STRALENDE HERFSTZON ZIET NEER
OP FEESTEND ALKMAAR
375 jaar Alkmaar's onizei
KRONINGSALBUM
Alles mekaniek en beweegbaar!
Het Nederlandse Volk door twee
krachten gesterkt
De morgen van de
feestdag
Acht October
Radio-uitzending
Alkmaarse feesten
Rattenbestrijding
AGENDA
BOEKHANDEL COSTER
Over oude koeien
De Engelse gasten gearriveerd
Just a moment, please!
De feesten begonnen
Rede van de voorzitter
der 8 Oct.-vereniging
|?EN STRALENDE HERFSTZON klom vanmorgen boven de nokken der daken
en liet haar stralen spelen door Alkmaars straten, waar het al vol vertier was
van opgewonden kinderen, die zich opmaakten, het feest van de achtste October
te gaan vieren. En de hele ontwaken-1- stad trok een feestkleed aan, en kleed
van kleuren, vlaggen, groen, en versleringen. De 375ste bevrijdingsdag begon
goed met dit fraaie, zjj het dan ook wat frisse weer. Hier en daar in de stad
spreidden verkopers van feestartikelen al activiteit ten toon, plaatsten hnn
geopende koffer op een vouwstoeltje en trachtten hun strikjes en lintjes, hun
toeters en programma's al aan de man te brengen. Hooggehoede heren spoedden
zich van alle kanten naar de Stenenbrug, waar de reveille een grote massa
kinderen had samengebracht, die popelden van ongeduld, hun liederen te gaan
zingen.
latie prima tot haar recht kwam. En
het feit dat des dirigenten halve baton
in de open piano terecht kwam, ge
sneuveld in het vuur van de strijd deed
geen afbreuk aan de plechtigheid van
het aloude Wilhelmus, dat de zanghul-
de besloot en dat de aanwezigen een
stille ontroering bracht.
Jammer dat de reportage-wagen van
de Radio-Unie te laat arriveerde, an
ders hadden de luisteraars ook mee
kunnen genieten van de inleiding van
deze feestdag.
Na afloop van de aubade dankte
burgemeester Wytema de kinderen
voor hun zang „die fraaier was dan
ooit te voren". En de mededeling van
de verrassing, die binnen in het stad
huis uitgereikt zou worden, ontlokte
na het driewerf-hoera op de burge
meester, nieuwe golven vaii gejuich
aan de opgetogen schare.
En met een zeker ontzag keken de
kinderen op naar mevrouw Wytema,
die hun persoonlijk, stuk voor stuk, 'n
versnapering uitdeelde.
Om negen uur gaf Soli Deo Gloria
een programma van koraalmuziek van
de trappen van het stadhuis, onder lei
ding van de heer J. Schoen en onder
tussen werden op het Waagplein reeds
de toestellen opgesteld voor de turn-
Allerwegen hingen de vlaggen, roer-
loos baast in de stille ochtend. Rijzig
verhieven zich de slanke pyramidale
lichtzuilén in de Langestraat, die reeds
gisteravond zo'n sprookjesachtig beeld
gaven. In andere straten verspreidde
een weelde van dennengroen zomerse
geuren, en het geheel werd opgevro
lijkt door kleurige lichtballonnetjes en
bloemen.
Het viel ons op, dat in de Langestraat
de buitenlandse vlaggen ontbraken.
Wel hingen er honderden nationale
kleuren, maar de Amerikaanse, de
Engelse en de andere vlaggen, die ver
leden jaar de straat sierden, verleven
digden vandaag het schouwspel niet.
De grote achten die boven de rijweg
ook weer een plaatsje hadden gevon
den, hadden een kwastje frisse verf ge
kregen.
Om acht uur zag het op de Steenen-
brug zwart van de kinderen, hoewel
deze beeldspraak mank gaat, omdat er
van allerlei kleuren waren, behalve
zwart, of het moest dan het zwart zijn
van. jacquet en hoge hoed der comité
leden.
Onder leiding van Cornelis Jonker
en opgeluisterd door het muziekcorps
Soli Deo Gloria klonk de melodie Van
Alkmaar de Victorie met élan tussen
de huizen op, gevolgd door het 8-Óc-
toberlied met muziek van de dirigent
en woorden van Maartje Zwaan.
