Problemen rond genezing van kanker
Andrews-sisters zingen in Poolnacht
Voorstander van représaille-maatregelen
tegen het Nederlandse volk
Ivakzalvers kunnen veel schade aanrichten S^^SSJI^S.
Het is een hard leven
op Decepfion-lsland
Goed lopen een
moeilijke kunsi
Gesprekken mei gekooide Rauter
Hij vond Mussert een slappe figuur
„Neerschieten!"
Cultureel Nieuws
Deze dag
nooit weei
Probeer c
Recepten van
de radio-kook!
(Van een medische medewerker).
J NKEB treedt voornameiyk op by 40- tot 60-jarigen, mensen die moeiiyk
te missen zyn In maatschappy en gezin. De directeur van het Nederlandse
i inkerlnstituut schat het aantal kankerdragers in ons land op 80.000, de
sterfgevallen op 15.000 per Jaar. Nu er deze zomer ter gelegenheid van het
regeringsjubileum een fonds tot georganiseerde bestrydlng van kanker werd
gesticht, Is het goed, dat we er ons rekenschap van geven, waar het by
deze sociaal zo belangryke ziekte om gaat.
Van een kwaadaardige woekering spreekt men, wanneer op een of andere
plaats in het lichaam de harmonie tussen de cellen verbroken Is en enkel
weefselelementen uitbundig gaan groeien. By kanker gaat de primaire woe
kering uit van huid of siymvliescellen. Er bestaan echter ook kwaadaardige
j,c7wellen, die bun oorsprong nemen in andere weefsels. Kanker Is gevaar
lijk, doordat het gezwel zich Infiltrerend uitbreidt in de omgeving zonder
eerbiediging van anatomische grenzen, verder doordat loslatende gezwel
propjes ln andere delen van het lichaam kunnen worden uitgezaaid en ten
slotte doordat van het kankerproces een algemeen vergiftigende Invloed
kan uitgaan.
|n gunstige omstandigheden
reeds goede kansen
.VN DE OORZAKEN is langzamer
hand wel een en ander bekend ge-
- orden. Reeds lang wist men, dat
1. vaadaardlge woekeringen kunnen
ontstaan door herhaalde Inwerking
Van chemische of andere prikkels.
Kanker van het mondslijmvlies na ja
renlang durend misbruik van alcohol
of tabak is een voorbeeld hiervan
Blootstelling aan ultraviolette stralen
kan bij mens en dier kanker doen
ontstaan. Huidkanker ontwikkelt zich
bij schippers, tuinlieden en anderen
nogal eens aan de oorschelpen als ge
volg van de invloed van snijdende
Wind en fel licht. Ook vallen hieronder
de kankers, die veroorzaakt worden
door de prikkeling van chronische ont
stekingen ofandere ziekteprocessen.
Ten slotte moeteu genoemd worden,
de blaaskanker by arbeiders In de anl-
linefabricage, beenmerggezwellen by
meisjes, die ln de radiumindustrie
werkzaam zijn en nog enkele soort
gelijke beroepsziekten.
In 1914 gelukte het aan twee Ja
panners by proefdieren kanicer te ver
wekken door de huid te bestrijken met
een prikkelende stof. Dit betekende 'n
belangrijke stap vooruit ln het kan
keronderzoek, want van toen af aan
konden de gegevens, die door het be-
Btuderen van ziekelijke afwijkingen ty
mensen verkregen waren, door proef
nemingen bij dieren worden aangevuld.
In Nederland heeft vooral Deelman
met deze methode gewerkt.
Een tweede oorzaak van kanker ligt
ongetwijfeld in de erfelijkheid. Veel
onderzoekingen op dit gebied worden
hier te lande door Korteweg ge
daan. In het verslag, dat deze onder
zoeker in het Ned. Tijdschrift voor
Geneeskunde over zyn recente reis
naar Amerika heeft gepubliceerd, deelt
hij allerlei bijzonderheden omtrent het
kankeronderzoek in U.S A. mee en
bericht hij o.a. ook over de grote mui-
Zenfarms, die contracten afsluiten voor
de levering van honderdduizenden er-
felyk zuivere dieren, zoals die nodig
zyn by het onderzoek naar erfelijke
Invloeden.
Wat de voeding vertelt.
Nieuwe opvattingen houden reke
ning met de mogelijkheid, dat ook in
de voeding een factor voor kanker
vorming kan gelegen zijn. Sommige
voedingsmiddelen schijnen gezwelrem-
mend, andere gezwelbevorderend te
werken. Verschil ln voeding is mogeiyk
mee aansprakelijk voor het onder
scheid tussen gezwelvormen by per
sonen van verschillende maatschappe-
lyke stand, ras en woonplaats. De Ne
derlandse onderzoeker Waterman,
evenals de bovengenoemden verbon
den aan het Antonie van Leeuwenhoek
huis te Amsterdam, heeft proeven ge
nomen met verwekken van kanker
langs de weg van de voeding.
