Kroonprins Malenkow: evenbeeld van Josef Sialin Kadervorming in de landbouwcoöperatie HET NIEUWE BOEK Kori van groot belang ZATERDAG 3 DECEMBER 1949 „De wreede wet" Amy Gros- kamp ten Have Ultg. A. W. Bruna Zn., Utrecht. Het is verheugend, dat in de la wine van nieuwe boeken, die in desa St. Nicolaastijd de schrijftafels van de redactiebureaux op hun sterkt» testen, een Nederlandse roman ver schijnt, die de toets der critlek glans rijk kan doorstaan. Mevrouw Amy hoe hoort het eigenlijk Groskamp ten Have heeft met „De wreede wet" een diep-menseljjk en pakkend boek geschreven. Haar prettige luchtig» stijl, de beheersing van de materie, de voortreffelijke wijze waarop zij het schrijnend huwelijksleed en het stra lend liefdesgeluk typeert, schenken de lezer aan het slot de prettigste her innering aan deze roman van eigen bodem. „Achter het gordijn" H. J. Lijsen N.V. Ui tg. Mij. A. I. Kluwer, Deventer. H. J. Lijsen, zelf een uitstekend rui ter met circuservaring, kent het le ven, dat door het kleurige gordijn voor het publiek verborgen blijft en waar omheen het romantische waas hangt, dat ons hunkerend doet uitzien naar ieder boek, dat een tipje van deze sluier opligt. Lijsens kijkje achter de schermen zal in de circusliteratuur niet met een sterretje vermeld wor den. Daarvoor mist de hogeschoolrijder het schrijverstalent. Dat hij deson danks geen „zandruiter" in deze boe- kenrij is geworden, dankt hjj aan zjjn kennis van zaken, de talrijke bijzon derheden over de tentenwereld en haar bewoners, de tekeningen van Jan Kempers en het uitgebreide foto-ma teriaal. Zij zullen er voor zorgen, dat ..Achter het gordijn" toch in de boe kenkast van menig circusliefhebber zal komen. „Derde Huwelijk" T. Aagen Moro Uitg. A. G. Schoonder- beek, Laren. Drie huwelijken moest T. Aagen Moro laten stranden om haar hoofd figuur Christophore tot de overtuiging te brengen, dat zij bestemd is do kunst te dienen. Waarom hiervoor geen vijf of tien gangen naar het stad huis nodig zijn, is ons niet recht dui delijk geworden. De persoon van da eenzelvige Christophore is een ta zwak getekende figuur om enige over redingskracht op de lezer uit te oefe nen. In zijn geheel is o.i. het boek dan ook te licht bevonden. In onderdelen geeft de schrijfster blijk de métier te verstaan en over voldoende gefun deerde fantasie te beschikken om t» boeien. Leslie Charteris, „De Saint op Oorlogspad", uitg. A. W. Bruna, AntwerpenUtrecht. Wonderbaarlijk zijn de wegen, dl» Leslie Charteris de Saint laat gaan. Trouw gesecundeerd door zijn vlijm scherpe messen, magnesium-sigaret ten, listig weggemoffelde pistolen en scheermesjes trekt deze twintigste- eeuwse boekanier ten strijde tegen al les wat rot en corrupt is. „De Saint op Oorlogspad" behandelt een econo misch delict waarin weer eens over duidelijk blijkt, dat alle toffe jongen* uit de onderwereld eigenlijk geen por tuur voor de Saint zijn. Dit boek mag zeker niet in de boekenkast van de Saint-liefhebbers ontbreken. PROCES TE SERAJEWO DUURT VOORT. Het proces te Serajewo werd Vrijdag voortgezet. Een Russisch Orthodox priester, Alexej Kristo, bekende schul dig te zijn aan het geven van inlich tingen aan de Sowjetrussische ambas sade te Belgrado. Tevens stond een vrouwelijke beklaagde: Xenia Komad, terecht. Een der beschuldigden heeft zich in de cel opgehangen. Negentien millioen dollar van Japan ontvangen Als herstelbetaling Van de zijde der Nederlandse am bassade te Washington is aan Aneta medegedeeld, dat Nederland als her stelbetaling van Japan in totaal voor een bedrag van 4.640.000 dollar aan uit rusting heeft ontvangen. Afgezien van d-ze herstelleveranties heeft Nederland op rekening van „res tituties" (volgens de tegenwoordige waarde) een bedrag