Zo 'n eerste treinreis valt niet mee
Er moeten veel meer
kippen komen
Ik was geheim agent in oorlogstijd (VI)
Duitsers, schoolmeisjes, en vreemde uniformen
van schrik naar schrik
En dan de gewone truc
van het uitstappen
Van Mook onmisbaar
De stoomtreinen gaan verdwijnen
Dieseltreinen tot in de
verste uithoeken
Volgend jaar afschaffing
van eierdistributie
Volgend jaar 130 boerderijen in
de Noord-Oostpolder
ALBERT BASSERMANNWEER IN ONS LAND
IK WKR nikt VEEL HAAST om in
ie stappen als de trein na een paar
minuten binnenloopt. De enige zorg
die ik heb, is een coupé te vinden, zo
yet mogelijk verwijderd van 't nieuws
gierige schoolmeisje. Ik ben al naar
het eind van het perron gelopen, maar
ontdekt dat dit een strategische fout
is. Het meisje, vergezeld van haar
twee trouwe adjudanten, houdt me ln
ds gatenIk stap een lege coupé
binnen, de bakvissen komen me ach
terna en nemen naast elkaar tegen
over mfl positie ln. Net vóór de trein
vertrekt stapt nog een jonge vrouw
met een baby in, maar gelukkig is zfl
so druk bezig met haar ldnd, dat zij
het vreemde gedrag van haar mede
passagiers niet opmerkt. Wel, daar zit
lk dan ln een Belgische trein. Op weg
naar mijn contact-adres.
Geen flauw vermoeden heb ik er
van hoever het is naar Herstal, het
station waar lk moet overstappen. Ik
vraag aan de vrouw in de hoek: „Weet
U of ik voor Leuven in Herstal moet
overstappen?"
Vóór zij antwoord kan geven, valt
mfln kleine achtervolgster nogal
scherp uit: „Ja, dat moet. En ook in
Aerdenhout!" Ze kflkt me even aan
•n vraagt dan plotseling: „Bent U een
vreemdeling hier?"
„Vertel me eens," zeg ik op mijn
vriendelijkste toon, „hoe oud U bent."
„Vijftien," antwoordt zij, 'n beetje
verontwaardigd
„U wilt heel graag alles weten,
maaren ik aarzel even om de
dubbelzinnigheid van de opmerking
te onderstrepen, „maar wilt U even
graag mensen helpen?"
Een ogenblik ligt die ernstige, on
vriendelijke trek nog op haar gezicht,
dan beginnen haar ogen te stralen en
vol verwachting glimlachend zegt zij:
„Natuurlijk. Reken maar!"
„De krachtigste hulp is vaak zuiver
negatief!" leer ik haar. „Horen, zien
en zwijgen. Begrijp je wel?"
Na een poosje zfln we in Herstal
en zjj treuzelt opvallend om de laat
ste te zfln, die uitstapt. „Veel geluk,"
fluistert zij plotseling. „Wees voor
zichtig in Aerdenhout. Het wemelt er
van de Duitsers."
UET MEISJE HEEFT GELIJK. Als
ik na een lange boemelreis in Aer
denhout aankom weet ik niet hoe ik
het portier moet openen. Ik kijk naar
bulten en zie vier SS-mannen op het
perron staan, die blijkbaar niets te
doen hebben. Het zijn grote, zware
kerels, arrogant en onbeschrijfelijk
zeker van zichzelf. Ik gluur uit het
raampje, één van hen kijkt me aan
en mijn hart staat een ogenblik stil:
de kerel komt op me af! Hfl steekt
een grote, behaarde klauw uit en
opent met één ruk het portier. Dan
glimlacht lüj, zoals een paard zou
glimlachen en zegt: „Man muss doch
Immer den Kindern helfen!"
„Danke," zeg ik en loop haastig 't
perron af, in de hoop, dat er geen pa
trouille naar mij uitkijkt. Ik krijg hed
ging zo snel mogelijk weg te rennen,
als er een man op me af komt, die
me aanhoudt, over mijn schouder wijst
en zegt: „Ze zoeken naar U!"
Ik weet niet hoe ik er in slaag te
blijven staan en met een verbaasde
blik om te kijken. Een priester komt
op me af en zegt: „Ik geloof, dat U
uw gazet vergeten hebt!"
„O," zeg ik, „die is niet van mfl, die
moet van iemand anders zijn!"
