Geen wijziging in de buitenlandse
politiek der Verenigde Staten
Smokkelaars met gangster-manieren
Arrestaties in de
Republiek
Trustschap derV.N.
voor Berlijn?
Gunstige kansen voor flinke mensen
Van Mook in het
stormgetij
krijgen
antsoenen
Zaterdag 2 Oct. 1948 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN '45ste Jaargang No. 232
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
Als Dewey president wordt
Weerbericht
De emigratie naar Canada
Een uiteenzetting door
de heer T. Cnossen
Engeland heeft nog machtige vlootreserves
Plesman aan de muren van de tijd
„De Reus van Rijswijk"
ommandant in Ber-
Howley, heeft ver
leid, dat de lucht-
d dagen oud is, zo
dat geallieerde des-
i deze winter de
West-Berlijners te
commissie van des-
„intensief" be-
het Duitse nieuws-
e zóne) had Howley
loop nog niet opge-
ide door de Sovjets
/oerder verklaarde,
blokkade op 23
dsel en steenkool
ikaanse vliegtuigen
oracht. Er is een
39 dagen. Voor het
preserves zijn deze
eenkool in de stad
er dan verbruikt
zderen, vervaardigd
ctoren, zijn buiten
ierbij zijn goederen
aarde van 500.000
ilGEVAAR.
politieke commissie
le ernstige gevaren
le vrede en veilig-
lie voortvloeien uit
en controle over de
Sovjet-Unie hier-
TEGEN MANCA
istrijden welke op
que Royal te Brus-
en zal de hoofd-
tussen Luc van
mpioen van Italië
OP ARABIEREN
:us wordt gemeld,
trijdkrachten, ge-
wagens en artille-
getracht stellingen
„Arabische bevrij-
Ijabal aan de Liba-
ntencrediet
ivaard!
ilechts het aller-
dus
elijke en voor-
hoenen
5ér waarde!
Nederland
ENAVOND
m Nieuwsberichten
VARA: 6,15 De Vara
Dr de Strijdkrachten
7,15 Silvestri-
0 Nederland en zijn
voor acht 8,05
violon 8,30 „Mid-
VARA: 9,00 Men
9,30 Kermis
Buitenlands week-
wing and sweet
10,45 Avondwij-
m Nieuwsberichten
- KRO: 6,00 Prome-
Kareol-septet 7,15
30 Gramofoonmuziek
8,05 De gewone
Les Cloches de Cor-
geboden 10,25
tualiteiten 10,45
Dansmuziek 11,40
TERDAG
m Nieuwsberichten
uur VARA: 8,18
11,00 Uitzending
12,00 Metropole
Strijdkrachten
een woordje mee
6,15 Tonny
- 6,30 Voor de Strijd-
staalkaart
de kerk 7,45 Uit-
in Duits
van de dag 8,15
9.00 Socialistisch
e winkel van sinkel
ichrammeFn 10,30
11,15 Gramo-
m Nieuwsberichten
11 uur KRO: 8,15
,15 Muziek houdt fit
van Beeck 1,25
eek (vervolg^ 2,20
oude en nieuwe
6,00 Populaire
nalistiek weekover-
hoe deze plaat
en uit operettes van
winterwerk be-
gewone man 8,20
Foort (orgel)
klok 9,45 Zakken-
10,00 Weekend-
10,45
lamermuziek
beleefde, was,
ling scheef stond,
het vliegtuig zich
wat Sabine overi-
ïiet bemerkte.
de wereld bene-
rig vlak, de stad
waarop zij nu
ran een bouwdoos
en huizen ver-
en in plaats
j uitgestrekte bos-
nkende meren en
welke door wit-
egen werden door-
langzaam reed,
paard getrokken
overheen gleed 'n
Sabine al
haar neus te-
Levend op
gebeuren. Er ge-
Het vliegtuig
wolken of door
f en toe werd uit
aan de passa-
ïen dan liet circu-
slechts weinig
ngen.
