N
Hoe men werkloosheid kan voorkomen
I
November, in Belgie maand der
herdenkingen
Berlijn leeft op!
Voorlopig zes rampendepots in
Noord-Holland
/est -Graftdijk
Op de „Dag der Dynastie" waren de
meningen verdeeld
Onze Damrubriek
ingericht
aatste
ieuws
Hoe de gang van zaken zich weer
spiegelt in de lonen
Verdronkenoord
pnieuw beplant
seizoen weder daarvoor ge-
is de afd. „Plantsoenen" van
van Openbare Werken tot
ting van verschillende wegen
;n overgegaan. Het stemt tot
dat op pittoreske grachten
Verdronkenoord, Kooltuin en
ht eindelijk de vijf jaar gele-
e noodkacheltjes verdwenen
oor een nieuwe beplanting
vervangen. Daarmede zullen
iten langzamerhand hun ouda
1 herwinnen.
:errein om de onlangs geopen-
gthartschool aan de Berger-
n jonge aanplant voorzien.
Heiloo
hoolkwestie komt in
de raad
avond om acht uur komt de
gemeente Heiloo ten gemeen-
openbare vrgadering bijeen
orzitterschap van burgemees-
ie ingekomen stukken bevindt
een schrijven van de heer
anaar van de noodschool aan
rweg. waarin deze verzoekt
il tussen hem en de gemeenta
school thans zo spoedig mo-
een einde te willen brengen,
vermeldt de agenda o.m. een
'an B en W. tot vaststelling
ïgroting der gemeente en dia
grondbedrijf en tot goedkeu-
de begroting van het Fonds
deren voor het jaar 1950; een
van het bestuur der ver-
De Vrije Haard" op de adres-
e toepassing der woonruim-
t antwoord van B. en W.; en
tel van B. en W. tot benoe-
de leden der commissie van
or de woonruimteverdeling.
BURGERLIJKE STAND
nNicalaas G., zoon van Joh.
G. Kooijman. Bernard D. H.,
Bos en F. Bos. Paulas W., zoon
scfc en J. M. Hoebe. Petrus N„
J. Jonker en H. ter Beek. Petrus
a P. Hoetjes en J. P. Termaat.
:oon van P. Spaans en A. C. Ursera
i, dochter van P. Spaans en A. C.
t r o u w d; Cornelia Johan-
oens en Trijntje Jansje Slot,
adres; Heiloo, Kennemer-
79. Adrianus Hogenstijn en
enkes.
w dCoenraad J. van Riin en
lolten.
d e n i Maria J. van der Kruijf, SI
r van H. F. A. van der Kruiff en
an. Anna Lycklama k Nijeholt,
huwd met F. J. Freek (overL te
Lourentia Delver, 64 jaar, gehuwd
pman.
urvoorxiening voor
>rp en omgeving
es Messchaart te West-Graft-
an zich reeds vele jaren be-
beschikbaar gesteld om
streekgenoten van goede
voorzien, wat voornamelijk
ntermaanden van grote ke
nbare Leeszaal en Biblio-
Alkmaar verleent daaraan
ewerking door iedere week
met een veertigtal boeken
t-Graftdijk te zenden, waar
M. te harer huize de lezers
en hun gelegenheid geven
!d elke week de boeken te
boeken kunnen hoogstens
gehouden worden. Zij, die
irofiteren, betalen niet meer
ewone ledentarief vermeer-
E 1 per jaar voor de ouderen
per jaar voor de kinderen
je wekelijkse vrachten te
ïstrijden.
;en er met nadruk op, dat
een afgelegen streek een
en unieke gelegenheid ge'
:dt om van de beste en
euwst uitgekomen Neder'
rken kennis te nemen, ter'
s. voor de jeugd tegen een
tarief een schat van lectuur
;en is. Wij doen dat omdat
stelling voor deze lectuur-
g tot dusver nog zeer gering
gevaar bestaat, dat de baten
niet meer dekken, waardoor
■voorziening van Oost- en
idijk, alsmede Spijkerboor
erpolder in gevaar zou kun-
l.
larktberichten
23 Nov. Tomaten I 39—60;
en n 26-33; Rode kool 5,50
kool 5,50; Savoye kool 6-7,20;
0—19; Spruitkool: I 50—85 en Tl
renkool 5—17; Spinazie 32—35{
kas 10.50—13; Andijvie 5—23,50;
6-8; Winterpeen 5,10- 9; Wa**
Uien: I 15-21,50 en II 3-13»
Soepgroenten 5—10; Selie 5—6»
11—19; Appels: Brabants®
Groninger Kroon 29 en Notari**
eren: Beurré Clairgeau 30, Giese*
-14, Nouveau Poiteau 5—12, Win*
en Zwijndrechtse Wijnpeer 7—23.
)P LANGENDIJK, 24 Nov. -
fien 24,10—24,50 en grove 22,16
kg Peen: II 9,50 9,80 en IÖ
kg Andijvie 11,80-16,20;
ritte kool 6—6,70 en Succes 7,10
)0 kg Groene kool 9.90—21,10»
kool 5-8,90; 10.000 kg
,60.