Dan kan ik er eindelijk van door
gaan. Als er een afstand van een paar
honderd meter tussen mij en de SS-
mannen ligt aanvaard ik dankbaar de
uitnodiging van een bordje „Abort".
Ik blijf daar zo lang mogelijk, maar
ééns moet ik er toch weer uit, want
ik weet niet waar en wanneer ik een
aansluiting naar Leuven kan vinden
„U heeft nog vijf en twintig minu
ten," licht een kruier me in. „Het is
een sneltrein."
Ik kjjk op een klok en zie, dat het
tien over acht is. Aanvankelijk zegt
me dit niets, maar wanneer ik uit
gerekend heb, dat ik dan om 8.35 uur
vertrekken kan, realiseer ik me met
een schok, dat ik hier werkelijk sta
te wachten op de trein, die Pluto en
ik volgens ons in Londen uitgewerkte
schema moeten nemen.
.Werken volgens de plannen," denk
ik bij mezelf en ondanks alles, hebj ik
een voldaan gevoel.
J)OELBEWUST PROBEER IK mijn
zenuwachtig ongeduld in bedwang
te houden. Ik kijk onverschillig voor
me uit. Want van de andere zijde van
het station komen vier mannen in
blauwe uniformen met een stortvloed
van gouden tressen en versierselen. Ze
komen in mijn richting en ik voel een
vreemd gekriebel langs mijn rug om
hoog kruipen. Patrouille! Als een
bliksemschicht gaat het door mijn
hoofd wat een vriend, een man met
ervaring in dit vreemde beroep, me
kort vóór mijn vertrek uit Londen ge
zegd heeft: „Je moet nooit naar men
sen kflken, dan kijken ze ook niet naar
jou." Ik hoor hem die woorden nog
zeggen, maar ik ben machteloos. Ik
ben als gehypnotiseerd door de lange
man, die uiterst rechts loopt. De drie
anderen zwenken linksom, maar hij
komt recht op mij af en ik voel zfln
stekende blik. Ik sta als verstijfd. Op
twee meter afstand heft hfl zfln hand
op en ik heb het gevoel alsof mfln
bloed door mfln voeten wegstroomt: ik
doe een laatste wanhopige poging om
mezelf in bedwang te krijgen. Ik moet
niets weten! Ik ben een gewone ar
beider! Dan staat hij naast me: „Pa
pieren, alsjeblieft!" Hfl spreekt Vlaams
Ik voel me duizelig. De man loopt
langs me heen en bekflkt me van
top tot teen met een vreemde blik.
Maar het kan me niet schelen. Ik voel
zó'n opluchting, dat ik kolossaal veel
zin heb om iets geks te doen en dan
voel ik mijn zelfvertrouwen weer
terugkeren. „Idioot!" zeg ik tegen me
zelf, „je gedraagt je als een kind. Die
man is een Belgische spoorwegbeamb
te."
Maar waarom heeft de Engelse
instructeur me niets verteld over de
uniformen der Belgische spoorweg
mannen? En wat hebben ze bfl mfln
opleiding tot geheim agent nog méér
vergeten
Ik koop een krant om iets te doen
te hebben. De kioskjuffrouw stopt het
wisselgeld, een paar centimes, in een
bus en glimlacht vriendelijk.
„Winterhilfe" staat er op de bus.
De trein loopt binnen en met een
bittere smaak in mfln mond zoek ik
een plaatsje uit. Precies op tfld loopt
de trein het station van Leuven bin
nen. Ik bereik de uitgang, loop snel
pm het gebouw heen en ga de grote
hall binnen om een kaartje naar Brus
sel te nemen. Het Leuvense dialect
hebben ze schandelijk vergeten bfl mfln
Franse schoolonderricht: het enige,
dat ik van de man aan de contróle
begrflp, is, dat de trein, die- daar juist
vertrekt, de mijne is.
Ik neem een sprint langs het per
ron, kom met een sprong op de tree
plank en wordt door vflf of zes men
sen naar binnen getrokken. In het
zelfde Leuvense Frans vertellen zfl
mfl, dat ik gek ben om op een rflden-
de trein te springen, of dat het een
mooi staaltje was. Ik begrflp het niet
allemaal. Maar ik weet, dat ik de
enige geweest ben, die voor deze trein
hard gelopen heeft en beslist de laat
ste, die er in sprong. Als iemand me
heeft willen schaduwen, staat hfl nu
nog op het perron.