(Wordt vervolgd)
BUREAU
ADMINISTRATIE
Voordam 9 - Tel. 3320
REDACTIE
Achterdam 20 - Telef. 2274
Postgiro 187294
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
ALKMAARSCHE COUBANT
TARIEVEN:
Advertenties: 16 cent per
millimeter Familieberich
ten 20 cent per millimeter.
Vraag en Aanbod tot 15
woorden 1.elk woord
meer 5 cent. uitsluitend
contant
Abonnementen: 1.40 per
maand, 4.per kwartaal
plus incassokosten
HOOFDREDACTEUR: A. KAPTEIN RAYONREDACTEUR: W. OLIEMANS
De republikeinsei candidaat voor het
presidentschap van de V.S., Thomas E
Dewey heeft in een verkiezingsrede een
programma van negen punten ontvouwd
betreffende de buitenlandse politiek van
de V.S. Deze politiek moet gericht zijn
op een durende vrede. Wij zijn echter
niet van plan, aldus Dewey, ons door
de Sowjet-Unie te laten koeieneren of
overbluffen.
Bij het vormen van onze buitenlandse
politiek moeten wij van nu af aan elke
dag denken aan de les van .München.
Hoezeer wij ook vrede wensen, wij kun
nen deze niet kopen door steeds toe te
geven. Dat kan slechts tot slavernij of
tot oorlog leiden.
Dewey herhaalde zijn voorstel tot
orming van de Verenigde Staten van
Europa. De organisatie van de Verenigde
Naties moest worden gesteund en de
vriendenhand gereikt aan vrijheidslie
vende mensen overal ter wereld. Ook
het Europees herstelplan diende van
ganser harte te worden gesteund. Het
Ruhrgebied moest worden gedemilitari
seerd en onder internationaal toezicht
geplaatst.
Wij zullen een einde maken aan de
tragische verwaarlozing van onze oude
vriend en bondgenoot China, aldus De
wey. Wij moeten in militair opzicht zo
sterk zijn, dat geen enkel land het zal
wagen ons aan te vallen. Als hoeksteen
van onze buitenlandse politiek moeten
wij de nauwe en hartelijke samenwer
king met onze naburen op het Ameri
kaanse continent blijven versterken. Wij
hebben er naar gestreefd alle landen tot
onze vrienden te maken, doch willen
van geen enkel land een satelliet maken.
Over de gespannen verhouding tot de
Sowjet-Unie zei Dewey: „de beste ma
nier om met de Sowjet-leiders om te
gaan is hen als sterke gelijken te behan
delen opdat hun eerbied voor ons wordt
hersteld; het is niet te laat een conse
quente en doeltreffende buitenlandse po
litiek te vormen en te volgen en de
Sowjets te doen begrijpen, dat wij van
plan zijn anderen eerlijk te behandelen,
maa. dat wij er aan de andere kant
op staan, dat anderen ons eerlijk behan
delen.
De republikeinse regering heeft een
communiqué uitgegeven, waarin gezegd
wordt, dat een aanzienlijk aantal leiden
de figuren van de Sobsi (het republi
keinse vakverbond) is gearresteerd,
aangezien gebleken is, dat de leiders be
trekkingen onderhielden met de op
standelingen.
De correspondent van „Antara" meldt
uit Madioen, dat de stoottroepen op 30
September te 16 uur Madioen hebben be
zet, welke plaats blijkbaar door de op
standelingen verlaten was. De drie
voornaamste legereenheden van de com
munisten trokken terug naar Doengees
en Kandangan, 16 km van Madioen op
het Wilis bergmassief. De communisten
hadden voorbereidingen getroffen om
het oorlogsmateriaal en levensmiddelen
naar de bergstreken te kunnen over
brengen. Volgens genoemde correspon
dent vluchtten Sjarifoeddin, Moeso en
Setyadjit naar Kandangan. De commu
nisten vernielden het telefoonkantoor,
terwijl een radiozender is weggevoerd.