van belangrijke meer dan 15 millioen dollars ontvan gen, merendeels bestaande uit tin, rub ber, kinine en kinabast en zilver. Het betrof hier aanwijsbaar Nederlands be zit, dat in het Verre Oosten buiten In donesië werd teruggevonden. De resti tutierekening is nog .niet afgesloten Het is bekend, dat zich nog voor be langrijke bedragen aan Nederlandse goederen in Japan bevinden, o.a. dia mantvoorraden. Tot nu werden alleen de kroonjuwelen van de Bultan van Djokjakarta teruggegeven. Verhoging van de ongevallen-rente De uitkeringen krachtens de Onge vallenwet zullen met 25 procent wor den verhoogd, aldus meldt H.V.V. Dit geldt voor degenen, die een rente ge nieten voor een ongeval, dat vóór 1 Januari 1947 heeft plaats gehad. Een wetsontwerp van deze strekking is bij de Tweede Kamer ingediend. Bovendien zullen de oude ongeval lenrenten, die op basis van een zeer laag dagloon waren toegekend, worden opgetrokken tot een bepaald minimum. Dit wordt bereikt door het minimum dagloon voor een gehuwde rentetrek ker op zes gulden per dag te stellen en voor een ongehuwde op f 4,50. Ook de wezenrenten zullen met 25 procent worden verhoogd. NVV steunt nieuwe inter nationale Leon Jouhaux, de oud-Franse arbei dersleider, heeft op het vakbondscon gres te Londen gepleit voor internatio nale solidariteit. Jouhaux zei: „Wij moe ten trachten internationale sociale voorwaarden en internationale zeker heid voor alle arbeiders te verkrijgen. De heer H. Oosterhuis, voorzitter van het NVV, heeft de steun van zijn orga nisatie aan de nieuwe vakbondsinter- nationale toegezegd. „Wij zullen volle dig en zonder reserves samenwerken om een krachtig wereldvakverbond tot stand te brengen, dat noodzakelijker wijs een van de voortstuwende krach ten moet zijn, welke ons naar een be tere toekomst moeten leiden", zo zei hij. Verder werd gisteren het woord ge voerd door Hans Böckler, vertegen woordiger van de Westduitse vakver enigingen, door Louis Major namens de Algemene federatie van Belgische vak verenigingen en door Pat Conroy na mens het Canadese „Congres van de Arbeid". ETNA WERKT WEER Asregen op Catania De Etna is Vrijdagochtend gaan wer ken. De uitbarsting van de Siciliaanse vulkaan was voorafgegaan door een dof gerommel. Op de streek en de stad Catania, welke zich aan de voet van de vulkaan bevindt, kwam een re gen van as neer. Men weet nog niet hoe groot de ge troffen zone is, maar te oordelen naar de dikte van de aslaag te Catania en in de buurt, meent men dat het hier een ernstige uitbarsting betreft. De toestand rond de Etna is de laat ste uren aanzienlijk verergerd. Op 1650 meter hoogte blijkt een nieuwe krater in werking te zijn gekomen. Een lavastroom daalt van de helling af, 2 km. per uur vorderend. Een uitgestrekt landbouwgebied wordt bedreigd. De drie lavastromen, waarvan eerst spra ke was, zijn door de nieuwe opgeslorpt. De inwoners van Bronte en Maleton vrezen, dat de lava hun dorpen zal bereiken. MOTOR-LOODSVAARTUIG TE WATER GELATEN. Van een der hellingen der scheeps- bouwwerf gebrs. Pot te Bolnes werd Donderdag met gunstig gevolg te water gelaten het eerste van de drie bij ge noemde werf in aanbouw zijnde motor- loodsvaartuigen voor rekening van de Koninklijke Nederlandse Marine te Den Haag. JDe naam van het schip is „Castor". Toelage Tweede Kamerleden Bij de Tweede Kamer is ingediend het wetsontwerp tot nadere regeling van de schadeloosstelling van de leden van de Tweede Kamer der Staten-Ge- neraal. Het salaris dat f 6000 bedroeg, wordt gesteld op f 7200 voor de leden aroonachtig in 's Gravenhage en omge ving, voor de leden woonachtig op een afstand van meer dan 25 km., doch minder dan 75 km. van 's Gravenhage, op f 7800 en voor overige leden op f 8400. Voorzichtigheid