Daarna marcheerde de fleurige kin
derschaar, voorafgegaan door het dap
per erop los blazende Soli Deo Gloria
door enkele oude straten der binnen
stad naar het stadhuis, om daar de
burgemeester een aubade te gaan
brengen.
De aubade.
Reeds lang van tevoren verdrongen
zich honderden belangstellenden rond
de afzetting en precies op tijd arri
veerde de zingende jeugd voor het
bordes. De kinderen droegen rood
witte strikken in het haar en waren
gewapend met nationale vlaggetjes.
En nadat burgemeester Wytema en
z|jn echtgenote op het bordes waren
verschenen en de loco-burgemeester,
de heer G. van Slingerland en de ge
meentesecretaris mr. R. Veendorp met
hun dames zich daarachter hadden op
gesteld, klonk opnieuw het Alkmaars
Stedelied, met heldere klanken in de
zuivere ochtendlucht, en eveneens ge
volgd door het 8-Octoberlied van
Maartje Zwaan.
En zo volgde het ene vaderland*
lied na het andere. Nico Akkerman
zorgde voor een uitstekende pianobe
geleiding, die via de luidspreker-instal-
Acht October, dag van blijdschap,
Alkmaar viert weer het Ontzet.
Hoort het zware tromgeroffel,
Hoort de schallende trompet.
Hoort de blijde kinderstemmen,
Zingend' hun victorielied.
Acht October, dag der vrijheid,
't Nageslacht vergeet u niet.
Ziet hoe van schier alle huizen
Waait het feest'lijk rood en wit.
Ziet dóór de versierde straten
De muziek gaan in 't gelid.
Hoort hoe boven alle huizen
De waagtoren speelt zijn lied.
Acht October, dag der vrijheid,
't Nageslacht vergeet u niet.
Alkmaar heeft zich op deez'
feestdag
Om 't victoriebeeld geschaard,
Waar de storm der Spaanse
krijgers
Wederom werd onvervaard.
Waar eens op de oude wallen
Luid klonk het victorielied.
Acht October, dag der vrijheid,
't Nageslacht vergeet u niet.
JABSON
Naar wij vernemen zal de NCRV
hedenavond om half acht over Hilver
sum II een reportage uitzenden van de
heden in Alkmaar gehouden feeste
lijkheden.
demonstraties, die gegeven werden
door De Halter, door Turnlust en door
Jon Holland.
Nadat ook hier Soli Deo Gloria zijn
plaats had ingenomen, trokken de gym
nasten vanaf de Schoolstraat naar het
Waagplein en begonnen met hun uit
voering.
Turndemonstraties.
Kracht en schoonheid, charme en
gratie, dat waren de indrukken van het
beeld, dat de demonstraties boden.
Paard en brug, en niet te vergeten oefe
ningen aan de ringen en vrije oeefnin-
gen, hielden de aandacht van de hon
derden toeschouwers gevangen, die in
d'kke rijen rondom de afzetting ge
schaard, het gebeuren gadesloegen.
Het publiek had overigens genoeg te
zien. Wij zouden haast zeggen, dat het
programma wat overladen was, want
practisch tezelfdertijd trok een gecostu-
meerde optocht voor meisjes door de
stad, die ook al veel bekijks trok. En
op de Laat ontbrandde een vreedzame
strijd tussen de mannelijke Spes Alc-
mariae, in Doelschieten en hindernis-
Iepen.
Stadsbeiaardier Van der Veen luidde
met zijn carillon-klanken het einde
van de demonstraties in en ondertus
sen stelde zich alweer een nieuwe stoet
op, een deftiger stoet ditmaal, dienaar
het Victorie-park trok voor de jaar
lijks terugkerende plechtigheid.
Orpheus, onder leiding van Karl
Böhne zong vóór en na de woorden van
mr. C. J. de Lange, die de herden
kingsrede uitsprak.
Door middel van geluidsversterkers
was het gesprokene voor een ieder te
verstaan. De rede van de voorzitter der
8-Octobervereniging, vindt men elders
in dit nummer.
Zo ging de ochtend van deze achtste
October voorbij. Geen wanklank ver
stoorde de feestvreugde.