HARWOUDE, 24 Nov. - 1300
en: Blauwe Eigenheimers 9,20;
22,40- 24,60 en drielingen 20,30»
kool 5.50 -9,60; 4500 W
12,30-18,20; 4700 kg O*®
10.500 kg Witte kool 5-0,20»
1700 kg Bieten I 0,60; 20.000
24 Nov. - 9300 W
0-14,40; 42.300 kg Rode kool
kg Gele kool 5,10; 55.000 W
2400 kg Uien 23.50-
DONBEEDAG U NOVEMBER 1949
I
(Van onze correspondent te Brussel)
JJOVEMBER is in Belgie de maand der herdenking; 1 November, Allerheiligen,
2 November Allerzielen, 11 November dag van de wapenstilstand, IS No
vember dag der dynastie. Op de dagen der doden trekken de Brusselaars naar
hun talrijke kerkhoven. Want Groot-Brussel bestaat uit vele gemeenten en ook
in de dood blijft men gescheiden. Op die dagen tooien zich de kerkhoven met
chrysanten, witte en gele en bruine, zó bij uitstek dodenbloem, dat mijn bloe-
miste weigerde me die bloemen voor een vrolijker gelegenheid te verkopen. Die
dagen zijn er echter niet alleen om de nabestaanden te herdenken; dan trekken
ook de officiële instanties naar de dodenakkers, dit jaar om er de Italiaanse
soldaten uit de eerste wereldoorlog, in het bijzijn van de Italiaanse ambassadeu
ren en de pauselijke nuntius, te herdenken, de geallieerde oorlogsvliegers die
hier vielen, de slachtoffers van het bombardement van Brussel van 1944.
iyjAAR al is ook menige gewone Zon
dag in deze grauwe maand gewijd
aan de oorlogsslachtoffers, al worden
tot in de verste dorpen van Wallonië en
Vlaanderen de symbolische fakkels
aangestoken die later naar Brussel zul
len worden gedragen, hun dag is die
van 11 November. Tot 1940 was dit de
dag van de Wapenstilstand en van de
oorlogsslachtoffers van 19141918. Nu
moet men helaas de doden van niet één.
maar van twee wereldoorlogen her
denken. In 1945 besloot men mis
schien wat optimistisch dat 11 No
vember de dag zou zijn, waarop men
niet van één oorlog maar van de oor
log werd bevrijd. Zo defileren hier op
11 November voor het graf van de on
bekende soldaat, waar de eeuwige vlam
te zijner ere brandt, de veteranen van
twee oorlogen, de mannen van de ver
zetsbeweging, de verpleegsters, de
oorlogsinvaliden, de cadetten, de school
jeugd. Tot op de trappen van het mo
nument zijn de detachementen van
leger en vloot en luchtmacht met hun
emblemen opgesteld, op de eretribune
bevinden zich de ministers, de presi
denten van de Kamer, de burgemees
ters en andere hoogwaardigheidsbekle
ders, allen in groot ornaat. Onder het
tromgeroffel buigen zich de rouw-om-
floerste vaandels neerwaarts, terwijl de
prins-regent die men in deze voor het
koningshuis zo moeilijke tijd slechts
zelden In het openbaar ziet, de treden
van het monument afdaalt en op het
graf van de onbekende soldaat een
bloemenkrans legt. En in de Konink
lijke Straat en de Wetstraat met haar
Parlement en de vele regeringsgebou
wen, stille getuigen van Belgie's bewo
gen geschiedenis, wapperen de vlaggen
voo* de neergelaten luiken, terwijl een
dichte menigte jaar op jaar het schouw
spel gadeslaat.
•s Avonds, wanneer het donker is,
verzamelen zich de uit alle hoeken van
Belgie als boden afgevaardigde fakkel
dragers en gezamenlijk deponeren zfl
hun vlammende toortsen op het graf van
de onbekende soldaat, aan de voet van
de Congreszuil. En in de kerken bid
den de gelovigen dat het nu genoeg is
geweest en onze kinderen voor dit
moordspel zullen worden gespaard.
Dag der dynastie
Op 15 November valt de feestdag van
de Heilige Leopold en viering van de
Heilige Albert de Grote, bescherm
heilige van Koning Albert. De viering
van deze „koningsdag" is reeds bijna zo
oud als de zelfstandigheid van het land
Maar vroeger heette dit herdenkings
feest: „de dag van de koning". Nu de
figuur van Leopold III zo omstreden is
heeft men de naam veranderd. Nu
spreekt men van „de dag der dynastie"
Omdat vrijwel alle Belgen, ook de so
cialisten, de monarchie en de dynastie
eren die Belgie heeft groot gemaakt:
Leopold I, die binnen de nauwe gren
zen van de grondwet in 1831 waren
de Belgen reeds zo bang voor een ty-
rannieke koning, dat zij al hun voor
zorgen namen toch de kunst ver
stond het land door alle moeilijkheden
heen op eeB Europees plan te bren
gen: Leopold II, die de Belgen, bijna
tegen hun zin, het uitgestrekte over
zeese gebied van de Congo gaf en
wiens ruiterstandbeeld op de „Place du
Irone" in deze dagen door de kolonialen
met bloemen wordt geëerd. Maar voor
al Koning Albert I; de President van
de Kamer, de heer van Cauwelaert.
