366 dagen uit Alkmaar's historie
WAT DE THEATERS BRENGEN
Feiten passefen de revue
September:
October:
VICTORIA-THEATER
HARMONIE THEATER
CINEMA AMERICAIN
Maart:
December:
Juli:
Augustus
November
April
Mei:
Juni:
Het jaar 1948 in
vogelvlucht
Januari
Februari:
Leeszaal en Boekerij haar 40 jari|
bestaan, gevierd met een receptie en
een tentoonstelling in de zaal van hpj
museum. Vier dagen later, op 21 Nov,
overleed de Bergense schilderes, me-
vrouw Rutgersvan der Loeff. D,
volgende dag werd bekend, dat het
nieuwe monument voor de gevalle-
nen aan de Wilhelminalaan van da
hand van mevr. Jeanne Kouwenaar^
Bijlo, gereed was gekomen. De ge
meente. zag zich bedacht met een
geschenk in de vorm van een schil
derij van Graadt van Roggen, dat
door de goede zorgèn van de heer
Wortel een plaats zal krijgen, waar
het het best tot zijn recht komt. Op
26 Nov. tenslotte vierde de voetbal
vereniging Alkmaar Go Ahead het
zesde lustrum.
De derde dag in de Herftsmaand zag
de traditionele verenigingsavond van
het Oranje-comité in de Muziektuin,
waar burgemeester Wytema het
woörd voerde. Des burgemeesters
echtgenote plantte op de roemruch
te 6e September e'en Julianaboom in
de Bergerhout. Een schaduw in deze
feestweek werd geworpen door het
op 4 September overlijden van een
algemeen geacht en bekend stadge
noot, dr. H. J. Ten Kley, de grote
voorvechter van de T. B. C.-bestrij
ding in onze stad en wijde omge
ving. Op 8 September werd in een
feestelijke vergadering van de ge
meenteraad besloten, een klok in de
raadszaal te plaatsen als aandenken
aan het regeringsjubileum. In de
nacht van 7 op 8 September knalden
in Limmen de schoten. Een 1 voort
vluchtig inbreker werd neergescho
ten door de Rijkspolitie, na een jacht
dwars door de velden. Dezelfde mor
gen werd de stad opgeschrikt door
het geluid van een explosie, veroor
zaakt door een teerwagen, die bij de
Omval uit elkaar vloog, waardoor de
chauffeur ernstig werd gewond. Op
10 September begonnen aan de
Langedijk Nationale kolfwodstrijden,
waar de commissaris van de Konin
gin ook een bezoek bracht (13 Sept.)
De padvinders kregen in de .Phoe
nix" een nieuw clubhuis op 11 Sep
tember en ook in deze maand was
er voor de winkelende Alkmaarders
veel te bewonderen. Op 17 Septem
ber opende de winkelweek. Een tra
gisch vergiftigingsgeval deed zich op
19 September voor, toen mevr. Ba
ronesse Taets van Amerongen over
leed tengevolge van paddestoelenver
giftiging. Opnieuw hield de brand
weer een grootscheepse oefening, de
ze keer op de houtwerf van de fa. Co -
nijn aan de Hoornse Vaart. Nadat
on 20 September de Grondwetswijzi
ging plechtig was afgekondigd, werd
de maand besloten met de jaarlijkse
land. en tuinbouwtentoonstelling en
in 'n Limburgtentoonstelling, die ons
het land van 't bronsgroen eikenhout
nader bracht. Op 27 September was
het voor de brandweer ernst, toen
zij uitrukte voor een boerderijbrand
in Akersloot.
October bracht opnieuw een tentoon
stelling, deze keer het beeld van 50
jaar Alkmaar, in het Stedelijk Mu
seum. Het Ballet der Lage landen
kwam zich aan het publiek voorstel
len op 4 October met behoorlijk suc
ces. -.p 6 October kwam de herrezen
boerderij Houtlust in de Schermer
gereed en voorts maakte men zich op,
om Alkmaar's ontzet te vieren, een
dag, die begunstigd werd door stra
lend weer. Omtreeks die tijd arri
veerde ook het beroemde Bath-orgel
in de kaasstad, dat een plaats zou
krijgen in 't museum, doch niet dan na
dat het in de raadszaal feestelijk was
ingeh ald. Nog meer feest werd ge
vierd, toen de hr-en Sietsma en Van
Slingerland hun zilveren raadslid
maatschap herdachten op 11 October.