In verband met de terugkomst van
dr. Van Mook in Indonesië heeft de
Indisch-Nederlandse partij zich met
een brief tot minister-president Drees
gewend, waarin o.m. gezegd wordt:
„Dr. Van Mook is in welke func
tie dan ook voor dit land nog steeds
de juiste persoon, die het tot stand ko
men van de V.S.I. en de Nederlands-
Indonesische Unie op de beste wijze
zal kunnen helpen voltooien. Het be
stuur heeft de besprekingen van het
Nederlandse kabinet en de diverse
autoriteiten uit Indonesië met grote
aandacht gevolgd. Daarbij is aan het
licht gekomen, dat de positie van dr.
Van Mook door zuiver Nederlandse
partij-politieke belangen ernstig wordt
bedreigd op een moment, dat alles in
bet werk moet worden gesteld om het
afnemend wederzijds vertrouwen tus
sen Indonesiërs en Nederlanders weer
in een groter vertrouwen te doen
overgaan, een vertrouwen, dat de hui
dige Kroonvertegenwoordiger in rui
me mate bezit. Wij menen dan ook
ernstig'te moeten protesteren tegen de
manier waarop door sommige eng-
Nederlandse partij-politici achter de
schermen met de belangen van Indo
nesië vooral, maar ook xmet die van
Ned 'and. wordt omgesprongen in
een tijdsgewricht, waarin alleen man
nen vau ormaat, ervaring en inzicht
met e-..e :ans van slagen kunnen op
treden".
Nederlandse motoren?
De Duitse fabriek, die de motoren
heeft geleverd voor de vooroorlogse
Dieseltreinen in Nederland bestaat
niet meer. Nu heeft een Nederlandse
fabriek een Dieseltrein-motor ontwor
pen, waarvan de bruikbaarheid nog
niet in de praktijk is bewezen. Zij
heeft in de werkplaats proefgedraaid
en men stelt er veel vertrouwen in.
Binnenkort zal zij rijdende aan een
onderzoek worden onderworpen. Valt
ook die proef goed uit, dan kan met
de bouw van Dieseltreinen op volle
kracht worden begonnen.
Wat nu de electrificatie betreft: in
September 1944 werd 566 km. met bo
venleiding van 1311- km. electrisch be
reden. Gedurende de spoorwegstaking
die zeven maanden duurde, hebben
Duitse vernielingstroepen alles zo
grondig kapot gemaakt, dat er in Mei
1945 geen km. meer van in tact was.
Alleen vindt men nog 300 km. boven
leiding terug, verdeeld in onsamenhan
gende delen over verschillende baan
vakken en bovendien in niet-bruik-
bare staat. Van de 36 onderstations
waren er slechts acht niet helemaal
leeggeroofd. De moeilijkheden waren
'verder legio. Men beschikte aanvan
kelijk niet over grondstoffen. zodat
oud koper moest worden omgesmolten
tot nieuwe draden en kabels, hetgeen
in 1945 nog slechts in beperkte mate
mogelijk was. Ondanks deze en vele
andere moeilijkheden kon reeds op 13
Augustus 1945 het baanvak Amsterdam-
Haarlem weer electrisch bereden wor
den. In datzelfde jaar werd in totaal
300 km. bovenleiding aangelegd, in
1946 werd 420 km. hersteld en 1947-48
nog 700 km.
Het Spoorwegverkeer wordt gemoderniseerd
^LLE STOOMTREINEN ZULLEN uit Nederland verdwijnen. Op de ljjnen
met voldoende verkeersdichtheid zullen electrische treinen komen voor
zover ze er nog niet zfln. Op alle andere lflnen Diesel-treinen. Dit vertelde
ons Ir. F. Q. den Hollander, president-directeur van de Nederlandse Spoor
wegen, tijdens een feestrit met de nieuwste trein op het baanvak Utrecht, dat
met ingang van Zondag weer electrisch bereden zal worden. Dit herstel betekent
dat het hele vooroorlogse electrische net weer in tact is. Terwfll ondertussen
ook al 8 nieuwe electrische lflnen gereed gekomen zfln, t.w. Amsterdam-Amers
foort, Hllversum-Utrecht, Den Dolder-Baarn.
