De Nederlands-Indonesische Unie
begint vorm aan te nemen
heldete
HAAS AZIJN
Behalve vogels gaan ook walvissen op reis
Westduitse Mark 23,8 dollarcents
Twee onfortuinlijke straaljagers
VOOR EER
namen besluit
Vele vragen blijven nog onbeantwoord
Zeer lichte Unie maar geen Welter"-gewichi
JN WEERWIL VAN TELKENS OPDUIKENDE BEWERINGEN, dat de
Ronde Tafel-conferentie in een impasse is geraakt, dat men met talrijke
moeilijkheden heeft te kampen en dat men nog slechts weinig opschiet, gaan
de Nederlandse en Indonesische delegaties met een opvallende activiteit en
in een vlug tempo voort om de weg te effenen naar uiteindelijke, algehele
overeenstemming. De in de vorige week bereikte resultaten bewijzen, dat
men elkaar reeds op enige gewichtige punten gevonden heeft. Eén van de
communiqué's meldde namelijk, dat omtrent de volgende punten betreffende
het Unie-statuut in beginsel overeenstemming is bereikt:
1 Het karakter van het Unie-statuut.
2. De positie en de functie van het Hoofd der Unie.
s. Taak en samenstelling van de Conferenties van ministers van de deel
genoten, die op geregelde tijdstippen zullen worden gehouden.
4. Taak en samenstelling van het Hof van Arbitrage van de Unie.
8. Goed contact en geregelde samenwerking tussen de parlementen van de
deelgenoten.
UOEWEL nog geen officieel commen
taar op deze punten is geleverd,
wettigen zij enkele belangrijke con
clusies. Zoals wij reeds eerder schre
ven, heeft de Nederlandse delegatie
zich met achttien tegen acht stemmen
voor een lichte Unie verklaard, dat is
een Unie van twee souvereine staten,
die op voet van gelijkheid besluiten
op een aantal punten samen te wer
ken en die dit in een soort van vol
kenrechtelijke overeenkomst vastleg
gen, zonder dat daarbij al te veel op
papier wordt gezet. Bij de definiëring
van het begrip „lichte" Unie bleek
minister Van Maarseveen echter een
verbond op het oog te hebben met een
Unie-raad, overeenkomende met een
ministerraad en een. Unie-parlement.
Deze vorm was voor de Indonesiërs,
die spraken van een superstaat, on
aanvaardbaar. Zij voelden deze Unie
als een prijsgeven van een deel van
de souvereiniteit, die zij juist voor de
volle honderd procent wensen te ver
werven.
Het was duidelijk, dat Nederland
water in de wijn moest doen en dat
ook de Indonesiërs wat van hun
starre houding moesten prijs geven.
Welnu, de vijf punten dragen duidelijk
het karakter van een compromis.
De conferentie van ministers is be
doeld als een consultatieve Raad, die
niet doorlopend bij elkaar zal zijn,
doch telkens als dat nodig wordt ge
oordeeld. Dat zal met het oog op de
wenselijkheid van veelvuldig contact
op geregelde tijdstippen kunnen zijn
Van belang is, dat het niet steeds
dezelfde Nederlandse of Indonesische
ministers behoeven te zijn, die met
elkaar samen komen. Het zal van de
onderwerpen, die ter sprake komen,
afhangen welke ministers op een ge
geven ogenblik aan de conferentie zul
len deelnemen. Over de aard der on
derwerpen is nog niet gerept, doch
het ligt voor de hand, dat zij op het
terrein der buitenlandse betrekkingen
de defensie en de financiën liggen, of
van economische of culturele betekenis
zijn, zoals trouwens ook in onze
Grondwet is aangeduid.
Lichte Unie verhoogt kans
op samenwerking.
