Alkmaars feest in de middag- en avonduren Alkmaar, het Waagrecht en 'n staartje Duizenden zagen de optocht voorbijtrekken Het vuurwerk was een Een fantasie- en sprookjesoptocht knal- succes Verkleedpartij Johannes won kortebaan-draverij REDE BIJ HET VICTORIE-BEELD Kinderen zingen voor de burgemeester Alkmaar beluistert prominenten der B.B.C. Taventy Questions Team in Victory Hotel Versterking der weder zijdse goodwill Stijl en gratie op het Waagplein MAANDAG 10 OCTOBER 1949. Wij hebben dezer dagen volop gele genheid gehad om op de moed en het uithoudingsvermogen van onze Alk maarse voorouders te wijzen. Die goe de eigenschappen zijn blijkbaar in het nageslacht niet verloren gegaan want er behoort inderdaad moed en een grote dosis van uithoudingsvermogen toe om op 8 October als de goden van het goede weer ons gewoonlijk al de rug hebben toegekeerd een paar uur lang zonder voldoende lichaams beweging door de straten van een uitgebreide stad te trekken. Het hangt er natuurlijk veel van »f wat men moet voorstellen want bij een uitbeelding van Heemskerks tocht naar Nova Zembla, als vrijwel alle deelnemers in een pool-pakje zijn gestoken, zal men van een mis tige najaarsdag weinig slechte gevol gen ondervinden en ook bij de tradi tionele historische optochten bieden maliënkolders en harnassen in de re gel een behoorlijke bescherming. Bjj een sprookjesoptocht is dat heel anders. Daar wemelt het natuur lijk van prinsesjes en tovergodinnen en die kan men zich nu eenmaal moei lijk voorstellen in een eskimo-pakje. Die moeten, om tenminste „net echt" te zijn, een minimum aan textiel dra gen en op een koude dag als die van Zaterdag 8 October valt het waar achtig niet mee om een paar uur lang in een fantasie-pyama'tje langs dik ke hagen van duizenden toeschou wers door Alkmaars veste en ook nog een heel stuk buiten die veste aan den volke te worden gepresen teerd. Enfin, dat moet men voor de goede zaak over hebben. Het is alleen te betreuren, dat de Spanjaarden des tijds niet aan onze Ontzetvereniging en derzelver optochten gedacht heb ben. Ware dat wel zo geweest, dan zouden ze zeker in de zomer al zijn afgetrokken. Men kan het rad van de tijd niet terugdraaien en aan de vaderlandse geschiedenis is nu eenmaal niets meer te veranderen. We moeten allemaal trachten „to make the best of it", of laten we het liever in onze eigen mooie taal zeggen er wordt eigen lijk veel te veel in vreemde talen ge sproken we moeten allemaal trach ten er het beste van te maken. Dat heeft ook de Ontzetvereniging gedaan en de regisseur van de op tocht, die natuurlijk uit bescheiden heid zijn naam niet genoemd wil heb ben waarom we in strikt vertrou wen willen vertellen, dat het natuur lijk de heer P. Cloeck is geweest die regisseur heeft zich enkele maan den bezig gehouden met het lezen van Moeder de Gans, van Perrault, van Grimm en van Andersen. Hij heeft Mickey Mous zelfs vergeleken met Eisenhower en Tom Poes met Mont gomery althans wat populariteit betreft maar misschien heeft hij dat ook niet gedaan en komt dat he lemaal op rekening van de samenstel ler van het enthousiaste stukje in het programma. In ieder geval heeft deze idealist gelijk gehad toen hij beweerde, dat niet alleen kinderen maar ook grote mensen nog altijd belangstelling voor sprookjes hebben. Ware het anders geweest dan zouden niet duizenden uit stad en omgeving urenlang op het een of andere trottoir hebben gestaan om zich enkele ogenblikken in het Rijk der fantasie te kunnen verplaat sen. Hun geduld is ten volle beloond geworden, want er viel ook dit jaar heel wat te bewonderen. Daar waren natuurlijk allereerst weer de rijtuigen met hooggehoede en zwart-gejaste autoriteiten en be stuursleden