Voor wien de klok luidi" Een jaar in het nieuwe vaderland „De kip van de zee" bracht arme vissers welvaart Teleurstellingen in 't buitenland Vast geloof in het doel kan alle moeilijkheden overwinnen Wij zijn onze ouaers Gloeiende lava over Hawaii Broadway-sier irok mei haar man naar onbewoond eiland Vijf mensen gingen naar Canada (23) ZATERDAG 10 JUNI 1950 DE DERTIENDE JUNI 1949 kwamen wij op de plaats van bestemming aan. Nu, een jaar later, kunnen wij de zaken een beetje overzien en dit kunnen wij in eerste plaats vaststellen: het was voor vader en moeder een moeilijk, heel moeilijk jaar. O, ja we zijn vooruit gekomen en ik behoef onze aardse bezittin gen niet te herhalen, maar dit cijfert die miserabele tijden, die „diepte-punten" niet weg waarin we zo dikwijls verzeild zijn geraakt. Die hebben indruk ge maakt en die hebben ook niet nagelaten hun stempel te drukken op ons en op onze herinneringen. De eigenlijke betekenis van het emigreren dringt nu pas volledig tot ons door. Met alle facetten van het landverhuizen zijn we geconfron teerd, vele voetangelsen klemmen hebben we ingetrapt en ontlopen, maar 'n grote zegen hebben wij tot nu toe op onze weg mee gehad, de zegen van het gezond zijn, want op je handen en op je hersenen ben je aangewezen, dat geldt voor ieder en dat houdt ook in, dat zowel de start als de mogelijkheden voor ieder gezond mens dezelfde zijn en dat is onze tweede conclusie na dit proefjaar, een conclusie, die meehelpt ons werken en doorzetten rechtvaardigt. ii/.. pronken tegen de hellingen. En niet alleen de boomgaarden, maar alles wat groeit, geurt en bloesemt en een pa radijs op aarde tovert. Moeder, Artje, Dickie, Liesje en ik gaan wat gras snijden voor de koe om tijdens het melken te voeren. Maar de eigenlijke reden is wel het voor een poosje bezig zijn in het malse lange gras onder bloeiende vruchtbomen. We zitten dan ook al gauw „op 't werk" en genie ten van de omgeving, de bomen, bloe men, de prachtige grote en kleine vlinders en van het prachtige uitzicht, dat we van hieruit hebben. 't Is alles zo logisch en zo vredig, zo midden op deze Zondagse Zaterdag. Van deze prettige, ernstige ogenblik ken moesten er meer zijn. Wat moet dit toch allemaal nieuw zijn voor moe der. Net zoals vaders leven is ook moeders leven zo geheel vergroeid met alles wat Hollands is. 't Is geen logeren geweest, waarvan men na een poosje weer opgemonterd thuis komt, nee, in de verste verte niet. 't Is een ontwortelen geweest, een vol ledige verandering, die geen „ter heeft, doch slechts aanpassen en dc-ir- zijn onze ouders veel dank verschuldigd CEN SNERPENDE STOOMFLUIT over- stemt met bruut geweld de zachte voorjaarsgeluiden op deze zonnige lente morgen. Temeer doet dit geluid onpret tig aan, omdat dit stuk ijzer het onver biddelijke commando voert over al die hollende en dravende meisjes, die, op geschrikt door het eerste gebrul, zich haasten om binnen te zijn vóór het tweede en laatste signaal. Tenminste één minuut voor de tijd moet je nummer op de werkklok wor den ingedrukt, overtreding binnen het kwartier kost je een kwartier. En zo huppel je de dag door, de dagen en weken, die van kwartieren en uren aan elkaar geknoopt zijn. En die stom me fluit brult maar, zonder ook maar eens de baard in z'n keel te krijgen of ten minste ook maar enigszins te ver anderen van toon. UR IS VEEL VERANDERD. Het leven van alle dag is een houten schema geworden met scharnierende hoeken, dagdiensten, namiddag- en nachtdien sten, Zondagdiensten, slaap- en eet- diensten en maar dollars verdienen en verteren. Van boerenknecht tot spoorwegman: een moeilijke promotie. De