Jammen-
Manlelda
ILCKMANN,
WOLLEN
WOLLEN
2 flinke Meisjes
DEKENS
HEftEI-OmRKLEDIM
WELKOM IN
SPEELGOEDSTAD
Een actief persoon
Prij s-W edstrij d
EEN NALf JAAR GARANTIE
Woltering Wsckers
Zijlstra
De zaak voor kwaliteitsartikelen!!
MORGEN
19 October
TB
erde politionele
ie op Java
Sportkeuringen in
iord-Holland
Letterkundige verschijningen: Roma De/1 Haag
DAGMEISJE
NET MEISJE
HOTEL DE OUDE PRINS,BERGEN
Biljartliefhebbers
FLINK MEISJE
ZOEKT WERK
flinke LEERLING
WOENSDAG
namaspanialons f 15.95
„Billijk man!" Langestr- 21
Alkmaarsche
Courant
zwarte vos
EIJSINK '38
Wi| brengen hier
'n keur van 't nieuwste en beste speelgoed
Ouders komt met uw kinderen
Voor hen is dit 'n feest en Uzelf geniet't meest!
VROOM DREESMANN
ALKMAAR
VERTEGENWOORDIGER
CHEM. WASSERIJ EN VERVERIJ
S. KROM N.V. - ALKMAAR
BEDIENDE
in Roken
WINKELPAND
DINSDAG 18 OCTOBER 1949
ber Nieuwediep ver-
de boeg van hun
onwaarschijnlijk dat
zouden bereiken, laat
eerste nacht, tijdens
bij de uiterton van
eds. De beide vluch-
leldde, toch in goede
■komen in Shoreham,
<n aan de Engelse
kleine „Berlin" werd
et veel werk. Aan
i benzine. De beide
nmaal voet aan wal
ingecorrigeerd)
iconferentie, die dr. Koets
ndse persvertegenwoordi-
i dr. Koets naar aanleiding
ting van de Sultan van
de mogelijkheid van een
iele actie uitgesloten
id, die wel bij zijn zinnen
een derde militaire actie".
erzicht over 1948 van de
bureaux voor Medische
in Nederland blijkt dat
;en in Nederland het aan-
■ingen, ondanks het aan-
otere aantal sportbeoefe-
ag gelopen.
voor Medische sportkeu-
rd-Holland maken hierop
:en een gunstige uitzonde-
d het aantal sportkeurin-
i verdubbeld en gebracht
aantal dat overigens nog
is. In Beverwijk blijkt de
voor Medische sportkeu-
r gering te zijn. Slechts
n werden daar verricht.
255 keuringen is ook niet
is het aantal keuringen
treek met 8 omhoog ge-
racht op 784. In Alkmaar
48 728 keuringen verricht,
van 489 keuringen sinds
•eau voor Medische sport-
Den Helder ving in 1947
ingen aan. In 1948 groeide
429 aan.
EMAN BENOEMD TOT
SESTER VAN HOORN
van 15 November is be-
rgemeester van Hoorn mr.
lan, administrateur bij de
[riffie vah Drente, tevens
Kabinet van de Commis-
lingin in die provincie. De
an is veertig jaar oud en
artij van de Arbeid.
ITALIAANS
II. VERSLAGGEVER
VERMOORD
.1. werd in een straat te
jk gevonden van Sergio
:tbalverslaggever van een
ad. De politie stelde vast,
het gevolg was van hem
slagen.
jen tevoren had de uit-
:t blad een brief ontvan-
verd medegedeeld, dat de
labaglio op de ploeg van
io had uitgeoefend, een
indruk had gemaakt.
5 MINISTER-PRESIDENT
HERKOZEN
gekozen Oostenrijkse par-
Leopold Figl, voorzitter
lerheidspartij in dit par-
overige, als premier her-
F. Bordewijk: Het Eiberschild. Uit
gave Nijgh Van Ditmar N.V., Rot
terdam's-Gravenhage.
F. Borderwijk. Een inleiding tot en
keuze uit'zijn werk door Victor E. van
Vriesland. Serie Schrijvers van Heden
O. A. Daamen's Uitgeversmaatschap
pij N.V., 's-Gravenhage.