Tegenwoordig wordt eveneens ver
band gezocht tussen kankervorming
en de werking van hormonen Het is
gebleken, dat bepaalde hormonen het
ontstaan van kanker kunnen bevor
deren.
Het biochemisch onderzoek naar de
kwaadaardige gezwellen, waartoe o a.
de Utrechtse hoogleraar Kögl be
langrijke bydragen heeft geleverd,
verkrijgt meer en meer betekenis voor
de bestudering van het wezen dezer
afwijkingen, niet alleen by het speu
ren naar de oorzaken maar ook naar
de mogelijkheid van het vroegtydig
stellen der diagnose. Zelfs bestaat de
hoop, dat het mogelijk zal zijn in de
toekomst met biochemische middelen
onvatbaar te maken tegen kanker.
De beheerders van het fonds voor
kankerbestrijding zullen stellig gelden
beschikbaar stellen voor het stimuleren
van verder onderzoek, waarby het
Antonie van Leeuwenhoekhuis (offi
cieel genaamd „Laboratoria en Kli
nieken van de Vereeniglng Het Ne
derlands Kankerinstituut") met zijn
voorbeeldig groepswerk de kern van
een groot wetenschappelyk centrum
zal kunnen vormen.
Kwakzalverspraktyken.
Ten opzichte van de behandeling van
kwaadaardige gezwellen heerst ten on
rechte veelal de opvatting, dat hier
van niet veel heil kan worden ver
wacht. Dat de kwakzalvery daar wel
bij vaart en onnoemelijke schade aan
richt, staat vast. De Franse vrouwe-
lyke arts Simone Laborde heeft
er onla-.gs de aandacht op gevestigd,
hoe geraffineerd de tegenwoordige
kwakzalvers te werk gaan door te
schermen met modewoorden als vita
minen, stralentherapie, enzovoorts; zij
haalt ook op hoe verontwaardigd Mme
Curie kon zijn, als haar bleek, dat
zwendelaars voorgaven ,,radium"-ap-
paraten te gebruiken. By een goed ge
organiseerde kankerbestryding be
hoort ook het verbreiden van beter be
grip omtrent kwaadaardige gezwellen
en hun behandeling.
Verbeterde techniek by operatie en
narcose, toediening van penicilline,
bloedtransfusie en nog andere maat
regelen geven steeds grotere succes
sen by chirurgisch ingrypen. Ook
röntgenbestrallng, eventueel by ultra-
hoge spanning, bestraling met radium
en radioactieve isotopen doen voort
durend fraaiere resultaten zien. By
juiste behandeling bestaat voor en-
zingskans van honderd procent.
In de laatste jaren doen ook behan-
delwyzen van geheel andere aard van
zich spreken. Zo gaat het Russische
echtpaar KliuyewaRoskin uit van
de ontdekking, dat kankercellen ge
voelig zyn voor de toxinen van ver
schillende micro-organismen. Anderen
weer pogen door het voorschrijven van
bepaalde diëeten de groei van kwaad
aardige gezwellen tegen te gaan. De
meeste nieuwe therapieën verkeren
nog in het stadium van de proefne
ming. Dankbaar mogen we echter
reeds zijn voor het resultaat, dat by
niet te opereren kanker van de pros
taat (voorstanderklier van de man)
nog kan worden verkregen door hor
monale beïnvloeding.
Terwyi het de taak van het weten
schappelyk onderzoek Is, zich met het
bestuderen van verdere mogelijkheden
bezig te houden, moet de practische
kankerbehandeling er op gericht zyn
de beproefde operatieve en radiologi
sche behandeling voor leder bereikbaar
te maken. In Nederland bevinden zich
enkele instituten, die volledig toegerust
zyn met de nodige, zeer kostbare hulp
middelen, en die over ervaren kanker-
specialisten beschikken. Het aantal de
zer instellingen is echter nog te ge
ring. Opdat aan Iedere kankeriyder de
best mogelyke behandeling zal zyn ge
waarborgd, zullen er, verspreid over
het land, meer van dergeiyke centra
dienen te verryzen.
Wetenschapsmensen in de eeuwige sneeuw
YERWIJL de eerste oranjebloe
sems het naderend voorjaar in
West-Europa aankondigen, houdt
de felle en zonloze Poolwinter en
kele eenzame, kleine groepjes nan
weerkundigen en wetenschappe
lijke onderzoekers gevangen, die
de zeven Britse stations bezetten,
welke verspreid liggen langs de
uiterste rand van het Zuidelijk
Continent. In dit artikel beschrijft
Vernon Brown van de News Chro
nicle het leven van de mannen op
een van deze „40-graden-onder-
nul-statlons".
