Jammen- Manlelda ILCKMANN, WOLLEN WOLLEN 2 flinke Meisjes DEKENS HEftEI-OmRKLEDIM WELKOM IN SPEELGOEDSTAD Een actief persoon Prij s-W edstrij d EEN NALf JAAR GARANTIE Woltering Wsckers Zijlstra De zaak voor kwaliteitsartikelen!! MORGEN 19 October TB erde politionele ie op Java Sportkeuringen in iord-Holland Letterkundige verschijningen: Roma De/1 Haag DAGMEISJE NET MEISJE HOTEL DE OUDE PRINS,BERGEN Biljartliefhebbers FLINK MEISJE ZOEKT WERK flinke LEERLING WOENSDAG namaspanialons f 15.95 „Billijk man!" Langestr- 21 Alkmaarsche Courant zwarte vos EIJSINK '38 Wi| brengen hier 'n keur van 't nieuwste en beste speelgoed Ouders komt met uw kinderen Voor hen is dit 'n feest en Uzelf geniet't meest! VROOM DREESMANN ALKMAAR VERTEGENWOORDIGER CHEM. WASSERIJ EN VERVERIJ S. KROM N.V. - ALKMAAR BEDIENDE in Roken WINKELPAND DINSDAG 18 OCTOBER 1949 ber Nieuwediep ver- de boeg van hun onwaarschijnlijk dat zouden bereiken, laat eerste nacht, tijdens bij de uiterton van eds. De beide vluch- leldde, toch in goede ■komen in Shoreham, <n aan de Engelse kleine „Berlin" werd et veel werk. Aan i benzine. De beide nmaal voet aan wal ingecorrigeerd) iconferentie, die dr. Koets ndse persvertegenwoordi- i dr. Koets naar aanleiding ting van de Sultan van de mogelijkheid van een iele actie uitgesloten id, die wel bij zijn zinnen een derde militaire actie". erzicht over 1948 van de bureaux voor Medische in Nederland blijkt dat ;en in Nederland het aan- ■ingen, ondanks het aan- otere aantal sportbeoefe- ag gelopen. voor Medische sportkeu- rd-Holland maken hierop :en een gunstige uitzonde- d het aantal sportkeurin- i verdubbeld en gebracht aantal dat overigens nog is. In Beverwijk blijkt de voor Medische sportkeu- r gering te zijn. Slechts n werden daar verricht. 255 keuringen is ook niet is het aantal keuringen treek met 8 omhoog ge- racht op 784. In Alkmaar 48 728 keuringen verricht, van 489 keuringen sinds •eau voor Medische sport- Den Helder ving in 1947 ingen aan. In 1948 groeide 429 aan. EMAN BENOEMD TOT SESTER VAN HOORN van 15 November is be- rgemeester van Hoorn mr. lan, administrateur bij de [riffie vah Drente, tevens Kabinet van de Commis- lingin in die provincie. De an is veertig jaar oud en artij van de Arbeid. ITALIAANS II. VERSLAGGEVER VERMOORD .1. werd in een straat te jk gevonden van Sergio :tbalverslaggever van een ad. De politie stelde vast, het gevolg was van hem slagen. jen tevoren had de uit- :t blad een brief ontvan- verd medegedeeld, dat de labaglio op de ploeg van io had uitgeoefend, een indruk had gemaakt. 5 MINISTER-PRESIDENT HERKOZEN gekozen Oostenrijkse par- Leopold Figl, voorzitter lerheidspartij in dit par- overige, als premier her- F. Bordewijk: Het Eiberschild. Uit gave Nijgh Van Ditmar N.V., Rot terdam's-Gravenhage. F. Borderwijk. Een inleiding tot en keuze uit'zijn werk door Victor E. van Vriesland. Serie Schrijvers van Heden O. A. Daamen's Uitgeversmaatschap pij N.V., 's-Gravenhage. Menigeen zal zo op het eerste ge zicht of zelfs bij nader inzien, niet zeer geneigd zijn om Den Haag een romantische stad te vinden. Amster dam zeer zeker: Rotterdam vooral indien men gevoel heeft voor de heftige vitaliteit waarmee de bur gers dezer stad haar hebben groot gemaakt en deden worden tot één grote