Toeslagen op invaliditeitsrente
Met ingang van 1 October zijn de
uitkeringen ingevolge de invaliditeits
wet verhoogd met een toeslag van 100
benevens met eventuele gezinstoe
slag en kinderbijslag. Al deze verho
gingen worden automatisch door de
Rijksverzekeringsbank uitbetaald, zo
dat belanghebbenden geen aanvragen
behoeven in te dienen.
Slechts van twee groepen van recht
hebbenden op kinderbijslag zijn de ge
gevens niet bekend, n.l. kinderen be
neden 16 jaar, wier wezenrente des
tijds wegens het geringe bedrag is
vervangen door een afkoopsom en kin
deren van 16 tot 21 jaar, die dagonder
wijs genieten. Voor zulke kinderen
dienen de rentetrekkers een aanvrage
voor kinderbijslag in te dienen bij de
Rijksverzekeringsbank te Amsterdam.
Bunche ondervindt geen
medewerking
Dr. Ralph Bunche. de waarnemende
bemiddelaar der V.N., in Palestina,
heeft bij de Veiligheidsraad geklaagd
over gebrek aan medewerking van zo
wel Joden als Arabieren. In een tele
gram zeide Bunche dat de moord op
Bernadotte een „tragisch licht had ge
worpen op de steeds slechter wordende
situatie in Palestina" en hij voegde
daaraan toe, dat de veiligheid van het
personeel der V.N. in gevaar was.
Zes levens waren verloren gegaan bij
het toezicht op de wapenstilstand, het
leven van de bemiddelaar zelf inbegre
pen, terwijl 7 man werden gewond.
De beruchte pantser-smokkel-
affaire voor de rechter
Tot gisteravond half elf is de Bredase
Bijzondere Politierechter doende ge
weest met de behandeling van de be
ruchte „pantsersmokkelaffaire" van de
smokkelkoning John Braspennincx. De
bende van de oud-wielrenner maakte,
zoals bekend, gebruik van pantserauto's
en ontzag zich niet met deze pantser
wagens op douane en grenswacht in te
rijden en het vuur op deze ambtenaren
te openen. Twintig verdachten staan in
deze zaak terecht- De zitting duurt twee
dagen.
De pantserwagens vervoerden van
België naar Nederland duizenden kilo's
tabak, zeep, grote hoeveelheden tapij
ten, katten-, geiten- en konijnenvellen,
terwijl naar België grote partijen kaas
en huiden gesmokkeld werden. Slechts
na hardnekkige achtervolgingen werd
de bende opgerold en konden de pant
serwagens geliquideerd worden.
In een uiterst fel requisitoir heeft de
officier van justitie de smokkelaars ge
hekeld. Hij kwalificeerde hen als „gang
sters" in de ware zin des woords, die
ons land grote financiële stroppen be
zorgden. Hij wees er op, dat de smok
kelaars het in het-begin vrij gemakke
lijk hebben gehad. „Zij gebruikten toen
militaire wagens en ondervonden van
corrupte grenswachters alle mogelijke
medewerking. Nadat de grenscontrole
veel straffer werd, kwamen de pantser
wagens en stenguns in zwang. De
smokkelaars, aldus de officier, „hebben
zich toen als bandieten gedragen door
op ambtenaren ir te rijden en op bon
te schieten. Het zijn mensen",, zeide de
officier, „die alle gemeenschapsgevoel
missen. Het is hen alleen maar om grote
winsten te doen. Zij bestelen zelfs el
kaar. Van dit soort lieden", zeide de of
ficier met nadruk, „moet Nederland be-
MILITAIR VERDEDIGINGSPLAN
VAN 25 JAAR
In regeringskringen te Washington
spreekt men over het algemeen de
mening uit, dat de berichten uit Britse
bron, volgens welke „minister Mar
shall en John Foster Dulles geheime
besprekingen zouden hebben gevoerd
met minister Bevin betreffende een
militair verdedigingsplan voor 25 jaar
tussen de Verenigde Staten en de
landen, die het pact van Brussel heb
ben ondertekend", wel eens met de
werkelijkheid zouden kunnen over
eenstemmen.