£)e morgen breekt aan op Deception
Island. Een rookkolommetje krin
kelt uit de schoorsteen van een klein
houten huis, dat aan een baai staat. In
dat huis ratelt een wekker. Een ge
prikkelde man, die tot taak heeft het
keukenwerk te doen, laat zich uit zijn
kooi glijden en gooit brandstof in het
uitdovende fornuis. Vijf andere man
nen kyken uit hun slaapsteden naar de
man, die keukendienst heeft. Rillend
staart hy naar bulten door de ramen,
waarvoor geen gordynen hangen....
Overal ziet hy dezelfde muur van wit
te sneeuw. Zes van deze beukenman
nen zyn in de zes andere kampen op
de Zuidatlantische eilanden op hetzelf
de ogenblik bezig met precies hetzelf
de werk.
Want in dit land, waar nooit iets
groeit, is het bestaan van de mannen
in de 40-graden-onder-nul-observatie-
posten gebaseerd op eer vast schema,
dat wil zeggen.vast, totdat ongewo
ne gebeurtenissen zich voordoen en de
stryd met de natuur in heftigheid toe
neemt.
Er zijn geen byzondere voorvallen
op deze morgen. De mannen drinken
him morgenthee; op de achtergrond
klinkt gramofoonmuziek van de zin
gende Andrews-sisters. Thee en de
Andrews-sisters zyn de beste middelen
om slaperige mannen uit hun kooien te
lokken! Na het doeltreffend ontbyt is
John Knox, de radioman, de eerste, die
opstaat. Hy gaat werken aan zyn och
tendschema's voor de weer- en ysrap-
porten van de andere stations. Die rap
porten moeten doorgegeven worden
naar Port Stanley.
Daarna verlaat Daniel Borman, de
oudste weerkundige, de hut en Worstelt
door de snee"w Hy gaat naar de
schermen, die buiten opgesteld staan
ten behoeve van de waarnemingen.
In de keuken beslist de kok wat er
des middag op tafel zal komen. Wat
eten deze mannen binnen de Poolcir
kel? In de afgelopen week stonden op
het menu verschillende soepen, kaas,
ulengerechten, vis, cake, pap, hutspot,
rozijnen, kalkoen, appels, jam, rijst,
enz. Major K. S. Pierce-Butler, die van
Londen uit de toevoer naar de stations
verzorgt, vertelde my, dat, wat er ook
zou gebeuren, de mannen nooit tekort
aan voedsel zouden hebben. Ook als
de bases wekenlang door het ys zijn
afgesloten, zal er voldoende voedsel
zijn zelfs voor een jaar. Tweemaal
per week wordt er op de basis zelf
brood gebakken en soms worden daar
bij avontuurlijke nieuwigheden toege
past!
Het huishoudwerk in de hut Wordt
des morgens vlug afgedaan. Men smelt
sneeuw voor drinkwater en voert ko
len aan uit bevro. en zakken, die soms
met een pikhouweel losgehakt moeten
worden. Een enkele maal komt daar
zelfs een hamer en een brandlamp aan
te pas.
Terwijl men met dit werk bezig is,
zit John Knox in zyn radiokamertje
naast de keuken te seinen en te ont
vangen. Dat doet hy driemaal per dag,
het gaat om mededelingen en om rap
porten over het weer en de ystoestand
Radioman op de Falklaridseilanden is
geen gemakkelyke baan. De grond be
staat uit vulkanische as en lynen, die
de radiomast vasthouden, zijn moei
iyk in de bodem te bevestigen, uit
gezonderd dan in de tyd, dat de vorst
de as keihard maakt. IJs en ryp zetten
zich af op draden en yzerwerk.
Toch heeft John Knox het bestaan
gedurende de winter contact te krijgen
met 30 verschillende landen op de
amateur-golflengten. Eens werkte hy
zelfs met een eigengemaakte zender,
die minder stroom verbruikte dan het
achterlicht van een auto!
Terwyi John Knox de radio-wacht,
maakt Borman in het weerkunde-
kamertje een weerkaart. Met behulp
van zyn kaarten kan hy onmiddellyk
zeggen wat de luchttemperaturen zyn,
de windsnelheid en alle andere din
gen, die voor weervoorspelling nodig
zyn. Dikwyis laat hy kleine ballons
op, die hem vertellen hoe de wind
richting en snelheid op 10.000 of zelfs
tot 50 000 voet hoogte zynwanneer
althans de ballons by het da'en niet
stukspringen op de hard bevroren heu
vels.
Charles Gutteridge is de man, die al
het reparatiewerk op de bases verricht.