dagen lijken grenzen gekregen te hebben, het voorjaar, het hooptepunt van jaar voor de plattelander, gaat als een geluidloze film voorbij. In de tussentijd is bovendien Dirk uitgezonden naar een ander gehucht op een 60 mijl uit Revelstoke, acht huizen, een eethuis en een werkplaats, alles tesamen hetende Beavermouth. En een 60 mijl ten Z.W., in de groe ne Okanagan, woont de familie, daar groeit heel langzaam onze farm en bouwen vader, moeder en Artje ons „home", dat ons reeds lief is gewor den. Want op dit stukje grond is ons aller aandacht gevestigd. Een fris vrindje wuift over het lange gras, dat dan zilverig glanst. Een paar zwarte vogels met fel-rode schouders piepen een doordringend hoog geluid, terwijl een hele vlucht vreemde vogeltjes als een storm voorbijvliegt. Job, ons paard, staat lui te knikke_ bollen temidden van dit jubelende leven in deze zonnige Okanagan. Thuis logeren. 't YtfAS EEN VERRASSING, toen ik vlak voor de farm uit de bus stapte en deze nimmer volprezen weel de rondom mij zag. Na Gert en Dirk kwam ik voor een week-end te „loge ren" Ons huis is nog niet bewoonbaar en we wonen daarom nog in 't ge huurde huis. Onze buurman-huisbaas is een aardige, behulpzame Russisch- Canadees, die in Canada goed heeft geboerd. Maar hij is gewoon gebleven en hij maakt het leven dikwijls ge makkelijker door ons in zo vele kleine moeilijkheden behupzaam te zijn. Wat is het toch fijn zo nu en dan eens thuis te komen. Al die narigheid of beter ongerieflijkheid is op slag verdwenen. Weg met dat werk, waar ik zo'n hartgrondige hekel aan heb, voor een paar dagen niets dan frisse lentelucht in de bergen, waar de bloeiende boomgaarden als juwelen zetten vereist, een maken wat er van te maken valt, alleen en volledig ver trouwend op jezelf en je allernaas- ten. Veel is er dat ze moeten blijven missen en 't ligt alleen aan hun ,,wii' en aan hun lichameijke en geestelijke kracht of ze zich inderdaad hier zullen kunnen handhaven, zoals ze dat in Holland gedaan zouden hebben, 't Is veel, erg veel gevergd en wij jongeren, voor wie alles zo veel anders ligt, kun nen slechts werken en hopen, dat zij zullen slagen. Vaders gezicht is wat mager, maar zonverbrand en moeder? Moeders ha ren getuigen ervan, dat alles niet zo gemakkelijk was en is. Haar gezicht is ook gebruind, maar des te opvallender is het zilverig grijze haar. En bet her innert ons er telkens aan hoe mtzag- lijk veel we onze ouders verschuldigd ^ijn, tegenover hen, alswel tegenover ons zelf, op wie hun verwachtingen gericht zijn en dit sterkt ons op onze weg in ons nieuwe vaderland, waar ernst en goede wil geboden is. Conserven!abrieken werken op volle toeren (Van onze correspondent te Sydney) De geschiedenis van Nederlands Zui derzeevissers, die vroeger met botjes en scharretjes net een klein bestaantje bijeen konden brengen, doch voor wie de paling van het verzoete IJselmeer welvaart bracht, heeft zich min of meer herhaald aan de Zuid-Oostkust van het Australische werelddeel. Hier aan die prachtige, woeste zuid kust van Nieuw Zuid Wales met haar machtige rotsen en glinsterend witte stranden woonden in armelijke huisjes de kleine vissertjes, die met het van gen van vis voor de Australische tafels net de mond konden openhouden. Het vorig jaar echter werd er alleen in Nieuw Zuid Wales reeds voor 5 mil- lioen gulden aan vis in blik geleverd, hoofdzakelijk afkomstig van die vroeger zo armelijke vissersbevolking van de Zuidkust tonijn in blik, door de Amerikanen „de kip van de zee" ge noemd. De tonijn bracht welvaart. Het is haast net als met die vissers van Urk in de voormalige Zuiderzee. Kort