Handel en Nijverheid in ons gewest
Kolfsport leeft weer op!
Aan de wieg van het Genootschap
idsel
Door D. J. Schelle!, Secretaris Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor Noord-Holland
Van twaalven en poedels
tprogramma
Programma van de Feestelijkheden
Van Hauwert begon de victorie!
Wisseling van Personeel
op de Westfriese
boerderij
ZUNDAGMIDDEG
„25 JAAS OUD-WEST-FRIESLAND"
i 6 tot 12 jaar.
le vierkantje mo.
ien invullen, elk
van links naar
lit wjj limonade
e tweede rij is de
ior veel meisjes ln
ragen.
omt een meisjes-
i/ierde rij een an-
rede.
:d een beetje moei.
dan even op weg
tie voet een eind
tst, dan heb je een
zelf controleren of
zijn ingevuld, want
rde is, kun je de.
e van boven naar
innen vóór Zondag
gezonden naar het
I,
boeken verloot on.
s goede oplossingen
rijsraadsel.
e keer in het eente
aadsel een zetfout
met de woorden
at uit twee letten
heeft toch niemand
st.
de oplossing van
dat op straat wordt
kar.
dat op het hoofd
een pet. Het geheel,
wordt neergelegd is
nk is melk en wan-
omkeren wordt het
oen ik een roos. Met
ben ik boos en met
aars van deze week. j
sr. Koedijk No. 320. fci
Zeswielenstraat 22,
Postkantoor Ouden-
■ndsweg 162, Bever-
dbouwstraat 4, Ju-
en toegezonden.
1855 en Hoorn in 188»), welke instel
lingen hoe langer hoe meer dienstbaar
konden worden gemaakt aan het be
drijfsleven.
Het is helaas niet mogelijk de ont
wikkeling van handel en nijverheid in
deze contreien in enkele kolommen
druks volledig te beschrijven, zodat wij
thans zullen overgaan een summier
overzicht te geven van de toestand
van heden in het gebied van het kan
toor Alkmaar van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor Noord-
Holland (omvattende alle gemeenten
benoorden de lijn CastricumEdam).
Op een bevolking van ruim 307 dui
zend inwoners zijn er ruim 12.000 han
delszaken en bedrijven in het Handels
register ingeschreven, waarvan meer
dan 90% tot het kleinbedrijf, of de
tailhandel, gerekend kunnen worden.
De fabrieksnijverheid berust voor een
belangrijk deel op de voortbrengselen
van de intensieve land- en tuinbouw
en veeteelt. Zo zien wij in de registers
tal van zuivelfabrieken, zuurkool-
fabrieken en conserven-industrie.
Daarnevens vindt men evenwel nog 'n
bonte schakering van allerlei andere
industrieën, zoals scheepsbouw, van
cacao-producten, confectiebedrijven,
puddingpoeder-fabrieken, grafkisten-,
koekfabrieken, constructiewerkplaat
sen enz. H spreekt vanzelf, dat ook
de handel, waarbij ook de grossiers
genoemd moeten worden, in dit Ge-
west een voorname plaats inneemt.
Wanneer wij uit de honderden inge
schreven branches een willekeurige
greep doen, dan kunnen wij b.v. noe
men: de veilingen van land- en tuin
bouwproducten, de exporteurs van za
den, zuivelproducten, groenten, bloem
bollen, vis enz. De groothandelaren in
bouwmaterialen, granen, koloniale wa
ren, hout, ijzerwaren, brandstoffen.
Vervolgens het grote legioen van win-
DE HEER D. J. SCHEFFEL
secretaris K. v. K
keiiers en ambachtslieden. Ook het
vreemdelingenverkeer en de transport
ondernemingen, die het vervoer te land
en te water verzorgen, vormen voor
velen een bestaansbron. Dat ook de
Marinebasis Den Helder belangrijk zal
worden uitgebreid zal ons district
slechts ten goede kunnen komen.
Uit de geschiedenis blijkt, dat onze
voorouders vaak onder zeer moeilijke
omstandigheden hun baanbrekend
werk hebben kunnen verrichten en
ook de kooplieden van onze tijd zullen
een harde strijd moeten voeren om
onze oude roem te kunnen handhaven.