Zyn werk strekt zich uit van repara
ties aan de electrische uitrusting tot
aan het herstellen van een vals gebitl
Denk niet, dat deze mannen zich ver
velen. Nooit of te nimmer! Zelfs niet
in de winter, als ze drie vierde deel
van een etmaal in het duister leven. Er
is genoeg te doen. Hebben de mannen
een ogenblik vry, dan houden ze zich
onledig met kaartspelletjes. Er is ook
altijd een Zaterdagavond om naar uit
te kyken, een avond met vertellingen
om de kachel, met het drinken van een
enkel glas, met bezorgdheid over de
vraag, hoe de rest van de wereld het
zou stellen, en met de dromerige zan
gen van de Andrews-sisters op de gra-
mofoonplaat.totdat de lamp ge
doofd wordt en een nieuwe. Poolnacht
begint!
De dokter
aan het
woord
J^OPEN is een kunst, die slechts door
weinigen in onze beschaafde maat
schappy volkomen wordt beheerst. Wel
lopen we allemaal, maar mooi lopen
Mooi lopen is goed lopen, gemakkelyk
en veerkrachtig. By de meeste van ons
ontbreekt er nogal wat aan. We hebben
platvoeten of krakende knieën, stijve
heupen of spierpyn in de rug Zolang
we jong zyn, gaat het ondanks lichte
afwijkingen van de juiste stand nog
wel goed, maar zo omstreeks het vijf
tigste jaar komen de klachten en dan
zegt men, dat het de jaren zyn Welke
factoren spelen een rol by het lopen?
Het beenderstelsel moet normaal ont
wikkeld zijn, de gewrichten gaaf en in
goede stand, de pezen sterk, de spieren
krachtig en elastisch, de zenuwen in
tact en de geest vrij.
Hapert er iets aan
een der genoemde
punten, dan wor
den alle andere
daardoor beïn
vloed. Loopt men
op platvoeten rond,
dan komen de
klachten over kramp in de kuiten, pijn
in de rug, moeheid, zelfs algehele
depressie en lusteloosheid.
Omgekeerd, is iemand in de put. dan
spiegelt zich dit af in het gemis aan
veerkracht b'j het lopen. De houding
wordt gebogen, de voeten worden wat
schuiner en verder uit elkaar neerge
zet en de platvoetgang wordt geïmi
teerd.
Om van onderen af te beginnen,
daar is dus eerst de beruchte hamer
teen, een vaak erfelyke afwyking. De
tweede teen is soms iets langer dan de
zogenaamde „grote". Hierop wordt by
het kopen van schoentjes niet genoeg
gelet en de tweede teen gaat een beetje
krom staan. Het gewrichtje wordt op de
duur pijnlijk en styf en het lichaams
gewicht bij het lopen wordt van de
tweede teen overgebracht op de vol
gende, terwijl ook de pees- en spier
werking een weinig wordt gewijzigd,
tot op den duur de hele gang er onder
lijdt.
De reeds genoemde Platvoet geeft een
eindeloze reeks moeilijkheden en be
hoorlijke correctie is dan ook steeds
aangewezen.
Dubbelzydlge knieklachten zyn meestal
een gevolg van een verkeerde stand
van voeten of heupen, eenzydige daar
entegen zien we meestal na een val of
stoot.
gIJ VROUWEN zien we nogal eens de
aangeboren dubbelzijdige afwijking
van de heupen, waarby de kop van het
dybeen niet goed in de bekkenkom
past. Op den duur, voóral als de patiën
ten zwaarder worden, zakt het gewricht
dan verder in en slijtage en ver
eroeiïng treden op. Dit is een aandoe
ning. graarln reeds op zeer jeugdige
leeftijd verbetering kan worden ge
bracht.
En dan naderen we de rugklachten,
een kruis voor elke dokter, daar er
vrijwel geen ziekte is. die niet ook
rugpyn kan geven. Een volledig on
derzoek van rugwervels, spieren, bek
ken. maar bovenal ook van borst- en
buikorganen, tenslotte van het zenuw
stelsel, zal veelal de oorzaak aantonen,
waarmee het echter nog niet altijd mo-
is. de kwaal te verhelpen.
Tot nu toe bespraken we voorname
lijk afwijkingen in stand en gewrich
ten. de zogenaamde statische klachten
Elk gewricht kan natuurlijk ook ortt-
v.eken, waarbij vooral tuberculose, tv-
nhus en roodvonk, ja relfs de onschul
dige rode hond. de gewrichten kunnen
uitkiezen voor hun ziek-makende wer
king.
De meest beruchte gewrichtsontste
king treedt echter meestal na angina of
zelfs na een gevoelige keel op. Deze
aandoeningen komen echter door het
algemeen ziek zijn in de regel sneller
onder de aandacht van de arts dan de
„IK HEB ME er ontzettend over opgewonden, dat Schöcgartb als représaille
voor de aanslag op my 170 Nederlanders heeft laten fusilleren," beweerde
Rauter verleden jaar tydens de persoonlijke gesprekken, die prof. mr. N. W.