Blij van geest en oprecht van zin is
er feest gevierd in de oude kaasstad,
een feest dat tot laat in de nacht zal
voortduren.
Nu de winter nadert, beginnen hier
en daar in onze gemeente de ratten
weer op te duiken. In de meeste ge
vallen komen zij via de riolering naar
binnen. Het is dus zaak om vooral de
roosters in de putjes te controleren,
aangezien het veelvuldig voorkomt, dat
deze geheel of gedeeltelijk doorgeroest
zijn. Het aanbrengen van een nieuw
rooster brengt minder kosten met zich
mede dan de schade die veroorzaakt
wordt door de ratten.
Werpt geen etensresten op Uw erf of
langs de singels of grachten. Dit lokt de
ratten. Heeft U last van ratten geeft
dit dan onmiddellijk door aan de
dienst van openbare werken, afd. Rei
niging, Keetgracht 13. De bestrijding
wordt dan terstond ter hand genomen,
waardoor voortplanting tegengegaan
kan worden.
(Ontleend aan onze advertentie
rubriek).
VRIJDAG
Harmonie-Theater, 8 uur: Het lied van
de woestijn, 14 jaar; Victoria-Theater,
8 uur: De betovering om La Bohème,
14 jaar; Cinema Americain, 8 uur:
Persued, 18 jaar. Gulden Vlies, 8
Octoberfeest. Stadhuis, 8 u.: Reveille,
9 uur koraalmuziek. Victoriepark, 12
uur: Herdenkingsplechtigheid; 14.30
1630 Optocht; 16.30 Windhondenrennen
op de Laat. Grote kerk, 19.30 uur:
Concert; 21.30 uur: Vuurwerk Noorder
kade. Oudegracht: Drijvend cabaret,
4.30 en 8 uur: Voorstelling.
ZATERDAG
Harmonie-Theater, 7 en 9.30 uur: Het
lied van de woestijn, 14 jaar; Victoria-
Theater, 7 "en 9.30 uur: De betovering
om La Bohème, 14 jaar; Cinema Ame
ricain, 7 en 9.30 uur: Persued, 18 jaar.
Oudegracht: Drijvend cabaret, 4.30
en 8 uur: Voorstelling.
Een blijvende herinnering aan de
sprookjesweek in September. Een
prachtig uitgevoerd fotoalbum met
verbindende tekst, prijs 2.50.
Verkrijgbaar bij
Voordam 9 Telef. 3320.
De zaak van Pieter Marie van H.
uit Peize kwam gisteren voor de der
de maal voor het tribunaal, zodat de
kantonrechter-plaatsvervanger te Alk
maar, mr. J. P. Windhausen, wel een
duidelijk inzicht in de zaak had. De
advocaat, mr. Smal, herhaalde nog
maals in het kort zijn pleidooi voor
zijn cliënt, die niet verschenen was.
H. was als boekhouder naar Duits
land gegaan en was daar onder in
vloed van de propaganda lid gewor
den van de Germaanse S.S. en de
Landstorm Nederland. Verdachte
werkt nu in de mijnen en doet zijn
werk goed. Mr. Smal wees er op, dat
als deze zaak eerder was voorgekomen,
zijn cliënt waarschijnlijk gratie zou
hebben gekregen. Spr. drong op een
spoedige uitspraak aan.
De Kantonrechter zal op Donder
dag a.s. uitspraak doen.
Het Is nu welletjes.
De zaak van D. T. R. kwam voor
de vierde maal voor. R. was bij de
Bauleitung in Schagen geweest als
typiste. Later ging zij naar Duitsland
en kwam aan het front terecht. Ze
werd door de Russen gevangen geno
men, maar kon ontsnappen naar de
Amerikanen.
De advocaat, mr. H. Schuurman,
vond dat haar misdaad nu niet zo bij
zonder groot is geweest en dat zij zich
na de oorlog volkomen gereclasseerd
heeft, R. heeft nu genoeg geleden en
pleiter wilde nu maar een streep on
der de zaak zetten. Ook dq chef van
verdachte, de heer B., legde een gun
stige verklaring af.
De uitspraak zal geschieden op 14
October a.s.