Laten wij daarbij evenwel denken aan
de wijze woorden van C, Huygens:
,,'t hoogste goed is wél te varen
„welvaart is een tweede schat
„welvaart, zonder wèl te varen
„is een ijdel goed vergaren.
Het Provinciaal Electrisch Bedrijf van Noord-Holland heeft de goede ge
dachte gehad een reproductie beschikbaar te stellen van een overzichtelijke
kaart van Hollands Noorderkwartier in het jaar 1288. Vooral rij, die deze
•treek kennen, zullen daarvan met bijzondere belangstelling kennis nemen.
Bjj het bezien van deze kaart vallen enkele dingen in het bijzonder op:
le. dat zovele plaatsen, die wij thans kennen, in 1288 reeds bestonden;
9e. dat de oppervlakte van de meren naar ruwe schatting even groot is als
die van de landerijen;
9e. dat vele plaatsen daardoor in de oude tijd een directe verbinding hadden
met zee.
301 m. Nieuwsberichten
i. 6.30 Strijdkrachten.
8.05 Programma-proloog.
Bij de Nederlandse Eiw
9.20 Ouverture. 9.30 I'
vaart der Volken. 11.1»
415 m. Nieuwsberichten
6.30 Wenen herdacht
De Speeldoos. 7.30 Hu*
Cabaret-programma. 9.00
made-orkest. 9.55 Mistin*
Harp-virtuoos Carl Ames,
VRIJDAG
301 m. Nieuwsberichten
11 uur. - 8.15 Te deum
ul Kocksalski, piano. 9.30
.00 Divertimento. 11-00
11.55 Cincinatti
12.30 Mededelingen vooi
I.15 Amsterdamse Politie*
dak en dan3.00
5.00 Gedeelten uit
6.30 Strijdkrachten. 7.30
7.45 CNV-kwartier. 8.05
20 Omroepkoor. 9.50 Sans
concert. 11.45 The hen*
415 m. Nieuwsberichten
1 uur. - 8.15 De Musical
Kem. 9.00 Boston Sym-
Voor de vrouw. .10-45
Voordracht. 11.15 Orgel*
;t Jan Cor du wener. 12.00
12.30 Mededelingen v°y'
12.45 Een kwartiertje
De Kwintet-spelers. 2.00
volk en zijn dichters. 4-0
tot zestien in zomers
d presenteert. 5.20 Kamer-
ge Flierefluiters. 7.00 De0
Soesterberg. 8.05 Neder-
.00 Men vraagt
Gramofoon muziek. 10.1
Symphonie.
-DISTRIBUTIE
ram. 7.30 Kron. 7.40 Gyn«J|
Concert. 9.05 Gram. 1®*
'arlement. 11.00 „Play
Iracht. 12.00 VI. Br.:
1.15 Gerd MerjenS
2.00 Gram. 2.45 Branden
3.00 Eng. L. P.:
Orch. 4.00
>n Light Orch 4.15 1
wijk: Batavia. 6.30 L
i Eng. H. S.: PromeDBO
Ir.: Omroep-orkest ©n
Diversen.
Bij het geven van een beknopt over
zicht van handel en nijverheid in dit
Gewest kan deze kaart als uitgangs
punt dienen. Dit temeer omdat er voor
de 12e en 13e eeuw waarin de ste
den tot bloei geraakten in feite niet
van enige noemenswaardige handel of
nijverheid gesproken kon worden, al
werden deze vanzelfsprekend in hun
Hprimitieve vorm wel waargenomen.