Het blijkt, dat alles wat in Indones ie
de indruk kan vestigen, dat de Unie
is opgelegd, is weggelaten. Dat is ver
standig, want de Indonesische gedele
geerden zouden een „zware" Unie in
hun land niet hebben kunnen „verko
pen", zoals men dat in de kringen om
de R.T.C. noemt. Bovendien nemen tal
rijke Indonesische ook Nederlandse
deskundigen aan, dat deze lichte Unie
meer kans op een hechte samenwer
king biedt dan een zware.
Al is men het in principe over het
karakter van de Conferentie van mi
nisters eens, de formuleringen zullen
nog wel enig overleg vergen. Zal er
een reglement voor worden ontwor
pen? Als één der partijen weigert een
onderwerp te behandelen, wie zal dan
een beslissing nemen? Een aantal
vragen moet nog worden beantwoord.
Wellicht, dat de plenaire vergadering
van de R.T.C., die men in de week
van 2 tot 8 October verwacht, daar
over opheldering brengt.
Evenals punt 3 is punt 5 duidelijk
een compromis. Het Unie-parlement
is volkomen losgelaten en van een
superstaat is geen sprake meer. De
gebruikte terminologie „goed con
tact" en „geregelde samenwerking"
wijzen, in samenhang met de „Con
ferentie" van ministers in plaats
van een soort vaste ministerraad
op een zeer lichte Unie. Tegen een
goed contact en geregelde samenwer
king kunnen de Indonesiërs geen be-
JlATUUgAZlJN OP Z'N BEST
Autobotsing op een
spoorwegovergang
Toen een uit de richting Amersfoort
komende met stenen beladen vracht
auto met aanhangwagen gistermorgen
geen voorrang verleende aan een van
de andere zijde komende vrachtauto
uit Groningen, volgde op de bewaak
te overweg in de Zuiderzeestraatweg
te Nijkerk een aanrijding. Een slag
boom werd met de fundering uit de
grond gerukt.
De spoorlijn AmersfoortZwolle
werd daardoor gedeeltelijk versperd,
evenals de verkeersweg Mede door
dat de onderhandelingen met perso
neel van een te hulp geroepen kraan
wagen over de betaling aanvankelijk
geen succes hadden en de spoorwegen
zich ten slotte garant stelden, was de
versperring omstreeks negen uur op
geheven.
Het wegverkeer ondervond grote
stagnatie. De auto's werden licht be
schadigd.
zwaar maken, zo komt ons voor. Ne
derland heeft verreweg het meeste toe
gegeven.
Dat valt ook op te maken uit punt
2, dat gewaagt van de „positie" en
de „functie" van het Hoofd der Unie,
hoewel het begrip functie de uitoefe
ning van een wezenlijke taak inhoudt.
De Kroon zal symbool der Unie zijn;
we zijn echter benieuwd, wat tevens
haar functie is. Naar wij menen te
weten, is aanvankelijk in het Neder
landse voorstel gesproken van „be
voegdheden", waartegen de Indonesi
sche gedelegeerden bezwaar maakten.
Men is het eens geworden over „func
tie".
Het Hof van Arbitrage.
Over de taak en de samenstelling
van het Hof van Arbitrage zijn nog
geen nadere mededelingen gedaan.
Van Nederlandse zijde is gedacht aan
drie Nederlandse en drie Indonesische
leden, benoemd door de Koningin. Be
grijpelijk stuitte dat op bezwaren bij
de Indonesiërs. De oplossing zal nu
waarschijnlijk zijn, dat Nederland drie
leden en de Republiek Indonesia Seri-
kat drie leden zal benoemen.
Het Hof van Arbitrage zal te oor
delen krijgen over alle geschilpunten
tussen de partners, de gemeenschap
pelijke belangen rakende, zoals ge
noemd in het derde lid van artikel 7
van de overeenkomst van Linggadjati,
luidende: „Als gemeenschappelijke
belangen zullen worden aangemerkt
samenwerking inzake buitenlandse
betrekkingen, defensie en, voorzover
nodig, financiën, alsmede nopens on
derwerpen van economische en cultu
rele aard". Niet onwaarschijnlijk is,
dat nog meer punten ter beslissing
aan het Hof kunnen worden voorge
legd. Als zodanig zouden wij ons kun
nen voorstellen het nemen van een
besluit als de stemmen in de consul
tatieve Raad der ministers staken.