^LLE KRACHTEN WORDEN nu ge
concentreerd op de nieuw te elec-
trificeren baanvakken. Op het ogenblik
zijn dit de lijnen van Eindhoven naar
Maastricht en Heerlen en de onderlin
ge verbinding der beide laatstgenoem
de steden via Valkenburg. Daar zullen
de electrische treinen met ingang van
15 Mei 1949 gaan rijden. En daarna
worden tegelijk de lijnen van Amers
foort naar Leeuwarden en Groningen
via Zwolle en naar Oldenzaal en En
schedé via Deventer en Almelo en
van Dordrecht naar Vlissingen aange
pakt.
De president-directeur durfde zich
niet uit te laten over het tijdstip waar
op de stoomtractie naar deze uiterste
provincies van het land zullen worden
vervangen. Onze plannen staan wel
vast zeide hij, maar de verwezenlijking
is van te veel factoren afhankelijk,
dan dat wij beloften kunnen doen. Er
kan stagnatie komen in de levering
van materiaal en bovendien zijn de
Nederlandse Spoorwegen afhankelijk
van de uitbreiding der provinciale
electriciteitsbedrijven. Reeds nu wordt
er veel meer stroom opgenomen dan
vóór de oorlog en als daar de spoor
wegen nog bijkomen, loopt de boel
helemaal spaak, indien er niet tijdig
in voorzien wordt. Dit is ook een fac
tor die de Nederlandse Spoorwegen
niet beheersen.
Ondertussen vernamen wij van an
dere zijde dat de mogelijkheid groot is,
dat reeds over een half jaar op de drie
genoemde lijnen naar het Noorden,
naar Twente en naar Zeeland de stoom
treinen door Dieseltreinen kunnen
worden vervangen.
Spaanse troonpretendent
naar Madrid
Uit gezaghebbende bron te Madrid
wordt vernomen, dat Don Juan Carlos,
prins van Asturie, de 10-jarige oudste
zoon van de Spaanse kroonpretendent
Don Juan, voor de voortzetting van
zijn opleiding naar Spanje zal komen.
Men gelooft, dat generaal Franco
heeft aangeboden, de jonge prins als
opvolger op de Spaanse troon te er
kennen, indien Don Juan van zijn
aanspraken afstand zou doen.
Om aan de behoefte aan eieren, zo
wel voor het binnenland als voor ex
port te kunnen voldoen, is. verdere uit
breiding van de pluimveestapel nodig.
Het is daarom wenselflk, dat reeds in
1949 wordt begonnen met het uitbroe
den van een belangrflk hoger aantal
kuikens. Deze uitbreiding kan niet on
middellijk zo groot worden, dat de
pluimveestapel 't vooroorlogse peil be
reikt. Het is daarom wenselijk voor
lopig nog het systeem van kuikenstoe-
wflzing te handhaven. Op deze wflze
kan de uitbreiding allereerst ten goede
komen aan het kleineregemengde be-
drflf, dat voor een behoorlflke bedrijfs
voering voor een belangrflk deel op de
kippenhouderfl is aangewezen.
Dit zfln enkele conclusies, waartoe
de Stichting voor de Landbouw, nadat
zfl zich uitvoerig heeft beraden over
het te volgen pluimveebeleid, is geko
men.
Zoals bekend bestaan thans ook nog
de kippentoewijzingen. Deze bepalen,
hoeveel kippen een bedrijf slechts ma
ximaal mag houden, voorzover het niet
onder die categorie valt, waar slechts
maximaal 50 kippen zfln toegelaten. De
Stichting is van oordeel, dat deze toe
wijzingen kunnen vervallen. Op deze
wflze kan men een zekere verstarring
van de pluimveehouderij tegengaan.
Wat de kuikenbroederij betreft, dient
de thans bestaande bevriezing te wor
den opgeheven. Er zullen echter vrfl
zware eisen gesteld moeten worden ten
aanzien van de vakkennis van de kui
kenbroeder en met betrekking tot de
inrichting van zfln bedrijf. Ten aanzien
van de kuikenbroederij zullen dus zo
danige bedrijfseconomische maatregelen
genomen moeten worden, dat hierdoor
de hoogste kwaliteit van door hen af
geleverde kuikens gewaarborgd is.