van de Ontzetvereniging. Als men al die brave stadgenoten zo officieel ziet voorbijtrekken maakt dat al direct een sprookjesachtige in druk en komt men dadelijk in de juis te fantasiestemming om Roodkapje, Sneeuwwitje en tal van andere „beel den uit de kinderjaren" met enthou siasme te ontvangen. Ze waren er inderdaad en wel in groten geta»e. Sneeuwwitje was zelfs in drie uitvoeringen en formaten te genwoordig, op bed, aan tafel en in een kleinere editie in een glazen kistje. „Grootmoeder vertelde sprook- jes" en zal tegen het einde van de rondgang wel zo'n beetje uitverteld zijn geweest. Hans en Grietje, Klein Duimpje en Roodkapje lieten natuur lijk niet op zich wachten en we heb ben nu eigenlijk pas een goede indruk gekregen van de gevaren die zo'n hummeltje als dat kleine Duimpje ge lopen heeft, toen wij hem aan de voe ten van de reus zagen, die inderdaad een laarzenmaat droeg, welke nu juist niet dagelijks in onze schoen winkels gevraagd zal worden. De Rattenvanger van Hameln was met een groot aantal ratten present, die ten einde raad hun staarten maar onder de arm namen omdat ze er ge regeld op trapten. Assepoester heeft twee en een half uur lang muiltjes gepast, „het Tafeltje dek je" zag er uit of het zó uit één van onze beste restaurants was weggedragen; het Vliegende Tapijt hobbelde meer dan het vloog maar het maakte toch wel een oosterse indruk vrouw Holle tracteerde de achter haar lo pende deelnemers gratis op beddeve- ren en de rovers van Ali Baba za gen er zó afschrikwekkend uit, dat we, toen ze ons met dreigende blik ken passeerden, onwillekeurig de hand op de portefeuille hebben gehou den. Er waren heksen im diverse leef tijden en uitvoeringen en er waren nog veel meer enthousiaste deelne mers, maar tijd en plaats ontbreken om aan hen allen een aparte be schouwing te wijden. Een extra woordje van hulde voor onze muziek corpsen, die op 8 October een zware dag hebben. Er gaat vrijwel geen uur voorbij of er wordt naar hartelust ge blazen en getrommeld en dat begint eigenlijk al de avond van tevoren bij de lampion- en fakkeloptocht. Inder daad, die Spanjaarden van 1573 heb ben onze wakkere corpsen heel wat werk bezorgd, maar deze doen het met een telkens weer verbluffende vi taliteit en met»een enthousiasme, dat In de sprookjesoptocht zorgden Ollie B. Bommel en zijn vrienden v oor grote hilariteit In het kader van de 9 Octoberfeesten werden te Alkmaar Zaterdagmiddag kortebaandroverijen georganiseerd. De publieke belangstelling was zeer matig, hetgeen wel blijkt uit de omzet van de totalisator die slechts f 3689 bedroeg. Johannes, rijder J. van Leeuwen Jr., werd uit een veld van twintig paarden eerste. De uitslagen zijn: Eerste serie: 1 Dutch Hanover, rijder L. Ensing; 2 Laetare A, rijder J. van Leeuwen Jr. Toto: winnend f 1.50, gekoppeld f 1.90. Tweede serie: 1 Abdullah Scott, rij der J. Wagenaar; 2 Lucky Fanfare, rij der Ph. Knijnenburg. Toto: winnend f 4.40, gekoppeld f 16.50. Derde serie: 1 Lyeurgus, rijder J. Vergay; 2 Herold Mc. G, rijder J. M. v. d. Berg. Toto: winnend f 1.80, gekoppeld f 7.30. Vierde serie: 1 Johannes, rijder J van Leeuwen Jr.; 2 Ju Ju, rijder J. de Vlie ger. Toto: winnend f 2.60, gekoppeld Een vrolijk groepje uit de gecostumeerde optocht voor kinderen, welke Zaterdag door de straten trok, de spontaniëteit der bevolking in het versieren van allerlei straten en wij ken op buitengewoon prettige wijze evenaart. Ja, zo'n optocht is altijd weer een der voornaamste gebeurtenissen van onze stedelijke feestdag. We mogen er wel eens een grapje over maken, maar men zal toch algemeen weer met voldoening geconstateerd hebben, dat alles tot in de puntjes verzorgd was. Hoeveel werk moet er verzet