Bij „De Fransman" groeit een machtig werk
Tas?
Piepkuikens
T. J. v. Houten
Wiegman
ISTRIKKERS
J. H. Geels
I -
f6-
Fa. J. (Millon
MIENT 27
Vissen
Dierbenodigdiieden
Vogels, etc,
OUWEHAND'S
r
Vijf Mei
U zoekt de grootste keus in
ALKMAAR LANGESTRAAT
'n Nieuwe
„Waterleiding" zorgt
voor haar klanten
Z° IS THANS dus de situatie. De
pulsen dansen op en neer in de
buizen, de bulldozers bijten zich grom
mend een weg door massa's duinzand.
En een enkele boomstronk, die ze op
hun pad tegen komen drukken ze zon
der enige moeite mee. Draglines en
graafmachines ronken tussen de ber
kenbosjes en het struikgewas. Om de
Fransman klinkt het lied van de ar
beid. Arbeid, die gedaan moet worden
om u en uw buren van water te voor
zien. Grote vakkennis gaat gepaard
aan zorgzame handelingen, om te
voorkomen, dat de natuur geweld zal
worden aangedaan. Dag in dag uit
zijn de technici, de hydrologen, de
mensen van „Terreinen" in het duin.
Uw kraan moet blijven lopen. Maar
welk een werk, welke een moeite, welk
een zorgen ook, voor het zover is. U
mag dan thuis geen meter in uw lei
ding hebben en daarom wat noncha
lanter met uw water omgaan, het
P.W.N. merkt het wel degeigk als ge
zorgeloos handelt. Als het frisse duin
water eindelijk op het hoofdpompsta
tion is belucht, om het ijzer eruit te
krijgen, als het gefiltreerd is en bac
teriologisch is gezuiverd, als het de
kelders is gepasseerd en via de pompen
de verbruikers heeft bereikt, dan zet
gij uw kraan open.
LAATSTE NIEUWS
Warmenhuizen
Die vindt U natuurlijk bij
nu
95
Boodschaptas
f2.75
Reistassen
en
Koffers
Afslag
Varkensvlees
i
JAflTHBEN
KOEKEN
heeft koopjes
Nieuwste Philips Radio met
visserijgolf 225.
Nilfisk (wereldmerk) stof
zuigers en andere
bekende merken.
Eigen
service répara
tiebedrijf voor Radio
stofzuigers en electi
huishoudelijke artikelen
Spec. afd. gramofoonplaten
DAGBLAD
RECLAME
rs f
DONDERDAG 4 MEI 1950
Machinegedruis in Bergens duinen
Van buizen en pijpenpompen en pulsen
J-JEBT U ZICH WEL EENS AFGEVRAAGD, als ge de kraan opendraait om
wat water voor de thee te tappen, of Uw bad gereed te maken, waar dat
water feitelijk vandaan komt? Hebt ge IJ wel eens gerealiseerd, welk een
ontzagiyke hoeveelheid arbeid verzet moet worden, welk een organisatie dag
en nacht in bedrijf moet zijn, om U en Uw stad-en dorpsgenoten dat water
te verschaffen? U bent waarachtig niet alleen. Het Provinciaal Waterlef
dlngbedryf van Noord-Holland voorziet honderdtien gemeenten van water.
En behalve het Uwe, zijn er nog, om een rond getal te gebruiken, honderd-
achtentwintig duizend andere Noordhollandse gezinnen, die ettelyke malen
per dag hun kraan open zetten. Dan gebeurt alles verder van zelf, dacht U?
Niets is minder waar! Het P.W.N. heeft aan U en Uw honderdachtentwintig-
duizend medegebruikende gezinnen de handen vol.
JN HET DEEL VAN het voorzie-
ningsgebeid, dat ten Noorden van
het Noordzeekanaal ligt, heeft het
bedrijf 3 pompinstallaties, n.l. in Wijk
aan Zee, in Castricum en in Bergen.
Deze verzetten tezamen per paar on
geveer achttien millioen kubieke me
ter water en Bergen alleen al produ
ceert daarvan acht millioen kubiek.
