf in dit gedeelte te gevaarlijk en gelastte het brandweerpersoneel de ontruiming ervan. Inderdaad stortte even later onder donderend geraas de zoldering van de in het linker gedeel te gelegen balzaal naar beneden. VRIJWILLIGE HULP. Toen de brand hevig op de boven ste verdieping van het Paleis woedde werd onder degenen, die de brand ga de sloegen, waarbij een aantal journa listen, de vraag gedaan om de kost baarheden van het Paleis mede in vei ligheid te willen brengen. Onmiddellijk begaven zich de vrij willigers de linker vleugel van het Pa leis in, waarna zij in allerijl begonnen schilderijen, meubels, kostbare vazen, kledingstukken enz. in de tuin van het Paleis neer te leggen. Aan de achter zijde bevond zich ook Z. K. H. Prins Bernhard, die het blussingswerk gade sloeg. Nadat de voornaamste kostbaar heden uit de linker vleugel in veilig heid waren gebracht, vormden de vrij willigers een lange keten en gaven el kander zo het kostbare servieswerk door, Uit de ramen van de bovenver- Het Kon. Paleis Noordeinde werd in 1533 door een particulier ge bouwd en in 1584 door de Staten van Holland aan Louise de Colig- ny, de weduwe van prins Willem I, ten geschenke gegeven. Daarna kwam het door erfenis in bezit van de Pruisische koningin, die het tot woning van de Duitse ge zant bestemde, terwijl later het gebouw door de weduwe van prins Willem V met andere bezit tingen van het Huis Oranje werd aangekocht. In 1795 werd het Staatsdomein, doch na het herstel onzer onafhankelijkheid weer het eigendom van het Huis van Oran je en sindsdien werd het steeds door de koninklijke familie be woond. De laatste restauratie dag tekent van 1891. De Indische zaal, geschenk van de bevolking der overzeesche gewesten, bij het hu welijk der Koningin, werd in 1907 bijgebouwd. Zoals bekend resi deerde H.M. de Koningin de laat ste jaren niet meer in het paleis. Het werd feitelijk alleen nog bij plechtige ontvangsten ingescha keld. houtwerk van het Paleis, dat zes k zeven millimeter dik onder de verf zit, „zo vervolmd en verdroogd is, dat het -bij wijz& van spreken door de verf bij elkaarjïjjgjlirdt gehouden". Naar zijn mening islfe lang gewacht na het ont dekken van de brand, om de brand weer te waarschuwen, al zou dit ook maar vijf of tien minuten zijn geweest. De troepen van koning Abdoellah van Transjordanië zijn gisteren de oude stad van Jeruzalem binnengetrokken, aldus meldt Reuter's correspondent. De Joden bieden weerstand. Uit de Moskee van Omar stegen rookwolken op. Om 16 uur plaatselijke tijd trok ken de Arabische troepen binnen en beschoten de Joodse posities hevig. De Joden waren genoopt vooruitge schoven posten te verlaten. De Joden hebben buiten de oude stad mortieren op de straten en op de daken der hui zen neergezet. Arabische artillerie heeft de Joodse wijk ongeveer twec- en-een-half uur lang beschoten. Een Joods communiqué maakt bekend, dat Joodse troepen in Jeruzalem de berg Zion en andere punten nabij de oude stad bezet hebben. Het communiqué maakt melding van zware gevechten in de oude stad. Te Tel Aviv verschenen gisteren op het spitsuur twee Arabische bombarde mentsvliegtuigen boven de stad. Zij cirkelden enige tijd rond en lieten vier bommen vallen. Eenbusstation werd door een voltreffer geraakt. Van de personen, die in twee files stonden te wachten, werden 20 gedood. De Joodse autoriteiten hebben offi ciéél bekend gemaakt, dal bij de bom aanval op het busstation 41 personen gedood en meer dan 60 gewond werden. EGYPTISCH COMMUNIQUé. Het Egyptische legercommuniqué maakt melding van artillerie-aanval len in de omgeving