heeft het in treffende woorden gezegd
in een rede die hij ter ere van de Dag
van de Dynastie voor de Vlaamse Radio
heeft uitgesproken:
„Indien voor deze viering een mid
den-figuur moest worden gezocht, dan
is er zeker geen die meer onze verering
gaande maakt dan die van Koning Al-
bert. Hij is gedurende al de jaren van
zijn te korte regering de volmaakte be
lichaming geweest van de deugden en
eigenschappen, die we liefst aan de
drager van 's lands Kroon toeschrijven
Hij was in dagen van vrede en in dagen
van strijd een groot vorst, want hij was
terzelfdertijd groot in menselijkheid, en
een voorbeeld van wat ieder van ons
behoort te zijn om een goed dienaar van
land en volk te wezen".
Maar op deze dag der dynastie moet
de heer van Cauwelaert erkennen, dat
de scherpe verdeeldheid, die rondom
de machtsuitoefening van Koning
Leopold III is ontstaan, „een wrange
bijsmaak mengt bij de gevoelens van
hulde met welke wij eensgezind op
deze dag de troon zouden dienen te
omringen". Voor deze voorman uit de
Katholieke Partij strat het vast „dat
cok tegenover de persoon van onze
huidige Koning, de schakels van trouw
en erkentelijkheid niet mogen worden
afgebroken".
„Wij hebben geen Koningen bij Gods
genade", zegt de heer van Cauwelaert,
„in deze zin dat zij uit hoofde van hun
ambt zouden beschikken over een eigen
macht, waaraan zij in meer of mindere
mate maai naar eigen goedvinden, het
volk zouden deelachtig maken.... De
Koning mag niet worden ontheven van
de beperkingen door de Grondwet
voorzien, maar dan moeten ook wij zelf
tegenover de Koning het beginsel van
«aansprakelijkheid eerbiedigen, dat
ons verbiedt de Koning te maken tot in
zet van onze partijbetwistingen. Dit. is
een gewenste dag om ons boven de
verwarring van de geesten en de ge
moederen te verheffenLaten wij
ons niet laten beheersen door heilloze
passies, maar in een grootmoedige een
dracht aansluiting zoeken rondom de
ark van onze nationale eenheid en
zelfstandigheid: de Troon".
Maar de passies zijn eenmaal ontke
tend, en er is ook op deze dag geen een
dracht. De linkse oppositie verwijt juist
Leopold III dat hij een eigen (en nood
lottig gebleken) politiek voerde, en
zijn ministers voorbijging. Terwijl voor
de Katholieken de dag der dynastie de
dag is van de afwezige Koning, wiens
portret zij in al hun bladen afdrukken,
terwijl in alle Katholieke Kerken dien
sten voor Leopold III worden ge
houden, in aanwezigheid van talrijke
Katholieke parlementsleden en minis
ters, houdt de oppositie zich afzijdig.
Slechts wordt In het Walenland een
eenvoudige plechtigheid gehouden in
het bergplaatsje waar Koning Albert I
eens zo noodlottig om het leven kwam
De dynastie ja, Koning Leopold II
neen.
15 November, dag der dynastie, sym
bool van nationale eenheid!
R.D.G. CONTRA HET WESTLAND
In 1948 ontmoette de afdelings
kampioen „Residentie Dam Genoot
schap" in Den Haag een twintigtal
spelers, gekozen uit de gezamenlijke
Westlandse clubs. Het R.D.G. won
met 2317. De eerste tien borden van
R.D.G. (kampioenstiental) zorgden
voor 13 punten.
Hieronder een partij uit deze ont
moeting tussen Springer en Jac.
Huisman.
B. Springer (R.D.G. Wit)
J. Huisman (Naaldwijk, Zwart).
1. 34—30, 20—25; 2. 40—34, 14—20;
3. 4440, 10—14; (beter is 20—24
enz.): 4. 5044 (een ander denkbeeld
was 3024 enz.); 42024 5.
3329 (zoekt een „Roozenburg-opstel-
ling"524 x 33; 6. 38 x 29, 18
23, (een vereenvoudiging. Scherper
is 17—21 enz.); 7. 29 x 18, 12x 23; 8.
3933, 1420; (noodzakelijk was 13
18); 9. 4238 (niet direct 3429 we
gens 23 x 34, 2530 enz. en Zwart
wint materiaal); 91721 (nog
was 13—18 beter); 10. 31—26, 7—12;
11. 26 x 17, 12 x 21; 12. 34—29!!, 23 x
34 (geeft de voorkeur aan een over
zichtelijke variant met enig nadeel
boven 25 x 34 enz.); 13. 30 x 39, 17;
14. 40—34, 7—12; 15. 32—28, 13—18;
16. 36—31, 21—26; 17. 31—27, 9—13;
18. 37—32, 4—9; 19. 41—37, 5—10.
(Daar Zwart in dit soort spel het cen
trum niet zonder gevaren kan bezet
ten is hq geheel aangewezen op tempo-
spel). 20. 4641, 10—14; 21. 41—36,
1117 (het juiste ogenblik. Na 21.