De eierhandel en de eierlevering zou
den zo spoedig mogelijk vrijgegeven
dienen te worden. In de tijd, dat de
productie van eieren weer toeneemt,
dus in het volgende voorjaar, zou dan
ook de distributie van eieren afgeschaft
kunnen worden. Indien dan tevens de
kippenstapel een aanzienlijke uitbrei
ding ondergaat, zal de productie van
eieren wel zo groot kunnen worden,
dat men niet bevreesd behoeft te zfln
voor het oplopen van de eierprijs in het
binnenland tot een abnormaal en niet
te verantwoorden hoogte. Zou echter
alleen sprake zfln van voorziening van
de binnenlandse markt, dan zou een
uitbreiding van de huidige pluimvee
stapel zeker niet mogelijk zijn en dan
zou ook het pluimvee slechts een on
betekenende rol, in het bijzonder op de
zandbedrijven, kunnen spelen. Uitbrei
ding is alleen mogelijk, indien de ex
port weer een belangrijke plaats in de
eierafzet inneemt.
Dit betekent echter, dat Nederland
dan, wat de prijs aangaat, afhankelijk
is van het prijspeil op de buitenlandse
markt, al zal ons land moeten trachten
in de eerste plaats een kwaliteitsei te
leveren en dan vooral in perioden,
waarin deze schaars zijn, waardoor een
hoge prijs ir te maken.
De Stichting meent, dat het niet mo
gelijk is van de regering een garantie
te vragen voor de eierprijs, maar wel
om door algemene maatregelen te be
vorderen, dat de richtprijs over het ge
hele jaar genomen zoveel mogelijk
wordt benaderd. Van de zijde der
coöperaties worden thans plannen uit
gewerkt, die ten doel hebben een ge
leidelijk en juist verloop van de richt
prijzen te verkrijgen.
Het standpunt van de Stichting voor
de Landbouw, zal aan de Overheid
worden voorgelegd
HET WEEKRANTSOEN VAN JOHN BULL.
Op bovenstaande foto is het wekelijkse rantsoen voor een persoon in Enge
land afgebeeld. Het bestaat uit: 57 gr. spek, 225 gr. suiker, 57 gr. thee, 28 gr.
varkensvet, 84 gr. boter, 84 gr. margarine, een ei, 28 gr. kaas, anderhalve
liter melk, voor een kioortje vlees en voor een dubbeltje rundvlees.
Marknessenederzetting van pionier»
„flJOEDER, EEN DREGLA1N", roept'
het jongetje in de bus van Kampen
naar Emmeloord, het hoofddorp van
de Schokkerwaard (Noordoostpolder).
Langs de weg staat een soort hijs
kraantje en door het jongetje, dat mis
schien vier jaar is, weet ik nu dat het
een dragline is. Een belangrijke ma
chine in de nieuwe polder; de graaf
machine, die het landschap vorm gaf.
Een kwartier later moeten we in een
andere bus. Maar die zit vast naast de
weg. De chauffeur, de conductrice en
de passagiers spannen zich in.... te
vergeefs. Dan wordt een vrachtauto
aangehouden, daarna lukt het.
VAN KAMPEN NAAR EMMELOORD,
van het oude naar het nieuwe land, dat
duurt zowat een uur. Men zou het nieu
we land ook de nieuwe wereld kunnen
noemen, want het gaat er Amerikaans
toe. Het wekt herinneringen aan de
verhalen van boeren die de prairie in
trokken om er zich een bestaan te ver
werven. Nieuwe huizen, deels proviso
risch en van hout, kampen en barak
ken. En buiten het dorp de 47.600 ha.
metende vlakte, die zo vlak en onaf
zienbaar is, dat het beklemt. Het moet
een hard slag mensen zfln, dat dit land
ontgint en de sfeer van samenwerking
en gemeenschapszin is hier onontbeer
lijk. Want het leven hier biedt weinig
afwisseling, men komt hier om te wer
ken en na vele jaren kan er misschien
etns aan iets anders gedacht worden.
Zoals Emmeloord, zijn de andere dor
pen in de polder; sommige alleen nog
maar een lege plaats die volgens de
kaart eens bebouwd zal zijn, sommige
al een beetje volgebouwd. Een eigen
bestuur hebben de dorpen in totaal
zullen er elf zfln, de namen worden
ontleend aan verdwenen nederzettin
gen in dit gebied. De Noordoostpolder
is een „openbaar lichaam" met aan het
J^OG VERMOEID VAN DE LANGE REIS zat hfl er dan. Een beetje onwen
nig tegenover de mensen van het land, dat hfl ln twaalf jaar niet bezocht:
Albert Bassermann, de grote karakterspeler met een voorliefde voor Ibsen.