van Mira, ten Zuidoosten van Gaza, waarbij de Egyp- tenaren branden en ontploffingen ver oorzaakt hebben. Mira is een Joodse stad. De Egyptenaren voerden verder luchtaanvallen uit op militaire objec ten ten Z.O. van Tel Aviv, voorts op de nederzetting Deyr Sayed en Na- gia. Een Egyptisch vliegtuig ging ver loren. Met het Rode Kruis zijn be sprekingen gevoerd teneinde gewonde Joden uit de „vernietigde nederzet tingen Kfar Darom" naar het hospitaal te doen overbrengen. Het Egyptische ministerie van De fensie heeft het bericht uit Tel Aviv, dat Egyptische vliegtuigen een klein ziekenhuis te Tel Aviv gebombardeerd hebben, tegengespx-oken. ENGELAND STEUNT ARABIEREN Aan een woordvoerder van 't Brit se ministerie van Buitenlandse Zaken is de vraag gesteld, of Groot-Brittan- nië zou voortgaan Britse officieren toe te staan in het Transjordaanse leger te dienen, voorts of het zou voortgaan met het uitkeren van een subsidie aan het Transjordaanse leger en wa pens zou leveren aan Transjordanië, Egypte en Irak. De woordvoerder ant woordde: „Tenzij en totdat de Ver enigde Naties beslissen, dat zodanige actie onwettig is. bestaat er voor Gr.- Brittannië géén reden af te wijken van zijn verdragsverplichtingen". Het inkomen van de Koningin Bij de Tweede Kamer is ingediend een wetsontwerp tot het in overweging nemen van een voorstel tot verande ring in de grondwet, strekkende tot aanvulling van de tweede afdeling van het tweede hoofdstuk met een bepaling nopens het inkomen van de koning of de koningin, die afstand gedaan heeft van de kroon. De droge Noord-Oostenwind heeft ook langs de grens bij Venlo op Duits gebied bos- en heidebranden aange blazen, die doen herinneren aan de grote branden van vorig jaar. Van Eerste Pinksterdag af woedt er over een front van enige honderden meters tussen de Duitse plaatsjes Herungen en Kriekenbeek een brand, die veel Nederlandse aankap verloren heeft doen gaan. Enige tijd dreigde gevaar, dat de brand op Nederlands gebied zou overslaan, maar de gealarmeerde Venlose brandweer behoefde niet in te grijpen. Een telkens terugkerende moeilijkheid is, dat men van Neder landse zijde de branden niet op Duits gebied mag bestrijden en het moment moet afwachten, tot ze de grens ge naderd zijn. Ook op Nederlands ge bied ontstond een bos- en heidebrand r.abij de grens van Straelen. Hier werden ongeveer 3 ha. in een zwarte vlakte herschapen.. De voorraden aardappelmeel en maiszetmeel maken het mogelijk een aantal zetmeelproducten los te maken van de Keuzebon Brood, Puddingpoe der, Vermicelli e.d. Naar het Ministerie van Landbouw mededeelt, mag met ingang van 21 Mei a.s. aardappelmeel, geoxydeerd aardappelmeel, aardappelsago, aard- appeltapioca, maizena, tarwezetmeel, alsmede uit zetmeel bereide custard, vlapoeder en puddingpoeder door con sumenten weer worden gekocht zon der dat daarvoor een bon behoeft te worden afgegeven. De Keuzebon zal in het vervolg worden aangeduid als Brood-Vermicelli-bon en nog slechts gelden voor het kopen van brood, ver micelli, macaroni, spaghetti, mie, tar- wegriesmeel en met tarwegriesmeel samengestelde puddingpoeder. Voor deze tarweproducten blijft de be staande distributieregeling dus ge handhaafd. De regering van de V. S. heeft gisteren officiëel Stalin's voorstel tot besprekingen tussen de Sovjet-Unie en de V. S„ op basis van de open brief van Henri Wallace aan Stalin, verworpen. In een verklaring noemt het Ame rikaanse departement van Buitenlandse Zaken de verklaring van Stalin, dat „een vredelievende regeling van de hangende kwesties mogelijk en nood zakelijk is in het belang