Tegen een Unie als waaromtrent nu
overeenstemming is bereikt, is in de
Nederlandse delegatie weinig oppo
sitie gerezen, zo vernemen wij. Meer
moeite schijnen de Indonesiërs te
pverwinnen gehad te hebben, alvorens
zij hun goedkeuring aan het toekom
stige karakter der Unie konden hech
ten.
Inmiddels mogen we ons verheugen,
dat deze resultaten zijn bereikt, om
dat zij de grondslag leggen voor een
verdere vruchtdragende samenwer
king. Over een aantal onderwerpen
zijn de onderhandelingen nog lopende.
Naar men ons uit de kringen der
R.T.C. verzekerde, is een gezond op
timisme gewettigd.
De kwestie van de schulden.
In de militaire en de culturele com
missie lopen de zaken goed. In de
financieel-economische commissie
heeft de Nederlandse delegatie de eis
gesteld, dat ook na de souvereiniteits-
overdracht bepaalde kwesties in over
leg met ons land geregeld zullen wor
den, zo lang Indonesië ten opzichte
van Nederland in een schuldpositie
staat. De Indonesiërs voeren daar
tegen aan, dat dit inbreuk op hun
souvereiniteit maakt. Zij vergeten
echter, dat de eis van Nederland het
uitvloeisel is van de versnelde souve-
reiniteitsoverdracht. Was deze over
dracht in een veel langzamer tempo
geschied, dan zouden de Indonesiërs
niet voor deze consequentie zijn ko
men te staan.
Het overnemen van de schulden
levert geen punt van wrijving op, al
thans wat een deel dier schulden be
treft. Indonesië is bereid alle schul
den tot Maart 1942 voor zijn rekening
te nemen. Wat met de schulden van
na dit tijdstip zal gebeuren, is nog
niet beslist. Zij zijn hoog tengevolge
van het omvangrijke militaire appa
raat, dat Nederland in Indonesië in
stand moest houden.
Moeten wij betalen voor een leger,
dat tegen ons gericht was? vragen
de Indonesische delegaties.
Het Nederlandse leger heeft orde
en rust in Indonesië gebracht, ant
woorden de Nederlandse gedelegeer
den. Daarvan heeft Indonesië gepro
fiteerd. Het is billijk, dat dit land de
kosten daarvan betaalt. Al is er hier
verschil van opvatting, toch verwacht
men, dat binnen niet te lange tijd
overeenstemming bereikt zal worden.
Er zijn dus vorderingen geboekt en
de toekomst ziet er niet somber uit.
Wij zijn er echter nog niet. Enkele
onderwerpen zullen de R.T.C. nog heel
wat hoofdbrekens kosten. We noemen
slechts: Nieuw-Guinea.
ADEL AAR-ZEEPFABRIEKEN
Wysjinski bestreed China's
beschuldiging
De Chinese afgevaardigde bij de V.N.
dr. Tsiang heeft de Sowjetunie in de
agendacommissie ervan beschuldigd,
dat zij de verplichtingen van het Chi
neesSowjetrussische verdrag van
1945 niet nakomt. Tsiang zeide, dat dit
geen kwestie was tussen zijn regering
en de Chinese communisten, doch
tussen zijn regering en de Sowjetunie.