20—24; 22. 47—42, is 11—17 niet
meer mogelijk wegens 23. 2722, 24.
32 x 21, 25. 28—23, 26, 33 x 11, 27.
34—30, 28. 39 x 10, 29. 37—31 enz.
met winst voor Wit). 22. 2721 (om
zoveel mogelijk materiaal op het bord
te houden en 1722 enz. te voorko
men). 2216 x 27; 23. 32 x 21,
18—23; 24. 47—41, (op 38—32 volgt
23—29, enz.); 2423 x 32; 25.
37 x 28, 26—31; 26. 36 x 27, 17 x 26
(wits taat nu belangrijk beter); 27
4440, 611 (en niet 27 wegens
27—21, 28—23 enz.); 28. 41—37, 11
—16; 29. 3732 (het is de vraag of
3832 niet nog sterker was, al geeft
de tekstzet ook diverse combinatie
kansen. Bijv. op 2927; 30
27—21!! 26 x 17; beste 31. 28—23
19 x 37; 32. 3832, enz.; ook op 29
13—18; 30. 28—23, 19 x 37; 31
3832 enzé wint. Ten slotte op 29.
12—17; 30. 27—21, 16 x 27; 31.
32 x 12, 8 x 17; 32. 28—23, enz. wint).
2912—18; 30. 48-42, 20—24;
31. 4237, 812 (de enige speelbare
zet); 32. 2722!! (zeer conseauent
gespeeld); 3218 x 27; 33. 32 x
21, 16 x 27; (gedw.) 64. 28—23, 19 x
28; 35. 33 x 31, 14—19 (gedw,); 36
3833!! (de „pointe" van de voor
gaande afwikkeling. Belet zowel 12—
17 als 1318 wegens 3732 enz.) 36.
27; 37. 4338! (een mooie
positielokzet. Als Zwart nu denkt het
centrum te kunnen bezetten gaat als
volgt materiaal verloren; 37
19—23?? 38. 4943!!! 13—19; gedw
39. 31—27! 3—8; (gedw.) 40. 27—22!!
15—20: gedw. 41. 22—18, 23—28; 42.
33 x 22, 12 x 23; 43. 22—17, 8—13;
gedw. 44. 3833, en Zwart heeft geen
goede zet meer). 37914; 38
31—27, 14—20; 39. 33—28; 3—8; 40
49—43, 24—30; 41. 35 x 24, 19 x 30;
42. 38—33, 7—11; 43. 43—38, 30—35:
44. 38—32. 35 x 44; 45. 39 x 50. 20—
24; 46. 37—31, 26 X 37; 47. 32 x 41,
13—18; 48. 41—37, 8—13; 49. 37—32
1116; 50. 4540!! )Zorgt voor nieu
we verwikkelingen. Op 13—19 of 12—
17 volgt 2721 enz. met winst. De
afwikkeling 2530; 15—20; 1621
13—19; en 18 x 27; laat na 32—27! en
1611 een verloren eindspel voor wit.
Ook 1520 ziet er weinig aanlokke
lijk uit. Toch was dit de beste verde
diging). 502430? 51. 3429!!
15—20; (op 3035 wint 2924 enz.)
52. 40—35, 30—34!; 53. 29 x 40, 20-
24; 54. 40—34, 12—17; 55. 34—29
13—19; 56. 29 x 20, 25 x 14; 57. 32—
29, 1621; (langere verdediging gaf
14—20; 35—30, 19—23; 28 x 19. 17-
22; enz. hoewel ook dan het eindspel
voor Wit gewonnen is). 58. 27 x 16.
18—22; 59. 16—11!!, 22 x 24; 60. 11
x 22, 24—29; 61. 22—18, 29—33; 62.
50—44, 14—20; 63. 1.8—12, 19—23; 64
12—8, 23—28; 65. 32 x 23, 33—38; 66.
8—3 en nag nog enkele onbelangrijke
zetten door zwart opgegeven.
(Van onze correspondent te Berlijn)
„AVER 50 JAAR is alles voorbij.
zong in 1899 de bekende komiek
Otto Reultcr op oudejaarsavond in de
Wintergarten, die toen 't vermaakscen
trum van Berlijn was. En hij heeft ge
lijk gekregen! Het sloopwerk tegenover
het station aan de Friedrichstrasse is
nu zover gevorderd, dat ook de ruïne
van de vroegere Wintergarten, die bij
het zware bombardement op Berlijn in
1943-44 werd vernield, verdwijnen zal.
Daarmede behoort Berlijns grootste va
riététheater, een vermaakscentrum dat
over de hele wereld bekend was, voor
goed tot het verleden.
Voor het eerst sinds jaren ontwaakt
er een nieuw leven op de Kurfürsten-
damm. In de vroege avonduren valt het
oog weer op de glinsterende lichten en
de bonte lichtreclames van de zaken in
het westen van Berlijn. Door de aan
passing van de Berlijnse levensstan
daard aan die van West-Duitsland is
het de zaken en vermaaksoorden weer
toegestaan, ook buiten de normale
diensttijd, de lichtreclames te laten
branden. Hiermede heeft de stad de
eerste schrede gezet op het pad naar
een nieuw Leven. Het verschil met de
vorige winter is zeer groot. Nog tot
Mei van dit jaar brandden er op straat
geen lantaarns en was er in de avond
uren geen verkeer. Dit beeld heeft zich
volkomen gewijzieP en Berlijn kan een
vergelijking met de steden in het Wes
ten van Duitsland rustig doorstaan.