Menigeen zal zo op het eerste ge
zicht of zelfs bij nader inzien, niet
zeer geneigd zijn om Den Haag een
romantische stad te vinden. Amster
dam zeer zeker: Rotterdam
vooral indien men gevoel heeft voor
de heftige vitaliteit waarmee de bur
gers dezer stad haar hebben groot
gemaakt en deden worden tot één
grote verzamelplaats van strak ge
spannen energie. En dan zoveel klei
ne steden, Delft, waar de stenen nog
immer spreken van de grote worste
ling waaruit ons gemenebest voort
kwam, Den Bosch, waar de grote Je
roen leed aan zijn daemoniën, die men
nóg, versteend, kan beschouwen op de
luchtbogen onzer schoonste kathe
draal.
Maar Den Haag „het schoonste
dorp van Europa", doch dan vooral
van oudshei dorp met een vlakke,
kleinburgerlijke geest waarvan alle
kringen der maatschappij wel door
drenkt schijnen en met de gewichtig
heid- zijner bureaucratie, waaronder
gans Nederland zucht sedert een re
gering meer dood mechanime dan le
vend gezag werd; Den Haag is dan
toch niet bij uitstek romantisch.
Neen, dat is het niet, maar voor
wie de dingen romantisch wil zien,
kan toch ook onze residentie stof op
leveren, en het merkwaardigste is
misschien, dat het een Haags advo
caat is, mr. F. Bordewijk, die er deze
stof uit putte. Den Haag heeft niet
zo heel veel romanciers opgeleverd,
maar dan toch enkele wèl zeer grote.
Couperus, Emants, Bordewijk. Of de
roem van de laatste tegen de jaren
bestand zal zijn, moet men natuurlijk
nog afwachten en reeds thans is er
aanleiding om zich af te vragen, of
die niet wat overgewaardeerd wordt.
Het komt ons althans voor, dat zijn
lijvigste roman, Apollyon, wel wat
overschat wordt en, behalve goede
kwaliteiten, toch ook vele zwakheden
toont; het demonische overtuigt bij
de hoofdpersoon, Starnmeer minder
door een gebrek aan pathos, dat Vic
tor van Vriesland in zijn beschouwing
over Bordewijk constateert, dan door
een te merkbare gewildheid en in het
algemeen schijnt de litteraire adem van
Bordewijk voor een zo lijvig boek toch
te kort te zijn. Zijn andere romans zijn
dan ook aanzienlijk korter, en vooral
munt hij uit in de novelle en het korte
verhaal. En zijn laatste werk, Het
Eiberschild, is dan ook een verzame
ling van een vijftal Haagse novellen.
{-JET is zeer wel te verdedigen, in deze
novellen een uitwerking te zien
van één enkele korte schets, de quasl-
grafrede „Op Oud-Den Haag" in het
bundeltje „De Laatste Eer" in 1935
verschenen: „De stadwaar mijn
kindsheid achteloos ging langs de ver
trouwde wegen, en mijn jonkheid aan
ving, rond te zwerven, grootogig
aangetrokken tot het beangstigende.
De gruwelbuurtjes, verschrikkelijk nog
Van en over
F. Bordewijk
als herinneringsbeeldenHet rood
gepinkoog der heilloze Bocht van Gul
nee, de gore jeugd, die zich baadde
aan de zelfkantEn dan weer vele
pleinen met bloemen en vogels en be
koorlijke vrouwen, met kinderen rond
scharrelend in de vers gestrooide
schelpen met nog een vleug van
zeeOud-Dgn Haag, dat er niet
meer isWant Den Haag, eertijds
als een mens in de volheid van goeo
en kwaad, verwerd onder harteloze
leiding tot een blaaskaak en een
ploert
Bordewijk heeft zijn herinnerings
beelden dan weer tot nieuw leven ge
bracht in Het Eiberschild en ze in het
clair-obscur van zijn romantisch ver
langen gezet. Hij is zover gegaan, dat
hij in zijn taal een menigte ouderwet
se volksuitdrukkingen, soms specifiek
Haagse, soms ook meer algemeen in
zwang geweest zijnde, vervlocht. Ach
terin het boek vindt men een woorden
lijstje met de vertalingen. Hij heeft
dit, naar hij in een kort voorwoord be
toogt, gedaan om de aandacht te ves
tigen op woorden, die naar zijn oor
deel: „beter lot dan dat van de ver
getelheid verdienen, die zoal niet voor
de spreektaal, dan voor de schrijftaal
zeer wel bruikbaar zijn en die, indien
zij opnieuw tot leven kunnen komen,
de taalschat wezenlijk vergroten."