van de alge mene vrede", „bemoedigend". Naar verluidt is de Amerikaanse verklaring geformuleerd door de mi nister van Buitenlandse Zaken, Mars hall, na overleg met president Tru man. In de verklaring wordt o.m. gezegd: „Het departement heeft kennis geno men van de persberichten over een verklaring van premier Stalin in ant woord op een open brief van de heer Wallace". „Het oordeel van premier Stalin, dat een vredelievende regeling van de hangende problemen mogelijk en nood zakelijk is in het belang van een alge mene vrede, is bemoedigend, maar de specifieke kwesties, in premier Stalin's verklaring opgesomd, zijn geen bilate rale kwesties tussen ons land en de Sovjet-Unie. Zij zijn van zeer groot belang voor vele landen en zijn de af gelopen twee jaren of langer bespro ken in lichamen waarin andere landen vertegenwoordigd waren, zoals de V. N. en de Raad van Ministers van Buitenlandse Zaken." De Best won Ronde van Zaandam De Haarlemmer Cor de Best won op de Derde Pinksterdag de twaalfde wielerronde van Zaandam over 125 km. in de tijd van 3 uur 2 minuten en 46 sec. voor de Amsterdammer H. La- keman, die een fietslengte achter lag. 3 werd G. Loos uit Amsterdam; 4. C. Bakker, Zaandam; 5. T. Steenbakker, Den Bosch; 6. T. van Dungen, Den Bosch; 7. B. Schellingerhoudt, Zaan dam; 8. op 3/4 ronde P. Verschuren uit Rotterdam; 9. K. Bijl uit Den Haag; 10. W. Reuter uit Amsterdam. Stakingen in Duitsland geëindigd In Hannover en Nedersaksen zijn de stakingen geëindigd. Overeenkomstig de Vrijdag j.l. genomen beslissing zijn de stakers gister opnieuw aan het werk gegaan, na de verzekering te hebben gekregen dat de voedselvoor ziening van 1 Juli af dezelfde zal zijn in de verschillende staten. Polen en Tsjecho-Slowakije erkennen Israël Radio Warschau deelde gisteravond mee, dat de Poolse regering officiëel de onafhankelijke staat Israël heeft erkend. De Weense radio maakte bekend dat ook de Tsjecho-Slowaakse regering be sloten heeft Israël te erkennen. De minister van landbouw, visserij en voedselvoorziening, de heer S. L. Mansholt, heeft, zoals gemeld, Zater dagavond te Markelo op een bijeen komst van de Partij van de Arbeid een redevoering gehouden, waarin hij een toelichting heeft gegeven op een aantal vraagstukken van landbouw- en voedselvoorzieningsbeleid. Van de zijde van het ministerie van landboilw, visserij en voedselvoorzie ning deelt men ons omtrent de inhoud dier rede thans onder meer me de, dat de minister niet ge zegd heeft, dat de verplichte veeleve ring zal worden afgeschaft. Nage gaan wordt of de verplichte veeleve- rmg afgeschaft kan worden zonder dat daarvan ernstige gevolgen voor ie vleesrantsoenering het gevolg zullen zijn. Of in de toekomst de vleesdistributie van overheidswege beëindigd kan wor den, hangt af van de veevoedervoorzie ning. Opheffing van de vleesdistributie zal slechts mogelijk zijn, indien Neder land in staat wordt gesteld zoveel vee voeder in te voeren, dat onze vleespro ductie qp peil kan worden gebracht. De minister voegde er aan toe, dat de vooruitzichten voor de invoer van vee voeder niet zodanig zijn, dat in net eerstvolgende jaar een belangrijke ver ruiming van het vleesrantsoen, laat staan een opheffing van de vleesdistri butie kan worden verwacht. De vlees positie blijft voorshands moeilijk. Nadat Gromyko er op aangedrongen had geen tijd te verspillen, hechtte de Veiligheidsraad gisteren zijn goedkeu ring aan een definitieve vorm van een vragenlijst, die aan de Arabische en Joodse autoriteiten zal worden gezon den. Zij moeten binnen 48 uur na he denmiddag te 15 uur antwoorden. Ter