J-JET PLEIT voor de ijver van de Ber-
lijner om, nada* de eerste positieve
besluiten in West-Duitsland gevallen
waren, de hand aan de ploeg te slaan
en mee te helpen aan de economische
.opbouw van de stau Meer en meer ver
dwijnen de lege plekken tussen de hui
zen. Nieuwe woningen en zakenpanden
verschijnen en zullen er toe bijdragen,
West-Berlijn weer de voorrang te ge
ven, nadat Steglitz met zijn Schloss-
strasse lange tijd geloofde, de plaats
van de Kurfürstendamm te hebben in
genomen.
In de straten klopt weer de polsslag
van het leven. In de winkels en in de
vermaakscentra klopt deze polsslag
e hter nog wat langzaam. Twee thea
t_rs en 7 bioscopen hebben op de Kur
fürstendamm hun poorten weer ge
opend. Binnenkort ral in de Kantstrasse
een nieuwe bioscoop geopend worden.
In nauwelijks een jaar tijd is het vroe
gere Tanzpalast omgetoverd tot een van
de modernste 'oscopen van Berlijn.
Wanneer iemand uit West-Duitsland of
uit het buitenland op het ogenblik een
bezoek wil brengen aan Berlijn, be
hoeft hij niet bang te zijn. dat hij 's
avonds met zijn ziel onder zijn arm
loopt. Er is voor elck wat wils. In de
omgeving van het Nollendorfplein is
zelfs een negerbar.
DOODSTRAF TEGEN KOOT
GEHANDHAAFD.
De Bijz. Raad van Cassatie heeft het
beroep van de Amsterdammer Fr. W.
Koot, die, als voormalig lid van de ko-
lonne Henneicke in de hoofdstad di
verse Joodse personen en illegale wer
kers aan de vijand had overgeleverd
verworpen. Koot was door het Bijz.
Gerechtshof te Amsterdam tot de dood
straf veroordeeld.
leder ingericht metmateriaal voor 90 slaapplaatsen
Pian omvat 79 depots,
waarvanthans46 worden
Zoals bekend, zal bet Nederlandse
Rode Kruis 79 depóts inrichten voor
hulpverlening bjj rampen. In verband
met het ontbreken van de benodigde
middelen, zullen voorlopig slechts 46
depóts verrijzen. In Noord-Holland ko
men dergelijke depóts in Amsterdam,
Haarlem, Den Helder, Hoorn, Schagen
en Wieringerwerf.
Ieder depót is ingericht met mate
riaal voor negentig slaapplaatsen, d.w.
z. bedden, matrassen, dekens, lakens,
kussens en slopen. Bovendien zijn er
huishoudelijke zaken, verbandmidde
len en verplegingsartikelen, een chi
rurgisch bestek, brancards e.d. Al dit
materiaal is uniform, zodat depóts el
kaar onderling hulp kunnen verlenen
en kunnen aanvullen. Bovendien zijn
maatregelen genomen om materialen
zonder schade lange tijd te kunnen
bewaren.
Zodra zich onverhoopt een ramp zou
voordoen zullen de materialen in een
daartoe door de gemeente aangewezen
gebouw worden opgesteld en gebruikt,
om slachtoffers onder te brengen.
Plan dateert uit de oorlogs
jaren.
In 1942, toen de 10.000ste bominslag
in Nederland was geregisteerd en toen
het Nederlandse Rode Kruis bezorgd
werd om de steeds schaarser worden
de transportmogelijkheden, rees bij het
hoofdbestuur het plan om de voorraad
materialen voor hulpverlening zoveel
mogelijk over ons land te verspreiden.
Die voorraad was toen nog grotendeels
intact; en het plan kon dus worden uit
gevoerd. Toen het oorlogsgeweld in
1944 en 1945 ons land op verschillende
punten trof, heeft men van de in de
póts opgeslagen materialen profijt kun
nen trekken. Na de oorlog, toen het
Nederlandse Rode Kruis van zijn ma
terialen en geldmiddelen beroofd was,
heeft men het plan toch nog verbe
terd en uitgebreid, hoewel al spoedig
duidelijk was, dat de daaraan verbon
den kosten zeer veel hoger zouden zijn.
Het doel is om in de omgeving van
plaatsen, waar zich rampen kunnen
voordoen dus in dicht bevolkte stre
ken bij industriecentra of overstro
mingsgebieden 79 depóts op te rich
ten waar hulpverleningsmaterialen
kunnen worden opgeslagen, zodat een
bepaalde landstreek ook als zij tijde
lijk moeilijk bereikbaar zou zijn, toch
de beschikking heeft over zaken, waar
mee de eerste nood van slachtoffers
kan worden gelenigd. Behalve deze 79
depóts, die ieder voor ruim 15.000.-
aan materialen zullen bevatten, zullen
in iedere provincie kringmagazijnen
worden ingericht, die de capaciteit
hebben van vier depóts. Bovendien
kunnen de voorraden aanvulling krij
gen uit een op te richten centraal ma
gazijn te 's-Gravenhage.