betekent in Moskou niet hetzelfde als gematigdheid (Van onze diplomatieke medewerker) IOSEF STALIN viert deze maand zjjn zeventigste verjaardag. Dat is een van de redenen, waarom de experts in Russische aangelegenheden van de mi nisteries van buitenlandse zaken in de gehele wereld zijn gaan pluizen in de wetenswaardigheden, welke hun inlichtingendiensten hun hebben verschaft om trent een korte, dikke man, met een vierkant, nors gelaat. Want hoewel Stalin, behoudens een hartkwaal, nog gezond schijnt te zjjn, is hij nu toch op een leef tijd gekomen, waarop men met iemands mogelijke dood rekening moet houden. En de man, met het norse uiterlijk, is Georgi M. Malenkow, die op het ogenblik de meest waarschijnlijke opvolger van Stalin als heerser over het enorme Sowjetrijk schijnt te zijn. Het beste bewijs, dat Malenkow tot grote hoogte gestegen is, ligt opgeslo ten in het feit dat hij werd uitverko ren om op 7 November de rede ter herdenking van de communistische re volutie uit te spreken. Sinds de oorlog was deze eer te beurt gevallen aan A. A. Zhdanow en V. M. Molotow, toen hun sterren het meest schitterden. Zhdanows ster is verbleekt bij zijn dood. Molotows ster is nog niet geheel verbleekt geen van de deskundigen meent, dat hij voor goed heeft afge daan. Maar er zijn tekenen, die er op wijzen, dat de vroegere minister van Buitenlandse Zaken op het ogenblik niet bijzonder in de gunst van Stalin staat. En een ander bewijs Ma lenkow heeft Molotow verdrongen van de ereplaats naast de dictator op de meest recente foto van de leden van het Politburo. In ieder geval is Malenkow, die 47 jaar oud is (Molotow nadert zijn zes tigste verjaardag), op het ogenblik één van het halve dozijn sleutelfiguren in de wereld en het is daarom tijd eens na te gaan, wat voor soort man hij is. Het antwoord geeft weinig uitsluitsel, zoals alles wat met het Kremlin ver band houdt. Maar de gegevens van de inlichtingendiensten schijnen aan te to nen, dat hij, zoveel als een man op 'n ander gelijken kan, het evenbeeld van Stalin is. Malenkow begon zijn car rière in de twintiger jaren, toen hij Stalin diende als particulier secretaris en sinds die tijd heeft hij consequent alle manieren en zelfs de kleding, met inbegrip van het korte soldatenjasje en de eenvoudige pet, nageaapt. Handige man van de daad. Evenals Stalin is Malenkow geen theoreticus of intellectueel. Hij is een man van de daad, in staat tot handig manoeuvreren en heeft, ook weer evenals Stalin, zijn macht te danken aan het vermogen, communisten een ambt toe te wijzen. Zijn macht is niet beperkt tot de Sowjetunle. Hij is de leider geweest van de buitenlandse af deling van het communistisch centrale comité. Buitenlandse communisten, die een bezoek aan Moskou brengen, ver geten nooit hun opwachting bij Malen kow te maken en volgens de getuigenis van Igor Goezenko (in de Canadese spionnage-affaire) is hij naast Stalin de leider van het internationale com munistische apparaat. Malenkows snelle opgang dateert van de eerste grote zuiveringsacties, waarin hij een belangrijke rol speelde. Deze acties maakten ruimte genoeg aan de top. De keerpunten in zijn loopbaan zijn gekenmerkt door twee redevoeringen. In de eerste, gehouden in Februari 1941, deed hij een scherpe aanval op de leiders van het Russische transportwezen en de industrie. Dit was de inleiding tot een nieuwe zuive ring en tot Malenkows lidmaatschap van het Politburo. In de tweede toe spraak, gehouden in het begin van '46, dreef Malenkow de spot met al te or thodoxe Marxisten, „lieden, die een tekst van Marx of Lenin voor iedere gelegenheid klaar hebben". Deze rede werd gevolgd door Zhdanows fanatiek drijven naar een strikte ideologische orthodoxie enMalenkows