Geldig tot Zondagavond. Wisse
lend bewolkt met op enkele plaat
sen tijdelijk enige lichte regen.
Matige en in het Noorden van het
land vrij krachtige wind uit Wes
telijke richtingen. Weinig veran
dering in temperatuur.
Het vleesrantsoen hersteld
Met onmiddellijke ingang is de bon
245 Vlees (A, B en C-kaarten) aange
wezen voor het kopen van 100 gram
vlees en vleeswaren. Deze bon is geldig
tot en met 9 October 1948.
Door deze aanwijzing en die van 27
September (100 gram vlees voor alle
leeftijdsgroepen) is, dank zij de verbe
terde veeaanvoer, te rekenen van 19
September af het normale vleesrant
soen van 200 gram vlees per week her
steld.
ONDER MUUR GEDOOD.
Op het vliegveld Twenthe zijn DUW
arbeiders bezig met het opruimen van
bunkers. Daarbij heeft zich Vrijdag een
ernstig ongeval voorgedaan, toen de
50-jarige B. Christenhuis uit Deurnin-
gen bij het slopen onder een neerstor
tende muur werd bed-olven en gedood.
De man laat een vrouw met 7 kinde
ren achter.
De regering der Verenigde Staten,
aldus de commentator van de Ameri
kaanse radio, Felix Morley, bestuderen
een plan om Berlijn onder trustschap
van de V. N. te plaatsen. Morley be
weert dit bericht ontvangen te hebben
van een „hoge regeringspersoonlijk-
heid". Volgens dit plan, dat weldra aan
minister Marshall te Parijs zou worden
voorgelegd, zou het bestuur van Ber
lijn worden toevertrouwd aan een
trustschapsraad, bestaande uit alle vas
te leden van de Veiligheidsraad.
vrijd worden, zeker tot het moment,
dat de Benelux in werking treedt. Nog
steeds wordt er gesmokkeld en als men
het weer wil proberen met pantser
auto's dan kan ik dit zeggen. Laat ze
maar komen, een eskadron pantserwa
gens van de marechaussée staat langs
de grens klaar om deze lafaards, die
zich achter staal verbergen, te ontvan
gen".
Op deze eerste dag werd tegen A. J.
Braspennincx 2 jaar gevangenisstraf
geeist, tegen J. van Peer, die zijn auto
aan de smokkelaars verhuurde 9 maan
den en tefeen J. A. Nelemans, de 30-
jarige kermisexploitant, één jqar gevan
genisstraf en twee jaar Rijkswerkin
richting. De eis tegen een aantal onder
geschikte bendeleden varieerde van 5
weken tot 3 maanden.
Heden zal o.m. terechtstaan de „smok
kelkoning" John Braspennincx.
In 'n in de „Esplanada" te Utrecht ge
houden vergadering van de hoofdbestu
ren der centrale landbouworganisaties
heeft de heer T. Cnossen, directeur van
de centr. stichting Landbouw-emigratie
te 's Gravenhage, een lezing gehouden
over emigratie.
De heer Cnossen heeft in de afgelopen
zomer voor de derde maal een reis
door Canada gemaakt en speciaal on
derzocht, hoe de Nederlanders, die daar
sinds jaren wonen en zij die het vorig
en dit jaar vertrokken, het maken, hoe
de verdere perspectieven in dit opzicht
zijn en op welke wijze de regeling van
de Nederlandse emigratie het best tot
haar recht komt.