Fosthumus en drs. L. de Jong van het Ryksinstituut voor oorlogsdocumentatie
met hem in zyn cel te Arnhem voerden. „Ten eerste leefde ik nog en ten tweede
heb ik nooit een straf tegen de bevolking gewild".
Nooit een straf tegen de bevolking gewild? Zelfs niet als de Höhere SS- und
rolizeifiihrer door ondergrondse stryders door een regen van kogels werd neer
geknald?
Hieronder volgen enkele gedeelten van twee brieven, die Rauter in 1943 en
1944 aan zyn chef Himmler zond. Uit het eerste excerpt komt sterk de na-Uver
naar voren, die tussen Rauter en enkele andere Duitsers in ons land bestond.
TN EEN BRIEF, die hij op 13 Januari
1944 aan Himn.ler zond, schreef Rau
ter: „In Amersfoort en in Soest zyn 50
opruiers gearresteerd, waarby er vyf
op de vlucht en bij het bieden van
weerstand zyn doodgeschoten. Met 'e
chef van de staf van de Wehrmachts-
befehlshaber General-Leutnant Von
Wühlisch had ik de laatste twee dagen
tweemaal een uitvoerig gesprek over
de boete voor de overval op de leden
van de weermacht in Almelo. Von
Wühlisch wil niet meedoen. Hy is slap
en zwak, een van degenen, die een
schoon frontje willen houden Ten eer
ste, zei hy, was de onderofficier nog
niet dood (buikschot met 12 darmper
foraties! En ten tweede verlangt de
Wehrmachtsbefehlshaber dat onder
alle omstandigheden een nauwe relatie
met de dader tot stand moet worden
gebracht. Ik antwoordde hem daarop,
dat het politioneel onderzoek afgesloten
was, en dat voorlopig geen vooruit
zicht bestond, de dader door middel
van de politie te grijpen. Ik stelde
voor, van de 50 ophitsers, die ik uit
Almelo en omgeving in dezelfde nacht
liet arresteren, er 10 te laten dood
schieten, omdat ik bang ben dat, als er
niets gebeurt, de aanslagen op leden
van de weermacht zullen toenemen.
De Rijkscommissaris is ontsteld en
geschokt door de houding van Von
Wühlisch, Hy heeft de Führer al by
zyn laatste mondelinge rapport attent
gemaakt op Von Wühlisch, die steeds
maar weer probeert, de Haagse Con
ventie by alle mogelijke kwesties er
by te slepen".
statische, welke juist daardoor dan zo
moeiiyk herstelbaar zijn geworden.
£)AN IS ER NOG EEN GROEP loop-
storingen tengevolge van ziekten
van het zenuwstelsel. Daarby kan de
afwyking zet len in de zenuwen, die de
spieren innerveren of in die, welke de
gevoelsindrukken van buiten opnemen.
Ir het ierste geval staat meer de ver
lamming, in het tweede de pijn op de
voorgrond, in beide gevallen perifeer.
De afwijking kan echter ook centraal
zitten, in tu ruggemerg of hoger nog,
in de hersenen. Deze loopstoornissen
gaan gepaard met onzekere gang,
slappe op stijve Verlammingen, ge-
vo :lsstoornic-en. Vaak kunnen ze zeer
lange tijd onduidelijk blijven, terwijl ze
by hersenbloeding byvoorbeeld acuut
optreden om langzamerhand groten
deels weer te genezen.
Reeds in het begin noemden we even
de wyze, waarop de stemming in het
lopen tot uitdrukking kan komen. De
stemming is een functie van de ziel,
van de psyche, riet is niet alleen de
stemming, maar de hele persoonlijkheid
die zich in het lopen afspiegelt. Men
kan iemand sympathiek of antipathiek
vinden als men achter hem lóópt, zon
der ooit zyn gezicht te hebben gezien
Zo kan men langs de weg een onein
dige reeks waarnemingen doen aan zijn
medemensen, indien men hen slechts
van top tot teen gadeslaat. Nuttiger is
nog, wanneer een ieder by zichzelf
eerst eens kijkt, wat er te zien en zo
nodig, wat er te verbeteren valt.
J-jOE LANG REEDS LIGT de glorie
tijd van het oude Wenen achter
ons Nog even werd men er dezer da
gen in de stad aan de „schone blaüe
Donau" aan herinnerd, toen een der
nog laatst levende operettecomponiS-
ter, uit die tyd, Edmund Eysler, zyn
vyf en zeventigste verjaardag vierde
Wenen heeft het feest van zijn be
minde componist met grote luister ge
vierd. Uit handen van den burge
meester ontving de schepper van „Die
goldene Meisterin", „Mein Mutterl wai
a Wienerin" en „Küssen ist kein Sund
dr verering van de stad.