De Sowjetrussische minister van bui
tenlandse zaken, Wysjinski, zeide dat
Tsiang de beschuldiging uitgebracht
had „zonder de moeite te nemen de
grond der beschuldiging op feiten te
baseren". Op deze wijze was de aan
gevallene niet in staat om zich te ver
dedigen. De commissie diende in het
bezit te zijn van bewijzen. Wysjinski
deed daarop een aanval op de Kwomin-
tang, „deze bankroete clique van
Chinese imperialisten", van wie zich het
grootste deel van het Chinese volk af
gewend had en die uit het grootste deel
van het land verdreven waren. Logisch
noch feitelijk gezien had de beschuldi
ging enige grond. Zij had de bedoeling
de Sowjetunie te bekladden.
Met 11 tegen 2 stemmen werd beslo
ten de kwestie op de agenda te plaat
sen. De Sowjetunie en Polen stemden
tegen. Wysjinski onthield zich van
stemming toen de commissie besloot de
zaak aan de politieke commissie voor
te leggen.
Devaluatie onder Duits protest
Hoge Commissarissen
De geallieerde Hoge Commissarissen
voor Duitsland hebben gistermorgen
na een bijeenkomst, die bijna ononder
broken 18 uur had geduurd, bekend
gemaakt, dat zq zijn overeengekomen
devaluatie van de Westduitse mark tot
~T~' *5 FONISCH WEERBERICHT
Een vloog in brand en de ander maakte
een noodlanding
Het was geen „happy landing", wel
ke twee straaljagers maakten, nadat
zij Woensdagmiddag om vier uur van
het vliegveld te Leeuwarden waren
opgestegen.
Van het eerste toestel sloeg onmid
dellijk na de start de motor af, zo
dat de piloot zijn vliegtuig direct weer
tot stilstand wilde brengen. De straal
jager had echter inmiddels zoveel
snelheid, dat de machine over een
dijkje vloog en vervolgens over een
sloot om in een weiland tot stilstand
te komen. Een grote rookkolom steeg
onmiddellijk uit het toestel op. De
brand kon echter met de middelen van
het vliegveld worden geblust. De pi
loot bleef ongedeerd.
Het tweede toestel was niet veel
fortuinlijker, want dit moest enige tijd
later een noodlanding maken bij Vo-
lendam, waarbij het beschadigd werd.
Ook nu bleef de piloot ongedeerd. De
oorzaak van de noodlanding schijnt te
zijn, dat de piloot als gevolg van
weersomstandigheden de koers is
kwijtgeraakt en toen met benzine
gebrek kreeg te kampen. De noodlan
ding trok uiteraard in Volendam een
zeer grote belangstelling, en allerwe
gen wordt met lof gesproken over de
wijze waarop de piloot, een sergeant
vlieger, het toestel aan de grond heeft
gezet.
een nieuwe dollarkoers van 23,8 dol
larcents toe te staan.
De Hoge Commissie is het standpunt
toegedaan, dat elke bestaande discri
minerende methode en vorm van
dumping dienen te worden geëlimi
neerd en dat er maatregelen moeten
worden getroffen tot beëindiging van
alle rechtstreekse of indirecte subsi
dies, die warden verstrekt en derge
lijke discriminerende methoden of
dumping te steunen. Een en ander
dient op 1 Januari a.s. voltooid te zijn.
De Hoge Commissie beveelt, dat er
onmiddellijk een onderzoek dient te
worden ingesteld om vast te stellen,
welke maatregelen voor de uitvoering
van dit besluit nodig zijn.
Scherpe Duitse critiek.
In de Westduitse Bondsdag is Woens
dag heftig gereageerd op het geallieer
de besluit om de Westduitse Mark met
20.67 procent te devalueren. De sociaal
democratische leider, Kurt Schumacher,
verklaarde onder luid applaus, dat het
geallieerde besluit genomen was in het
voordeel van andere belangen ten koste
van de economie van Duitsland.
De Duitse bondskanselier Conrad
Adenauer en zijn collega's zullen heden
de kwestie van de devaluatie met de
Hoge Commissarissen verder bespreken.
In de namiddag zullen de Hoge Com
missarissen dan weer bijeenkomen.