Wat een getallen! Rekent XT eens op
uw gemak uit hoeveel emmers water
van tien liter U uit acht millioen ku
bieke meters kunt halen. Gjj zult dan
niet meer zo ondoordacht uw kraan
laten lopen om een flesje limonade te
koelen, zoals ge in de zomer zo vaak
doet. Ook zult ge dan niet meer de
dwaze methode volgen om in de win
ter, als het vriest, uw kraan open te
zetten, omdat ge bang zjjt, dat de lei
ding zal bevriezen. Heus, dat helpt
toch niet. Aftappen en dat is mo-
geljjk bij een doelmatig aangelegde lei
ding is veel afdoender en stelt het
P.W.N. niet voor zulke ontzaglijke
problemen.
\\/ANT DAT WATER uit uw kraan,
waarin ge uw spinazie wast, waar
mee ge thee zet, of uw bad laat vol
lopen, is regenwater. Het P.W.N. kan
geen water MAKEN, het kan het al
leen voor u oppompen en door dikke
buizen bij u thuis brengen. En de re
genval hebben de ingenieurs van de
waterleiding gelukkig niet in de
hand, hoe knap ze ook zijn. Toch moet
Machtige buizen reiken tot onder
de kleilaag. Zestien boorstellingen
staan in het duin.
het pompstation in Bergen zorgen,
dat alle particulieren, alle bedrijven
en bedrijfjes ten Noorden van de lijn
AlkmaarHoorn gemiddeld zo een
22.000 M3 water per dag tot hun be
schikking hebben. Soms wat meer,
soms wat minder, variërend van acht
tien tot dertigduizend kubiek. Daar
toe beschikt het P.W.N. over vijfdui
zend hectaren duinterrein, waarvan in
Bergen tot voor kort tweehonderdvijf
tig hectaren. Dat bleek niet voldoen
de, want het waterverbruik neemt
steeds toe. Het neemt zelfs zó sterk
toe, dat men eerlang zal moeten om
zien naar andere methoden van water
winning. Men kan nu eenmaal niet
ongelimiteerd water onttrekken aan
de duinen, zonder schade te berokke
nen aan de biologische-, aan de land
schappelijke structuur van het duin
landschap. Zolang een andere metho
de nog niet kan worden gevolgd, is 't
P.W.N. aangewezen op de duinen.
Daarom zijn onlangs achthonderd hec
taren in Bergen overgenomen van de
Exploitatie-Maatschappij, zodat nu
met uitzondering van een terrein in
Egmond alle duinen van de Zuidgrens
van het Staatsbosbeheer tot het
Noordzeekanaal eigendom zijn van de
Provincie Noord-Holland. In dat nieuw
verworven terrein nu gaat men twee
nieuwe onderstations bouwen, één bg
de Fransman, in het zogenaamde
„Oude Zandgat" en één bij het Rus
senduin.
Dat werk wordt uitgevoerd door de
technische dienst van het P.W.N. tn
nauwe samenwerking met de Dienst
der Terreinen. Wij zeiden 't reeds: het
landschapsschoon moet behouden blij
ven. De ingenieurs van de waterlei
ding zijn geen vandalen. Zij moeten
hun werk doen; zij moeten misschien
een heel duin laten afgraven. Maat
zij brengen alles weer keurig in orde.
Als het het landschap ten goede
komt, zien zij er niet tegen op, zo n
duin eenvoudig weer op zijn plaats ce
zetten. Soms ook doen ze dat niet.
Kijkt u eens bij de Fransman, even
voorbij de splitsing aan de rechtei
kant van de weg. Daar zat geen diep
te in het landschap. Het P.W.N. groei
een duin weg en ziet: een schoon pa
norarna, met een fraaie „coulissen
werking" van enkele lage duinen op
de voorgrond was het resultaat Iede
re natuurliefhebber zal getuigen, dat
Bulldozers bijten zich grommend
een weg door het duinzand.
dit plekje aan schoonheid heeft ge
wonnen. En de ingenieurs van het
P.W.N. zien dat ook. Zij hebben een
open oog voor de natuur. Zij zijn met
de natuur vergroeid. En zrj zijn big
met deze winst, die zij nolens volens
hebben geboekt. Stelt u zich gerust,
gij Bergenaren, gij touristen uit an
dere oorden van de provincie, uw
natuurschoon wordt niet belaagd. In
tegendeel, het wordt beschermd waar
dit maar mogelijk is.