Wat het kost.
Met de uitvoering van dit plan is
een bedrag van 2 a millioen gul
den gemoeid; maar het Nederlandse
Rode Krnis beschikt uit eigen midde
len en mede door de goede resulta
ten van de laatste jaarlijkse collecte
voorlopig nog slechts over een bedrag
van f 700.000. Met dit geld heeft men
nu een begin gemaakt voor de uitvoe
ring der plannen en voorlopig zullen
in Nederland slechts 46 van de 79 de
póts kunnen verrijzen.
Bij de bepaling van de plaats dezer
depóts heeft men rekening gehouden
met de aanwezigheid van een groot
ziekenhuis in de omgeving, waarnaar in
geval van nood de zieken en ernstig
gewonden kunnen worden afgevoerd.
Tevens was het gewenst dat er in de
buurt een colonne van het Rode Kruis
Korps zou zijn, welks personeel zou
kunnen helpen bij het verlenen van
eerste hulp, het vervoeren der patiën
ten en het verzorgen van de slachtof
fers die bij het depót om hulp aan
kloppen.
Het Nederlandse Roode Kruis rekent
erop, dat de depóts voor het eind van
Januari zullen zijn ingericht. Onder
tussen poogt men de nodige fondsen
bijeen te krijgen en ook de rest van
het programma te kunnen uitvoeren.
Steden als Amsterdam en Rotterdam
bijvoorbeeld, die volgens het bestaan
de plan over respectievelijk vier en
vijf depóts zouden moeten beschikken,
kunnen bij de voorlopige uitvoeringen
ieder slechts één krijgen. Het zal een
ieder duidelijk zijn dat dit geen vol
doende verzorging van de bevolkingen
dezer steden kan bieden. Eerst wanneer
het plan tot de hulpverlening aan de
Burgerbevolking bij Calamiteiten zoals
dit door het Nederlandse Roode Kruis
is opgesteld, geheel is uitgevoerd kan
men er gerust op zijn, dat alle mense
lijke maatregelen zijn getroffen om het
Nederlandse volk in geval van nood
afdoende te helpen.
(Ongecorrtgeerd)
Brand in kerk van het
Heilige Graf
Woensdagavond laat is brand uitge
broken in het Westelijk gedeelte van
de kerk van het Heilig Graf te Jeruza
lem. Officieren van het Arabische le
gioen alarmeerden de brandweer. Da
gouverneur-generaal van Palestina be
vond zich ter plaatse. Koning Abdoella
van Transjordanie is naar Jeruzalem
vertrokken om zich op de hoogte te
stellen. Verscheidene geestelijken heb
ben brandwonden opgelopen. De kerk
van het Heilig Graf, ook „Kerk der
Verrijzenis genaamd, werd voor de
eerste maal gebouwd in de vierde
eeuw door Constantijn de Grote. De
huidige kerk is door de Kruisvaarders
gebouwd.
DE ARBEIDSMARKT IN ONS GEWEST (4)
De politiek van onze na-oorlogse re
geringen is er steeds een geweest,
waarbjj werd beoogd lonen en prijzen
vast in de hand te honden. Daartoe
kwamen voor de verschillende takken
van bedrijf collectieve arbeidscontrac
ten en loonregelingen tot stand, waar
aan zowel werkgever als werknemer
verplicht waren zich te houden. Theo
retisch stonden de lonen hiermee ge
heel vast en wanneer alles precies vol
gens de wet zon zijn toegegaan, zou
er geen sprake van kunnen zijn, dat de
stellig iets ongunstiger geworden ar
beidsmarkt zich afspiegelde in de lo
nen.
Theorie en practijk zijn echter twee
zeer verschillende dingen.
Gedurende de jaren 1945, 1946 en
1947 werden bij de looncontröle, die ge
regeld plaats had, herhaaldelijk geval
len geconstateerd van loonoverschrij-
ding Deze waren het gevolg van het
feit, dat in het bijzonder geschoolde ar
beidskrachten soms alleen te krijgen
waren, wanneer de werkgever meer
betaalde dan de loonregeling toestond.
Er was sprake van overtredingen, die
echter soms moeilijk konden worden
vastgesteld, wanneer de verrekening
plaats had door vergoeding van reis-
of overuren.
Het jaar 1948 bracht in dit opzicht
de kentering- Hoewel het verschijnsel
zich hier en daar misschien nog voor
doet, vindt men thans vaker het tegen
overgestelde. Herhaaldelijk blijkt bij
controle, dat de werkgevers b.v. va-
cantie- of risicobonnen niet graag ge
ven Ze zijn sterker geworden, omdat
van een tekort aan arbeidskrachten
vaak niet meer kan worden gespro
ken Aan meer betalen dan waartoe
ze volgens de loonregeling verplicht
zijn. denken ze vaak niet meer en waar
mogelijk trachten ze de balans aan de
andere zijde te doen doorslaan.