Er viel een stilte in het vertrek waar deze 81-jarige de pers zfln ongebroken
geestkracht liet bewonderen. Eén-en-tachtig jaar! Men ziet het deze man niet
aan. Men ziet het hem ook niet aan, dat hfl zoveel heeft meegemaakt in Duits
land, waaruit hfl werd verdreven in 1938. Men dwong hem toen namelijk van
zfln Joodse vrouw te scheiden. Deze vrouw was hem echter liever dan de
roem van Nazi-Duitsland. Men wist al, welk een voorname plaats zijn echt
genote in zijn leven innam. Nooit zou hfl een stuk spelen als zfl niet naast hem
op de planken stond. Een huwelflk uit duizenden, een uitzondering in het leven
van artisten. En Basserman bevestigde dit. Hfl week uit naar Zwitserland.
Hfl heeft daar ontelbare keren gespeeld en bfl het klimmen der jaren sta
pelden ook de successen zich op. Hfl dacht er over zich terug te trekken: het
voetlicht nu ook eens van de andere kant te aanschouwen, maar men riep hem
terug, telkens weer. Men riep hem zelfs naar Amerika, naar Holland, waar hfl
in 1935 zulke opzienbarende successen behaalde. Men wilde hem nog eens zien
in Ibsen's „Spoken", of als Mephisto in „Faust" of als Philipp in „Don Car
los"
stoelleuning. En Ernst Deutsch, de ta
lentvolle Oostenrijker, die op het laat-
i ste filmfestival tot beste hoofdrolspeler
van het jaar werd uitgeroepen, dank
zij .zijn vertolking in „Der Prozess", zat
naast het echtpaar. Nog enkele anderen
waren er, onder andere Marie Leblanc,
die we herkenden van de Zwitserse
film „Marie Louise". Zfl zullen allen op
een tournee door ons land Ibsen's „Spo
ken" opvoeren.
De stilte werd beklemmend. Men
zocht naar vragen.
„Mijnheer Bassermann, heeft u voor
liefde voor Ibsen?"
„In zekere zin wel, maar ik speel al
les". Zijn vrouw vult hem aan: „We
hebben in Zwitserland ook verschil
lende stukken gespeeld."
„Gebeurt dat met hetzelfde gezel
schap?"
„Neen, in Zwitserland gaat dat an
ders. Men heeft er geen vaste ensem
bles. Voor een bepaalde tournee stelt
men een troep samen. Daarmee wordt
JAAAR ZAT HIJ DAN, dezelfde Albert het stuk doorgenomen en dan gespeeld.
Bassermann, nog grijzer misschien, Of er nog concurrentie ondervonden
wat doof, maar ongewoon vitaal. Zfln wordt van de films? „Neen," zegt het
vrouw zat naast hem, da arm ap zfln echtpaar, „de film stimuleert in zekere
BASSERMANN
Nein!
zin en ontdekt nieuwe talenten". Me
vrouw Bassermann vindt wel dat er
weinig talent schuilt onder de heden
daagse mannelijke spelers. Onder de
vrouwen heeft ze opkomende sterren
ontdekt.
Aarzelend komt de volgende vraag:
„Gaat u nog in Duitland spelen?"
De vraag moet herhaald worden en
Bassermann brengt de hand achter het
oor.
„Denkt u nog in Duitsland op tour
nee te gaan?"
„Nein!" knalt het door de kamer. Het
korte antwoord, wordt begrepen. Het
is de reactie op grote ontgoochelingen
en in het kleine woord is ontmoedi
ging gekristalliseerd.
Nog een vraag wordt toegestaan, dan
moet de kamer ontruimd worden voor
de radioreporters, die de warme stem
op de gramofoonplaat willen vastleg
gen.
„Hoe is het met de Iffland-ring"
„Die bevindt zich thans in een mu
seum". Het is een kort antwoord, dat
een historie samenvat. In Duitsland
werd namelijk aan kunstenaars van
grote faam een ring toegekend, zoals
mevrouw Man-Bouwmeester in Ne
derland er een had voor de grote en
Heintje Davids voor de kleine kunst.