geleden nog slechts de bezitters van kleine, aftandse bootjes hebben de 200 vissers van Eden moderne trawlers en voor tienduizenden guldens aan netten tot hun beschikking. Alles dank zij de tonijn. De tonijn en de Australische zalm, die zij nu op de open zee met hun mo derne schepen en netten vangen, ziet men echter nooit in de viswinkels van de grote steden. Alles gaat naar de kort geleden opgerichte conservenfa- brieken aan de kust. En hoeveel de vissers ook vangen, zij vragen voort durend om meer. Een vangst van een 60.000 zalmen per dag met een waarde van 15.000 gulden is nu voor zo'n Zuidkustvisser helemaal geen uitzondering. Evenmin als dagen van een 1000 tonijnen (en dat zijn knapen!) ter waarde van een 5000 gulden. Gedurende het afgelopen sei zoen want seizoenwerk is het in de visserij natuurlijk altijd vingen sommige gezinnen tientallen tonnen tonijn naast vele tienduizenden zal men. De paar duizend kisten zee-mul, die zij bovendien ophaalden, beteken den natuurlijk alleen maar een sigaren- centje. Een wonderlijke geschiedenis. Het is met die tonijnen een wonder lijke geschiedenis. In het seizoen, dat is 'van September tot December, hoef je hier maar een 4 tot 10 mijl van de kust te gaan. en je kan de tonnen to nijn eenvoudig niet -missen. In hectaren zeeoppervlakte beslaande scholen springen de „blauwvinnen", de ge streepte tonijnen, de zilver-tonijn en de „albacore" als messen boven het Binnenkort zal te Amsterdam de jeugdactie „ieder kind een dieren vriend", die reeds in verscheidene plaatsen in Nederland wordt ge voerd, beginnen. De bedoeling van deze campagne is de jeugd meer liefde voor het dier bij te brengen. Het komt nog tè vaak voor, dat vogelnestjes worden uitgehaald en huisdieren hardhandig behandeld en geplaagd worden. Deze foto toont U hoe de verhouding tussen kind en dier behoort te zijn. water. Zo zeker als een uurwerk komen zij iedere lente (zuidelijk halfrond lente dan) van het noorden afzakken. De tonijn is heel gemakkelijk te van gen. Naast de beroepsvissers trekken ook de amateurs er in groten getale op uit, omdat de tonijn zo gulzig is, dat hij in alles bijt. Men behoeft niet eens aas aan de haak te doen.ze bijten er toch wel in. En de rode zalm, die altijd trouw achter de tonijn aankomt, is al even gulzig op zijn tochten naar het Zuiden. Wanneer de tonijn langs trekt, ko men deze vissersplaatsjes tot leven. Alles wat varen kan trekt de zee op. Alles kiest het ruime sop: de moderne trawlers van de nu welvarende vissers en de kleine roeibootjes van de school jeugd, om met moderne netten of met primitieve lijntjes een deel van de buit binnen te halen. Twee grote conserven- fabrieken, ieder met een zestig man personeel, zorgen er voor, dat het alle maal in blikjes komt. De man die welvaart bracht. Achter deze nieuwe welvaart staat één kalme, sigaren rokende inan, de fabrikant A. L. Green, die zijn gehele leven met de conserven-industrie ver bonden is geweest. Het ging hem aan het hart die vissertjes maar te zien tobben, terwijl er ieder jaar millioenen vissen voorbij zwommen. In Amerika ging hij eens zijn licht opsteken om tot de ontdekking te ko men, dat de Amerikaanse tonijnen jagers jachten van 5000 tot 7000 mijl moesten maken wanneer de tonijn aan het trekken ging, terwijl men aan de Zuidkust van Nieuw Zuid Wales maar een paar kilometer de kust uit hoefde. De fabrikanten in Amerika lachten Green glashard uit, toen hij hun dit De Voorlichtingsdienst van het mi nisterie van Sociale Zaken schrijft ons het volgende: Ondanks de vorig jaar gepubliceerde waarschuwing gaan nog steeds Nederlandse meisjes als toerist of