Twee wegen naar verbetering.
Bij het G. A B is men er van over
tuigd, dat de toestand op de arbeids-
markt, kritieker begint te worden en
het is vanzelfsprekend, dat het oog
wordt gericht op de toekomst. Daarbij
vraagt men zich af, wat moet worden
gedaan om een eventueel optredende
werkloosheid op te vangen.
Uit de aard der zaak kan daarbij
van agrarische bedrijven weinig wor
den verwacht. Dat deze trachten een
economisch zo goed mogelijk beheer te
voeren, is vanzelfsprekend en noodza
kelijk. Uitbreiding is er echter niet
aan te geven, zodat men de oplossing
elders zal moeten zoeken, namelijk in
het aantrekken van nieuwe industrieën
Hiervoor kunnen alleen in aanmer
king komen betrekkelijk dicht bevolk
te eentra, omdat slechts daar het per
soneel wordt gevonden, dat de nieuw
te vestigen industrie nodig heeft.
De uitgesproken plattelandsrayons
van het G. A. B, als Texel. Schagen en
Wieringermeer vallen, wanneer men
het in deze richting wil zoeken, der
halve weg.
Alleen het dorp Schagen zelf zou
gaarne enige industrie aantrekken. Het
is echter vrij klein en het is nauwe
lijks aan te nemen, dat het de algeme
ne toestand in dit gewest belangrijk
kan beïnvloeden.
Ten aanzien van Den Helder is de
toestand zodanig, dat het de vraag is,
of daar voorlopig vestiging van indu
strie mogelijk is. zelfs indien men dit
daar zou willen. Afgezien van de stel
lig niet zeer gunstige ligging in dit
opzicht, is het de vraag of er bij door
gang van de marineplannen en bij de
wederopbouw nog veel gelegenheid is
tot verdere uitbreiding der werkgele
genheid Een overschot aan geschool
den is er niet of nauwelijks en het
feit, dat de beschikbaar komende
woonruimte bij voorkeur wordt be
stem,d voor marinepersoneel maakt,
dat aantrekking van geschoold perso
neel in ieder geval wordt bemoeilijkt.
De omgeving van Purmerend en
Edam ten slotte is voor een groot deel
agrarisch gebied De visserij maakt het
de laatste jaren uitstekend en zolang
dit zo blijft is uit deze hoek geen ge
vaar te duchten Te Edam heeft zich
de laatste jaren wat industrie geves
tigd en overschotten vinden bovendien
nog al eens werkgelegenheid in Am
sterdam.
Resteren Alkmaar en het deel van
West-Friesland, waarin zich de steden
Hoorn, Enkhuizen en Medembiik be
vinden, dit laatste met de zeer dicht
bevolkte Streek.
In beide gebieden zijn de arbeiders
aanwezig.
Alkmaar loopt reeds lang met in
dustrialisatieplannen rond en we zou
den in dit verband kunnen wijzen op
de industrieterreinen, die in gereed
heid zijn of worden gebracht, zowel
als op het onlangs gepubliceerde pro
ject, dat zou moeten voeren tot de
bouw van industrieflats.
Ook ten aanzien van de Streek zijn
plannen in bespreking. De toestand is
hier wellicht het meest nijpend, de
agrarische bedrijven zijn niet meer bij
machte de bevolkinsaanwas op te ne
men en er zal inderdaad iets moeten
gebeuren.
De moeilijkheid zou hier dit
kwam onlangs tot uitdrukking bij de
in de Kamer van Koophandel gehou
den discussie vermoedelijk afdoende
kunnen worden opgeheven, indien bij
de droogmaking van het IJsselmeer de
voorrang werd gegeven aan de N W.
polder, die onmiddellijk aan W»st-
Friesland komt te grenzen boven de
Z. O. polder, die zich zal uitstrekken
langs de tegenwoordige Gelderse kust
Of grote kans bestaat op de verwe
zenlijking van deze laatste gedachte,
is iets anders. We hebben de indruk
gekregen, dat de voordelen, die zijn
verbonden aan het eerst droog maken
van de ene of de andere polder -eeds
nauwkeurig tegen elkaar zijn afgewo
gen Het is mogelijk, dat het dreigend
overschot aan arbeidskrachten in de
Streek, als een nieuw argument, nog
wijziging kan brengen in het reeds ge
nomen besluit, zeer optimistische klan
ken vernamen we daaromtrent helaas
niet
Hoe het verloop van de werkloos
heid is geweest in Hoorn, Enkhuizen
en Medembiik in vergelijking tot de
andere rayons van het G. A. B Alk
maar. kan blijken uit het volgende
staatje-
Stand der werkloosheid op resp.:
31 Dec. 1946
31 Dec. 1947
en 31
Dec. '48:
Hoorn
95
144
'219
Enkbuizen
80
101
218
Medembiik
41
95
185
Alkmaar
577
383
597
Edam
137
41
83
Den Helder
548
544
577
Purmerend
60
34
72
Schagen
128
110
274
Texel
11
33
86
Wieringermeer 97
7
206
Scholing, herscholing en
omscholing.