Ook de maand October liet de brand
weer niet met rust. Op de 26e vond
een felle brand in het ROG-gebouw
gretig voedsel in de inventaris. Op 29
October vond in Bergen een manifes
tatie plaats op een Roland Holat-
De Openbare Leeszaal en Boekerij bestond dit jaar veertig
bestuur recipieerde temidden van de bloemen.
jaren. Het
DE LIEFDE VAN MARIANNE
(New Moon)
Romantiek der oude zeilschepen,
strijdliederen der Franse revolutionnai-
ren, zeeroverij, een fakkeloptocht in de
nacht, feest in New Orleans, mannen en
vrouwen op een voordien onbewoond
eiland, negerceremoniën en tenslotte
ter onvermijdelijke completering
l'omour, zie daar in a nut shell wat de
bezoeker ditmaal in het Victoria Thea
ter als hoofdmenu zal opgediend krij
gen. Jeannette MacDonald reist als Ma
rianne de Beaumanoire van Marseille
naar New Orleans. In hetzelfde schip is
een groot aantal gevangenen opgebor
gen. Het zijn politieke arrestanten, die
als lijfeigenen zullen worden verkocht
in Nieuw Frankrijk. Tot hen behoort
Charles, Graaf van Villiers (Nelson
Eddy). De koning beval zijn executie.
Hij ontsnapte, vermomde zich als slaaf
en ontmoet heel toevallig de schone
Me.rianne. In New Orleans wordt Char
les door Marianne aangekocht en komt
bi; haar als bediende in dienst. Men
begrijpt het; in stilte ontwikkelt zich
een verhouding tussen hen. Franse po
litieambtenaren ontdekken in Marian
ne's bediende de gevluchte Graaf. Vele
avonturen volgen. Tenslotte belandt
Charles met de ontsnapte lijfeigenen,
vele vrouwen enMarianne, die na
zijn ontmaskering niets meer van hem
wil weten, op een onbewoond eiland.
Zii stichten een nieuwe Republiek en
vernemen van een langsvarende Franse
schoener, dat ook in la Patrie de revo
lutie heeft gezegevierd. Wanneer dan
Charles Marianne als zijn vrouw hun
nieuwe home binnendraagt, weet ge dat
er weer twee gelukkige mensen meer
op de aardbol zijn.
Een luchtig gegeven naar de operette,
die op Broadway groot succes oogstte.
Voor liefhebbers om van te genieten.
DUEL IN DE ZON
Onze zeer deskundige filmmedewer
ker heeft onlangs in dit blad een be
schouwing over dit filmwerk gegeven,
waarin hij te kennen geeft, dat de Ne
derlandse filmkeuring met het toelaat
baar achten van deze rolprent een on
verantwoordelijke beslissing heeft ge
nomen.
,,Een film", zegt hij, „die er nog
juist mee door gekund zou hebben,
wanneer de kleuren achterwege waren
gebleven en wanneer men het walge
lijke slot gecoupeerd had. Rauw en
cynisch was de film dan gebleven en
van een ziekelijke, perverse mentali
teit, maar men had dan althans meer
waardering kunnen hebben voor de
technische volmaaktheid waarmede
regisseur King Vidor blijk heeft ge
geven zijn vak kranig te verstaan.
Over de technische volmaaktheid
heeft hij geschreven, dat het bewege
lijke camerawerk in de buitenopnamen
prachtig de ruimte weet te suggereren
en dat de dikwijls voortreffelijke
groepsregie, die beelden vol gewoel
van mensen en vee een kleurig leven
schonk, inderdaad van een kwaliteit
zijn, die de betiteling „super-produc
tie" alleszins rechtvaardigen.
Wij hebben deze film heden in een
persvoorstelling in het Theater Har
monie gezien en kunnen dit oordeel
volkomen onderschrijven. In zijn po
ging de perversiteit van een wilde
prairiebloem weer te geven, een meis
je, dat goed wil, maar door de omstan
digheden alle morele houvast verliest
en het slachtoffer van haar Indiaanse
afkomst en haar dierlijke liefde voor
een schurk wordt, is de regisseur veel
te ver gegaan en vooral het bloedige
slot nog geaccentueerd door de
kleuren zal voor velen weerzinwek
kend zijn.