Zoals de te vroeg ontslapen journalist
Leo Speet in zijn werkje „Handel en
Nijverheid" (waaraan meerdere gege
vens zijn ontleend) beschreef, leerdén
snze voorouders handel en nijverheid
pas goed kennen door de Kruistoch
ten, waarbij de bewoners van West-
JSuropa in aanmerking kwamen met
fWest-Azie en het Oost-Romeinse
Rijk.
i Een blik op bovengenoemde kaart
met al die grote watervlakken wekt
al dadelijk de gedachte op, dat de oud
ste bewoners zich in deze contreien
vooral met de visserij en haar neven-
bedrijven onledig hielden, zoals „de
scheepsbouw" enz. Reeds in de 14e
eeuw trokken uitheemse kooplieden
naar deze welvarende Gewesten om
hun producten te verhandelen. Be
langrijk voor het economische leven
zijn vooral ook de vele markten ge
weest, die heden ten dage in talrijke
provincieplaatsen nog zulk een voor
name rol spelen. Het zijn ook veelal
deze markten geweest, die geleidelijk
een handelsstand hebben doen ont-
j:staan; een klasse van kooplieden, die
aanvankelijk tot op een zekere hoogte
buiten de gewone maatschappij ston-
den. Wel blijkt evenwel uit de geschie-
jdenis, dat ook reeds in die dagen de
jkoopman voor alles en nog wat moest
f betalen'. Met het toenemen van, de
handel ontstond, naast deze handels
stand, een stand van „nijveren", die
ook spoedig bloeide. Bij de voortschrij
dende ontwikkeling zo schrijft Speet
verder deed zich, tot onderlinge be
scherming, al spoedig de behoefte aan
organisatie gelden; de gilden, ook wel
genaamd „hansen" ontstonden (het
vissers-, bakkers-, wevers-, smeden-
1 gilde enz.).
De overheid in de gildetijd.
Het is interessant om te lezen, dat
in die gildetijd de Overheid niet al
leen nauwlettend toezag op de levens
middelen, maar ook op de producten
van nijverheid, waarvan de fabricatie
voor de bloei der stad van veel be
lang was. De winning van zuivelpro
ducten, de teelt van groenten enz.
vond in ruime mate toepassing en
reeds in de middeleeuwen had zich
hier'n een levendige, winstgevende
ha»- »1 ontwikkeld. Reeds toen waren
onze producten ver in het buitenland
beroemd. De vele droogmakingen, die
successievelijk in de 16e en 17e eeuw
plaats vonden, waardoor vele duizen
den bunders vruchtbaar land werden
verkregen, hebben niet slechts de land
kaart belangrijk gewijzigd, doch ook
veel bijgedragen tot de verdere ont
wikkeling van handel en nijverheid in
deze Gewesten. Hoe meer in het einde
van de 17e eeuw de rijkdom en weelde
groeiden, des te meer raakten de een
voudige instellingen van vroeger da
gen in minachting en verval: ook het
gildewezen kon daaraan niet ontko-1
inen. Tot het einde vah de 18e eeuw
bleven de gilden bestaan! Wij zien dan
de invloed van de Franse economis
ten, die hier hun ideeën ingang deden
vinden van „vrijheid bovenal!" Géén
monopolie, géén beperking van indus
triële krachten, géén dwang. In 1798
werden alle gilden, corporatiën of
broederschappen van neringen, am
bachten of fabrieken vervallen ver
klaard. Vele jaren heeft het evenwel
geduurd alvorens de handel en nijver
heid zich hier te lande in de nieuwe
geest heeft kunnen ontwikkelen.
Er waren allerlei moeilijkheden.
Eerst na 1830 werden de omstandig
heden gunstiger. Na 1850 zien wij de
„nieuwe tijd" geboren worden. Het zijn
niet slechts de nieuwe ideeën op han
dels- en nijverheidsgebied geweest, die
ons „modern" maakten, maar vooral
het uitvindend menselijk vernuft, dat
een verrassende ommekeer in heel ons
leven teweeg bracht. Wij zullen alle
nieuwe vindingen, als „stoomkracht",
„electriciteit", „telegraaf", „telefoon",
„radio" enz. niet behoeven te noemen,
daar de moderne mens deze vindingen
thans dagelijks in steeds volmaakter
vorm en omvang kan ontmoeten.
De komst van de Kamers
van Koophandel.
Het was in deze „nieuwe tijd", dat
ook de Kamers van Koophandel in de
kop van Noord-Holland werden opge
richt (te Alkmaar in 1853, Den Helder
MAANDAG 1 AUGUSTUS 1949:
10 uur Ontvangst van leden en genodigden en algemene vergadering
in de grote zaal van het Parkhotel aan het Achterom.