In zijn voordracht wees spreker, na
een historische inleiding, op de toene
mende welvaart op het platteland van
Canada, wat blijkt uit de betere farm
gebouwen, aanschaffing van nieuwe
landbouwmachines en aflossing van
hypotheken. Ondanks de betere op
brengst en hogere prijzen van de pro
ducten zijn de prijzen van de boerde
rijen naar evenredigheid niet gestegen.
Dit is een gevolg van: le de nog grote
hoeveelheid beschikbare grond, en 2e
de trek van de jongere generatie van
het land naar de (oorlogs-) Industrie.
Door het vijfjarig Canadees-Engelse
accoord, is de afzet van tarwe, eieren
en bacon voor het grootste deel gega
randeerd, al liggen de prijzen aanmer
kelijk beneden de wereldmarktprijs.
Dit geeft echter stabiliteit aan de land
bouw, die ook op de basis van deze
prijzen lonend is. Spr. had kunnen con
stateren, dat de Nederlanders een be
langrijk aandeel in de Canadese land
en tuinbouw hebben en ook de jongste
emigranten veelal tevreden zijn. De
minimum-lonen zijn voor grote gezin
nen met enkel kleine kinderen te laag,
doch veelal worden spoedig hogere lo
nen betaald.
Als mocht worden besloten de kin
derbijslag ook aan immigranten toe te
kennen en vanwege het gouvernement
van Ontario financiële hulp zou wor
den verleend bij de aankoop van de
boerderijen, zou aan onze kinderrijke
families een grote steun worden ge
schonken.
Spreker drong er bij de landbouw
organisaties met kracht op aan cursus
sen in te stellen om d» emigranten
vóór hun vertrek enige kennis bij te
brengen van landbouwmachines, het
besturen van auto's, machinaal melken
en eenvoudige reparaties. Goed voor
bereid en goed geregeld kan emigratie
naar Canada thans plaats vinden onder
gunstige omstandigheden, al dient de
volle verantwoordelijkheid daarvoor
na voorlichting te blijven bij de emi
grant zelf.
Spreker drong aan op een duidelijke
uitspraak van de regering, critiseerde
de huidige gang van zaken, zeer spe
ciaal ten aanzien van de ambtelijke
uitvoering en de plannen inzake
Australië en vroeg voor het georga
niseerde bedrijfsleven een regelmatig
aandeel in het belangrijke werk ten
aanzien van zovele Nederlanders en
van ons volk in zijn geheel.
ENGELAND EN FRANCO.
Een woordvoerder van het Britse mi
nisterie van buitenlandse zaken heeft
nogmaals verklaard, dat Engeland te
genstander is van het toetreden van
Spanje tot het plan-Marshall of tot de
West-Europese Unie, zolang de rege
ring van Franco aan de macht blijft.
Engeland, heeft na de tweede
wereldoorlog de vloot sterk inge
krompen. Een groot aantal sche
pen kan echter in korte tijd ge-
vechtsklaar gemaakt worden. Een
deel van de Britse vlootreserves
ligt hier voor anker bij Harwich.
QELIJK WELEER TER ZEE Mi-
chiel de Ruyter Hollands naam
befaamde, zo doet zulks in de lucht
(dus hoger) Albert Plesman in onze
dagen. Hoort wat het niet onvermaar
de dagblad „New York Herald Tribune"
van de directeur onzer KLM schrijft:
„Wanneer de lijst van grondleggers
van luchtverkeer in de toekomst' aan
de muren van de tijd zou worden op
gehangen, zal de naam van dr. Albert
Plesman hier een plaats vinden. Wij
zullen met deze Nederlander vechten
om elke passagier en elk pond vracht
goed, dat hij over de wereld vervoert.
Doch bij zijn benoeming tot voorzitter
van de lata moet dr. Plesman weten,
dat hij in het hart van iedere Ameri
kaanse vliegenier geëerd is. Om het
even of hij „het onderspit delft of ons
scalpeert in beide gevallen zal hij
geëerd en geëerbiedigd worden in de
luchtvaartbroederschap". We hebben
geen aandelen in de KLM. maar van
zoveel roem over een Nederlander
straalt toch ook een klein beetje af
op ons allemaal.