Veel doet men in Oostenryk om de
herinnering aan zyn grote componis
ten te bewaren. De geboortehuizen van
Josef Haydn en Frans Liszt zijn aan
gekocht om tot musea voor deze kun
stenaars te worden ingericht.
De afdeling muziek vraagt ditmaal
meer dan ooit onze belangstelling. De
beroemde tenor van de Metropolitan
Opera te New York; Laurits Melehicr
neeft het nuttlee met het nnnpnugw-
verenigd. Nadat hy enige tyd in Oöst-
At rika aan het lagen is geweest, geeft
ny nu enige recitals in de steden van
nd van Smuts. Onder dp
clrikaanse jeugd is overigens een
merkwaardig grote belangstelling voor
de muziek te bespeuren. Musici van
het Stedelyk Orkest van Johannesburg
concerteerden op een tournee van 65Ü
mijlen door een deel van Transvaal
vpot 5000 volwasR°nen °n niet mlndpr
dan 16.000 kinderen. De ouderen hoor
den het liefst Beethoven, de kinderen
prefereerden Tsjaikowsky. Men had
zo'n succes, dat de bewoners van net
ene dorp die van het andere opbelden,
om hen te wijzen op het komende
concert
Na een concert in de „Caribbean
Club" te Londen, waarby meer dan
honderd negerartisteh tegenwoord'g
waren, besloot de Westindische zanger
Edrlc Connor in de Engelse hoofdstad
een negertheater op te richten. Paul
Robeson, die ook aanwezig was, zegde
zijr, steun toe. Nog even naar het
eigen land Op 1 en 6 April wordt >n
de Stadsschouwburg te Amsterdam
eer. voorstelling gegeven van Wagners
.Tristan und Isolde". De muzikale lei
ding berust by Erich Kleiber, de regie
bij Prof. Wallerstein, terwyl prof. Ëmll
Pretorius uit München nieuwe déco'S
voOr deze voorstellingen ontwierp.
J)AT HET AVONTUUR IN deze ge
mechaniseerde wereld nog niet
dood Is, blijkt uit het volgende ver
haal. Sinds 1948 worden er in Frank
rijk beurzen voor .studiereizen uitge
reikt aan leerlingen van de hoogste
'dassen van de Franse lycea. De leer
lingen worden door hun eigen kame
raden gekozen, welke keuze door dr
'e»areft Wordt bevestigd. De beurzen
bieden de jongelui vah vyftlen jaar
geleg-rheid om de droom tot zwerven
lie in hun jonge hart schuilt, te t'°r.
wezenlijken. De jongen, die de beurs
lu-ygt, moet er alleen op uitgaan naar
een min of meer verafgelegen streek
Na terugkomst moet hy van zijn tocht
verslag uitbrengen. Met een klein be
drag dient hij zich dertig dagen *e
onderhouden. De reis moet gemaakt
worden te voet, per fiets of per kano
Hij is vrij om zyn route in eigen land
of daarbuiten te bepalen. De jon
gens bezochten niet alieer. eigen land,
maar ook Holland, Zwitserland, Italië
en Noord-Afrika. Ja één wist zelfs tot
de Niger door te dringen, terwyl twee
anderen Zweeds Lapland bereikten.
De tochten verrijken niet alleen de
geest der jongelui^ maar maken hen
sterk in moeilyke ogenblikken en bè-
voi deren de karaktervastheid. Is d't
jók niet iets voor onze Nederlandse
Middelbare scholen?
,;Ik zal het gebeurde voorts dat
deelde ik hem mee rapporteren aan
de Reichsführer-SS met het verzoek,
te beslissen of zulke aanslagen op le
den van de weermacht ongewroken
moeten en kunnen bUjven, als het niet
onmiddellyk lukt, de dader te grypen.
Hy verzocht my dan tenslotte, om het
politiebericht met de namen van de
ophitsers, die ik voorstel om dood te
schieten, schriftelijk in te dienen by
do Wehrmaehtbefehlshaber. Dat gebeurt
vandaag, maar de Wahrmachtbefehls-
haber zal er zich toch niet toe opwer
ken, iets te doen."
(Inderdaad is er in Almelo niemand
doodgeschoten, hoewel Rauter er sterk
op aandrong. Van Nederlandse illegale
zijde is destijds via de perschef Ditmar
een zodanige voorstelling van zdkeri
gegeven, dat de Rijkscommissaris ten
slotte de représaillemaatregel afge
lastte. Red.)