Nu moet men geenszins denken, dat
Bordewijk een romanticus in de oude
zin van het woord is, die het ver
beelde leven als compensatie voor de
nuchterder werkelijkheid stelt. Deze
schrijver is wel degelijk een modern
mens; hij ontvlucht de werkelijkheid
dan ook niet, maar hij verhevigt haar
met alle middelen, welke de heden
daagse psychologie en ook de para
psychologie tot zijn beschikking
stelt. Bordewjjk balanceert langs de
diepten der ziel en hij projecteert het
waargenome vaal in dingen, in oude
huizen, stadswijken, buurten, welke hij
zodoende een eigen leven schenkt.
Vier van de vijf novellen overspan
nen de tijdsruimte, waarin „Oud-Den
Haag" overging in de stad, zoals we
die voor de laatste oorlog kenden. En in
de vijfde ontwikkelt hij enige „proeven
van herbouw" van de door de oorlog
zo ontluisterde stad. Het is in al deze
verhalen voor alles de stad, die leeft
en minder dan dat haar bewoners hun
stempel op die stad zetten is deze
laatste het, die gezindheid en lot der
ingezetenen bepaalt.
Liet is tegenwoordig gebruik het „fin
de siècle" van de negentiende eeuw
in 1914 te stellen. Toen brak „de goede
oude tijd" af en begon een nieuwe pe
riode vol verwarring en gisting, en van
die periode uit bezien kan men de te
kenen van ondergang van een bescha
vingstijdperk in de voorafgaande jaren
wel constateren. Bordewijk doet dat in
zijn verhalen welke intussen toch wel
dit bezwaar hebben dat ze teveel ach
teraf zijn ontworpen. Want in werke
lijkheid was de periode, die in 1914 zo
ruw werd afgebroken, er in vele op
zichten een van opgang, en was zij
zich slechts van die opgang bewust.
Techniek, handel, wetenschap bloeiden,
sloegen de vleugels steeds wijder uit en
schiepen een idealisme dat zich ook in
sociaal opzicht manifesteerde, en wel
als een geloof in de mens. De leuzen
van het socialisme waren wel degelijk
daarop gebaseerd en haar aanhangers
vertrouwden rotsvast in de heilstaat
die hun werd voorgespiegeld.. De mens
had zich nog veel te weinig verdiept in
de afgronden van zijn psyche, dan dat
hij het geloof in zijn vermogen tot be
heersing van het wereldbestel, volgens
betrekkelijk eenvoudige regels, zou voe
len wankelen. Eerst de pogingen om
die regels algemeen in practijk te bren
gen, zoqden de wanhoop aan zichzelve
doen ontstaan waardoor de moderne
mensheid als door een katarsis, die nog
wel lang zal duren, heen moet. De stem
ming van doem, welke bij Bordewijk
over het Den Haag van de dertig jaren
voor de eerste wereldoorlog hangt en
die doet denken aan Luc. Willinks schil
derijen (het is geen toeval dat een der
beste verhalen destijds op instignatie
van een weekblad om een van Willinks
schilderijen geschreven, van de hand
van Bordewijk is) doet enigszins gefor
ceerd aan. Maar knap geschreven is ze
zeker.
Het beste, gaafste, van de verhalen in
deze bundel is „Veuve Vesuvius", het
verhaal van een caféhoudster die feite
lijk mèt haar buurt ten onder gaat, al
is de directe aanleiding van die onder
gang dan anders. „Drie Regenbogen"
heeft ongetwijfeld meesterlijke kwali
teiten, maar de inerte Oblomofachtige
figuur van de hoofdpersoon doet wat
aan als een zwakke, niet geheel uitge
werkte nabootsing van Gontsjarov's
origineel. Het type moet Bordewijk
overigens lief geweest zijn: men treft
het herhaaldelijk in zijn werk aan. V. v.