DAMCLUB W D O
Donderdagavond werden voor de onder
linge competitie de volgende pari ijen ge
speeld: Burgert—Booy 1—1; Krulder—Van
Beekum 1—1; Toepoel—Veer 2—0; C Dam
mer—Hofman 2—0; Hartog—Kaal 1—1;
Veerman—Noom 02; v d Kuyt—Van Bee
kum 2—0; Strijbis—Homma 0—2
Gisteravond met de trein van één
minuut over tien arriveerden de lang
verwachte gasten uit Bath, die, zoals
wij reeds berichtten enkele dagen in
Alkmaar zullen doorbrengen. In pavil
joen Kinheim heerste reeds lang te
voren een gezellige drukte, en in span
ning verbeidde men de komst van de
Engelse vrienden. Precies op tijd rolde
de trein binnen en onmiddellijk was er
op het perron en later ook In Kinheim
een en al vreugde om het weerzien.
Oude vriendschapsbanden bleken nog
even stevig als altijd, nieuwe ontston
den in enkele minuten. Burgemeester
Mr. Dr. H. J. Wytema was bij de ont
vangst tegenwoordig en overigens za
gen wij de bekende figuren, die ertoe
bijdragen de vriendschapsbanden tus
sen de twee steden Bath en Alkmaar
in stand te houden en nog immer te
verstevigen.
Na een gezamenlijk kopje koffie ging
een ieder zijns weegs om uit te rusten
van een lange, vermoeiende reis, en
krachten op te doen voor de komende
dagen.
De gasten maakten overigens geen
vermoeide indruk, want de opgewekte
geluiden en de glundere gezichten, met
burgemeester Day van Bath in dé
voorste gelederen, bewezen wek dat
men van plan is, in Alkmaar aangena
me dagen door te brengen.
Dear friends from Bath, when you
arrived last night, you will have
noticed, that our town was illumi
nated and full of happiness. The
8th of October in Alkmaar is the
day of celebration, of the wiping
out of the Spaniards, who sieged
us for years centures ago. May oe
you will have felt a little forlorn in
all that noise and amidst our joy.
There you were wrong. For once
again, we in Alkmaar bid you a
hearty welcome and we invite you
to join us in our festivities. The
ties of friendship are once again
being strengthened. Bathonians,
we are glad to see you again and
to have you in our midst. We hope
you will enjoy your staying with
us and we are proud to be able to
act as your hosts, now and in the
future. For we regard you as the
ambassadors of goodwill and
friendship from the city of Bath,
which is so far away on the map,
but so near in our hearts.
GESLAAGD
De heer J. Lammes Jr. slaagde aan
de Gemeentelijke Universiteit te Am
sterdam voor het propaedeutisch exa
men in de medicijnen.
Gisteravond trok als voorproefje van
de feestelijkheden een lampion- en
fakkeloptocht dbor Alkmaar's straten.
Vooraf gegaan door het muziekkorps
St. Caecilia en de commissie, liepen
bonderden kinderen met allerlei soor
ten lampions door de feestelijk ver
sierde stad. Het muziekkorps Excelsior
sloot de lange stoet kinderen.
Hoewel het tempo voor de kleintjes
wel eens wat hoog was, kan de ope
ning van de feesten als goed geslaagd
beschouwd worden. Het is altijd een
alleraardigst gezicht de kleinen al
dan niet vergezeld van vader of moe
der met hun lichtjes achter de mu
ziek te zien lopen.
Ook de korpsen Post Harmonie en
Soli Deo Gloria die voor het eerst
haar nieuwe verlichting demonstreer
den brachten door een feestelijke
rondgang vertier en leven in Alk
maar's straten.
In het bijzonder viel bij de lampion-
optocht de groep op van de onderwij
zer Pont, die de resultaten van het
huisvlijtonderwijs in aardige lantaren
tjes enz. demonstreerde.
Toen de optocht eenmaal goed en
wel afgelopen was, zocht de jeugd
haar weg naar de kermisterreinen op
Canadaplein en Paardenmarkt, om
zich over te geven aan de feestvreug
de voor jong en oud.
Het lawaai stond als van ouds tus
sen de huizen, het lawaai "Uit draai
orgels en vooral uit luidsprekers. De
politie hield een oógje in het zeil en,
zoals ook al gewoonte is, was in de
Paternosterstraat een Rode-Kruis-
hulppost ingericht, om op alle gebeur
lijkheden voorbereid te zijn.