verdwij ning naar de achtergrond voor de tijd van twee jaar. De wedergeboorte van Malenkow viel samen met de dood van Zhdanow in Augustus 1948 en met maarschalk Tito's rebellie tegen het Kremlin. Volgens d» rapporten van verschillende inlichtingendiensten zou Malenkow zich hebben verzet tegen Zhdanows plannen tot bestraffing van Tito, die geen terugweg openlieten. Niet „gematigd". Toch is er geen enkel bewijs, dat Ma lenkow een „gematigde" figuur is te genover het „extremisme" van een Zhdanow. Zijn geschillen met Zhdanow hadden betrekking op de middelen, niet op het doel. Gelijk Stalin is Malenkow alleen geïnteresseerd in macht. „Het is geen geheim, dat zelfs onze vrienden ons respecteren, omdat wij sterk zijn", heeft Malenkow herhaaldelijk ver klaard. Derhalve is hij geïnteresseerd in ,de Marxistische ideologie als een in strument van macht. Ook in dit opzicht heeft hij veel van Stalin weg. En men neemt aan, dat hij heeft kunnen opklim men tot de positie van Stalins eerste favoriet niet omdat hij een voorstander van gematigdheid zou zijn, maar omdat hij steeds gepleit heeft voor een inner lijke militaire en industriële versterking van de Sowjetunie, zonder welke elk buitenlands avontuur in zijn ogen te riskant is. Een feit is, dat er geen „gematigde" lieden in het Kremlin zitten. Het is nog steeds mogelijk, dat wanneer Sta lin overlijdt, een hevige binnenlandse strijd om de macht zal uitbreken en dat deze strijd de Sowjet-politiek ge heel zal veranderen. Maar het wordt thans veel waarschijnlijker geacht, dat de bittere worsteling, in welker greep de wereld zich sinds 1945 bevindt, geen jaren, maar generaties zal voortduren of Stalins macht nu wordt geërfd door Malenkow, door Molotow of door een ander. Het vliegtuigmoederschip „Ocean" van de Britse marine is uit Devon- port vertrokken met marine perso neel aan boord, dat de diensttijd aan de Middellandse Zee, in Singa pore en het Verre Oosten moet doorbrengen. Op de terugreis be gin volgend jaar zal de „Ocean" manschap pen meenemen, die hun diensttijd overzee hebben voltooid. Dr. Frietema over agrarische samenwerking Bijna tweehonderd land- en tuinbou wers, bestuursleden van verschillende boerenorganisaties, waren gistermorgen naar Alkmaar getogen om daar te luis teren naar de rede, die dr. H. J. Friete- ma in „Het Gulden Vlies" uitsprak voor de aan- en verkoop-coöperatie van land- en tuinbouwbenodigdheden. Dr. Frietema begon zijn lezing met de verklaring, dat hij een gedachten- «rvaseling over de coöperatie van groot belang achtte, omdat nog vele misver standen bestaan ten aanzien van de saatschappelijke betekenis van de coöperatie. Bovendien droeg de verga dering het karakter van kadervorming. In wezen is er een tegenstrijdigheid bij de vorming van coöperaties, zo be toogde de heer Frietema. De coöperatie neigt naar het collectivisme, hoewel de maatschappij van oudsher overhelt naar het individualisme. Het zijn boeren ge weest, die in de tachtiger jaren de co- operatie oprichtten. Zij wilden hierme de geenszins de grondslagen van de maatschappij aantasten. Zij voelden niets voor het toen opkomende socialis me, omdat dit zich tegen de onderne mers en in zekere zin dus ook tegen de boer richtte. De boer was intuïtief voor vrije concurrentie en dat is nu eigen lijk nog het geval. De boeren die des tijds de coöperaties oprichtten, wens ten boer te zijn en te blijven, doch ze zijn niettemin in de loop der tijden naast boer ook handelaar, industrieel en bankier geworden. Dit was tegen hun wereldbeschouwing in en zij deden het dan ook uit noodzaak. Er waren twee redenen; in de eerste plaats de agra rische crisis die Europa destijds teister de en die velen tot de bedelstaf dreig de te brengen en ten tweede de