Daarnaast moeten we constateren,
dat Jennifer Jones een uit filmoog
punt bezien prachtige creatie van
het wilde en van alle moreele creatie
van het wilde en van alle morele rem
men losgeslagen meisje geeft. Deze
rolprent met haar meer dan zesdui
zend figuranten, heeft meer geld ge-
cist dan ooit een Holly wood-film ge
kost heeft en men kan dat begrijpen,
ris men de tafrelen ziet, welke hier en
daar een hoogtepunt van massa-regie
lil en bewonderen. Des te meer is het
te betreuren, dat de samenstellers niet
hebben gezien, of niet hébben willen
zien, dat al dit geld en al deze moeite
door het inschakelen van ontoelaatbare
fragmenten in de waagschaal gesteld
werden.
STRAATMUZIKANTEN
In de Cinema Americain bedrijven
Stan Laurel en Oliver Hardy hun
malle fratsen.
Ditmaal zien wij hen als straatmuzi
kanten, die ergens in de woestijn zon
der benzine komen te zitten.
Chester Wright, een jonge man, die
door zwendelen aan de kost komt, komt
ken te hulp. Hij maakt hen wijs, dat
hij een formule ontdekt heeft om pil
len te fabriceren, die water in benzine
doen veranderen. Hij haalt hen door
een truc over partners van hem te
worden en de pillen op een kermis in
de buurt te verkopen.
De twee-mans-band van Laurel en
Hardy trekt 'n grote menigte toeschou
wers en dansers. Een van laatstgenoem
den. Susan Cowan, valt Chester, op en
hij danst met haar.
De pillen worden geweldig verkocht
als plotseling iemand „zwendel" roept.
Chester grijpt in en voor sheriff pose
rend arresteert hij Laurel en Hardy.
Ze haasten zich weg van de menigte,
doch ontdekken, dat Susan nog steeds
bij hen is.
Susan vertelt de mannen, dat haar
moeder 10.000 in een landaankoop
heeft gestoken. Chester herkent de
makelaars" op een foto als een paar op
lichters. Het viertal gaat op pad om
het geld van Susan's moeder terug te
krijgen.
Zij volgen de zwendelaars en....
maar ja, dat moet U ook maar zelf gaan
zien als U interesse heeft voor de ma
nipulaties van Stan en Oliver.
Op 1 Maart herdacht de heer D. J.
Scheffel zijn gouden ambtsjubileum
als secretaris van de Kamer van
Koophandel. De Réisvereriiging her
dacht op 4 Maart haar zilveren be
staan met een receptie en een feest
avond en op de 6e opende „Door
werken" een jubileumtentoonstelling
ter ere van de Alkmaarse schilder
Jan Plas. De Ver. van Radiodetail
handelaren vierde hier op 10 Maart
haar tweede lustrum en de raad be
sloot op de 12e dezer maand tot ver
hoging van de vermakelijkheidsbe
lasting. Op de 16e overleed de ver
dienstelijke oud-burgemeester van
Egmond aan Zee. de heer Eyma en
had de commando-overdracht aan
het Tz„„HA~iehamn plaats. 19 Maart
werd w-> Careisen hier gehuldigd, op
de 27e werd de expositie van wer
ken van Leo Gestel geopend, op 28
en 29 trok „Orpheus" lauweren ver
zamelend naar Brussel en op de 29e
nam ir. G. Tj. Poppens officieel af
scheid als ingenieur van het Hoog
heemraadschap.
Ook dit jaar stond de kaasmarkt in het middelpunt van de belangstelling.
Tienduizenden bezoekers zagen het kleurrijke schouwspel.
December begon met een alarmerend
bericht. Een arrestant, de Vr„ een
voormalig PRA-rechercheur uit Alk
maar, trachtte zich in Zaandam van
het leven te beroven. Op 8 Dec. volg.
de weer een oefening van de brand
weer, deze keer bij de firma Met aan
de Achterweg. Op 13 Dec. nam da
heer G. Anderson afscheid als. direc
teur van Excelsior en de Ppstharmo-
nie en op dezelfde dag werd Jan
Kloosterboer, Barre Jan uit St. Pan-
cras, in vrijheid gesteld. Op i.8 Dec.
keerde Andre Carrell uit Indonesië
terug, op' 23 Dec. besloot de Raad het
pand Emmastraat 1 als ambtswoning
voor burgemeester Wytema aan te
wijzen. Kerstmis 1948 bracht koude
en vorst, maar op de 28e begon het
weer te dooien en naar het schijnt
zal de vorstperiode voorlopig weer
voorbij zijn.
begon de Alkmaarse „vierdaagse" en
op 26 Juni werd in Egmond aan Zee
feestelijk het Troelstraoord heropend.