wor den om dit alles samen te stellen en te regisseren, hoeveel voorbereidingen zijn er niet aan dat alles verbonden opdat er plotseling niet hier en daar iets scheef gaat en er costuums te weinig en deelnemers te veel zijn. Hulde aan de mannen, die alles tel- kenjare weer zo prachtig voor elkaar weten te krijgen. f 3.70. Vijfde serie: 1 Kalumet Axkit, rijder Ph. Knijnenburg; 2 Frans, rijder J. Vergaij. Toto: winnend f 3.50, gekop peld f 11. Finale: 1 Johannes, rijder J. van Leeuwen Jr.; 2 Kalumet Axkit, rijder Ph. Knijnenburg; 3 Abdullah Scott, rijder J. Wagenaar; 4e en 5e plaats werd gedeeld door Dutch Hano ver (L. Ensing) en Lyeurgus (J. Vergay) Toto: winnend f 5.20, plaats f 2.60 en f 1.70. Toto definitief: winnend f 21.20, gekoppeld f 16.40 en f 2.50. Het vuurwerk De feestelijkheden bereikten, althans wat geluidsterkte betreft, hun hoog tepunt op de Noorderkade, waar, als van ouds, door de firma A. J. Kat een groots vuurwerk werd afgestoken. Het werd weer een knal-succes. Om half tien werd dit feest van licht en lawaai geopend met een groot salvo en daarna knetterde, knalde, floot en siste het een half uur aan een stuk door. Her haalde malen voer door de toeschou wers een zucht van bewondering, als weer een vuurpijl het loodgrijze hemel ruim inspoot en daar met een oorver dovende klap uiteen spatte. Er was zelfs een musicerende pijl en er waren bommen van allerlei kaliber, doch er was ook vuurwerk dat vreedzamer aandeed. De shower, die hoog in de lucht dauwdruppels met prachtige glans uitwierp, de trossen topazen, de magnesiumkrans en de woordcombina tie die het vuurwerk besloot, hadden aller bewondering. Nadat de laatste lichtglans was weggestorven en de stilte was weergekeerd, verspreidde het talrijke publiek zich weer over de stad, om nog een laatste blik te wer pen op al het moois dat daar nog te zien was. Drukte in de stad. Het is 's middags en 's avonds in de stad bijzonder druk geweest. Duizenden en nog eens duizenden feestgangers vulden zoals dat trou wens bij elke ontzetviering het geval is de Alkmaarse straten. De jeugd vermaakt zich daarbij op bijzondere wijze. Er werd gedanst en gezongen en de fraai versierde grachten en straten gaven het geheel een bijzonder feeste lijke aanblik. In diverse hotels en café's werd met animo gedanst, de kermis had een druk bezoek en het sluitingsuur is voor velen nog te vroeg gekomen. Alkmaar was op de Ontzetavond een ware sprookjesstad en het is geen won der dat eerst laat in de nacht talloze fietsers over de rijwielpaden in alle richtingen naar de omliggende gemeen ten terugkeerden. Alkmaar heeft weer ouderwetse wij ze het Ontzetfeest gevierd. De voorzitter van de „8 October- vereniging" mr. C. J. de Lange tijdens zijn traditionele rede bij het Victoriebeeld. Ongeregeldheden op Acht October Van de ventvergunningen, die ter ge legenheid van 8 October aan verkopers van feestartikelen, fruit enz. werden verleend, moesten er Zaterdagmiddag weer enkele worden ingetrokgen. Drie verkopers van speldjes gedroegen zich zo hinderlijk, dat zij moesten worden meegenomen naar het Bureau van Politie. Op de Paardenmarkt vond bij de standplaats van de benzine-autootjes wederom een ongeluk plaats. Toen eet?jongetje zich met zijn handen aan de rand van de baan vast hield, wer den twee zijner vingertoppen geraakt door een passeerend autootje. Het kind moest naar het Centraal Ziekenhuis worden overgebracht. Zaterdagavond, omstreeks acht uur, bemerkte een motorrijder, die over de Kanaalkade reed, niet dat daar in het duister een verkeersbord stond, dat aangaf dat de weg versperd was. Het gevolg was, dat de motorrijder dwars door het afscheidingshek van het terrein van het vuurwerk reed. Er