121 uur Gemeenschappelijke Westfriese koffietafel in oude stijl.
1.30 uur Officiële ontvangst van de besturen van het genootschap en de
commissie voor landelijk schoon en van de Westfriese burge
meesters ten stadhuize door het gemeentebestuur van Hoorn.
2 uur Officiële opening van de tentoonstelling „Oud West-Friesland"
in het gebouw van de Ver. Oostindische Compagnie aan de
Muntstraat, gevolgd door een rondgang, terwijl tevens gelegen
heid bestaat tot bezichtiging van het West-Fries Museum op de
Kaasmarkt.
45.30 uur Concert in de Noorderkerk aan het Kleine Noord door Wog-
nums Zangkoor onder leiding van Dirk Saai Wz., afgewisseld
door declamatie door mevrouw Y. Wegener Sleeswijk-Van
Balen Blanken en de heer M. Hemmer.
6 uur Gemeenschappelijke middagmaaltijd in hotel „De Roskam".
8 uur Westfriese Avond in de grote Parkzaal, met medewerking van-
a. de „Westfriese Zangers", onder leiding van J. J. Stam;
b. de Westfriese Dansgroep uit Wijdenes, onder leiding van
Bas Roemer;
c. mevrouw M. Buishand-Molen;
d. Jan Koster uit Hauwert;
e. Piet Kroon uit Alkmaar (Kees Stet van Ierswoud);
f. Daan Pool uit Oudesluis;
g. Gerard Stavenuiter uit Enkhuizen;
h. Nico Akkerman uit Heiloo (conférencier).
12 uur Groot bal onder leiding van Cor van Straten, met medewer
king van The Cocktail Mixers.
DINSDAG 2 AUGUSTUS 1949:
10 uur Rondwandeling door de stad, onder leiding van gidsen van de
Hoornse V.V.V.
2 uur Grote Historisch-Folkloristische Optocht door Hoorn.
Opstellen: Kleine Veemarkt tegenover hotel „De Roskam".
Ro "te: Westzijde Veemarkt, Breed, Grote Noord, Kaasmarkt
Grote Oost, Kleine Oost, Oosterpoort, Draafsingel, Nieuwland,
Gedempte Turfhaven, Breed, Kleine Noord, Kleine Veemarkt.
3.30 uur Optreden van de Schermer Dansgroep op de Kleine Veemarkt.
4 uur Grote ringrijderij met paard en kar op de Gedempte Turfhaven
om fraaie prijzen.
Rustig zet de speler zich in positie,
hij klemt de „kliek" stevig in zijn bei
de handen, schuifelt enige malen met
het zware koperen ondereind over het
cement en geeft dan een tik tegen de
gummibal. Poedel....! De bal heeft de
paal, waartegen zij moest terugstuiten,
gemist. Een andere speler is aan de
beurt, weloverwogen mikt en slaat hij.
De bal gaat van de paal de baan weer
in en rolt zachtjes naar het einde.
„Twaalf" roept de marqueur en dan
laten aile spelers, om hun waardering
voor deze bijzonder fraaie slag te ui
ten, met een kletterend geluid hun
„kliek" vallen.
Het gaat weer beter met de kolfsport!
Jarenlang scheen het of dit oude na
tionale spel met het troepje veteranen,
dat het nog beoefende, zou uitsterven,
maar er schijnt een keer ten goede ge
komen.
Vele jongeren hebben zich toege
legd op het kolven en zijn tot de ont
dekking gekomen dat het allerminst
„saai" is. Integendeel. Bovendien eist
het een vaste hand, een goed oog :n
een grote dosis behendigheid. Vele
kolfbanen in onze provincie zijn in ge
bruik en daarmee stijgt ook weer de
populariteit van deze sport.
Hoe oud is 't kolven?
Het valt niet bij benadering te zeg
gen, maar vast staat, dat het reeds in
de 14e eeuw in deze lage landen ge
speeld werd. In 1384 vinden we in
oude geschriften het eerst melding
gemaakt van het kolven. Daarna is het
een spel, dat eeuwenlang in de be
langstelling van het volk blijft staan
en daardoor tevens de belangstelling
geniet van de overheid zoals uit oude
keuren blijkt.