De controle op de atoom
energie
Volgens de „New York Times" zul
len de vijf grote mogendheden en
Canada heden te New York hun acht
ste geheime bijeenkomst houden over
controle van de atoomenergie. Dit zou
de eerste zesmogendhedenconferentie
over atoomenergie zijn na het nieuws
over de atoomexplosie.
Volgens een gezaghebbende zegsman
uit de kring der Amerikaanse dele
gatie, aldus het blad, is het voorstel
van de Sowjetunie tot verbod van
atoomwapens voor de V.S. onaan
vaardbaar, daar de Sowjetunie strenge
internationale eontröle der atoom
energie niet als voorwaarde stelt voor
het atoombomverbod.
'Sj)E GROTE UITGEBLOEIDE KRONEN van de zonnebloemen bij de witte
tuinmuur buigen zwaar van vruchten naar de aarde en de geweldige bla
deren worden door de sterke wind in rafels geslagen. Door het Noordhollands
Kanaal varen weer de hoogopgetaste vlasschepen van de Wieringermeerpolder
onderweg naar het verre Vlaanderen. Op het land steken de knechts de gele
graanbundels omhoog, waar ze door de uur in uur nit doordreunende dorskas
de Atlantic. Bij paaiïng in de Noord
zee zouden de jongen zich niet vol
doende kunnen ontwikkelen. Voort
planting hier zou dus zijn doel teniet
doen. Om dezelfde redenen maken ook
walvissen periodiek grote zwerftoch
ten dikwijls tot ver in de tropische
wateren.
De herfsttrek naar het Zuiden is het e7hterniet"in'ove7uügcmTaln''te'tonen,
om de ene soort nu, een andere vier LIET GEVEN van een antwoord op
weken later op reis gaat, is niet zo een- de vraag hoe de vogels de weg
voudig te beantwoorden. Men zou op- vinden naar het andere soms duizen-
pervlakkig gezien kunnen zeggen: Ja, den kilometers ver liggende woonge-
die vogel krijgt het slecht en zoekt dus bied, is zeer moeilijk. Wij nemen aan,
een gunstiger verblijfsgebied op Toeh dat de dieren en dit geldt zeker voor
is dit een simpele opvatting. Bovendien vogels en vissen een aangeboren drang
is het niet geheel juist. Een zwarte hebben om in een heel bepaalde' rich-
kraai b.v. kan het zelfs slecht krijgen ting te trekken. Dit maakt het oog mo-
tot de hongerdood toe, maar weggaan gelijk, dat de jongeren zonder de ouden
doet hij niet. cp reis gaan. In Duitsland hield men de
De dieren, die trekken, bezitten een jonge ooievaars vast tot de ouden ver-
natuurlijke drang, welke op een heel trokken waren. Toch trokken ook de
bepaald moment ontwaakt. Van vogels jongen in een heel bepaalde richting,
is bekend, dat die drang in het voorjaar
ontstaat onder invloed van de daglicht- Dank zij het bekende ringonderzoek
verlenging. Elke dag schijnt de zon komen vast te staan, dat er een aan-
ietr langer, totdat op een gegeven mo- 'ia.' trekwegen zijn, die op verschillende
ment de drang om weg te gaan er is. c"on door verschillende soorten voJels
Zeer uitgebreide proeven, die in Cali- worden gevlogen. Slechts plaatselijke
fornie werden gehouden, hebben dit terrein'-—:;!1-i-=den (gebergten of gro-
onomstotelijk bewezen. In tegenstelling zeeën) doet hen van die richting af-
met de verwachtingen slaagde men er W1.ken.
worden gegrépen. En in de plassen in het park drijft afgevallen blad: geel, bruin gevolg van tijdelijk minder gunstige le- ^"verkorting" ran "hit daji'cht" dTna- opde^lls^l^ÊikTr^M^tLZl^
on o-nitriio- Wa*. sp>nfpmherHfit is herfst. vensomstandigheden, waarbij de tempe- iar-o+rot naar Viot 7iii/1qd tdh iTarnrtn. 1.tt
en goudig. Het is September.Het is herfst.