Vriesland signaleert het in „Rood Pa
leis", trouwens het meest uitgesproken
fin de siècle boek van Bordewijk, „Ziel
en Correspondent" is heel mooi waar 't
de neergang van het Prinsengracht
kwartier betreft, en een tikje pathetisch
in de behandeling van het para-psycho
logische thema van het op elkaar in
werken van twee per:onen, die elkaar
niet kennen, nooit bewust ontmoet heb
ben, doch hun tijdstip van geboorte ge
meen hebben. Een bijzondere en echt
Bordewijkse schepping is „Het Midden
standshuis", dat een fantastische visie
bevat op een soort huurkazerne in het
centrum van de stad, een huis dat zijn
invloed op alle bewoners doet gelden,
doch dan eigenlijk toch ook door mid
del van de eigenaar, een aannemer in
ruste.
In „Paarlen Avond" ervaren we Bor-
dewijks reactie als de slag gevallen is
en de oorlog Den Haag geheel ontluis
terd heeft. Stil en zacht vloeit dit ver
haal, via enige fantastische herbouw
plannen voor de stad, uit op de erken
ning van: „de simpele waarheid, dat
ook de berooide mens in zijn ouderdom
gelukkig is. Hij is als een pareloester;
zijn schelp ligt altijd vol kleine herin
neringsparels, en uit zijn eigen bouw
stoffen welft hij aan de avond van zijn
leven een paarlen trans over zich heen".
Dit lezende vraagt men zich af, of
Bordewijks laatste boek als een epiloog
bedoeld is, tenminste althans als het
laatste werk van de grote, romantische
en vooral bizarre fantast in wiens stijl
altijd een zekere vaart zat welke de le
zer meevoerde naar ongekende diepten
en verten? Bordewijk wordt 10 October
a.s. 65 jaar. z ij n levensavond begint
dus aan te breken en wanneer men de
portretten uit 1949 en 1938 met elkaar
vergelijkt, die in Victor van Vrieslands
boek zijn opgenomen, dan schijnen de
laatste jaren wel zwaar te nebben ge
wogen. Kan het anders bij een zó sen
sitief mens als een kunstenaar in het
algemeen, en Bordewijk op zijn gebied
in het bijzonder is?
Dat de auteur op zou houden met
schrijven, is nauwelijks aan te nemen.
Dat hij zijn stijl en werkmethode zal
veranderen, misschien wel. In minder
uitgesproken mate heeft hij het al meer
gedaan.
Doch laat ons liever afwachten.
Uet initiatief van D A. Daamen's Uit
geversmij. om onder auspiciën van
de Maatschappij der Nederlandse Let
terkunde een serie „Schrijvers van He
den'!' uit te geven, verdient lof. Mits
goed uitgevoerd en door deskundig»
hand geschreven, kunnen dergelijk»
boeken er veel toe bijdragen, het lite
raire inzicht van het Nederlandse pu
bliek te verdiepen. In het onderhavige
geval, waar Victor van Vriesland over
Bordewijk schrijft, is de inleiding kort
en de bloemlezing uit werk van de
auteur uitvoerig. Er staat bij, dat ze
ook is uitgegeven voor het gebruik op
inrichtingen van Middelbaar-, Voor
bereidend- en Hoger onderwijs. Voor
dat laatste doel is natuurlijk wel een
uitvoerige bloemlezing vereist, hoewel
we de gebruikers ervan wel menig las
tig ogenblikje kunnen voorspellen; Bor
dewijks thema's, hoe decent en zake
lijk uitgewerkt, vormen niet altijd
jongemeisjes lectuur. Maar dit nu daar
gelaten we hadden gaarne wat meer
en dlepergaands van Van Vriesland
over Bordewijk, en wat minder bloem
lezing gehad. Dergelijke fragmenten
zijn zelden bevredigend; elk kunstwerk
vormt nu eenmaal een harmonisch ge
heel waar men niet zo maar wat uit
kan lichten om het op zichzelf te be
schouwen. En voor een kenschetsing
van Bordewijks schrijfwijze had dan
altijd nog met enkele korte stukken vol
staan kunnen worden.
Aardig zijn intussen de curiosa wel
ke de schrijver zelf leverde en de fo
to's; zij kunnen ertoe bijdragen een
zekere voorstelling te vormen van een
der schrijvers die voor onze letteren
van onmiskenbare betekenis is. W.E.