De 30e Juni hield de brandweer een
grote oefening in en om het Land-
bouwhuis.
Op 1 Juli van het afgelopen jaar was
het vijfentwintig jaar geleden, dat de
groothandel Schuurman aan het Hof
plein met zakendoen begon. Dit feit
werd uiteraard feestelijk herdacht.
Op dezelfde dag nam in Bergen een
ge.waardeerd gemeente-ambtenaar af
scheid. De heer J. H. Roggeveen ging
heen, na gedurende 29 jaar als di
recteur ,van gemeentewerken zijn
krachten te hebben gegeven aan het
dorp aan de duinrand. De verkie
zingsactie en de strijd om de zetels
nam intussen steeds meer toe en de
ene spreker na de andere trad in
Alkmaar op om zijn mening naar vo
ren te brengen. Op 6 Juli heeft het
Alkmaarse publiek hartelijk gelachen
om Heintje Davids, die in het Gulden
Vlies voor het voetlicht trad, na haar
terugkeer uit Amerika. En twee da
gen later, op 8 Juli, was het voorde
vreemdelingen een grote dag, want
toen werd op de Alkmaarse kaas
markt voor het eerst kaas aan
vreemdelingen verkocht tegen inle
vering van de nodige deviezen. Te
zelfdertijd deed zich in Rinnegom 'n
geval van ernstige veevergiftiging
voor, waarvan vele koeien het slacht
offer werden. Vijf dagen later, op 13
Juli was het feest in Bergen. Het
Centrum van het wederopbouwplan
werd daar voor het verkeer openge
steld en alom heerste vreugde. Op
dezelfde dag vond de zomervergade
ring van het Hoogheemraadschap
Noord-Hollands Noorderkwartier
plaats, dp 14 Juli werd het voorstel
tot reorganisatie van het lager on
derwijs ingediend, hetzelfde voorstel
dat later zoveel stof zou doen op
waaien. Een dag later vergaderde de
Een unieke prestatie leverde Tiny
Jonker, door van Alkmaar naar
Zaandam te zwemmen.
raad van Alkmaar, waarbij opnieuw
werd besloten, de communisten uit
de raadscommissies te weren. De
daarop volgende dagen waren van 'n
feestelijke karakter. Op 17 Juli open
de circus Strassburger zijn poorten,
dezelfde avond werd een grote klein-
kunstavond gegeven ten bate van de
UNAC. die een groot succes werd.
Twee dagen daarna bracht de Hoofd
stad-operette Wiener Blut. gevolgd
door een uitvoering van het Weens
ballet in het Gulden Vlies op 26 Ju
li. Voor de vele ouders en verdere
verwanten van militairen in Indone
sië was 27 Juli een grote dag, want
toen keerde het Kennemer bataljon
in het Vaderland terug, juist op tijd,
om op 28 Juli de grote verlichtings-
avond in Bergen te kunnen meema
ken die duizenden bezoekers trok.
De maand werd afgesloten met een
rechtszaak tegen bakker B. uit Ber
gen, die voor 20 mille aan bonnen had
gekocht.
De maand Augustus zette in met een
evenement voor de huisvrouwen. Een
ouderwetse vooroorlogse seizoenop
ruiming werd aangekondigd. De da
mes konden naar hartelust kijken,
keuren en kopen. In St. Pancras was
het die dag ook feest, want het koor
Zanglust werd eerste op een con
cours in de Beemster. Op 5 Augustus
werd aan het Alkmaarse station af
Een groot succes werd de Alkmaarse dag op Schiphol. Viruly ging op de
schouders der enthousiaste kaasdragers.