INE ZOMER WAS MOOI, maar hij
die enigermate oog en gevoel heeft
vensomstandigheden, waarbij de tempe
ratuurdaling zonder twijfel een rol
rei waarneemt, is de eerste vraag die speelt.
men stelt: Waarom leggen de dieren Het waarom van het periodieke trek-
voor de schoonheid die elk jaargetijde die dikwijls grote reizen door de lucht ken der dieren vindt in deze voedsel- ben tot geen resuitaat geleid
voor zich biedt, zal het najaar als een of door de diepten der oceanen af? en voortplantingsfactoren wel groten-
3 aar strek naar het Zuiden zou veroor- komen. Voor de Midden-Europese trék
zaken. De proeven, waarbij met talloze vogels heeft men drie wegen vastee-
factoren rekening moest worden gehou- steld, n.l een Westelijke kustweg een
den en die sommen gelds kostten, heb- Italiaans-Spaanse en een Adriatisch-
Tunesische weg.
even heerlijk getij weten te beleven. Het trekken naar rijke, soms zelfs ge- deels een oplossing.
Naast de kleurenpracht der bossen, de heel braak liggende, voedselterreinen
ruige wolkenluchten en de wat huiveri- moet wel op de voorgrond worden ge-
ge charme van het waterland, trekt de steld. In de natuur blijft niets onge'
bruikt. Een voedselvoorraad, die niet
door stationnaire bewoners werd opge- (jere regelmatigheid van de data, waar- het licht vooral in de diepere lagen geen zintuië. dat gevolig zou zijn voor aard-
Kv.ni lr-4 pjol H/vnvi HirtVAw vTOw nmnvvo ttav. - vn .V» „C T-1 V
massale trek van de vogels telkenmale
bijzondere aandacht. En geen wonder,
want welk een indrukwekkend bele- bruikt, zal door dieren van elders ver- Cp Oe dieren weggaan. De vraag waar- rol speelt,
ven is het als duizenden eenden in V- der worden uitgebuit. Valt dat verblijf
formaties hoog langs een zware wol- CP die voedselterreinen samen met een
Doet bij vogels de daglichtverlenging
de voorjaarstrek ontstaan, bij de in zee r,® vraag hoe de vogels steeds die-
levende dieren moet het ontstaan van zfHde bepaalde richting weten te kie-
de trekdrang zeer waarschijnlijk wor- zen' 's weI het moeilijkste te beant-
den toegeschreven aan veranderingen woorden. Enige tijd geleden dacht men
merken van de trek is de bijzon- in de temperatuur van het water, daar n?2 aan de aanwezigheid van een zesde
Aangeboren trekdrang.
£EN VAN DE OPVALLENDSTE ken-
kenlucht de Zuid intrekken. Wat een
onvergetelijke aanblik leveren de
voor de voortplanting gunstige tijd
dan zal deze daar eveneens plaats heb-
groepjes lepelaars op, witblinkend te- ben.
gen een stralende late Augustushemel
en hoe vreemd is de bekoring van vo
gelgeluiden in de nacht als de wind
Daarom trekken bepaalde vogelsoor
ten reeds heel vroeg naar het Noorden.
Er is dan voor het invallen van de
zwijgt en een gele maan het pad van herfst ruimschoots tijd voor do jongen
een traag voorttrekkende wolkenkara- om op te groeien. Bij de pijlstormvogels
vaan verlicht. Ge herkent ze aan hun valt de trek naar rijke voedselgebieden
roep: de zwanen, de ganzen, de ture
luurs en soms verraadt snel wieknge-
ruis laag overtrekkende eenden.
niet samen met de broedtijd. Zij neste
len op de Oceanische eilanden (Azoren,
Ascunsion) en maken daarna In de zo-
Die steeds weerkerende trek van de mer grote reizen naar het Noorden tot
vogels en daarnaast de trek van vissen
en verschillende zoogdieren, want ook
bij deze treft men niet zelden dit ver
schijnsel aan, deed velen vragen naar
het hoe, waartoe en waarom. En het is
geen wonder, dat de wetenschap, ge
steund door het liefhebberijwerk van
talrijke leken, getracht heeft op deze
fragen een antwoord te gven. Dat men nestelen.