„Mussert is slap"
Op 23 September 1943, nadat kort
tevoren Nederlandse gyzelaars waren
doodgeschoten als représaille voor aan
slagen op Duitsers, vaardigde Mussert
een proclamatie uit, waarin hy zich in
bedekte vorm tegen deze Duitse maat
regel kantte. Rauter schreef 4 dagen
later over deze proclamatie het vol
gende commentaar aan Himmler:
„Mussert heeft kort geleden een pro
clamatie uitgevaardigd, waarin hij
uiteenzette, dat hy tegen het dood
schieten van gijzelaars gekant is, of-
schooi de bezettende macht zich meer
malen te zijner beschikking heeft ge
steld naar aanleiding van moorden op
zyn partygenoten. Om politieke re
denen was hij er tegen, zei hy, want
hy had de taak om onafgebroken te
trachten, de zieltjes van zyn landge
noten te winnen. Ik heb de Rykscom-
missaris, Dienstleitér Ritterbusch, cn
ook Mussert gewaarschuwd tegen deze
proclamatie. Ik ken uit myn eigen ac
tiviteit in Stiermarken de gevolgen Van
zulke zachtzinnige proclamaties. De
proclamatie heeft een effect te onzen
gunste, omdat de Nederlandse natio-
naal-socialisten zeggen, dat wy wel
willen, maar 'at Mussert niet wil. Hy
heeft het dan ook helemaal verkorven.
De NSB-ers in het hele land schelden
razend op hun chef, die hett als sSh*--
pen zou laten afslachten, en nu komen
ze allemaal by mij. Mussert is daarom
nu erg timide".
TN DE CEL te Arnhem gingen de
twee vertegenwoordigers van het
Ryksinstituut door op het gezegde van
Rauter, dat hij nooit straf tegen de be
volking had gewild als représaille voor
de aanslag. Zyn hele verhaal over
het in het openbaar neerschieten van
„Todeskandidaten" maakte een on
sympathieke indruk. Voor het eerst
eigenlyk trachtte hy zich ergens Uit
te draaien. De représailles waren, zei
hij, van zyn plaatsvervanger Schön-
garth uitgegaan, en die was geheel ge
vormd door de oorlog in het Oosten.
Telkens en telkens weer werd Rauter
gevraagd hoe het toch mogelyk was
dat Schöngarth (die inmiddels in
Duitsland door een tribunaal is ter
dood veroordeeld en opgehangen) een
politiek kon doordryven, waarmee hy
het niet eens was geweest.
Hij kon geen bevredigend antwoord
geven, maar beweerde na enig zoeken
dat hy sinds Juni 1944 niets meer over
de executies te zeggen had. Er is ech
ter een bewys van het tegendeel: Zytt
brief aan Himmler over de fusffletltt-
gen in Augustus 1944.
De Silbertannemoorden kwalificeer
de Rauter als „schmutzige Sachèn",
aan de uitvoering waarvan hy zich
niet had kunnen onttrokken, Omdat hij
generaal was, beëdigd generaal'. De
tendenz van zyn verhaal over de Sll-
bertanne, zo schrijft drs. De Jong, was
een poging om de Sicherheitspolizel
te ontlasten. Voor Mussert, Geelker
ken en Feldmeyer waren zijn Verkla
ringen zeer bezwarend.
In andère gesprekken nam Rauter
wel Vaker de schuld op zich. Zo byv.
voor de bloedige onderdrukking van
de Mei-staking. Op de vraag wie ér nu
wel verantwoordelyk' was voor dié
onderdrukking, antwoordde Rauter:
„ïch. Ja, ich decke mèine Manschaft
ab". Volgens de raadsheer-commissaria
mr. Zaayer en de procureur-fiscaa»
mr. Des Tombé te Arnhem heeft hy
tydens het vooronderzoek in sommige
gevallen meer schuld op zich genomen
dan nodig is, om ondergeschikten te
dekken.
f)E TENTOONSTELLING VAN HET
Zwitserse boek, welke ongeveer
drieduizend werken omvat, en genou-
den wordt in het Stedelyk Museum te
Amsterdam, trekt zeer grote belang
stelling. In verband daarmee zal de
tentoonstelling ook Zaterdagavond ge
opend zijn van 19 tot 22 uur. De ex-
Dositie duurt tot 28 Maart a.S.
Dit jaar herdenkt Frankrijk de bon
derdvijftisste geboortedag van de grote
schryver Balzac Deze dag zal in brede
kring worden herdacht De feestelijk
heden beginnen met vierdaagse ten
toonstellingen. In Parijs zal op 21 Me)
•ondom het standbeeld van Balzac een
—•anïfeqt-j-ie worden gehn"d„n Onk n
Algiers, Marokko, Brussel en Spanje
zullen herdenkingen plaats hebben.