Americain Trip-Trap, hoograd, zweef
molen en de spin maakten al de eerste
avond goede zaken. Onophoudelijk
vuurden de standwerkers het publiek
aan, om- binnen te treden, met oude,
vertrouwde klanken.
Treedt binnen, blijft daar niet staan!
Een vermaak voor jong en oud, alles
mekaniek en beweegbaar, hoor, komt
dat zien, boeren, burgers en buitenlui.
En de boeren, burgers en buitenlui
waagden zich naar binnen, eerst
schoorvoetend, later vlugger. De dub
beltjes en kwartjes ratelden in de
centenbakjes en de motoren sleurden
de molens in het rond, dat het een
aard had. En natuurlijk kon men olie
bollen eten, of paling en zijn geluk
beproeven bij de talloze behendig
heidsspelen.
Onze vriend, de Duck, was er ook
weer en bracht zijn levende lading
naar het donkere water van het ka
naal, om daar later weer druipend en
log uit te kruipen. Het is deze eerste
avond niet laat geworden, omstreeks
elf uur was de feestvreugde ver ge
luwd. Maar vandaag zal het er weer
op los gaan, want de achtste October
is de eigenlijke feestdag.
Dat de 375ste Ontzetdag moge sla
gen!
JONG-HOLLAND NIEUWS
Het programma voor onze elftallen
is voor a.s. Zaterdag als volgt samen
gesteld: J.-Holland I vrij; J.-Holland 2
Dindua 3; J.-Holland jun. aWater
vogels a; J.-Holland adsp. b vrij; Uit
geest adsp. aJ.-Holland adsp. a.
Het tweede elftal speelt thuis om 3
uur en de jun om half 5. Deze wed
strijden worden gespeeld op het J.-Hpl-
land veld aan de Westerweg (v.h. Boys
veld). De junioren zullen hun overwin-
ningenreeks morgen hard moeten ver
dedigen en de a-adspiranten moeten
ook nog op dreef komen.
BOKKEBRUG AFGESLOTEN.
De directeur van openbare werken
van Alkmaar maakt bekend, dat de
Bokkebrug over de Kaarsenmakers
gracht in de Kanaalkade, wegens het
verrichten van onderhoudswerken, van
Maandag 11 October a.s. af tot nadere
aankondiging voor alle verkeer zal zijn
afgesloten.
De voorzitter der 8 Octobervereni-
gng, mr. C. J. de Lange, heeft heden
bij het Victoriebeeld de volgende rede
uitgesproken:
In zijn „Kort Verhaal van de bele
gering van Alkmaar", waarin de Raad
en Pensionaris van deze stad, Nan-
ning van Foreest, de belangrijkste ge
beurtenissen gedurende het beleg van
dag tot dag optekende, staat ten op
zichte van de 8ste October vermeld:
„Op den agsten van die zelve maand
bij den dageraad zagen wij, dat alle de
Spanjaards tot en toe van Oudorp na
Bergen trokken, na dat zij die twee
groote stukken, welken Wij gezegt
hebben dat aan den meelmoolen nog
overgebleven waren, reeds te vooren
in den nagt hadden weggevoert; de
voetknegten, welken den agtertogt
hadden, uit de sterkte, die zij aan den
meelmolen hadden, eindelijk uittrek
kende, hebben eenigen tijd met onze
bezettelingen geschermutselt, maar de
onze hen voortdrijvende, hadden zij
een behouden aankomst bij de hunnen!
Dus heeft de vijand, als hij een wei
nig tijds bij Huiswaard was blijven
staan, ten laatste zijn geheele leger,
't welk ten Noorden gelegert was, na
Bergen afgevoert."
Zo was de stand van zaken op de
8ste October 1573, nu 375 jaar gele
den.
Slaan wij het boek der geschiedenis
jiog enige bladzdijden terug, dan zien
wij, dat in 1567 Alva in de Nederlan-
dèn was gekomen met de opdracht
van Koning Philips den Tweede om
de opstandige gewesten te onderwer
pen. Wilde de bevolking ook nu nog
aan de verwezenlijking der vroeger
gestelde doeleinden vasthouden, dan
zou ook zij geweld moeten gebruiken.