De technische zjjde.
\\TAT GEBEURT ER NU precies bij
de Fransman, bij het Russenduin?
Wij hebben onder de deskundige lei
ding van de hoofdingenieur Schneider
enkele uren door het duin gedwaald
en wij hebben het werk bekeken. In 't
kort komt het hierop neer: in het
duinterrein staan zestien boorstellin
gen, waarmee de putten worden ge
boord. Op deze putten worden straks
de zuigleidingen aangesloten, via wel
ke kleine pompstations het water op
pompen en het brengen naar hei
hoofdpompstation. De leidingen ko
men te liggen in het grondwater.
Daartoe worden eerst zogenaamde
droge kanalen gegraven. Zware bull
dozers doen thans in één dag het werk,
waarvoor vroeger drie weken nodig
waren. Toen immers moest alles met
de schop en de kruiwagen gebeuren.
Om de kanalen droog te houden, wordt
door middel van tijdelijk pompen het
grondwaterpeil omlaag gebracht. La
ter, als de leidingen, soms van giet
ijzer, soms van gewapend beton,
soms ook van asbest-cement, gelegd
zijn, stopt men het pompen en het
grondwater herneemt zijn oorspron
kelijk peil.
Waar zand wordt weggegraven,
worden de duinen tegen verstuiven
beschermd door stro of door takken.
Straks wordt nieuwe helm geplant als
definitieve beschutting. Zo kan men,
naarmate het graafwerk vordert, ook
regelmatig mannen in het duin zien,
die met de restauratie bezig zijn. Maar
pas over een paar jaar zal men kun
nen zien, hoe goed deze mannen hun
werk hebben gedaan. Pas over enkele
jaren zal het mogelyk zijn te constate
ren. dat het landschapsschoon onge
rept bleef, ja, zelfs hier en daar aan
pracht heeft gewonnen.
Boorstellingen.
Bij de boorstellingen, waar boor
meesters de leiding hebben, drukken
zwaarbelaste hefbomen de buizen in
het zand, tot zij stuiten op een hier
aanwezige kleilaag, een laag, die op
vele plaatsen een dikte heeft van ze
ventien meter. In de buis wordt onop
houdelijk een zgn. puls op en neer ge
haald, die door middel van een klep
aan de onderzijde het zand uit het in
wendige van de buis naar de opper
vlakte brengt. Door grondmonsters
kan men de structuur van de bodem
prachtig nagaan. Achtereenvolgens
passeent de buis zand, twintig centi
meter veen (ongeveer op A.P. gele
gen), weer zand. dan de kleilaag en
ten slotte grof zand. In deze laatste
laag nu wordt straks het filter aan
gebracht, dat bestaat uit een kope
ren buis met sleuven, waaromheen
grint gestort wordt. Als mei?'een ze
kere diepte heeft bereikt is het no
dig, in de buis een dunnere aan te
brengen, die dus niet de wrijving van
de bovenste lagen heeft te overwin
nen. Later worden de buizen getrok
ken en wat overblijft is het filter met
daarop aangesloten een zuigbuis. Men
hoort wel eens de mening verkondi
gen, dat het P.W.N. zóveel water aan
de duinen onttrekt, dat plantengroei
onmogelijk zou worden, dat er met
andere woorden een soort roofbouw
wordt gepleegd. Niets is minder waar.
In de eerste plaats staat de reeds
eerder genoemde samenwerking tus
sen technici en „Terreinen" borg voor
het tegendeel, gepaard aan de liefde
voor de natuur, die iedere employé
van hoog tot laag eigen is, maar bo
vendien is daar de kleilaag. Gebleken
is namelijk, dat het regenwater niet
door deze kleilaag heen zakt. Dit be
tekent dus, dat de zgn. bovenwater
stand niet te veel zal lgden en dat bo
men, struiken en andere planten geen
nadeel ondervinden. Men pompt na
melijk het water van onder de laag
klei weg. Dit is mogelijk, doordat de
laag niet ononderbroken doorloopt,
maar begrensd is, zodat het regen
water gelegenheid heeft om de laag
heen te sijpelen. En dit „diepwater"
is het, dat gepompt wordt.
Geologie.