voor studie naar het buitenland in de hoop aldaar een werkkring te vin den om in haar dagelijks levensonder houd te voorzien. De waarschuwing van verleden jaar is echter nog altijd van kracht. Spoedig ervaren vele van deze meisjes dan ook, dat haar hoop ijdel is geweest met alle teleurstellin gen van dien, om van de morele ge varen, aan een en ander verbonden, maar niet te spreken. De meeste landen eisen evenals Nederland voor vreemde arbeids krachten een werkvergunning. Deze vergunning wordt niet verstrekt aan een als student of toerist binnen- gekomene, maar moet afgegeven zijn, vóórdat men de reis aanvaardt. Daar enboven worden deze werkvergunnin gen in hoofdzaak gegeven voor huis houdelijk werk en aan huishoudelijk onderlegde krachten. En niet voor twee of drie maanden, zoals deze meisjes, vaak willen, maar voor minstens één jaar. Dat het „op uitnodiging" naar het buitenland gaan met de belofte zak geld te ontvangen in ruil voor huis houdelijke hulp, vaak tot teleurstellin gen lijdt, is helaas niet algemeen be kend, omdat de slachtoffers niet gaarne met haar bittere ervaringen te koop lopen. Waakzaamheid is uiteraard ook ge boden, indien men via relaties of door een advertentie een werkkring op het oog heeft. Men verzuime niet inlich tingen over deze werkkring en over het gezin in te winnen. Daarenboven is het van belang zich op de hoogte te stellen van de arbeidsvoorwaarden in het desbetreffende land, de rege lingen omtrent ziekte-verzorging e.d. Dit kan geschieden bij: Het Maat schappelijk Advies- en Inlichtingen bureau (uitgaande o.a. van de Ned. Ver. ter behartiging van de belangen der jonge meisjes „Union"), Centraal Station, Amsterdam-C., Tel. 46223 of bij het centraal bureau der R.K. ver. ter bescherming van meisjes, Maasstraat 136, Amsterdam-Z., Tel. 93104. Deze verenigingen verschaffen ook betrouwbare adressen in het buiten land, waartoe men zich kan wenden, wanneer men aldaar raad nodig heeft of in moeilijkheden komt te verkeren. vertelde. Maar nu kijken ze wel an ders. En het volgend seizoen zullen de beste Amerikaanse tonijnen-jagers met hun boten naar Australië komen om te helpen aan de steeds groeiende vraag te voldoen. Zouden er geen Nederland se vissers zijn, die zich ook eens aan de tonijn zouden willen wagen? Twee vier-ons blikjes tonijn per se conde vallen van de lopende band in de twee grote conservenfabrieken 750 ton kunnen er tijdelijk diep gevro ren worden en de fabrikanten geven gaarne financiële steun aan nieuwe vissers, die voor meer tonijn willen komen zorgen. Het raadsel van de wonderbaarlijke tonijn, namelijk waar hij nn eigenlijk paart en kuit schiet, is door de expert nog steeds niet opgelost. Maar in de Australische lente komt deze vis nu ieder jaar nieuwe welvaart brengen. In zuid-west Hawaii heeft een enormg uitbarsting plaats gehad van de beroemde vulkaan Mauna Loa. De rook werd op ruim 500 km. afstand waargenomen, en het water in de nabijheid van de vulkaan was heet. Een nachtop name van de gloeiende lava, die met een flinke vaart omlaag komt en alles in haar vernietigen de hitte verwoest. Het was 18 maanden geleden, dat de grootste vulkaan ter wereld in werking kwam. De uitbarsting vergde twee slachtoffers, t.w. Abraham Lincoln, een directe afstammeling van de grote president en zijn echtgenote. Speciaal alarmsysteem voor komende blijde gebeurtenis JOYCE REDMAN was een gevierde actrice op Broadway, maar opeens was haar naam uit de lichtreclames verdwenen. Zij gaf haar veelbelovende carrière op om met haar echtgenoot naar de eenzaamheid van een onbe woond eiland te trekken, dat op enige afstand van de Ierse