verzamelplaats van strak ge spannen energie. En dan zoveel klei ne steden, Delft, waar de stenen nog immer spreken van de grote worste ling waaruit ons gemenebest voort kwam, Den Bosch, waar de grote Je roen leed aan zijn daemoniën, die men nóg, versteend, kan beschouwen op de luchtbogen onzer schoonste kathe draal. Maar Den Haag „het schoonste dorp van Europa", doch dan vooral van oudshei dorp met een vlakke, kleinburgerlijke geest waarvan alle kringen der maatschappij wel door drenkt schijnen en met de gewichtig heid- zijner bureaucratie, waaronder gans Nederland zucht sedert een re gering meer dood mechanime dan le vend gezag werd; Den Haag is dan toch niet bij uitstek romantisch. Neen, dat is het niet, maar voor wie de dingen romantisch wil zien, kan toch ook onze residentie stof op leveren, en het merkwaardigste is misschien, dat het een Haags advo caat is, mr. F. Bordewijk, die er deze stof uit putte. Den Haag heeft niet zo heel veel romanciers opgeleverd, maar dan toch enkele wèl zeer grote. Couperus, Emants, Bordewijk. Of de roem van de laatste tegen de jaren bestand zal zijn, moet men natuurlijk nog afwachten en reeds thans is er aanleiding om zich af te vragen, of die niet wat overgewaardeerd wordt. Het komt ons althans voor, dat zijn lijvigste roman, Apollyon, wel wat overschat wordt en, behalve goede kwaliteiten, toch ook vele zwakheden toont; het demonische overtuigt bij de hoofdpersoon, Starnmeer minder door een gebrek aan pathos, dat Vic tor van Vriesland in zijn beschouwing over Bordewijk constateert, dan door een te merkbare gewildheid en in het algemeen schijnt de litteraire adem van Bordewijk voor een zo lijvig boek toch te kort te zijn. Zijn andere romans zijn dan ook aanzienlijk korter, en vooral munt hij uit in de novelle en het korte verhaal. En zijn laatste werk, Het Eiberschild, is dan ook een verzame ling van een vijftal Haagse novellen. {-JET is zeer wel te verdedigen, in deze novellen een uitwerking te zien van één enkele korte schets, de quasl- grafrede „Op Oud-Den Haag" in het bundeltje „De Laatste Eer" in 1935 verschenen: „De stadwaar mijn kindsheid achteloos ging langs de ver trouwde wegen, en mijn jonkheid aan ving, rond te zwerven, grootogig aangetrokken tot het beangstigende. De gruwelbuurtjes, verschrikkelijk nog Van en over F. Bordewijk als herinneringsbeeldenHet rood gepinkoog der heilloze Bocht van Gul nee, de gore jeugd, die zich baadde aan de zelfkantEn dan weer vele pleinen met bloemen en vogels en be koorlijke vrouwen, met kinderen rond scharrelend in de vers gestrooide schelpen met nog een vleug van zeeOud-Dgn Haag, dat er niet meer isWant Den Haag, eertijds als een mens in de volheid van goeo en kwaad, verwerd onder harteloze leiding tot een blaaskaak en een ploert Bordewijk heeft zijn herinnerings beelden dan weer tot nieuw leven ge bracht in Het Eiberschild en ze in het clair-obscur van zijn romantisch ver langen gezet. Hij is zover gegaan, dat hij in zijn taal een menigte ouderwet se volksuitdrukkingen, soms specifiek Haagse, soms ook meer algemeen in zwang geweest zijnde, vervlocht. Ach terin het boek vindt men een woorden lijstje met de vertalingen. Hij heeft dit, naar hij in een kort voorwoord be toogt, gedaan om de aandacht te ves tigen op woorden, die