De geologen zijn maar wat blij met
dit karwei, want herhaaldelijk komt
het voor, dat bij het boren vondsten
naar boven komen, stukken hout,
veen, beenderen, die men opzendt
voor onderzoek. Aan zo'n stuk hout
weet men precies de boomsoort te be
palen en daarmee vast te stellen, wel
ke plantengroei er destijds in deze
streek moet hebben overheerst. Reeds
lang heeft men zo kunnen uitmaken,
dat deze stukken hout dateren uit de
eik-berkenbos-periode, die de geologen
quercus-betula-periode noemen. Soms
ook vindt men beenderen van paar
den, runderen en zelfs van walvissen.
Zeer onlangs nog kwam van een diep
te van 57 meter-AP een stuk kies
naar boven, dat wel iets weg heeft
van een mammouthkies. Een deskun
dig onderzoek zal moeten uitmaken,
of deze vermoedens juist zijn.
Nu ge dit allemaal weet en nu wij
u verteld hebben van alles, wat wg
in dit korte bestek maar konden ver
tellen, zult ge hopenlijk beseffen, wat
zorgeloosheid voor het P.W.N. bete
kent. En zeker zult ge als goed wa
terverbruiker, daarnaar handelen.
(Ongecorrigeerd)
Koninklijk paar naar Drente
en Groningen
H.M. de Koningin en Z.K.H. de Prins
der Nederlanden hebben het voor
nemen op 1 en 2 Juni een officieel
bezoek te brengen aan de provincie
Drente en op 20 en 21 Juni aan de
provincie Groningen.
Graafmachines maken het droge kanaal voor de leiding. Duidelijk is te zien,
hoe het duinzand met stro en takken tegen verstuiven wordt beschermd.
Levensschaduwen
In zaal Slikker voerde de toneelver
eniging V. O. P. dezer dagen het to
neelspel „Levensschaduwen" van Joh.
van Ekelen op. Dit stuk geeft de moei
lijkheden weer van de industrieel
Volmars, die in financiële moeilijk
heden geraakt is. De zorgen worden
nog groter als hij bezoek krijgt van
zijn broer Bart, een echte zeebonk die
geen blad voor de mond neemt, doch
die een hart van goud heeft. Tegen de
verwachtingen in blijkt Bart de man
te zijn die de familie voor de onder
gang behoedt en door wiens optreden
alles weer in het reine komt.
CENTRALE VEILINGVERENIGING
WARMENHUIZEN EN OMSTREKEN
De algemene vergadering van de Cen
trale zal Woensdagmiddag om twee uur in
De Moriaan worden gehouden. De reke
ning over 1949 sluit in ontvangst en uit
gaaf met 117.979,41. Het saldo bedroeg
op 31 December 1949 8.239.93. Uit de
verlies- en winstrekening blijkt, dat het
saldo-winst over 1949 439,77 bedraagt.
De begroting voor 1950 ziet er als volgt
uit. baten en lasten 42.540 (onvoorzien
2 250).
De Anti-Trekhondenbond heeft
een open brief ger'cht aan de regering
en de Staten-Generaal, waarin wordt
verzocht, het gebruik van honden als
trekdier te verbieden. Dit zou binnen
een jaar moeten geschieden.
Zo mogen wij thans weer in eenvoud gedenken,
Hoe vijf jaar geleden ons land werd bevrijd
En Holland voor 't eerst weer zijn driekleur zag wapp'ren,
Na vijf jaar vervolging, verdrukking en strijd.
't Was vreugde en blijdschap alom in den lande,-
Omdat wij van 't oorlogsjuk waren verlost,
Maar nooit mag vergeten, dat deze bevrijding
Ons stromen van tranen en bloed heeft gekost.
Hoe vers ligt dit alles nog in ons geheugen,
Nog schrijnen de wonden in menige ziel
En denkt men met eerbied en stille ontroering
Aan hem en aan haar, die voor 't Vaderland viel.
Zij gaven hun vrijheid, hun goed en hun leven,
In rotsvast vertrouwen, dat eenmaal ons land,
't Zij vroeg dan wel later, toch eens zou herrijzen,
De Kroon weer zou zijn in rechtmatige hand.
En sedert die dag zijn vijf jaren verlopen.