vermijding van de kwestie der erkenning van de Joodse staat besloot men de vragenlijst te adresseren aan „de Joodse autoriteiten in Palestina". Vervolgens werd de zitting verdaagd tot Woensdag 19.30 uur. Bloemenhandelaren uit verschillen de delen van het land zijn gistermor gen in een druk bezette vergadering te Aalsmeer bijeen geweest ter bespre king van de staking, die op Tweede Pinksterdag door het „Landelijk Co mité" is geproclameerd als gevolg van de berekening der 2 persent veiling, lcosten. De vergadering nam een reso lutie aan, waarin wordt verklaard, dat de „niet koop"-actie niet zal worden stopgezet, voordat de kring van vei lingen de toestand van vóór 1 Decem ber 1947 zal hebben hersteld en het reeds betaalde terugstort. Frankrijk en Israël De Franse Joden hebben tijdens een bijeenkomst van de Zionistische Fede ratie van Frankrijk een beroep gelaan op de Franse regering om de nieuwe staat Israel te erkennen. André Philip, voormalig socialistisch minister van Economische Zaken, verklaarde, dat hierover vandaag door het Franse ka binet zou worden beslist. De onderhandelingen te Djokja Het stadium van de Nederlands Republikeinse onderhandelingen, be reikt door de besprekingen te Batavia en Kalioerang, is thans zover gevor derd, dat verwacht mag worden, dat in de komende 3 weken de eigenlijke on derhandelingen zullen beginnen. EEN ZWARTE OOIEVAAR In het nationale park „De Hoge Veluwe" werd voor het eerst tijdens de Pinksterdagen een zwarte ooievaar waargenomen. Volgens deskundigen is het ruim 300 jaar geleden, dat de zwarte ooievaar in ons land verblijf hield. De mogelijkheid is niet uitgeslo ten, dat het een vluchteling uit een dierenpark is. STAKING BIJ GENERAL MOTORS? Het Amerikaanse Vakverbond, de United Automobile Workers, heeft formeel aangekondigd, dat een staking van 225.000 arbeiders van General Mo tors te Detroit over tien dagen zal plaats hebben. Er wordt nog onderhan deld. Weersverwachting tot Woens dagavond geldig: ZELFDE WEERBEELD. Droog en over het algemeen zon nig weer, met iets lagere tempe raturen dan gisteren. Meest ma tige wind tussen Noord en Oost. op ons gedaan om als wereldburger het komende geslacht te redden. Laten wjj er een eer in stellen te to nen ,dat wij onze verantwoordelijkheid beseffen. Ad. Er zijn altijd mensen geweest, dia hongor hadden en stierven omdat nie mand hen kon helpen, Wij hebben in verloop van jaren zo veel gelezen over honderdduizenden, die daar in China of in andere delen van het Verre Oosten door voedselge brek ten onder gingen en het resultaat daarvan is meestal geweest, dat we me delijdend het hoofd geschud hebben en dankbaar bedachten, dat wij en vooral onze kinderen in gelukkig zoveel betere omstandigheden verkeer den. Want al ging ook ons medelijden uit naar. al die slachtoffers van oorlogsge weld, van een mislukte oogst, van een natuurramp of welke andere omstan digheid dan ook de oorzaak van het voedselgebrek was, wij steunden niet voldoende om enige hulp van beteke nis te kunnen bieden. Daarin gaat nu gelukkig verandering komen. Want met het sneller worden van on ze verkeersmiddelen is de wereldklei- ner geworden en door het steeds meer groeperen van afzonderlijke staten tot blokken en bonden, vervagen de gren zen en wordt men zich meer en meer bewust dat men gezamenlijk, moet steunen waar nood wordt geleden en een beroep op menselijke hulp wordt gedaan. En nu zijn wij in de eerste maal van de wereldgeschiedenis zo ver, dat alle staten, gebundeld in „De Verenigde Naties" de helpende hand zullen uit strekken naar die delen van onze aard bol waar