Het jaar, dat van ons heen ging heeft ook Alkmaar en naaste omgeving
niet onberoerd gelaten. Vreugde en verdriet, succes en tegenslag zjjn het
deel geweest van onze stadgenoten, maar voor grote rampen is onze ge
meente gelukkig gespaard gebleven. In het algemeen was het, wat we
zouden kunnen noemen een kalm jaar, een tijdperk met een enkele uit
zondering zonder grote of schokkende gebeurtenissen.
Met het oog op onze beperkte ruimte zullen wij hier In chronologisch©
vclgorde heel kort de voornaamste gebeurtenissen weergeven.
scheid genomen van de drie Halter
meisjes, die naar de Olympische Spe
len trokken. Rie van Geene, Ko Ton-
neman en Clara Post zagen zich op
hun reis van de beste wensen ver
gezeld. Drie dagen later zwiepte een
storm over de stad, die bomen ont
wortelde en daken losrukte. Het was,
een kort maar hevig geweld. Een
week daarna werd ten bate van de
t.b.c.-patiënten een gecostumeerde
voetbalwedstrijd gehouden tussen
kellners en caféhouders, die de- eer
sten wonnen met 51. En nu we het
toch over de sport hebben; op 20
Augustus zwom de zeventienjarige
Tiny Jonker door het Noordhollands
kanaal van Alkmaar naar Zaandam
en ze arriveerde behouden. Een dag
daarna, op 21 Augustus begon de
traditionele zeilweek -op de Alkmaar
der Meer, precies op de datum, waar
op de Alkmaarse kaasdragers naar
Schiphol togen, om daar vergezeld
van tal van autoriteiten en officiële
persoonlijkheden een Alkmaarse dag
te houden, waarvan duizenden getui
ge waren. Zelfs vlogen zij boven de
kaasstad, waar die dag de kermis in
vol bedrijf was. O ja, die kermis, op
25 Augustus draaide de „stoom" voor
de Alkmaarsche Courant 29383 kaar
tjes Op 26 Augustus werd de re
organisatie van het Lager onderwijs
voorlopig van de agenda der gemeen
teraad afgevoerd. Een dodelijk on
geluk op de Bergerweg trof op 29
Augustus de 83-jarige heer C. S., be
woner van het Hof van Sonoy. De
maand werd besloten met een groot
se viering van Koninginnedag. Alk
maar was herschapen in een zee van
licht.
avond, die op de bezoekers grote in
druk maakte. Op de laatste van de
maand werd het beeld van Christus
Koning .voor de Nassau-kerk plechtig
ingewijd.
1461 koeien stonden op de najaarsvee
markt op 3 Nov. Op 6 Nov. vierden
vijf jubilarisen bij Ringers op dezelf
de dag hun jubileum, gevolgd door
een andere herdenking, n.l, die van
het 30-jarig bestaan van het dubbel-
mannenkwartet Zang en Vriendschap.
Op 17 Nov. herdacht de Openbare
Mr. Dr. H. J. Wytema deed zijn intocht als burgemeester van de Kaasstad
en sprak vanaf het bordes van het stadhuis de bevolking toe.
April was een maand vol merkwaar
dige gebeurtenissen. Op 2 April werd
het raadhuis van Oudorp door brand
gedeeltelijk vernield en op de 7e
kwamen de Plattelandsvrouwen uit
onze Provincie in 't Gulden Vlies
feestelijk bij elkander, de volgende
dag gevolgd door de vrouwen van
de P. vd A„ die in Het Wapen van
Heemskerk vergaderden. Op Zondag
11 April werd hier het draafseizoen
geopend en op de vooravond van
deze dag heeft Corn. Jonker met
groot succes de Mattheus-uitvoering
in ons kerkgebouw geleid. Op de
zelfde dag is de vertrekkende direc
teur van de P. T. T. de heer W. M.
Grevelink na 40 dienstjaren gehul
digd en op de 17e vond er een sport
gebeurtenis plaats toen Jan Feeke
kampioen N.-Holl.-N. op het groene
laken is geworden. Op de 21e wer
den elf onderscheidingen bij de
brandweer uitgereikt en de volgende
dag had in de Schermer een plech
tigheid plaats toen de eerste steen
voor de zo geteisterde boerderij
„Houtlust" gelegd werd. Op 25 April
renden de windhonden over het
Sportpark eri de volgende dag hoor
de de beruchte Alkmaarder A. Kui
pers in Amsterdam 12 jaar gevange
nisstraf tegen zich eisen. Op 23 April
besloot de raai! geen communisten
meer in raadscommissies te benoe
men.