grote credietbehoefte. Vaak moest men de oogst ontijdig verkopen om aan geld te komen. De grote banken waren niet ge schikt hier hulp te bieden. De behoeftige boeren deden een be roep op hun kapitaalkrachtige collega's en samen richtte men de Coöperatieve Boerenleenbank op. Aangezien de leden onbeperkt aansprakelijk waren, was dit voor de kapitaalkrachtige boeren een hele onderneming. De oprichting van de Boerenleenbank is een sterk staaltje van solidariteit die respect afdwingt, zo zeide de heer Frietema, die voortgaan de nog verscheidene coöperatieve on dernemingen onder de loupe nam, waar bij hij vooral wees op 't belang van eigen zuivelfabrieken. Hierdoor is voorko men, dat de boer sterk afhankelijk is van degenen, die de particuliere fabrie ken exploiteren. De tuinbouwveilingen zijn opgericht om de concurrentie hevi ger te maken. Door concentratie van de vraag en concentratie van het aan bod kreeg men de marktprijs. Er is door het samengaan van de landbouwers en tuinders een zeer gro te correctieve werking uitgegaan op toestanden die dringend ver betering behoefden. Deze correctie is niet alleen van grote invloed geweest op de gehele boerenstand, doch tevens op de gehele maatschappij. Men kwam langzamerhand tot scherpe eisen ten aanzien van het sorteren van kwaliteit, waardoor deze automatisch werd ver hoogd. Zo ging men in de zuivelfabrie ken uitbetalen naar de kwaliteit van de melk en speciaal naar het vetgehalte. Door coöperatie voorkomt men afhan kelijkheid van andere bevolkingsgroe pen en daarom kan zij ook nu niet, nu de correctie grotendeels geschied is, op geheven worden. De vrije concurrentie kan niet zo sterk meer hersteld worden als zij geweest is. Men denke slechts aan de verhouding margarine-boter en rietsuiker-bietsuiker. De heer Friete ma achtte het bestaan van een stands organisatie van groot belang, doch daarachter moet de coöperatie staan, daar anders de gesprekken tussen de standsorganisatie en de minister van weinig belang zouden zijn. Landbouwcoöperaties zijn overal in de wereld in toepassing gebracht. Zo heeft men in Amerika een aankoop coöperatie voor olie voor de vele tractoren die in dit land in gebruik zijn Toen bleek, dat men de olie ook gezamenlijk nog niet goedkoop kon be trekken, richtte men zelf boortorens en raffinaderijen op. Dit systeem werd een waar succes. Een te sterke centralisatie achtte de heer Frietema onjuist. Hij was van mening, dat men in geen geval de plaatselijke verenigingen mag verwaar lozen. Spreker wilde zijn toehoorders speciaal de vier volgende punten in overweging geven: Men moet in sterke mate rationaal werken; er moet meer aandacht besteed worden aan propa ganda, men moet zich bezinnen op de plaatselijke zelfstandigheid en de aan sprakelijkheid en tenslotte de boeren moeten zelf hun coöperaties oprichten en besturen. In dit verband achtte spr. de kadervorming van het grootste be lang. „In Amerika steunt het Departement van Landbouw de boeren en speciaal de coöperaties in sterke mate. Wij zijn er trots op dat in ons land alles door eigen initiatief en zonder financiële steun van de overheid tot stand is ge komen", aldus besloot de heer Frie tema. Millioen Kerstpakketten naar Oost en West Dank zij de inspanning van het ge hele Nederlandse volk is de NIWIN in samenwerking met de Thuisfronten in de gelegenheid geweest om ook dit jaar alle militairen overzee en de bur gers, die onder gelijke omstandig heden een Kerstpakket toe te zenden. In totaal heeft de NIWIN er zijn vijf acties gevoerd een millioen pakketten verzonden naar Oost en West. Er zal opnieuw een NIWIN- loterij worden gehouden met als hoofdprijzen o.a. reizen naar Amerika. Egypte of een ander land, een luxe auto en een schaapskooi