deden zich geen persoonlijke onge lukken voor en de schade werd onder ling geregeld. In de Magdalenenstraat had die zelfde avond een vechtpartij plaats tussen een burger en twee matrozen. Hierbij sloeg.de burger de ruit van een winkel op de hoek van de Achter straat in, waardoor de spier van zijn rechterduim werd doorgesneden. De man moest naar het Centraal Zieken huis worden overgebracht. DIERENDAG. Voor Dierendag 4 October is nog ontvangen voor het te stichten Dierenasyl van mevr. F. R. f 5.50, de heer O f 1, Naaste Buur K f 1, vd St. Limmen f 2. Samen f 9.50. Tijdens het bezoek, dat enige Leidse studenten het vorig jaar aan onze ge meente brachten, heeft een hunner de burgemeester beloofd, een prae-advies te zullen schrijven over Alkmaars ver loren Waagrechten. Daaraan is voldaan, doordat de stu denten die ditmaal het ontzetfeest bij woonden, het bovenstaande prae-advies aan mr. dr. Wytema hebben over handigd. Het is blijkbaar behandeld in het dispuutcollege, dat Alkmaarse stu denten in Leiden hebben opgericht. Onze kennis van de Waag van Alk maar gaat niet verder terug dan tot 1408, toen het gilde der schutters van de toenmalige regering het waagrecht, d.w.z. de inkomsten der waag, kreeg. Dan volgt in 1491'92 de opstand van bet kaas- en broodvolk, „wanneer de verdrukte Onderdanen door honger en gebrek aangevochten, en bovendien nog met zware schattingen gedrukt wier den", zegt Boomcamp (1741), en even verder: „Wel is waer dat dit Treurspel slegts van 't gemeenste soort van Volk, dat niets te verliezen hadt, gespeelt wierdt, en dat de steden Haerlem en Alkmaer, en derzelfder Overheden, veel hebben moeten lyden van die ruwe gasten, doch Albert van Saxen vroeg weinig, wie schuldt of geen schuldt had en straften die van Haerlem, Kenne- merlandt, West-Frieslandt, Alkmaer, etc., op 't aller ontzagtste". Inderdaad: genoemde stadhouder-generaal ontnam Alkmaar alle domeinen en privilegiën; zo kwam het waagrecht aan de „Grafe- NOORDERMARKTBOND, 10 Oct. - 4000 kfc Aardappelen: Bevelanders 6,90 en Meer- londers 6,70; 3000 kg Uien 11-12,90; 11.000 kg Peen: II 5,50-5,80 en UI 5,50; 13.000 kg Rode kool 5,50—8,60; 4000 kg Gele kool 5— 5,10; 47.000 kg Witte kool 6-6,10; 4500 kg Slabonen 39—52 en afw. 24—43. Onder de vele duizenden bezoekers, die Zaterdag in Alkmaar bijeen waren, bevond zich een gezelschap Engelsen, dat nog niet eerder in onze stad ver toefde en dat ook niet zo licht zal terugkeren. Dat gezelschap, twee dames en drie heren, heeft, ietwat verscholen in de geweldige feestdrukte, een paar hon derd Alkmaarders een genoeglijke avond bezorgd met zijn optreden in de stampvolle Marijke-zaal van het Victory-Hotel. Zij, die dit hebben bijgewoond hadden alle reden, het toeval te prijzen, dat deze Engelsen naar Alkmaar voerde. Het feit, dat de komst juist op 8 October viel, was oorzaak, dat velen in de waan verkeerden, dat de voorstelling in het kader van de algemene feestelijk heden thuisbehoorde. Honderden schoolkinderen brachten burgemeester mr. dr. H. J. Wytema een aubade Twee dames en drie heren, te zamen vormend het BBC Twinty Questions Team. In Engeland een beroemde naam, te onzent bekend door de uit zendingen van de BBC in het Light Program. Artisten kan men deze men sen zeker niet noemen. Zij zijn geen cabaretiers, geen toneelspelers, geen komieken, geen, vult u zelf maar in. Bovendien kwamen zij min of meer toevallig bij de BBC terecht, en zij zoeken in het optreden voor de micro foon niet hun broodwinning. U kent het systeem. In Holland heeft men reeds getracht het programma te copiëren, waarbij men greep naar be kende namen. In Engeland blijkt dit niet nodig te zijn. Daar krijgt men zijn bekendheid juist dóór de microfoon. En