194. Het is wel heel dapper van de
kok om koning Samba zo te pakken te
nemen en hij geniet er dan ook on
uitsprekelijk van! Maar de kok weet
niet, dat er van de overige Panko-ne-
gers niet veel meer over zijn. Een gro
te menigte is met hun brandende rok
jes het bos in gevlucht en andere lie
gen bewusteloos op de grond uitge
strekt. Maar ja, dat heeft zich allemaal
afgespeeld, toen de kok zelf naast zijn
kookpot uitgestrekt lag. Woedend van
pijn springt Samba op en neer, terwijl
hij zijn tropenhelm op de grond smakt.
Dan grijpt hij de lachende kok en tilt
hem op alsof hij een veertje is. Voordat
de kok goed en wel begrijpt wat er
gebeurt, rent Samba met hem in d»
richting van een boom.
Met grote vreugde en dank
baarheid geven wij kennis
van de geboorte van onze
Dochter en Zusje
JOSé.
Ei] het H. Doopsel ontving
zii de namen
Josephina Maria Louise.
JOS. KLERKS
A. P. A. KLERKS-
HOOVERS
MARJOKE
LIESANNEKE
Heiloo, 18 Oct. 1949.
Heerenweg 68.
Ti.idelijk St. Elisabethzieken-
huis, Alkmaar, Kamer 21.
De 31ste October 1949 hopen
onze geliefde Ouders,
P. Wijdenes en
M. WijdenesCoevert,
hun 40-jarig huwelijk te her
denken. Dat ze nog lang ge
spaard mogen blijven is de
wens van hun dankbare kin
deren en kleinkinderen.
Receptie Zondag 30 Oct. van
3.30 tot 6 uur.
gevraagd.
KOMMER, Heilooërdijk 31
Mevrouw RINGERS, Noor
derkade 18, vraagt per
1 December a.s. voor dag
en nacht
EEN DIENSTBODE,
die zelfst. kan koken en
werken.
Wegens sterfgeval b. z. a.
JUFFROUW
voor de huishouding, liefst
bij Heer of Dame.
Brieven onder no. A 60
bureau van dit blad.
Van ons is heengegaan
onze geliefde Man, Vader,
Behuwd- en Grootvader,
Broer, Zwager en Oom,
JAN KLUFT,
in de ouderdom van
56 jaar.
A. KLUFT—VOOGT
A. KLUFT
J. KLUFT—KIEFT
MARJA
G. LAKEMAN—
KLUFT
D. LAKEMAN
J. KLUFT
Schermerhorn, 17 Oct. '49.
De teraardebestelling
vindt plaats 20 October
n.m. 2 uur op de Algem.
Begraafplaats te Scher
merhorn.
Langs deze weg betuig ik,
mede namens mijn ouders,
aan Familie, Vrienden en
Kennissen hartelijk dank
voor de spontane hulde, mij
gebracht bij mijn terugkeer
uit Indonesië.
ARIE JONGEJANS
Ropjeskuil 8.
Langs deze weg betuig ik,
mede namens mijn moeder
en zus, mijn hartelijke dank
aan Familie, Vrienden en
Kennissen en speciaal de
Buren voor de grote belang
stelling, bij mijn thuiskomst
uit Indonesië ondervonden
C. M. LAMBRECHTS
Alkmaar, Oct. 1949.
Snaarmanslaan 110.
Gevraagd
v. d. en n. in doktersgezin
met 3 schoolgaande kinde'
ren. Meerdere hulp aan
wezig. Mevr. BOUWMAN
Hobbe:'"kade 23 huis, Am
sterdam.
WOENSDAG 19 OCTOBER
BILJARTSEANCE
door de heren SCHMIDT en BEEKMAN, Hoofdklasse
spelers klein matchbiljart op het door mij nieuw ge
plaatste Wilhelminabiljart groot 2.20 x 1.15 M.
Aanvang 7.30 uur. Vrij entree.
W. C. F. MICHELS.
N.V. DE ALKMAARSCHE
OVERDEKTE, Canadaplein
Tel. 3500. Gevraagd:
Loon rijksregeling.