Op 14 April 1568 ontving Prins
Willem van Oranje te Dillenburg in
Nassau de Nederlandse afgezanten,
die hem tot de1 vrijheidskamp oprie
pen. Er werd besloten de vijand van
Vier zijden aan te vallen. Dit besluit
werd ten uitvoer gelegd, maar de aan
vallen misten het verwachte gevolg.
Adolf van Nassau, een broeder van
de Prins, sneuvelde bij Heilgerlee.
Enige andere pogingen werden onder
nomen, maar met even weinig resul
taat. Het beschikbare kruit was ras
verschoten, de geldmiddelen waren
uitgeput en zo hopeloos was 'de toe
stand, dat de Prins in het begin van
1569 besloot naar zijn bezittingen in
Duitsland terug te keren en daar gun
stiger omstandigheden af te wachten.
Een onverwachte zonnestraal.
Langer dan drie jaren zou dit ver
blijf uren. Dan valt er als een onver
wachte zonnestraal vanuit donkere
wolken van verdrukking en onmacht
een gebeurtenis van groot belang: op
1 April 1572 nemen de Watergeuzen
in naam van de Prins den Briel in. De
uitwerking van deze gebeurtenis _s ge
weldig. Van alle kanten steekt het
verzet weer op m uit talrijke steden
worden de Spanjaarden verdreven. In
Augustus 1572 verlaat de Prins zijn
Duitse bezittingen en valt met een
gering aantal troepen de Spaanse
macht aan, nu in het Zuiden van het
land nabij Roermond en vandaar in
Westelijke richting optrekkend. Weer
wordt hij verslagen en tot de aftocht
gedwongen, hetgeen de Spanjaarden
de gelegenheid geeft een nieuwe veld
tocht ter onderdruking van de op
standelingen te beginnen. Mechelen,
dat voor .de Prins zijn poorten had
geopend, wordt geplunderd, Zutphen
en Naarden worden uitgemoord. Meer
weerstand biedt Haarlem, maar na 'n
maandenlang beleg moet het zich
overgeven. Dan is Alkmaar aan de
beurt. Gedurende zeven weken weer
staat het de Spaanse aanvallen en als
dank zij de bemiddeling van Prins
Willem tot het doorsteken der dijken
is besloten, verdrijft het water de
Spaanse belegeraars. Uit de drassige
landerijen rondom de stad worden de
troepen teruggetrokken naar het wat
hoger gelegen Bergen om van daar
iangs de duinrand naar het Zuiden te
worden weggevoerd. Op de vroege
ochtend van de 8ste October aan
schouwen de Alkmaarders het begin
van dit gebeuren. De stad is ontzet,
voor goed bevrijd van de Spaanse
overheersing en met haar het gehele
Noorderkwartier. In nauwe samen
werking hebben Alkmaar en Oranje
deze goede afloop beyorderd en daar
mede mogelijk gemaakt de voortzet
ting van onze strijd voor vrijheid en
onafhankelijkheid, die eerst in het
jaar 1648 bij de Vrede van Munster
hun openlijke erkenning zouden ver
werven.
Nederland en Oranje in een
hecht verbond.
Driehonderd vijf en zeventig jaar,
ja meer nog, zijn Nederland en Oranje
aan elkaar verbonden. Niet steeds in
deze lange tijdruimte is dit verbond
even hecht gebleven. Herinneren wij
ons slechts de stadhouderloze tijdper
ken, waarin Nederland zijn vertrou
wen aan Oranje had opgezegd, even
als de tijd na bet uitwjjken van Stad
houder Prins Willem de Vijfde, toen
de Bataafse Republiek werd gecon
stitueerd. Ook onze vrijheid is sedert
de Vrede van Munster niet steeds on
verzwakt blijven bestaan. Gedurende
hoevele oorlogen in de 17e en 18e
eeuw werd zij niet bedreigd en later1
gedurende de Franse overheersing en
in onze tijd gedurende de Duitse be
zetting tijdelijk teniet gedaan. Maar
op dit ogenblik en dit is voor het
heden en voor de toekomst van ons
volk van groot belang mogen wij
zeggen, dat nimmer onze vrijheid zo
sterk was verzekerd en de band, die
Nederland en Oranje samenhoudt, zo
krachtig was gesnoerd als nu.