Men kan zeggen dat het kolven één
maal zo in trek was. dat het de popu
lariteit van het huidige voetbal verre
overtrof. Rijk en arm, jong en oud,
speelden het kolfspel, dat zoals een
schrijver eens opmerkte, een synthese
van biljarten en kegelen zou kunnen
zijn.
In het begin kolfde men op pleinen
of straten doorgaans met houten bal
len. Later werden de zogenaamde
„kolfbanen", met hun cemenen vloe
ren, die waterpas lagen, gemaakt en
deden de gummiballen hun intrede.
Een eeuw geleden waren er alleen in
en buiten Amsterdam meer dan twee
honderd banen, Rotterdam telde er
ruim vijftig. Leiden dertig en Den
Haag vijf en twintig.
En thans? In de grote steden is geen
enkele baan meer. Alleen Utrecht telt
er nog één. Maar op de Noordholland
se platteland daar vindt men ze nog
achter de dorpsherbergen, in de mees
te gevallen tevens ook dienst doende
als toneel- en danszaal.
Naar schatting bezit Noordholland
nog wel een kleine 50 banen. Dan zijn
er ook nog enige in Zeeland. De
Streek met omliggende plaatsen, de
Langedijk en de Zaanstreek, dat zijn
oorden waar het kolven het drukst
beoefend wordt.
De Bond.
Het is ongetwijfeld van de toenma
lige kolvers een zeer goed idee ge
weest om in 1885 de Nederlandse
Kolfbond op te richten. Hierdoor heeft
men immers bereikt, dat een stevige
band tussen de beoefenaren van de
sport ontstond, waarmee het voort
bestaan van het kolven gediend was.
De bond stelde regels vast, schrijft
wedstrijden uit en vooral de jaarlijkse
nationale matches verwierven zich
naam als ware kolffestijnen, waarbij
het recht vrolijk toegaat! Een kolver
is geen kniesoor; hij moet ook, als hij
niet aan de slag is, een kaartje kun-
De vice-voorzitter van het Genoot
schap, de heer H. Galis, oud-gemeente
secretaris van Nibbixwoud, was zo
vriendelijk een artikeltje voor ons te
schrijven over de totstandkoming van
het Genootschap. De heer Galis is
thans twee-en-zeventig jaar, maar hjj
heeft nog een grote belangstelling
voor het streekeigene, de historie en
de schoonheid van ons geweest.
Wij heb
ben in ons
dorpje
Hauwert
een De
partement
Hauwert
vandeMij.
tot Nut
van 't Al
gemeen.
Van ouds
her waren
onze pre
dikanten
de aange
wezen
voor
zitters
van 't Nut.
Ik had
destijds de eer te fungeren als vice-
voorzitter. Ds. H. H. Dorgelo was 26
Juli 1921 vertrokken naar Laren en in
deze vacature was nog niet voorzien,
zodat aan mij het voorzitterschap werd
opgedragen.
In de winter van de jaren 1923'24
werd door het bestuur besloten,
evenals vorige jaren, vijf malen te
samen te komen met onze dames. Eén
spreker konden wij gratis krijgen van
hét hoofdbestuur, één spreker zouden
wjj vragen van buiten af on de drie
De heer H. Galis
andere avonden zouden wjj trachten
met eigen krachten te vullen. Besloten
werd als spreker van buiten te vragen
de heer Jb. de Jong, gemeente-secre
taris te Hoogkarspel.
Deze Jacob de Jong nu, gaf na een
lezing in het Westfries dialiet, nog
enige Westfriese bijdragen ten beste,
door hem zelf gemaakt. Wij allen wa
ren zeer verrukt over deze mooie,
genotvolle avond en na afloop werd
er over nagepraat en gezegd, dat het
toch jammer en zonde was, dat dit
mooie en schone, gelegen in onze
streektaal, langzaam maar zeker gaat
verdwijnen. Ér moest getracht worden
de specifiek Westfriese cultuur te be
waren. Wij praatten er over door en
na nog een paar malen bij elkander te
zijn geweest, werd besloten over dit
onderwerp te beschrijven in een paar
couranten in dit gewest en op deze
wijze het publiek buiten ons dorpje
eens te polsen.