Op 7 Mei een voor Alkmaar vreug
devolle gebeurtenis, de kaasmarkt
werd heropend. Alkmaar had de dag
dag te voren feestelijk zijn bevrij
ding gevierd en in Schoorl was het
festival begonnen. Padvinders hadden
districtswedstrijden gehouden en het
80-jarig bestaan van onze H. B. S.
werd met wedstrijden ingeleid en de
volgende dag met een reünie beslo
ten. Op 15 Mei werd bekend, dat
Alkmaar met ingang van 1 Juni mr.
dr. H. J. Wytema, burgemeester van
Beilen als nieuwe burgervader zou
krijgen en op 18 Mei werden op het
Sportpark drukbezochte motorraces
gehouden. Dezelfde dag haalde Koe
dijk feestelijk zijn nieuwe burge
meester de heer Schellinger in en op
de 19e werd te. Alkmaar de 23e West-
friezendag gehouden. Op 21 Mei werd
in de Nachtegaal biljard gespeeld om
de Zilveren Waag en de volgende dag
vierden de „Mollebonen" hun zilve-
roa feest. De Fed. van V. V. V.'s
kwam op 25 Mei in Petten bijeen, op
de 27e vierden de Padvinders hun
30-jarig bestaan. Op 29 Mei werd in
onze raadszaal de Tribunaal plechtig
gesloten verklaard en op de 30ste
werd de ronde van Alkmaar gereden
en hield Heiloo een alleszins ge
slaagde sportdag.
In Juni is er niet veel merkwaardigs
in stad en omgeving voorgevallen.
Wel vermeldenswaard was natuur
lijk de plecthgie installatie van on
ze nieuwe burgemeester mr. dr. H.
J. Wytema en op dezelfde dag kreeg
Alkmaar weer drie bataljons militai
ren. Op 10 Juni kwamen onze vrien
den uit Bath op bezoek, op de 16e
Op 3 Januari vierde „Alcmaria", de
populaire voetbalvereniging haar gou
den jubileum met een welgeslaagde
revue en op 10 en 11 Jan. herdacht
de Operette- en Orkestvereniging
haar 20-jarig bestaan. Op 12 Januari
werd de beruchte vaandrig Balkene-
ne, die ons in de oorlogsdagen zoveel
narigheid gebracht heeft, door het
Bijzonder Gerechtshof te Amsterdam
tot 8 jaar gevangenisstraf veroordeeld
en op de 13e had er een heel wat
prettiger gebeurtenis plaats. Toen
werd namelijk onze populaire oud
commandant van de brandweer de
heer F. Ringers de gouden medaille
van onze stad aangeboden. Op 15
Januari besloot onze raad, dat er op
Zondag geen motorraces mogen ge
houden worden en op 17 en 18 kon
den de postduivenliefhebbers en al
len, die zich voor onze gevederde
vrienden interesseren zich verlusti
gen in een tweedaagse tentoonstel
ling. Op 26 Januari had er wederom
een vreugdevolle gebeurtenis plaats
omdat onze verdienstelijke loco-bur
gemeester, de heer Van Slingerland
tot ridder in de orde van Oranje
Nassau benoemd werd, op de 28e
werd ten huize van burgemeester
Koelma het Bathfonds opgericht en
besloten dit tot een zegenrijke in
stelling voor het zwakke kind te ma
ken.
Op 13 Febr. werd een zee verdienste
lijk stadgenoot gehuldigd door de
toekenning van het ridderkruis van
de Ned. Leeuw aan burgemeester
De S-Octoberviering had een apart
cachet. Een beeld uit de optocht.
Koelma. Op 14 Februari ontviel ons
plotseling onze oud-medewerker de
heer J. Werkman en op de 17e de
zer maand kende de raad oud-bur
gemeester Koelma de gouden medail
le der stad toe. „Rochdale" vierde
feest op 21 Februari en op de 26e
behandelde de raad de traditionele
begroting voor het komende dienst
jaar. De heer G. C. Dun nam af
scheid na een lange diensttijd als in
specteur van het L. O. en werd op
26 Februari tot officier in de orde
van Oranje Nassau benoemd.