Vergeet gij de spanningen?
Was, zo zult gij mij vragen, onze
vrijheid nooit zo sterk verzekerd als
nu het geval is Vergeet ge dan, zo
vraagt gij mij vervolgens, de span
ningen, die niet alleen ons wereld
deel, maar welhaast de gehele wereld
in haar voegen doen trillen en die
voor onze vrijheid een grotere bedrei
ging dan zij ooit te verduren had, be
tekenen
Ik geef U de verzekering, dat ik
die spanningen geenszins uit het oog
verlies of de betekenis ervan onder
schat. Maar belangrijker acht ik het,
dat nu het Nederlandse volk, evenals
vele andere volkeren, in vrijwel al zijn
geledingen de onschatbare waarde
van vrijheid en onafhankelijkheid ten
volle beseft, terwijl dit een betrekke
lijk gering aantal jaren geleden niet
het geval was. Wie heugt zich niet de
tijd, waarin grote groepen der bevol
king iedere poging om ons land tegen
een vijandige inval te beschermen als
een uiting van laakbaar militarisme
veroordeelden en hun medewerking
daartoe in woord en geschrift weiger
den? Hoeveel maal is niet met een
verwijzing naar de geringe opper
vlakte van ons gebied en het geringe
aantal van onze bevolking in verge
lijking met naburige volkeren, onze
weerloosheid als de meest aanvaard
bare zaak verkondigd? Hoe dikwijls
zijn niet zij, die de verborgenheden
der toekomst beter zagen dan de
massa, verguisd en veroordeeld als
lieden, die uit eigen belang de twisten
der volkeren bevorderden? Maar ook:
wanneer in vroegere jaren de vrijheid
werd geprezen, heeft men daarbij in
volle omvang beseft, hoe onmetelijk
de waarde van vrijheid is? Hoe dik
wijls zal op deze plaats en elders in
den lande de lof der vrijheid zijn be>
zongen zonder dat men haar zegenin
gen in volle omvang besefte!
Vanwaar deze omkeer, vanwaar dit
betere inzicht? Laat ik U een in rijm'
loze verzen geschreven gedicht van
één der bekendste dichters van onze
tijd, J. C. Bloem, mogen voorlezen,
hetwelk als opschrift voert:
NA DE BEVRIJDING.
Schoon en stralend is, gelijk toen,
het voorjaar,
Koud des morgens, maar als de
dagen verder
Opengaan, is de eeuwige lucht een
wonder
Voor de geredden.
In 't doorzichtig waas over al de brake
Landen ploegen weder de trage
paarden
Als altijd, wijl nog de nabije verten
Dreunen van oorlog.
Dit beleefd te hebben, dit heellijfs
uit te
Mogen spreken, ieder ontwaken
weer te
Weten: heen is en nu voorgoed,
de welhaast
Duldloze knechtschap.
Waard is het, vijf jaren gesmacht
te hebben,
Nu opstandig, dan weer gelaten,
en niet
Eén van de ongeborenen zal de
vrijheid
Ooit zo beseffen.
Spreker ging nader op de schoon
heid en de betekenis van dit gedicht
in en vervolgde:
De laatste woorden „Niet één van
de ongeborenen zal de vrijheid ooit
zo beseffen" behelzen het antwoord
op mijn zo even gestelde vraag: Om
de vrijheid ten volle te kunnen waar
deren moet men de knechtschap, de
onderdrukking gekend hebben.
Welnu, knechtschap en onderdruk
king heeft het Nederlandse vólk ge
kend engehaat. Als gevolg daar
van is „vrijheid" niet langer een
klank, een begrip, waarvan men de
betekenis wel kent, maar waarvoor
men zich niet warm maakt, omdat
men haar steeds heeft genoten en zich
nauwelijks kan indenken, hoe het
tegendeel zou zijn. Neen, wij weten
wat vrijheid waard is, en wij moeten
het tot een van onze hoogste plichten
rekenen „de ongeborenen" zoveel mo
gelijk van deze waarde te doordrin
gen.
De waarde van het koning
schap.