kust uit de gol ven van de Atlantische Oceaan op rijst. Hier verwacht zij binnenkort een baby. Als het kind op Bartra wordt geboren, zal dit de eerste maal na ruim tachtig jaar zijn, dat er op het eiland kindergeschrei wordt gehoord. En de eilandbevolking zal dan met 50 procent toenemen. De dertigjarige toekomstige moeder ontvluchtte een jaar geleden de be schaving, na haar geheime huwelijk wet de kapitein Charles Wynne- Roberts, die voor de huwelijksplech tigheid van Engeland naar New Jer sey vloog. Het ligt in de bedoeling om mevrouw WynneRoberts per motor boot naar de vaste wal te brengen, Wanneer dokter McNulty uit het kust- plaatsje Killala daarvoor de tijd ge komen acht, tenzij de stormen deze tocht van 45 minuten onmogelijk ma ken. Alarmsysteem. Voor zo'n geval heeft men een spe ciaal alarmsysteem ontworpen. Een Ierse boer, die zijn land en hofstede vlak bij zee heeft liggen zal door een fluitsignaal van het eiland af gewaar schuwd worden. Zodra hij dit hoort springt hij op zijn fiets en rijdt zo sneJ zijn krachten het toelaten naar het huis van de dokter McNulty. Hier gaan ongeveer twintig minuten mee heen. De dokter zal dan een vroedvrouw waarschuwen en met haar aan boord stappen van een motorboot, die hen door de branding en de storm naar 't eiland moet brengen. Volgens dr. McNulty is sinds de tijd, dat zjjn vader hier de practijk uit oefende niet meer gebruik gemaakt van deze methode om de dokter op het eiland te ontbieden. De laatste keer zal ongeveer tachtig 5 negentig jaar geleden geweest zijn, toen er op Bar tra een familie woonde en er één of twee kinderen werden geboren. Echter alleen in het uiterste nood geval zal van deze methode gebruik worden gemaakt, omdat het risico te groot is, dat de kokende zee de over tocht onmogelijk maakt als de hulp van de dokter nodig is of dat hij niet thuis is als de boodschapper arriveert. Sympathieke verfilming van Ernest Hemingway's roman J-JET GROTE GEBREK aan goede oorspronkelijke scenario's is één van de oorzaken, dat in Hollywood de romanverfilming in zwang gekomen is. Het filmbedrijf is nu eenmaal een handelszaak met een millioenen-omzet en de kassa regeert er. Zo onbegrijpelijk is het dan ook niet, dat men boeken die een succes bleken, is gaan verfilmen. Maar deze romanverfilmingen blij ken in negenennegentig van de honderd gevallen in zoverre mislukkingen dat zij óf de oorspronkelijke roman te veel geweld aandoen óf te opzettelijk rënTs 'wat meer op de voorgrond ge- blijven: te veel verliteratuurd en te weinig film. Doorgaans blijken juist de plaatst dan Hemingway het in ziin ro romanverfilmingen bijzonder teleurstellende wanproducten en te meer is het TAm dan ook verheugend wanneer er zich eens een goede uitzondering voordoet: ..:r_ ,_i desondanks is de film zo'n „witte raaf" is de film naar Hemingway's roman: „For whom the bell n sympathiek en aanvaardbaar, tolls" „Voor wien de klok luidt". kend. Hij heeft er naar gestreefd alle valse studiorpmantiek te vermijden. Met de twee hoofdfiguren gespeeld door Cary Cooper en Ingnd Berg- mann is dit niet gelukt weliswaar en de romance tussen deze twee figu- yOOR HET BOEK kan men grote waardering hebbenden voor de film evenzeer. De Amerikaanse schrij- sloten zijn in de bergen, van alle kan ten bedreigd worden en langzaam uit geroeid. De leider van de troep is Pa- Deze overompelende en soms be klemmende levensechtheid heeft ook de sfeer van de film. Regisseur Sam Wood heeft in de ruigheid van het landschap (dat in zeer verzorgde kleurenfotografie vrijwel steeds voor treffelijk tot leven komt) ook de ruigheid en genadeloze hardheid van de guerrilla