Hoewel: de gloria mundi transit nog
nog altijd, getuige een bericht uit
Athene. Op het eiland Kalymos is een
menselijk geraamte ontdekt van 5000
jaar, naast de resten van mammoeten,
rendieren en een rhinoceros. Andere
vergane glorie: het ingedommelde Zie-
rikzee, dat volgend jaar met veel
feestvertoon zijn elfhonderdjarig be
staan als stad gedenkt. Aan de muren
van de tijd, jawel. Maar de tijd sloopt
alle muren. Opdat we ootmoed zouden
leren.
DOCH, VRIENDEN LAAT ONS
niet wijsbegeren. Hier zijn de jongens
van de (slechte) daad: Een agent van
politie greep in het „Lustoord" aan de
Zuidelijke Wandelweg te Amsterdam
een drietal jongens in hun kraag, die
bezig waren uit de piano, welke in 't
clubgebouw stond het hamerbord te
slopen. Motief: de knapen zouden een
feestje hebben; zij hadden een piano
gekocht, maar daarvan bleek het ha
merbord defect te zijn. Dus gingen ze
maar een ander hamerbord halen.
Andere daad: Voorzitter van de Ak
kerbouwcommissie van Stichting voor
de Landbouw stichtte weer een andere
commissie (commissies zijn net ko
nijnen). Die jongste commissie zal ver
gaderen over de vraag, welke in de
toekomst de meest verantwoorde be
stemming zal zijn van de aardappel.
Wie lust er nog peultjes?
MOCHT U BEHOEFTE hebben
naar Bordeaux te gaan: Met ingang
van heden wordt de dienst der KNSM
van Amsterdam op Bordeaux uitge
breid. In plaats van, zoals voorheen,
iedere 4 weken, zal thans om de 14
dagen een schip vertrekken. Het his
torische kasteel van Horn, dat ^op 6
Juli door een brand vrijwel volkomen
werd vernield, zodat alleen de meters
dikke muren overeind bleven staan,
zal worden gerestaureerd. De regering
geeft credieten.
£EN RIJKE KOOPMAN te Suez
had een grote hoeveelheid opium
in de woestijn Sinai begraven en wacht
te op de kans deze partij over het
Suez-kanaal naar Cairo te vervoeren.
De politie legde zich in hinderlaag en
betrapte een aantal smokkelaars, toen
deze trachtten de verdovende middelen
weg te halen. Er ontstond een revol
vergevecht, dat twee uur duurde. De
bende wist te ontkomen, doch liet zak
ken verdovende middelen tot 'n waar
de van 400.000 gulden achter. De koop
man ijsbeert in een cel. Winkeliers in
Tsjecho-Slowakije, die goederen ach
terhouden of toestaan dat in hun zaken
valse geruchten worden verspreid, zul
len veroordeeld worden tot dwangar
beid en hun spulletjes worden verbeurd
verklaard. Ze zijn daar niet zo kinder
achtig.
"DEELDENSTORM IN ANTWERPEN.
In Enschede woont bakker Pren-
gers die een kunstenaar is in het ma
ken van chocoladebouwsels; had van 40
pond chocola een beeld geboetseerd,
voorstellend een boer te paard en zond
het naar de tentoonstelling in Antwer
pen. De volgende dag waren boer en
paard verdwenen. De politie zoekt een
Antwerpenaar met buikpijn.
Hoofdpijn kregen sommige leden van
de politieke commissie der V.N. toen
de Rus Wysjinsky gisteren in het vuur
van zijn rede plotseling sprak en een
goed verstaander had maar een half
woord nodig over „de illusie van de
Verenigde Staten dat zij alleen het ge
heim van de atoombom bezitten". Al
leen? Nitschewo!