Helaas hebben zij ons nog steeds niet gebracht
De rust en de vrede, het recht en de blijdschap,
Die men in die jaren zozeer had verwacht.
Weer is er verdeeldheid aan schier alle zijden,
Weer wordt er gekankerd, gezwendeld, geroofd,
En 't laaiende vuur van de dag der bevrijding
Is jammer genoeg bij zovelen gedoofd.
En toch willen wij nu de moed niet verliezen,
De dompers en klagers en kank'raars ten spijt.
Wij willen den volke met daden weer tonen
Dat wij niet voor niets vóór vijf jaar zijn bevrijd.
Vooruit in God's kracht! zij de wekroep voor allen,
De hand aan de ploeg en verdeeldheid op zij,
Zo kunnen wij toch met elkander gaan vieren
De dag der bevrijding, de Vijfde van Mei.
JABSON
Japonnen en Mantels
MEIJER
Grote keuze
Nieuwste modellen
Schoutenstraat 6
Alkmaar, Telef. 3987
FRICANDEAU, per '-li
MAGERE LAPPEN
DOORR. LAPPEN
CARBONADEN
VETTE LAPPEN
GEHAKT
SAUCIJSJES
GEHAKT, half om
VET GER. SPEK
per 2-/2 kg
GEMALEN SPEK
per 21/» kg.
RAUWE REUZEL
per 2a/a kg
METWORST
Magdalenenstraat
hoek Achterstraat.
ikg 1.40
1.35
1.15
1.25
1.10
1.30
1.15
1.00
1.20
1.10
1.00
95
1.00
95
1.00
ZE ZIJN ER WEER
KLEIN EN GROOT
Concurrerende prijzen
Limmerhoek 22. Telef. 3888
Einde van de Laat.
AvaOf houten Went/lampje 13.90
Mooie |K*p f 16-50
IWli|IIIBI)lllllllll||llllillW,U»ll
Pracht Salonlamp f 31.50
Nleuwendijk 87 Amsterdam
OP DE
Ml ENT 16 ALKMAAR
All*s Woon
JODIU
inhoud 25 stuks 1.
BAKKERIJ
Mient 4. Tel. 2569
t.o. de Vismarkt Alkmaar
Borrelglaasjes vanaf 29 ct.
Kop en schotels, m. décor 89
Diepe borden, m. décor 68
Ontbijtbordjes, m. décor 59
Diepe borden, wit 38
Aardappelschalen 98
Emaille schalen,
div. maten vanaf 75 ct.
Emaille po's vanaf 1.25
Emaille afwasbakjes 2.45
Alum, steelpannen 1.45
Broodtrommels,
emaille 6.95
Emaille emmers v.a. 2.75
Zinken emmers 2.25
Koektrommels,
met décor 1.10
Kastpapier, div. kleuren
per rol vanaf 20 ct.
Kastpapier, m. gekl. rand,
12 vel 35 ct.
Kastrand, per rol 18 ct.
K.T.S.-bussen 3 stuks 1.65
Petroleumlampjes 2.75
Nieuwe collectie portretstan
daards, alle maten, met gesl.
glas, reeds vanaf 98 ct.
Kop en schotels „voor Moe
der" reeds vanaf 1.-
Tollen, knikkers, kippenrin
gen, ballen, lampions 35 ct.
Stenen po's gr. maat 1.98
KWALITEIT
weer als vroeger!
TAFELLAKENS,
wit damast 130-160 5.75
extra mooi 7.60
LAKENS
150235, prima 8.90
Idem, 160—235 10.15
BESTE SLOPEN 3.-, 2.69
BADDOEKEN,
vanaf 1.49
BADHANDJES 39 ct.
Grote keus THEEDOEKEN
vanaf 69 ct.
I Hoofd-kies
1 pijn o! eer kou ol I
griep onder de leder.
MIJN HA ROT's
POEDERS
[helpen U er al. Dooi 45 et I
PAYGLOP 10. Tel. 2056
VJ
RITSEVOORT 23
Telef. 2359
AARDAPPELEN,
GROENTEN,
FRUIT en
CONSERVEN
Diepvries
GROENTEN
en FRUIT
PRIMEURS
DE BESTE f
RtCLAME