Mijn bewering, dat de band tussen
Nederland en Oranje nooit tevoren zo
hecht was als nu, behoeft minder toe'
lichting. Ons komt het zo begrijpelijk
voor, dat het Nederlandse volk zijn
liefde en aanhankelijkheid aan Oranje
schenkt. Maar betrekkelijk kort is 't
geleden, dat velen voor ons land de
waarde van het koningschap in twijfel
trokken of het koningschap als een
door de loop der geschiedenis ontstaan
instituut aanvaardden, met alle ach
ting voor Haar, de de troon bezette,
maar lauw en liefdeloos. Ook in dit
opzicht hebben de vijf jaren van
„welhaast duldloze knechtschap" hun
invloed gehad De 31e Augustus 1948
en de daarop volgende dagen hebben
aan het licht gebracht, dat nu vrijwel
de gehele bevolking begrijpt, welk een
edele vorstin wij in Haar, die wjj zo
lang Koningin Wilhelmina mochten
noemen, hebben bezeten en welk een
geheel gelijkwaardige vorstin wij in
Koningin Juliana hopen te bezitten.
Wat reeds lang in vele harten slui
merde, maar als gevolg van politieke
overtuiging Of uit andere oorzaak werd
onderdrukt, is tot het bewustzijn door
gedrongen en vervolgens uitgebroken
in ontroering en jubel. Naar mijn oor
deel heeft de schrijfster Top Naeff
aan de gevoelens, die de troonwisse-
ling in millioenen harten heeft opge
wekt, op de innigste wijze uiting ge
geven in haar gedicht:
TWEE KONINGINNEN.
Wij weten niet wie ons de liefste is
In dit bewogen uur van gaan en
komen
De Koningin van onze kinderdromen,
Die de Eerste blijft in macht en
heugenis
En, nu Zij aflegt wat haar werelds
tooit,
Om in 't historisch rijk haar plaats
te winnen
Te midden van de grootsten der
vorstinnen.
Ons inniger bestaat wellicht dan
ooit
Ons dankbaar hart viert einde
en begin,
Prinses, die thans de zware kroon
gaat dragen.
Het Kind-van-Staat onzer
benardste dagen.
In 't vuur gestaald: de jonge
Koningin!
Mens onder mensen in een levend land,
Een grijze Vrouw daalt van de
hoogste treden
En op de troon, bij jubel en gebeden,
Heft blonde jeugd haar hand in
schoon bestand.
Wij vragen niet, wie ons het
dierbaarst is:
Moeder en Dochter beiden,
niet te scheiden.
Een zegen in den baaierd dezer tijden.
Schat van Oranje's edele erfenis.
Zolang ons volk van deze gezind
heid is vervuld, zal het op zijn vrij
en onafhankelijk voortbestaan mogen
hopen.
Zo wordt dan „in den baaierd dezèr
tijden" het Nederlandse volk door twee
krachten gesterkt. Het zijn dezelfde
krachten als eens de burgerij van
Alkmaar deden besluiten niet de
Spanjaarden, maar de troepen van de
Prins toegang tot de stad te verlenen
en zich tot het uiterste tegen de
onderdrukker te verzetten: de onweer
staanbare zucht de kort tevoren ver
kregen vrijheid te bewaren en het door
tijdsduur noch tegenslag te schokken
vertrouwen in Oranje.
In de met gr
gen feestelijk vi
vanmorgen een
nen officiëel or
De heren, dii
woordigers vai
reisbureaux, we:
burgemeester N.
die een drie-
waarin hij het
zoek slechts zo
Mr. L. S. Kei
tour, beantwoor
de burgemeester
de burgemeeste
en de korte pli
was.
De heren beg
Victory-hotel, w
fie met een bes
aangeboden, en
een bezoek aan
De kaasmarkt
zoen reeds achti
langstelling van
feesten naar Alk:
Verscheidene
onder 'n groep
belangstelling v
kleurige beeld d;
dagmorgen biedt
Natuurlijk wa
thans verdeeld o
demonstraties w
vroegen ditmaal
sche marktplein
zoekers voor h
ties. Onze gasten
officiële ontvani
kaasmarkt aanw
ons oude gilde i
de grootste belar
Mede namei
ouders betuig
hartelijke ds
zeer vele blij!
langstelling l
lijk ondervor
IJ. KAIJ
A. KAIJ-
Dorpsstraat J
Oterleek (N.-
EAAR HEB Jl