naar zijn oor deel: „beter lot dan dat van de ver getelheid verdienen, die zoal niet voor de spreektaal, dan voor de schrijftaal zeer wel bruikbaar zijn en die, indien zij opnieuw tot leven kunnen komen, de taalschat wezenlijk vergroten." Nu moet men geenszins denken, dat Bordewijk een romanticus in de oude zin van het woord is, die het ver beelde leven als compensatie voor de nuchterder werkelijkheid stelt. Deze schrijver is wel degelijk een modern mens; hij ontvlucht de werkelijkheid dan ook niet, maar hij verhevigt haar met alle middelen, welke de heden daagse psychologie en ook de para psychologie tot zijn beschikking stelt. Bordewjjk balanceert langs de diepten der ziel en hij projecteert het waargenome vaal in dingen, in oude huizen, stadswijken, buurten, welke hij zodoende een eigen leven schenkt. Vier van de vijf novellen overspan nen de tijdsruimte, waarin „Oud-Den Haag" overging in de stad, zoals we die voor de laatste oorlog kenden. En in de vijfde ontwikkelt hij enige „proeven van herbouw" van de door de oorlog zo ontluisterde stad. Het is in al deze verhalen voor alles de stad, die leeft en minder dan dat haar bewoners hun stempel op die stad zetten is deze laatste het, die gezindheid en lot der ingezetenen bepaalt. Liet is tegenwoordig gebruik het „fin de siècle" van de negentiende eeuw in 1914 te stellen. Toen brak „de goede oude tijd" af en begon een nieuwe pe riode vol verwarring en gisting, en van die periode uit bezien kan men de te kenen van ondergang van een bescha vingstijdperk in de voorafgaande jaren wel constateren. Bordewijk doet dat in zijn verhalen welke intussen toch wel dit bezwaar hebben dat ze teveel ach teraf zijn ontworpen. Want in werke lijkheid was de periode, die in 1914 zo ruw werd afgebroken, er in vele op zichten een van opgang, en was zij zich slechts van die opgang bewust. Techniek, handel, wetenschap bloeiden, sloegen de vleugels steeds wijder uit en schiepen een idealisme dat zich ook in sociaal opzicht manifesteerde, en wel als een geloof in de mens. De leuzen van het socialisme waren wel degelijk daarop gebaseerd en haar aanhangers vertrouwden rotsvast in de heilstaat die hun werd voorgespiegeld.. De mens had zich nog veel te weinig verdiept in de afgronden van zijn psyche, dan dat hij het geloof in zijn vermogen tot be heersing van het wereldbestel, volgens betrekkelijk eenvoudige regels, zou voe len wankelen. Eerst de pogingen om die regels algemeen in practijk te bren gen, zoqden de wanhoop aan zichzelve doen ontstaan waardoor de moderne mensheid als door een katarsis, die nog wel lang zal duren, heen moet. De stem ming van doem, welke bij Bordewijk over het Den Haag van de dertig jaren voor de eerste wereldoorlog hangt en die doet denken aan Luc. Willinks schil derijen (het is geen toeval dat een der beste verhalen destijds op instignatie van een weekblad om een van Willinks schilderijen geschreven, van de hand van Bordewijk is) doet enigszins gefor ceerd aan. Maar knap geschreven is ze zeker. Het beste, gaafste, van de verhalen in deze bundel is „Veuve Vesuvius", het verhaal van een caféhoudster die feite lijk mèt haar buurt ten onder gaat, al is de directe aanleiding van die onder gang dan anders. „Drie Regenbogen" heeft ongetwijfeld