gaat dan een ploeg vormen, die volkomen op elkaar is ingesteld. Zo sterk zelfs, dat men zich soms af vraagt: Ja, is dit nu wel zuivere kof fie? Wjj kunnen met de hand op ons hart verzekeren, dat dit wel het ge val is. Maar de training, de gewoonte van het wekelijks terugkerend pro gramma-onderdeel en het op elkaar ingespeeld raken der deelnemers scherpen de geest. Zö zeer, dat wij het team binnen zes vragen hoorden komen tot de oplossing van een op gave, die eenvoudig luidde Victory- Hotel. Richard Dimbleby trad op als question-master", de man qlus. die de opgaven, welke aan het publiek op een bord worden getoond, wel kent. doch niet verraadt. Het team zelf kent de opgaven niet, doch moet door vra gen tot de oplossing komen. Het team werd gevormd door de dames Anona Winn en Daphne Pardell en de heren Jack Train en Norman Hackforth. Een aardige attentie is het geweest om uit eigen beweging het program ma aan te vullen met enkele zang nummers, door Anona Winn gebracht in de stijl, die zo kenmerkend is voor de Engelse shows. Norman Hackforth begeleidde haar op de piano. Jack Train creëerde een ouderwetse Engel se „colonel" met zijn eigen gewoonten en spraak. Maar zonder deze toegiften, ingegeven door de vrees, dat wij, Alk maarders, het programma eentonig of nietszeggend zouden vinden, zou men zich al kostelijk hebben geamuseerd. Want de gestelde opgaven waren niet van humor ontbloot en de manier waarop het team door listige vragen en spitse kronkelingetjes, de question- master trachtte uit te horen, om tot de oplossing te komen, wekten orka nen van vrolijkheid en het applaus was dan ook niet van de lucht. De bloemen in de Alkmaarse kleuren, die de dames in ontvangst hadden te ne men, werden zeer terecht aangeboden namens de Alkmaarse bevolking. Want .achter dit optreden steekt nog iets geheel anders. Gisteren heeft het team behalve onze stad. ook de pro- t vincie bekeken, waarbij de Afsluitdijk j niet werd vergeten. De BBC zal de in- drukken, welke de dames en heren hier opdeden, uitzenden. Anona Winr zal in de Daily Express een artike' f wiiden aan haar belevenissen. Daarom zullen deze Engelsen, als zii straks i- hun vaderland zijn teruggekeerd, eer belangrijke bijdrage leveren in he1 versterken der goodwill tussen Neder, land en Engeland. Een bijdrage, die in een tiid van devaluatie, atoombom men en Laszlo Raiks zeker niet mag worden verwaarloosd. lijkheid" (c.q. Philips de Schone), de inkomsten ervan werden voortaan door de Graaf verpacht en genoten: „een on genadige genade „noemt Boomcamp het met een oxymoron. "Doch", zegt hij, ,,'t blijkt genoeg dat Albert van Saxen toen meer om zich ontzaggelijk te ma ken, en de meesten Penning te trekken, heeft willen tonen, wat hij kon doen, en wat de Ingezetene verdient hadden, dan dat hij dit vonnis zoude hebben willen uitvoeren". Zelfs is er van een „Abolutie van dit harde vonnis" sprake „en blijkt gantsch niet, dat Albert dit vonnis over Alk maar heeft willen werkstellig maken. „Hoe dit ook zij, verstoken van het weegrecht bleef de stad voortaan, en Philips II reeds had er allerminst na deel van, hem bracht het f 760.per jaar op". Nadat de stad Alkmaar in 1572 pachtster van de waag was geworden, werd zij in 1581 eindelijk weer eigena res: de Prins en de Staten schonken haar toen „de Hage binnen derzelver steede, en alle de Gerechtigheit van dien, met de nutschappen en profyten daar van komende"; dit als dank voor Alkmaars altijd standvastige houding gedurende de vele binnenlandse troe belen, „by uitstek in 't laeste beleg (1573) bewezen". De enige „beloning" voor het kloeke gedrag van Alkmaars burgerij was dus, dat het verzoek van de stad om het haar eens ten onrechte