IJsland toe. Noordelijk gelegen zeeën
bevatten tengevolge van grotere hoe
veelheden plankton (verzamelnaam
voor duizenden soorten microscopisch
kleine dieren en planten) meer vis en
dus meer voedsel voor de vogels.
's Winters brengt de voedseltrek hen
ver zuidelijk van de eilanden waar zij
daarin in menig opzicht is
werd ons duidelijk tijdens het onder
houd dat wij dezer dagen mochten heb
ben met dr. J. Verweij, directeur van
het Zoölogisch Station van de Neder
landse Dierkundige Vereniging te Den
Heider. Een korte samenvatting van
hetgeen hij ons over dit actuele onder
werp vertelde, geven wij hier weer.
De zin van het trekken.
\JIETS GEBEURT zonder reden. En
alle biologische gebeuren is zin
rijk. heeft een eigen speciale betekenis.
Als men dan ook het trekken der die-
Een ander sprekend voorbeeld is
dat van de tonijn. Gedurende de win
ter verblijft deze grote vis in de At
lantische Oceaan. In Mei begint de
grote trek, welke de voortplanting ten
doel heeft. Door de Straat van Gibral
tar begeven zij zich naar de speciale
paaiplaatsen in de Middellandse Zee.
Daarna heeft de tweede trek plaats
naar de voedselgebieden. De Neder
landse vissers weten niet zelden zo
mers een tonijn te verschalken, wan
neer het dier bij de Doggersbank in
de Noordzee op de haringjacht is. Be
gin October gaat dg tonijn weer naar
De Engelsman Fred Taylor was deze zomer de eerste, die in de Noordzee een
tonijn wist te vangen De gelukkige visser tijdens het wegen van de tonijn. Hij
schijnt een goede neus voor tonijen te hebben, want verleden jaar was hij ook
de eerste, die in Scarborough een tonijn aan land bracht.
magnetisme. De dieren zouden
om andere redenen, maar op de
zelfde wijze, gericht worden als
Ijzervijlsel in magnetische kracht
lijnen. De laatste tijd komt men
echter op deze veronderstelling
terug. In de eerste plaats denkt
men nu aan het aanwezig zijn
van een enorm vermogen bij de
vogels om de beelden van het
terrein in zich op te nemen. Dit
is mogelijk, omdat trekvogels zel
den hoger vliegen dan duizend
meter. Proeven met vogels, die
gebracht werden op plaatsen waar
zij nooit te voren waren, toonden
aan dat de dieren volhardend zoe
ken naar een „aanknopingspunt"
in het terrein om vandaar de
juiste richting te vinden. Maar
hoe doen de nachtelijke trekkers
het dan? Men meent hier te moe
ten depken aan bepaalde vochtig
heidstoestanden van de atmosfeer.
Zekerheid hieromtrent bestaat
echter in het geheel niet.
Talrijke vragen blijven dus nog
onbeantwoord, vragen over de
krachten, die in de stofwisseling
werkzaam zijn, die het organisme
opbouwen en in physiologische
processen tot uitdrukking komen.
In laatste instantie wijst ons dit
op de wereld-harmonieën, zoals
Keppler het noemde. Wereldhar
monieën, die tenslotte in alles één
zün en eerbied en ontzag opnieuw
doen toenemen voor de majesteit
van de Schepper, bij Wie dit a'
zijn oorsprong vindt.
e