Onze secretaris, de heer Ruijterman
en de heer Volkert Kaij Jz., benevens
ondergetekende, waren bijzonder in
genomen met dit plan. Toen de heer
Ruyterman een paar artikelen in onze
couranten had geplaatst, kwamen de
pennen in beweging. Uit alle hoeken
van ons landje kregen wij sympathie
betuigingen en werden wij aange
spoord onze woorden om te zetten in
daden. Dit gaf ons dan ook de moed
een oproep te doen tot de velen, die
hun instemming met ons doel hadden
betuigd en tevens een oproep te doen
in de streekbladen.
De oprichtingsvergadering.
Onze eerste samenkomst werd be
paald op 6 Augustus 1924, in „De
Roskam" te Hoorn. Wij, Hauwerters,
waren bijzonder benieuwd wat deze
vergadering ons wel zou brengen.
Wjj togen met one vieren, namelijk
de heren Ruyterman, Kaij, P. Veer
man Sr. en ondergetekende naar
Hoorn en ik moet zeggen, ik heb nog
nimmer in mijn leven de eer gehad
voor zulk 'n grote vergadering en voor
zulk een elite gezelschap de voorzit
tershamer te hanteren. Het ging onze
verwachting ver te boven. Ons plan
werd met vlag en wimpel aangenomen
en een voorlopig bestuur werd aange
wezen. Wij waren verrukt over ons
succes. De vergadering besloot een be
stuur te benoemen, bestaande uit ne
gen personen. De vier Hauwerters
werden terstond voorgedragen. Dit
werd echter door ons geweigerd. Dit
zou ons inziens niet in het belang zijn
van de vereniging. Het bestuur moest
zo mogelijk verdeeld worden over ge
heel West-Friesland, waarom wjj voor
stelden ten hoogste één Hauwerter in
het bestuur te nemen en wij stelden
voor als secr.-penn. aan te wijzen de
heer Ruyterman, die er al veel werk
voor had gedaan en tevens enthou
siast was voor dit mooie werk. Na
enige bespreking werd dit goed ge
vonden.
Het bestuur werd samengesteld als
volgt: G. C. van Balen Blanken te
Spanbroek, voorzitter; D. Brouwer te
Enkhuizen, J. C. Kerkmeyer te Hoorn,
P. Schuurman te Graft, Jb. Portegijs
te Nibbixwoud, mevr. BuishandMo
len te Benningbroek, Jb. de Jong te
Hoogkarspel, C. Wardenaar te Kol-
horn en K. Ruyterman te Hauwert,
secretaris-penningmeester.
Duizend leden.
Reeds vrij spoedig traden er leden
tot de nieuwe vereniging toe, doch de
grote toeloop is gekomen, toen de
heer G. Nobel als bestuurslid zitting
nam en er in slaagde het getal leden
op te voeren tot boven de duizend. Dit
laatste getal dient echter nog veel
groter te zijn, want velen, die het werk
van het genootschap gadeslaan en res
pecteren, hebben, nog niet de stap ge
waagd zich als lid op te geven. Voo:
hen dus een mooie gelegenheid
dit thans te doen in het jubileumjaar
der vereniging. Op die wijze steunt
men het genootschap financieel en mo
reel, want het is duidelijk, dat wil het
genootschap ln dit gewest van zich
doen spreken, er voldoende geldmidde
len aanwezig moeten zijn om opbou
wend werk te verrichten.
Rest nog te vermelden, dat op 16
Juli 1930 in het leven is geroepen door
het genootschap de „Claes Barends
Stichting", welke zich ten doel stelt:
a. het voorkomen en met alle ten dien
ste staande wettige middelen tegen
gaan van de ondergang van oude,
schone en uit een historisch of ander
oogpunt belangrjjke gebouwen en mo
numenten; b. het bevorderen van het
onderzoek naar oudheidkundige archie
ven en andere zaken; c. het bevor
deren en het financieel steunen van
opgravingen naar oudheidkundige za
ken en d. het eventueel stichten, in
richten en instandhouden van een oud
heidkundig museum in ons gewest.
nen keren en het goede vocht van
Bols en Bootz weten te waarderen!