Maar „er zat ongeluk aan". Moissi, de
talentvolle toneelspeler, waarmee Bas
sermann al jaren samenwerkte, kreeg
hem toegewezen. Moissi stierf jong, veel
te jong. De ring kwam aan de grote
komiek Pallenberg. Ook hij stierf te
jong. De ring zwierf rond totdat Bas
sermann hem aan een museum schonk
Hij is pas een en tachtig. .4
Ernst Deutsch vertelt nog iets over
het toneelle' -> in Oostenrijk. Het is
moeilijk, maar Wenen verheft zich
weer. Het grote theater dat nog in
puin ligt, wordt weer opgebouwd en in
Oostenrijk zal zich weer talent concen
treren. in nabfle of verre toekomst.
hoofd de landdrost, die de direc
teur is van de polderwerken. Emmel
oord telt thans 130 woningen en 80 zfln
er in aanbouw. Er is een school, een
kerk; er worden mensen geboren, men
sen huwen er voor de ambtenaar van
het „openbaar lichaam" en mensen
zullen er sterven en begraven worden
in het nieuwe land.
HET TWEEDE DORP van de pol
der is Marknesse. Dit dorp heeft meer
dan Emmeloord het karakter van een
pioniersnederzetting. Woningen zfln er
nog weinig, in de vaart liggen woon
schepen, er is een woonwagenkamp en
her en der verspreid staan keren en
noodwoninkjes. Maar een armoedige
indruk maakt Marknesse zeker niet.
De manier waarop de mensen hier wo
nen bewijst, dat zfl van dit land, hnn
land iets willen maken.
In Marknesse is het centrale kamp-
beheer voor de Noordoostpolder. Twee
entwintig kampen worden van hieruit
bevoorraad en onderhouden. Daar is
wat voor nodig. Ruim 4500 man wonen
in de kampen. Daar zijn om maar
iets te noemen wekelijks 26.000 kilo
aardappelen voor nodig en ongeveer
10.000 kilo groenten. In t pakhuis liggen
duizenden kilo's levensmiddelen opge
slagen, staan kookketels, pannen, scha
len en al wat in de kampen nodig is.
Want een eerste vereiste is, dat aan de
materiële verzorging niets ontbreekt.
De kampen zien er inderdaad uitste
kend uit; niet luxieus, maar schoon en
degelijk. De barakken zfln verdeeld in
kamers waar acht man wonen. De was
gelegenheden zijn gemeenschappelijk.
NAGENOEG ALLE KAMPBEWO
NERS zfln boerenzoons of landarbei
ders, zfl zfln komen pionieren in le pol
der om er eens een bedrflf te kunnen
pachten. Aleer het zover is zullen er
heel wat jaren Verlopen zfln. In het
najaar van 1947 zfln honderd bedrijven
die van 12 tot 48 ha groot zfln
verpacht. Dit jaar wordt er geen land
uitgegeven, want door gebrek aan
bouwmaterialen werden er geen boe
renwoningen gezet. De directie ver
pacht nu eenmaal geen land zonder
woning en bedrijfsgebouwen. Eind
1949 hoopt men gereed te zijn met de
bouw van 130 prefab-boerderijen van
schokbeton. Daarna denkt men jaar
lijks 5000 ha. land uit te geven, zodat
na ongeveer acht jaar de hele polder
door zelfstandige boeren bewoond zal
zijn.
Gestolen effecten ter waarde
van f 50.000 verbrand
Enige dagen geleden ontdekten
twee rechercheurs te 's-Gravenhage,
dat bfl een horlogemaker aldaar een
gouden dameshorloge in reparatie
was gegeven, dat op 24 Januari j.l.
was ontvreemd. Zij stelden een verder
onderzoek in en arresteerden, als ver
dacht van die inbraak te hebben ge
pleegd, de 30-jarige Hagenaar I. C. D.
Behalve het horloge waren nog voor
50.000 aan effecten, een gouden ring
en een bontmantel ontvreemd. D. be
kende ook nog twee andere inbraken,
waar respectievelijk 3200 en een hoe
veelheid drank, sigaren, zeep en 90
was gestolen. Bovendien bekende hfl
poging tot diefstal in de Grote Markt
straat. Deze poging had hij gedaan
samen met de 45-jarige C. H. M. B„
die toen op heterdaad was betrapt en
daarvoor een straf van 9 maanden on
dergaat.
B. werd hierna ook eens nader aan
de tand gevoeld en hij bekende al
spoedig, dat hij ook mede schuldig
was aan vermelde inbraken. Behalve
het dameshorloge werden nog de bont
mantel en de gouden ring in beslag
genomen. Bij het onderzoek kwam
vast te staan, dat de effecten verbrand
waren.