weten uit te drukken: de natuur dient hier tot symbool voor de primitieve gewelddadigheid, waar mee de mens die door deze oorlog tot een primitif oer-leven gedwongen is strijdt. Alle opgesmuktheid en omgeven. Vooral Katina Paxinou als oneerlijkheid van de filmstudio is en Dat is in de eerste plaats te danken aan het werkelijk sublieme spel in alle rollen, die de twee hoofdfiguren ver Ernest Hemingway heeft in zijn blo, een man die door de gedwongen roman het drama van de Spaanse dadenloosheid zijn geloof in de zaak burgeroorlog getekend, de oorlog die en daarmee zijn geschiktheid voor het geen strijd meer was van burgers van leiderschap verliest; zijn vrouw Pilar, een land onderling, maar veel meer een wezen vol onbegrijpelijke oer- dan dat: een oorlog waarin de fascis- kracht neemt, wanneer de troep hem tische dictaturen van Europa met hun uitgestoten heeft, het gezag over, maar de partisanenleidster Pilar, Akim Ta- miroff als de zwak geworden leider Pablo en Vladimir Sokoloff als de gids Anselmo geven prachtige, volko- mdh op het werkelijke leven geënte creaties hieraan vreemd en daardoor juist heeft de film „Voor wien de klok luidt" een waardigheid en een aangrijpende kracht gekregen, die haar ver boven de middelmaat doet uitsteken. LONG—SHOT strijdkrachten op kleine schaal ope reerden en experimenteerden om zich te oefenen en voor te bereiden op de grote wereldoorlog van het fascisme tegen de democratie. Hoofdfiguur in het boek en in de blijft Pablo in al zijn lafheid trouw omdat zij in hem toch altijd nog de eerlijke mens, die eens een leider was. blijft zien. Bij de guerrilla-bende is ook een meisje Maria, dat door de partisanen verfilming daarvan is een jonge Ame- gered werd uit de macht van Franco': rikaan Robert Jordan. Tijdens een reis door Spanje heeft hij de burger oorlog en de achtergronden ervan le- troepen, en tussen haar en Jordan ont wikkelt zich een broze innige roman ce, die door de harde verbittering van ren kennen en dat heeft hem doen de strijd nauwelijks tot wasdom kar besluiten dienst te nemen bij de rode komen. Want het republikeinse offen regeringstroepen tegen Franco en zijn fascistische aanhang. Na een korte opleiding in sabotage-werk komt hij achter de linies van Franco's troepen terecht bij de republikeinse opstan delingen, die er een vertwijfelde guer rilla voeren. De regeringstroepen be reiden een groot offensief voor en Jordan heeft de opdracht bij het be gin van de aanval een brug op te bla zen en daarmee Franco de pas af te snijden voor het aanvoeren van ver sterkingen. Het is een simpel maar door en door triest verhaal. Drie dagen blijft Jor dan bij de partisanen om ziin sabo tage-werk voor te bereiden Drie da gen, waarin hij de span"1'- n leert kennen van de eenvoudige guerrilla strijders, die teruggedrongen en inge- sief, dat tot mislukking gedoemd blijk omdat de vijand ervan op de hoogt kwam, is begonnen en de brug moe de lucht in. Maar wanneer die op dracht volbracht is, dreigen de parti sanen volkomen ingesloten te raker Zij vluchten door de bergen en juis wanneer ze aan alle gevaar ontkomei denken té zijn, komt Jordan met z'i paard te vallen. Hij raakt gewond e- de vijand nadert. De partisanen-groe- is gedwongen hem alleen achter te le ten met een enkel nietig machinegr weer en de aanstormende vijandelij1" overmacht in de verte QRIE JAAR heeft regisseur Sam Wood aan deze film gewrkt en het resultaat is soms zeer mdrukwek- De Spaanse partisanen en de Amerj.anse saboteur in de film „Voor wieu de Mok luidt" Jonge meisjes, opgepasi!

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1950 | | pagina 5