Aanmelden Kassa Over
dekte.
gevraagd, 's morgens tot
12 uur of werkster 1 dag
per week. Metiusgracht 6
Nette ambulante kellner
bekend met dinerwerk. Br.
o. no. A 61 bur. van dit bl.
ZOEKT U EEN
PETROLEUMBEZORGER
Uw adres is:
J. G. DEKKER,
Westerbuffgstraat 1 A,
Alkmaar.
BIJVERDIENSTE
van c.a. 40 a 50 gulden
per week voor actieve en
betrouwbare personen,
voor enkele gemakkelijke
te verkopen artikelen.
Brieven onder No. HA 683
Bur. Ver. Noordholl. Dag-
bi.. Voordam 9, Alkmaar
Gevraagd
of aank. bakkersbediende,
intern.
P. J. BROUWERS, Brood-
en Banketbakkerij, Egmond
a. d. Hoef. Tel. 289.
en
U koopt in de periode van 12
October t/m 8 November
gratis Uw Dekens.
Zeer grote Sortering.
Prachtige Kwaliteiten.
Alle Prijsklassen.
Uitgebreide Sortering
Zuiver Wol Interlock
Halfwol Interlock
Wol- en Halfwol Tricot.
In alle modellen, als
Pantalons, met knoop- of elastiekslui
ting, Hemden, Borstrokken (lange- of
korte mouw), Singlets, Sportbroeken.
Langestraat 98 Hoogstraat 18
Telefoon 2905
Koopkrachtige
Lezers
Er zit niet alleen
stijging ia ons
abonnetn enten
aantal, maar ook
de Handeldrijvende
Middenstand ziet
zijn belang en ad
verteert in steeds
toenemende mafte
in de
Te koop een prima
fl. m. 100.—. Br. No. 120
Adv.-bur. AVIS, Heiloo.
Villiers 125 cc in goede
staat te koop aangeb.
Varnebroek 30.
CASTRICUM.
Te koop een vrjj huisje
te Castricum. Urgentiever
klaring hier te mogen wo
nen, kan aanleiding zijn
dit huis binnen enkele
maanden te kunnen betrek
ken. Brieven onder no. A
62 bureau van dit blad.
Voor echtp. gevr. ongein
kamer, m. kl. slaapk. met
gebr. van keuken. Br. no.
A. 59 bureau van dit blad.
IA I
LION D'OR CHOCOLADEFABRIEK vraagt voor
direct een
voor het RAYON ALKMAAR. Bekendheid met de
branche is noodzakelijk. Soil, moeten eventueel be
reid zijn zich aan een psychotechnisch onderzoek te
onderwerpen. Soil, te richten aan het kantoor Kastan
jelaan 56, Rhenen.
vraagt voor haar buitendienst
bq voorkeur goed bekend in HEILOO en CASTRICUM
en in het bezit van RIJBEWIJS A.
Soli. m. opg. van voll. bijzonderheden aan het
kantoor der N.V., Schermerweg 84.
grootwinkelbedrijf in levensmiddelen
vraagt voor spoedige indiensttreding flinke en vlotte
18—25 jaar
voor wijk en winkel. Goed loon en voor geschikte
kracht uitstekende vooruitzichten.
Mondelinge sollicitaties in de Zijlstra-winkel:
Alkmaar, Langestraat 35.
georganiseerd door het SIGAREN-MAGAZIJN
L. HAGENAAR, Langestraat 96, Alkmaar
te houden in de benedenzaal van het Hotel
„DE NACHTEGAAL", Langestraat 94, op
VRIJDAG 21 OCTOBER des avonds 8 uur.
GRATIS deelnemers-kaarten, zo lang de voor
raad strekt, te bekomen aan bovengenoemd
magazijn vanaf morgen 12 uur.
VRIJE TOEGANG.
TE HUUR GEVRAAGD:
op goede stand in Alkmaar.
Brieven onder no. A 63 bureau van dit blad.
geven wij tot 5 Dec. bij aankoop van een
DAMES- of HERENPARAPLUIE.
ONZE COLLECTIE IS GEWELDIG.
KOMT U EENS KIJKEN? bij
TELEF. 8581 PAYGLOP 6
Reparaties binnen 2 x 24 uur gereed.