Ongeveer duizend leden telt de Bond
thans, verdeeld over een kleine dertig
verenigingen.
Herdenken wij hierbij dr. Van Ba
len Blanken, die ruim 25 jaar (tot hjj
de 80 was gepasseerd) de voorzitters
hamer hanteerde en die op waarlijk
unieke wijze zijn functie vervulde!
Naast de „grote" bestaat ook nog de
Noord-Hollandse Bond, waarvan iede
re kolver persoonlijk lid kan lijn. Da
Nederlandse kent slechts verenigingen
als leden. Voorts zijn er enkele klei
nere organisaties, waarin clubs uit 'a
bepaalde streek zijn verenigd. Zo ken
nen we bijvoorbeeld de „Vrienden
kring" met als leden de «ociëteiten
van Binnenwijzend, Berkhout, Wog-
num, Oostwoud, Hoogwoud en Span
broek.
Met de kolfsport behouden we een
speL dat uit folklorisch oogpunt bij
zonder belangrijk Is. Gr.
Op Vrouwendag, 2 Februari
van elk jaar, was het in vroeger tij
den gewoonte in West-Friesland, dat
de diensttijd van de ongetrouwda
veehoudersknechten ten einde was.
Zo langzamerhand is deze traditi#
verwenen en slechts in enkele geval
len is dit oude gebruik nog in zwang.
Wanneer een boerenknecht zich niet
opnieuw voor een jaar wenste te
verhuren op dezelfde boerderij, hetzij
uit financiële overwegingen of an
derszins, dan pakte hij de fiets en trok
West-Friesland door en bezocht ver
schillende veehouders. Indien da
knecht slaagde een andere baas te
vinden, die hem aanstond, dan kon hij
onmiddellijk aan de slag gaan, want
meestal nam men de werkkleding
mee op de fiets en zo konden de
werkzaamheden terstond hervat wor
den op de andere boerderij. De nieu
we boer begaf zich meestentijds met
paard en wagen naar de vorige werk
gever van de nieuwe knecht om diens
lijfgoed, „opknapperspak", scheergerei
e.d. op te halen, welke benodigheden
dikwijls waren opgeborgen in een
speciale kist, die dezelfde verfkleur
had, als de kamer van de boerderij
van de oude patroon, t.w. donker
appelbloesem, donkerbruin of anders
zins.
De nieuwe knecht begon de werk
zaamheden in de nieuwe omgeving,
nadat hij zich gemeld had op nieuwe
huif ten (klompen).
Op Tweede Kerstdag wisselden de
boerenmeiden van werkgeefster. In
dien het mocht gebeuren, dat een
meid besloten had eerder te vertrek
ken, dan bovengemeld tijdstip, dan
zet men van zo iémand, dat ze „vet-
taakt is bij de boer".
De gehuwde veehoudersknechten
veranderen van werkgever op 1 Mei,
terwijl in de landbouwbedrijven deze
datum zelfs eerder is, n.l. In de loop
van de maand Maart.
M'n kloine moidje, epper ding,
Dat zit boi moin op skoöt.
Ze trekt m'n lozie uit m'n vest;
Ze wordt al pittig gro6t!
M'n kloine moidje lucht 'r an
En steekt 't in 'r mond;
Den gooit ze 't zomaar opiens
An barrels op de grond
M'n kloine moidje klimt omhoug
Ze kin net boi m'n boord,
Ze groipt m'n strop en mijst bin ik
Deur 't oigen broedsel smoord.
M'n kloine moidje wordt wat louf
En zit nou lekker smoek,
Maar ondertusken doet ze wat
Op m'n alderbeste broek!
M'n kleine moidje moet nou vort,
De vrouw, die zat te leze,
Zoit grimmelig: „Geef hier dat koind.
Je moste woizer weze!"
JAC. GROOT
(Uit: „Het Rad van Avontuur",
Uitg. Mij. West-Friesland
Welvarend en schoon is Sohellinkhout, het dorp met de honderd bochten.