ZUIDER NIEUWS; Koning Leopold
van België, die sinds '45 in Genéve in
ballingschap'lqeft, is met zijn echtgeno
te naar Italië vertrokken. Voor vacan-
tie. De Belgische kolenproductie steeg
in Augustus met 200.000 ton en de sui
ker blijft in België op de bon. (Vakbon
den waren tegen vrij-geven, omdat de
prijs omhoog zou gaan). De „Scaldis",
het schip van de diepzee-expeditie van
Piccard en Cosijns is te Dakar aange
komen, waar het tot het einde van de
volgende week zal blijven. Alles wèl
aan boord en geen spoor van zenuwen.
I/RIJGSGELUIDEN. Er dreigt geen
oorlog, zei de Amerikaanse minis
ter van het leger, maar de beslissing
daarover ligt niet bij ons. Bij wie dan
wel? Bij enkele despotische, machtige
mensen. Wij weten dat de Sovjet-Unie
meer dan vier millioen man onder de
wapenen heeft en dat haar militaire
uitrusting de V.S. 35.000 millioen dol
lar per jaar zou kosten. En daar de
Sovjet-Unie door geen aanval bedreigd
wordt noch sterke landen aan haar
grenzen heeft, weten wij, dat deze
macht gehandhaafd wordt voor een an
der toekomstig doel dan verdediging.
Is dat duidelijk? De regering van Bir
ma heeft te Londen een spoedbestelling
gedaan van 13 Engelse tweemotorige
Oxford-vliegtuigen. De vliegtuigen zijn
onmiddellijk naar Rangoon vertrokken.
pijlen Dikke Hermans donder
rede, waarover u zich gisteren
even hard geërgerd hebt als wij, werd
op de befaamde Berlijnse vergadering
gevolgd door een discussie. Tot Hein-
rich Lohse blafte Görfng: Organiseer
in Nederland een gedwongen recrute-
ring en formeer twee regimenten tegen
de Russische partisanen. De partisaan
kent geen Duits en geen Nederlands,
die talen lijken op elkaar. Voor hem
is de Nederlander net zo Duits als wij.
Hij schiet ook op de Nederlander, en
die moet dan terugschieten. Dwing de
Hollanders. Je moet ze zonder wapens
tot in het partisanengebied sturen en
ze daar wapens geven. Vooruit beest,
eet of krepeer! Also sprach Hermann
Medaille.
(Van onze correspondent te Batavia)
JJR. H. J. VAN MOOK is weer „thuis".
De Nederlandse pers heeft reeds ge
meld, dat zijn verwelkoming op Kema-
joran een demonstratie was, niet alleen
van Europese maar ook van Indonesi
sche zjjde. Het is hier in Indonesië met
dr. Van Mook een eigenaardig geval.
Zelden is, vooral in de eerste phasen
van het Indonesisch conflict, een man
zo verguisd, scherp becritiseerd en met
de hardste verwijten overladen als deze
Lt.G.G. In dit warme land, waar de
gemoederen nogal spoedig verhit plegen
te zijn, werd hij soms zeifs onverholen
voor „landverrader" uitgemaakt. En
vele Indonesiërs dachten al evenmin
gunstig over hem als de Nederlanders,
zij het om andere redenen. Zij vonden,
dat dr. Van Mook te veel zijn eigen
koers volgde, en niet spoedig genoeg
hun zin deed.