ontnomen waagrecht terug te krijgen, werd inge willigd (terwijl Leiden voor zijn niet minder grote wakkerheid met een Ho geschool geërd werd!) Is er voor de aloude kaasstad een schameler beloning, ja een groter affront denkbaar? EEN UNIEKE GELEGENHEID Nog luttele jaren en Alkmaar zal zijn 700-jarig bestaan vieren (de eerste stadsrechten kreeg het in 1254 van Graaf Willem II). Welk een schitterende gelegenheid om eindelijk de oude fout te herstel len. Of moet onze wereldvermaarde Kaasstad haar 700-jarig bestaan vieren met een gevoel van gekortwiekte arend te zijn, zich aldus de achtste levens eeuw inslepen? Is de gedachte ook ook Alkmaar een Universiteit te schenken, ook dit ge deelte van ons vaderland van een eigen wetenschappelijk centrum te voorzien, belachelijk? Geenszins immers. Wemelt Noord-Holland boven het IJ niet van leergierige en schrandere koppen? Wellicht zal een zekere opponent hiertegen aanvoeren, dat wij in Ne derland Universiteiten genoeg hebben en dat niet slechts te Groningen, Utrecht etc. maar nog veel meer in Leiden gelegenheid tot studeren te over is en dat in laatstgenoemde stad ook het studentenleven welig tiert. Nu goed, daar valt wat voor, in elk geval niets te zeggen. Toch mogen we Alkmaar niet lan ger in deze onrechtvaardige toestand laten. Niet onaanbevelenswaardig zou bijvoorbeeld de stichting van een we tenschappelijke bibliotheek zijn Lera ren, Murmellius-gymnasiasten en tal loze andere weetgierigen snakken er naar, niet steeds naar Leiden, Leeu warden of andere steden te moeten reizen om hun dorst naar kennis te kunnen lessen. Iets als de Koninklij ke Bibliotheek in Den Haag zou ook in Alkmaar geenszins misplaatst zijn. Maar wat doet in Alkmaar, zo zegt weer onze opponent, 'n Universiteits- of soortgelijke bibliotheek als een Uni versiteit in de onmiddellijke nabijheid toch ontbreekt? Zij kunnen immers node buiten elkaar? Gratis studeren. Al snijdt dit argument ook weinig hout, heer opponent (vgl b.v. de Bu- ma in Leeuwarden) toch weet, dat ge een lastig heer zijt. Ge dwarsboomt slechts, doch oppert niet. Maar één prae-advies tot het ten lange lest aan de stad Alkmaar verlenen van een compensatie voor het eeuwenoude on recht hebben wij nog in petto: wat te zeggen van een privilege voor al die genen, die met goed resultaat de „La tijnse School" (het Murmellius-Gym- nasium of een andere onderwijsinstel ling, waarvan het einddiploma toe gang tot de universiteit verleent) t* Alkmaar hebben doorlopen, om gra tis in Leiden, de door de Spaanse oor log en het beleg zozeer met de kaas stad lotsverbonden stede, te mogen studeren. Door deze vrijstelling van college- en inschrijvingsgelden zal Alkmaar dan beloond zijn voor haar wakker verzet in 1573, in zekere zin zelfs met een Rijksuniversiteit en Universi teitsbibliotheek. Nog afgezien van het feit, dat het toch al een onnoemelijk voorrecht genoemd mag worden Leids student te zijn, zullen de banden tus sen Alkmaar en Leiden hierdoor nog verstevigen, zelfs zal Nederland op wetenschappelijk gebied de leiding ne men door de toevloed, die uit de kaas stad en omstreken rijkelijk naar de aloude universiteitsstad stromen zal. Niet als een gekortwiekte arend, neen veeleer als een symbool des Neder landsen Leeuws, zo fier zal Alkmaar zijn achtste levensjaar inspringen. Is dit niet iets, dat terdege de aandacht van onze regering verdient? Het zij zo. Opdat het blijve: „Invi- citis invicta viris Alcmaria Victrix", door onoverwinnelijke mannen onover wonnen is Alkmaar winnares. Namens het Leids gezelschap „Alc maria", H. Chr. ALBERTZ. Op het Waagplein brachten de turnsters velen in verrukking I

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1949 | | pagina 3