met schapen en een hond. Vrijdagmorgen omstreeks half vier zijn ten Oosten van Deventer twee goederentreinen op elkaar gereden. De locomotief van de ene en een aantal wagens van de andere trein werden volkomen vernield. Per soonlijke ongelukken deden zich niet voor. Men vermoedt, dat de machinist van de lange, zwaar be laden trein niet heeft gezien, dat het sein op onveilig stond. De ravage. K. ter Laan, „De boer in de Groninger etteren", uitgave Engelhard, Van Embden Co., Amsterdam. Zo langzamerhand is het wel erkend, dat er in de Groningse taal heel veel en daaronder veel goed geschre ven is: gedichten, romans, toneelwer ken, en uit alles spreekt de Groninger geest, het Groningse karakter, voor namelijk doordat de schrijvers uit ver schillende delen der provincie voort kwamen, zowel uit de stad als van het platteland, ja voornamelijk fvan het platteland. Deze schrijvers waren advocaten, dominees, boeren, onderwij zers en ook verschillende vrouwen. Wie van de Groningers heeft b.v. nog niet gehoord (en gelezen) van Sien Jense- ma, Jant Nienhuis, mevr. De Haas Okken en mevr. HamstraVos, om er maar enkelen te noemen. Ja, de Gro ninger literatuur is rijk, ernst en hu mor is er in te vinden en het is op vallend hoeveel er over boeren en het boerenleven is geschreven, wat na tuurlijk zijn oorzaak vindt in de grote rol, die de boer al sinds eeuwen in Groningerland heeft gespeeld. En nu is het de grote verdienste van K. ter Laan zelf een „echte Grun- neger", die al heel veel in het Gro nings heeft geschreven, men denke slechts aan zijn Groninger woorden boek dat hij in „De boer in de Gro ninger letteren" na een waardevolle „Inleiding" van 'n vijftigtal schrijvers een hen kenmerkend stuk heeft opge nomen met een korte biografie van de schrijver. Het is daardoor een rijk boek geworden, dat een sieraad is voor de boekenkast van elke Groninger en van allen, die iets willen weten van het leven in onze noordelijkste provincie. D. A. van Hilten: „Van capitu latie tot capitulatie". Uitg. Sijthoff, Leiden. Dit schitterend uitgegeven, rijk- geïllustreerde werk van de generaal- majoor van de generale staf b.d. D. A. van Hilten kan men zonder de min ste aarzeling het beste boek noemen, dat totdusver over de oorlog en de bezetting is verschenen. Enerzijds ls dat een gevolg van de grote deskun digheid van de schrijver, anderzijds van de diepgaande studie, die hij van 't onderwerp maakte, waarbij hij, in overleg met de geallieerde autoritei ten, met niet minder dan dertig Duit se generaals sprak. Generaal Van Hil ten heeft zoveel mogelijk de krijgs verrichtingen gezien zowel van geal lieerde als van Duitse zijde. Tal van kaarten verduidelijken de tekst. Zeer objectief is zijn beschrijving van de Duitse handelingen in de bezettings tijd. Aan het slot van het 327 pagina's tellende werk wordt bijzondere aan dacht besteed aan de B. S. en de Irene-brigade. Het boek is een stuk zeer waardevolle geschiedschrijving geworden. Het Postzegelboek Van dit „Handboek" voor de post zegelverzamelaar, door J. D. van Brink, in leven hoofdredacteur van 't Nederlands Maandblad voor Philatelie, is thans de vijfde druk verschenen bij Hollandia, Baarn. Deze vijfde druk, weke herzien is door de heer R. Boe- kema, maakt eigenlijk elk verder commentaar overbodig, want dit Post zegelboek, dat zowel voor de begin nende verzamelaar als voor de meer gevorderden van zeer groot belang is, voorziet in een behoefte. Er is voor elke belangstellende, en dat hoeft zelfs niet eens een verzamelaar te wezen, veel uit te leren en de talloze illustra ties op kunstdrukpapier verluchten en verduidelijken de zeer interessante tekst op passende wijze.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1949 | | pagina 8