De tweede weg, die kan worden in
geslagen is die van de scholing, de
herscholing en de omscholing. NieT
alleen worden daardoor de beschikba
re arbeidskrachten geschikt om >n de
bestaande bedrijven te worden opgeno
men, bovendien zal de vestiging van
nieuwe bedrijven in de hand worden
gewerkt, wanneer vakbekwame arbei
ders aanwezig zijn.
Sedert 1946 heeft deze scholing, her
scholing en omscholing van personen,
die te oud waren om nog de school te
bezoeken, plaats aan rijkswerkplaatsen,
waarvan er een voor metselen geves
tigd was in Den Helder, terwijl er een
in Amsterdam is voor machine-bank
werker, draaier, electricien, lasser, tim
merman, schilder en beeldhouwer.
De belangstelling daarvoor was niet
uitermate groot. In 1947 leverden deze
beide inrichtingen aan afgestudeerden
uit het rayon van het G. A. B. Alk
maar af 22 metselaars, 7 timmerlieden,
3 schilders, 22 bankwerkers, 13 elec-
tricens en 1 lasser, in totaal 68 man. In
1948 waren het 23 metselaar, 5 tim
merlieden, 10 bankwerkers en 6 elee-
triciens, in totaal 44 man.
Deze lage cijfers, die bovendien nog
een dalende lijn vertonen, bewijzen
duidelijk, dat onder de belanghebben
den niet de belangstelling bestaat die
men zon mogen verwachten. Zeer ve
len schijnen niet in 'e zien, van hoe
groot gewicht het volgen van een der
gelijke cursus is.
Zü, die er aan hebben deelgenomen,
hebben zich daarmee gewerkt in de
klasse der geschoolden en hoeveel min
der groot voor hen de kans daardoor
is geworden werkloos te zullen zijn,
hebben deze artikelen voldoende in het
licht gesteld.
Wanneer men bedenkt, dat degenen,
die de rijkswerkplaatsen bezoeken,
vergoeding krijgen voor reiskosten en
loonderving, dan zou men bijna mo
gen spreken van kortzichtigheid, in
dien deze gelegenheid wordt ver
zuimd. Te meer nog omdat de rijks
werkplaatsen nergens duurzaam ge
vestigd blijven. Ze worden opgeheven
of overgebracht, zodra de animo on
der de arbeiders te gering wordt.
Zo is die te Den Helder thans over
gebracht naar Hoorn.
Medewerking van de gemeentelijke
overheden.
De mogelijkheden van vestiging van
nieuwe industrieën wordt vergroot
door de medewerking van alle be
trokkenen. Do werknemers zullen de
vestiging vergemakkelijken, wanneer
ze zich voorzien van de nodige vakbe
kwaamheid; de overheid, waarvoor
voorkoming van werkloosheid ook van
enorm groot belang is, kan haar
belangrijk aandeel bijdragen door de
vestiging zo aanlokkelijk mogelijk te
maken. Wat zij veelal in haar hand
heeft is de grond en daarmee de
grondprijs.
Wanneer ze zich halsstarrig vast
houdt aan prijzen, die misschien wel
nodig zijn om de exploitatie van de
grondbedrijven lonend te maken, maar
die degenen, die een nieuw bedrijf
willen vestigen, afschrikken, dan is
de kans groot, dat ze op de verkeerde
weg is en dat ze straks voor grote
lasten komt te staan, die met een be
trekkelijk gering offer te vermijden
waren geweest.
Ook de bedrijfskosten, voor zover
deze bestaan uit betaling van leveran
ties door de overheid, kunnen het be
drijf bemoeilijken. Zo vernamen we,
dat de conservenfabrieken in dit ge
west moeilijkheden zouden ondervin
den doordat de prijs van het water
hier zoveel hoger is dan in andere
streken. Ditzelfde geldt ook bij de be
werking van vlas.
Het ligt buiten het bestek van dit
artikel op deze aangelegenheid dieper
in te gaan.
Wel willen we als onze slotconclu
sie geven, dat onze indruk is, dat aan
trekking van nieuwe industrieën wel
mogelijk mag worden geacht, mits
alle partijen van de ernst van de toe
stand doordrongen zijn en bereid zijn
alles te doen, wat in hun vermogen
ligt om het beoogde doel, uitbreiding
van de werkgelegenheid, te bevorde
ren.
Ons laatste woord zal echter gericht
zijn tot de ongeschoolde arbeiders.
Wie, zoals wij, overal weer en tel
kens opnieuw het grote belang hoor
den onderstrepen van scholing, die
raakt er langzamerhand van doordron
gen, dat iedere ongeschoolde arbeider,
die de kans om vakman te worden,
laat voorbijgaan, zichzelf benadeelt.
Hij stelt zichzelf bloot aan ernstige
moeilijkheden, want de gevolgen van
een eventuele werkloosheid zullen het
eerst door hem worden gevoeld.
Nog is het tijd. zo werd ons verze
kerd. Laten deze mensen, voor zover
ze daartoe in de gelegenheid zijn, toch
niet langer tarzelen en laten ze doen,
wat voor henzelf alleen maar nuttig
zal blijken t zijn en waarmee uitein
delijk de gehele gemeenschap is ge
diend.
t