meesterlijke kwali teiten, maar de inerte Oblomofachtige figuur van de hoofdpersoon doet wat aan als een zwakke, niet geheel uitge werkte nabootsing van Gontsjarov's origineel. Het type moet Bordewijk overigens lief geweest zijn: men treft het herhaaldelijk in zijn werk aan. V. v. Vriesland signaleert het in „Rood Pa leis", trouwens het meest uitgesproken fin de siècle boek van Bordewijk, „Ziel en Correspondent" is heel mooi waar 't de neergang van het Prinsengracht kwartier betreft, en een tikje pathetisch in de behandeling van het para-psycho logische thema van het op elkaar in werken van twee per:onen, die elkaar niet kennen, nooit bewust ontmoet heb ben, doch hun tijdstip van geboorte ge meen hebben. Een bijzondere en echt Bordewijkse schepping is „Het Midden standshuis", dat een fantastische visie bevat op een soort huurkazerne in het centrum van de stad, een huis dat zijn invloed op alle bewoners doet gelden, doch dan eigenlijk toch ook door mid del van de eigenaar, een aannemer in ruste. In „Paarlen Avond" ervaren we Bor- dewijks reactie als de slag gevallen is en de oorlog Den Haag geheel ontluis terd heeft. Stil en zacht vloeit dit ver haal, via enige fantastische herbouw plannen voor de stad, uit op de erken ning van: „de simpele waarheid, dat ook de berooide mens in zijn ouderdom gelukkig is. Hij is als een pareloester; zijn schelp ligt altijd vol kleine herin neringsparels, en uit zijn eigen bouw stoffen welft hij aan de avond van zijn leven een paarlen trans over zich heen". Dit lezende vraagt men zich af, of Bordewijks laatste boek als een epiloog bedoeld is, tenminste althans als het laatste werk van de grote, romantische en vooral bizarre fantast in wiens stijl altijd een zekere vaart zat welke de le zer meevoerde naar ongekende diepten en verten? Bordewijk wordt 10 October a.s. 65 jaar. z ij n levensavond begint dus aan te breken en wanneer men de portretten uit 1949 en 1938 met elkaar vergelijkt, die in Victor van Vrieslands boek zijn opgenomen, dan schijnen de laatste jaren wel zwaar te nebben ge wogen. Kan het anders bij een zó sen sitief mens als een kunstenaar in het algemeen, en Bordewijk op zijn gebied in het bijzonder is? Dat de auteur op zou houden met schrijven, is nauwelijks aan te nemen. Dat hij zijn stijl en werkmethode zal veranderen, misschien wel. In minder uitgesproken mate heeft hij het al meer gedaan. Doch laat ons liever afwachten. Uet initiatief van D A. Daamen's Uit geversmij. om onder auspiciën van de Maatschappij der Nederlandse Let terkunde een serie „Schrijvers van He den'!' uit te geven, verdient lof. Mits goed uitgevoerd en door deskundig» hand geschreven, kunnen dergelijk» boeken er veel toe bijdragen, het lite raire inzicht van het Nederlandse pu bliek te verdiepen. In het onderhavige geval, waar Victor van Vriesland over Bordewijk schrijft, is de inleiding kort en de bloemlezing uit werk van de auteur uitvoerig. Er staat bij, dat ze ook is uitgegeven voor het gebruik op inrichtingen van Middelbaar-, Voor bereidend- en Hoger onderwijs. Voor dat laatste doel is natuurlijk wel een uitvoerige bloemlezing vereist, hoewel we de gebruikers ervan wel menig las tig ogenblikje kunnen voorspellen; Bor dewijks thema's, hoe decent en zake lijk uitgewerkt, vormen niet