de bevolking! door voedsel- nood dreigt ten onder te gaan. En het toeval wil, dat deze hulp allereerst wordt gevraagd voor twintig milloen kinderen, die dreigen te verhongeren. Dat is de mooie kant van de vereni ging van Naties, omdat het niet gaat om gezamenlijke opvoering van wa penkracht, maar om een vredeswerk van de allergrootste betekenis, waar aan geen land zich zal mogen en wil len ontrekken. Twintig millioen kinderen verhonge ren en hebben direct hulp nodig. Vele tientallen millioenen andere in Euro pa en het Verre Oosten zullen zonder onze hulp mede ten ondergaan. Kinde ren roepen om hulp en wij hebben hen reeds te lang aan hun lot overgelaten. Zij~zijh in directe nood of zij leven door oorlogsgeweld en ontwrichting van het gezinsleven is een toestand waarin zij alle vertrouwen in de mens heid hebben verloren en dreigen op te groeien tot een geslacht, dat slechts haat en verbittering kent en de kie men in zich draagt van toekomstige oorlogen. Hier moet spontaan en direct gehol pen worden en ook Nederland heeft daaraan als lid der Verenigde Naties het zijne bij te dragen. De UNAC, de United Nations appeal for children heeft ook een beroep op ons land gedaan. Er is een Ere-comité gevormd waarvan H. K. H. Prinses Juliana voorzitster is, er is reeds een werkcomité in actie dat onder voor zitterschap staat van prof. mr. R. Kra nenburg, voorzitter van de Eerste Ka mer der Staten-Generaal. Dit landelijk comité vraagt nu de steun van het Nederlandse volk en daarom worden in vele gemeenten van ons land plaatselijke comité's gevormd, die elk voor zich zullen nagaan welke actie in stad of streek tot de beste re sultaten kan leiden. In de Ver. Staten en in enkele Euro pese landen is reeds besloten, dat iedere werker voor dit doel een dag loon, salaris of inkomen zal afstaan, of en kele uren overwerk zal verrichten waarna, zo mogelijk met een suppletie van het bedrijf, het geld voor de hulp actie beschikbaar wordt gesteld. Elk" bedrijf kan nagaan in hoeverre dit ook hier te verwezenlijken is,, maar onahankelijk daarvan zullen alle plaat selijke comité's moeten overwegen hoe men, door collectes of anderszins, een zo groot mogelijk bedrag bijeen zal kunnen krijgen. Men zal daarbij ook de jeugd kunnen inschakelen, Van het kind, vóór het kind, het kan niet ad ders of ook deze gedachte zal met sympathie begroet worden. Men kan op velerlei wijzen geld inzamelen, door uitvoeringen, door passende fees telijkheden en als ieder naar zijn beste krachten heeft meegewerkt zal 55 pro cent van het geld worden afgestaan aan het ICEF (International Children's Emergency Fund) met de bedoeling dat dit geld zal besteed worden voor het! tijdelijk opnemen van noodlijden de kinderen uit het buitenland en het geven van indirecte hulp, terwijl 45 procent in eigen beheer blijft. Een derde daarvan wordt besteed aan kin derhulp in eigen land en tweederde ter beschikking gesteld van Nederlandse verenigingen, die zich bezig houden met hulp aan noodlijdende kinderen buiten ons land. waarbij in het bijzon der aan Indonesië gedacht wordt. Weinigen kunnen millioenen geven, maar als millioenen weinig geven maar in elk geval dat wat zij kunnen missen zullen wij er ook komen. Maarer is haast bij, want honger kan niet wachten. De actie is reeds begonnen, de plaat selijke comités zijn grotendeels reeds gevormd Nog deze maand zullen wjj in stad en streek onze wil tot mede werking kunnen tonen. Voor de eerste maal in de geschiede nis der mensheid wordt een beroep (Zie vervolg kolom 5)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1948 | | pagina 1