Koninklijke hulde voor
dappere redders
Per telegram uit St. Anton heeft
H. M. Koningin Juliana aan de direc
tie van de Noord- en Zuidhollandse
Reddingmaatschappy haan grote be
wondering uitgedrukt voor de moed
en de prachtige successen, die de red
ders langs onze kust in de stormen
van de laatste weken hebben getoond.
Ook in een brief, waarin Prinses
Wilhelmina herinnert aan de belang
stelling die wijlen Prins Hendrik voor
het reddingwezen had, wordt uit
drukking gegeven aan de bewondering,
die HKH bezielt.
De directie van de NZHRM heeft d»
b"nn'ngen van de hoge belangstel'
ling op de hoogte gebracht.
riE eerste zomerse dag 1
dat is elk jaar opniei
Verwachte en opwindende
vertrouwt het eerst nog ms
zon schynt en het ziet er
de wind zich verslapen h
goed en wel, maar gisteren
bloemen nog dik op de ruit
er een straffe Noordooster,
gtap Je het plat op en verg*
Ujke voornemen om een pa
•wasgoed op te hangen de
zo warm op je handen! Er is
en fleurigs in. de lucht. D*
van de spelende kinderen 1
ders. Kijk, zowaar, de Jai
maakt knoppen, en als dat
jonge lijster is die zit te c
eerste zomerse dag in Maai
luxe. En dan te bedenken,
volgens de overlevering
goed hebben. Ik moet ze i
toch heus eens gaan tellen.
Ik weet niet, wat zo'n o
lentedag doet maar mi;
balsturig. Ik krijg plotseling
ging. dat er buiten iets pr
gloednieuws te beleven va
vooral niet missen mag. En
Voornemens ten spijt: de s
moeten het maar stellen mei
slag, de afwas gaat in Dies
en dan de mantel aan en n
Buiten dat is het kleine p
myn buurt, zo echte een pril
Ik weet zelf wel dat ik no(
kom kyken, maar ik dóe
Goed, goed, we nemen de i
daad, als je niet 61 te snel It
wel een kwartier ln deze nat
formaat rondwandelen. Wer
vyver spiegelt rimpelloos e*
lucht, er hangt een geur var
te aarde, en over het winters
iets als een eerste vleug gri
ken. Ik passeer de laatste 1
bekend geluid doet my op:
ik het niet?
Boven mij, op een balco
matrassen rood en grys g
luchten op een zorgzame one
oude lakens. En een nyvere
zo een van het slag die zie
niet van. het brood laat eten,
wyding aan het kloppen. W
Met saamgeknepen lippen en
is zy bezig die luie gestreepl
ten zo fanatiek met een mal
te meppen, dat ik onwillekei
trottoir een meter uitwijk.
is iemand in een blykbaa
leeggehaalde kamer bezig di
zemen.
JK vlucht het stille park
sering draagt al groene k
elzekatjes schetsen hun trills
tegen de opalen lucht. In ee
zyn wel honderd crocusj*
atrooid, paarse en witte en
achter my ranselt die mat
^Onverstoord
Ik kan het me zo levend!
len, hoe dat vanmorgen in zi
gegaan. „Hè, hè, eindelijk es
zon. Kunnen we mooi de bc
buiten brengen en dan n
hele kamer
MAKREEL CROQUi
Een grote pf 2 kleine
makreel, 2 dl. melk, 20 gi
25 gram boter, zout, pep*
peterselie, 1 eetlepel tom:
up, 1 mespunt mosterd, 1
fyne beschuit of paneerm
of vet om te bakken.
Maak de makreel schoon
der zorgvuldig alle grat
zuiver visvlees overblijft,
aan kleine stukjes.
Kook van boter, melk en
mooi klontvry melksaus;
wat gehakte peterselie
breng het goed op smaak
Peper en tomaten ketel
door het sausje de gehakt
laat het mengsel heel ev*
ken en stort dit dan uit oj
tel om koud en stijf te
oen. Maak er vervolgens
van, haal deze door het
en daarna door paneerm*
Schuit. Laat de cruquetten
n koele plaats liggen en 1
volgens nogmaals door
ei, en d°°r het paneerme
schuit. Bak ze daarna m
en croquant in vet of oh
ïen de croquetten voora
£r00d en boter, evei
gehakte peterselie er ova
Vlfe-COMBINATIE (Rad
Een pond witte bonen, IV
vroren kabeljauwfilets,
ïf Prei (ongevi
V. liter vlskookvocht, zou
klem stukje ui, laurier!
gram bloem, 4 eetlepels a
veer 50 gram boter, l eid,
hakte peterselie, sap van
Laat de witte bonen 'n da
in ruim koud water weke
ui en de peterselie zeer fi
Breng de witte bonen met
water aan de kook onder 1
Van het stukje prei en laat
zachtjes gaar koken. Doe