altijd jongemeisjes lectuur. Maar dit nu daar gelaten we hadden gaarne wat meer en dlepergaands van Van Vriesland over Bordewijk, en wat minder bloem lezing gehad. Dergelijke fragmenten zijn zelden bevredigend; elk kunstwerk vormt nu eenmaal een harmonisch ge heel waar men niet zo maar wat uit kan lichten om het op zichzelf te be schouwen. En voor een kenschetsing van Bordewijks schrijfwijze had dan altijd nog met enkele korte stukken vol staan kunnen worden. Aardig zijn intussen de curiosa wel ke de schrijver zelf leverde en de fo to's; zij kunnen ertoe bijdragen een zekere voorstelling te vormen van een der schrijvers die voor onze letteren van onmiskenbare betekenis is. W.E. 194. Het is wel heel dapper van de kok om koning Samba zo te pakken te nemen en hij geniet er dan ook on uitsprekelijk van! Maar de kok weet niet, dat er van de overige Panko-ne- gers niet veel meer over zijn. Een gro te menigte is met hun brandende rok jes het bos in gevlucht en andere lie gen bewusteloos op de grond uitge strekt. Maar ja, dat heeft zich allemaal afgespeeld, toen de kok zelf naast zijn kookpot uitgestrekt lag. Woedend van pijn springt Samba op en neer, terwijl hij zijn tropenhelm op de grond smakt. Dan grijpt hij de lachende kok en tilt hem op alsof hij een veertje is. Voordat de kok goed en wel begrijpt wat er gebeurt, rent Samba met hem in d» richting van een boom. Met grote vreugde en dank baarheid geven wij kennis van de geboorte van onze Dochter en Zusje JOSé. Ei] het H. Doopsel ontving zii de namen Josephina Maria Louise. JOS. KLERKS A. P. A. KLERKS- HOOVERS MARJOKE LIESANNEKE Heiloo, 18 Oct. 1949. Heerenweg 68. Ti.idelijk St. Elisabethzieken- huis, Alkmaar, Kamer 21. De 31ste October 1949 hopen onze geliefde Ouders, P. Wijdenes en M. WijdenesCoevert, hun 40-jarig huwelijk te her denken. Dat ze nog lang ge spaard mogen blijven is de wens van hun dankbare kin deren en kleinkinderen. Receptie Zondag 30 Oct. van 3.30 tot 6 uur. gevraagd. KOMMER, Heilooërdijk 31 Mevrouw RINGERS, Noor derkade 18, vraagt per 1 December a.s. voor dag en nacht EEN DIENSTBODE, die zelfst. kan koken en werken. Wegens sterfgeval b. z. a. JUFFROUW voor de huishouding, liefst bij Heer of Dame. Brieven onder no. A 60 bureau van dit blad. Van ons is heengegaan onze geliefde Man, Vader, Behuwd- en Grootvader, Broer, Zwager en Oom, JAN KLUFT, in de ouderdom van 56 jaar. A. KLUFT—VOOGT A. KLUFT J. KLUFT—KIEFT MARJA G. LAKEMAN— KLUFT D. LAKEMAN J. KLUFT Schermerhorn, 17 Oct. '49. De teraardebestelling vindt plaats 20 October n.m. 2 uur op de Algem. Begraafplaats te Scher merhorn. Langs deze weg betuig ik, mede namens mijn ouders, aan Familie, Vrienden en Kennissen hartelijk dank voor de spontane hulde, mij gebracht bij mijn terugkeer uit Indonesië. ARIE JONGEJANS Ropjeskuil 8. Langs deze weg betuig ik, mede namens mijn moeder en zus, mijn hartelijke dank aan Familie, Vrienden en Kennissen en speciaal de Buren voor de grote belang stelling, bij mijn thuiskomst uit Indonesië ondervonden C. M. LAMBRECHTS Alkmaar, Oct. 1949. Snaarmanslaan 110. Gevraagd v. d. en n. in doktersgezin met 3 schoolgaande kinde' ren. Meerdere hulp aan wezig. Mevr. BOUWMAN Hobbe:'"kade 23 huis, Am sterdam. WOENSDAG 19 OCTOBER BILJARTSEANCE door de heren SCHMIDT