Zo was en is het met de republikei
nen, zo is -het nu weer bij de vertegen
woordigers van sommige deelstaten
het geval. Maar dr. van Mook bleef
en werkte. Hij werkte aan de con
structie van een nieuw Indonesië. Het
was alsof alle critiek langs hem heen
gleed, alsof hij het niet hoorde. Ter
wijl vele Nederlanders zich in hun
bed om hem lagen te ergeren, brand
den de lichten in het Paleis en „de
Reus van Rijswijk" (zoals een Indone
sisch blad hem dezer dagen noemde)
was aan de arbeid. Rusteloos en met
een uithoudingsvermogen dat haast
onmenselijk scheen. Langzamerhand
zijn hier in Indië de stemmen der
scherpe critiek verstomd. Waarlijk
met, waarde lezer, omdat de „dicta
tor" Van Mook ze tot zwijgen heeft
gebracht. Het is een dolzinnige veron
derstelling, dat Van Mook hier de pu
blieke opinie zou leiden en beheersen,
zoals men naar het mij toelijkt
in Nederland wel eens vermoedt.
Enorm respect.
Maar bij mensen hier in Indië, die
de zware stormen en de barensweeën
van dit land in de laatste paar jaar
persoonlijk hebben aanschouwd en
bijgewoond, en die tot hun verbazing
hebben gezien hoe Van Mook dit land
telkens opnieuw uit een crisis naar
een oplossing leidde bij die mensen
hier in Indië is zo langzamerhand een
enorm respect voor deze grote figuur
gegroeid. Zonder twijfel zijn er nog
velen, die om een of andere reden zijn
beleid van vroeger en nu niet zonder
ernstige bedenkingen achten. Maar er
is niemand of bij koestert de volledige
overtuiging, dat er slechts één Neder
lander is in het Koninkrijk, die op het
ogenblik het Indonesische probleem
volledig beheerst en tot een goed ein
de kan brengen. En dat is Van Mook.
Nu Indonesië in deze weken in een
ensis verkeert, ernstiger dan alle voor
afgaande, heeft de mogelijkheid, dat
Van Mook niet zou terugkeren hier
bij velen de diepste zorg gebaard. Het
was voor heel de Archipel een opluch
ting, dat de Lt.G.G. weer op Kemajoran
landde. Wij gevoelden ons als een ge
zin, dat een zware storm boven zijn
huis ziet samenpakken, terwijl de
Vader niet thuis is. En dat gezin was
dan niet zozeer beangst om het lot van
die Vader dan wel om de eigen geva
ren, nu er niemand was aan wie men
volledig vertrouwd en gerust de maat
regelen tot afwending daarvan kon
toevertrouwen.
Dr. Van Mook is thuis. Indië valt
een pak van het hart. We hebben
plotseling weer het gevoel, dat wij de
nieuwe moeilijkheden aan kunnen en
zullen overwinnen. Welke die nieuwe
moeilijkheden zijn, behoef ik u niet te
zeggen. Het is het drama van de bur
geroorlog in de republiek, en de drei
ging van het communisme ook in dat
gedeelte van Indonesië, waar sinds het
vorig jaar rust en orde gevestigd
waren.
Het heeft geen zin thans over de
strijd in de republiek te schrijven waar
de situatie zich, wanneer deze brief
onder uw ogen komt, misschien alweer
volledig gewijzigd heeft.
Hoe ook de afloop van deze tragi
sche burgeroorlog moge zijn, de repu
bliek zal er niet door versterkt worden,
want de werkelijke oorzaak van de
interne politieke moeilijkheden ligt
niet allereerst in het gestook vanSow-
let-agenten, maar in het feit, dat de
bodem rijp was voor een volksopstand.
Het volk in de republiek verkeerde
en verkeert in een ellendige toestand.
Daar hebben de communisten een
dankbaar gebruik van gemaakt. En het
ligt voor de hand, dat die toestand er
niet beter op wordt, ook al zou de
republiek er in slagen de opstand met
eigen wapengeweld te onderdrukken.
Een verbetering van het lot der mil-
lioenenmassa zou alleen mogelijk zijn
bij een constructieve samenwerking
met Nederland, op basis van de Ren-
ville-overeenkomst. Tot nu toe ver
keert hier echter niemand onder de
indruk, dat Djokja daar ooit ernstig
naar gestreefd heeft.