en BEEKMAN, Hoofdklasse spelers klein matchbiljart op het door mij nieuw ge plaatste Wilhelminabiljart groot 2.20 x 1.15 M. Aanvang 7.30 uur. Vrij entree. W. C. F. MICHELS. N.V. DE ALKMAARSCHE OVERDEKTE, Canadaplein Tel. 3500. Gevraagd: Loon rijksregeling. Aanmelden Kassa Over dekte. gevraagd, 's morgens tot 12 uur of werkster 1 dag per week. Metiusgracht 6 Nette ambulante kellner bekend met dinerwerk. Br. o. no. A 61 bur. van dit bl. ZOEKT U EEN PETROLEUMBEZORGER Uw adres is: J. G. DEKKER, Westerbuffgstraat 1 A, Alkmaar. BIJVERDIENSTE van c.a. 40 a 50 gulden per week voor actieve en betrouwbare personen, voor enkele gemakkelijke te verkopen artikelen. Brieven onder No. HA 683 Bur. Ver. Noordholl. Dag- bi.. Voordam 9, Alkmaar Gevraagd of aank. bakkersbediende, intern. P. J. BROUWERS, Brood- en Banketbakkerij, Egmond a. d. Hoef. Tel. 289. en U koopt in de periode van 12 October t/m 8 November gratis Uw Dekens. Zeer grote Sortering. Prachtige Kwaliteiten. Alle Prijsklassen. Uitgebreide Sortering Zuiver Wol Interlock Halfwol Interlock Wol- en Halfwol Tricot. In alle modellen, als Pantalons, met knoop- of elastiekslui ting, Hemden, Borstrokken (lange- of korte mouw), Singlets, Sportbroeken. Langestraat 98 Hoogstraat 18 Telefoon 2905 Koopkrachtige Lezers Er zit niet alleen stijging ia ons abonnetn enten aantal, maar ook de Handeldrijvende Middenstand ziet zijn belang en ad verteert in steeds toenemende mafte in de Te koop een prima fl. m. 100.—. Br. No. 120 Adv.-bur. AVIS, Heiloo. Villiers 125 cc in goede staat te koop aangeb. Varnebroek 30. CASTRICUM. Te koop een vrjj huisje te Castricum. Urgentiever klaring hier te mogen wo nen, kan aanleiding zijn dit huis binnen enkele maanden te kunnen betrek ken. Brieven onder no. A 62 bureau van dit blad. Voor echtp. gevr. ongein kamer, m. kl. slaapk. met gebr. van keuken. Br. no. A. 59 bureau van dit blad. IA I LION D'OR CHOCOLADEFABRIEK vraagt voor direct een voor het RAYON ALKMAAR. Bekendheid met de branche is noodzakelijk. Soil, moeten eventueel be reid zijn zich aan een psychotechnisch onderzoek te onderwerpen. Soil, te richten aan het kantoor Kastan jelaan 56, Rhenen. vraagt voor haar buitendienst bq voorkeur goed bekend in HEILOO en CASTRICUM en in het bezit van RIJBEWIJS A. Soli. m. opg. van voll. bijzonderheden aan het kantoor der N.V., Schermerweg 84. grootwinkelbedrijf in levensmiddelen vraagt voor spoedige indiensttreding flinke en vlotte 18—25 jaar voor wijk en winkel. Goed loon en voor geschikte kracht uitstekende vooruitzichten. Mondelinge sollicitaties in de Zijlstra-winkel: Alkmaar, Langestraat 35. georganiseerd door het SIGAREN-MAGAZIJN L. HAGENAAR, Langestraat 96, Alkmaar te houden in de benedenzaal van het Hotel „DE NACHTEGAAL", Langestraat 94, op VRIJDAG 21 OCTOBER des avonds 8 uur. GRATIS deelnemers-kaarten, zo lang de voor raad strekt, te bekomen aan bovengenoemd magazijn vanaf morgen 12 uur. VRIJE TOEGANG. TE HUUR GEVRAAGD: op goede stand in Alkmaar. Brieven onder no. A 63 bureau van dit blad. geven wij tot 5 Dec. bij aankoop van een DAMES- of HERENPARAPLUIE. ONZE COLLECTIE IS GEWELDIG. KOMT U EENS KIJKEN? bij TELEF. 8581 PAYGLOP 6 Reparaties binnen 2 x 24 uur gereed.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1949 | | pagina 3