Op bezoek bij het station voor maalderij
en bakkerij te Wageningen
Landbouwtentoonstelling te Opmeer
begunstigd door fraai zomerweer
Een Haarlemse slager zwom van
Enkhuizen naar Stavoren
Waar bakkers en molenaars worden
opgeleid ioi vakbekwame lieden
Slager die geen vet had...
Weersomstandigheden waren ideaal
MAANDAG 7 AUGUSTUS 3950
Aan de Binnenhaven te Wageningen ligt het Station voor Maalderij en
Bakkerij. Rechts het Maalderijgebouw.
WAGENINGEN, Aug.
YylE MEENT, DAT DE BINNENHAVEN te Wageningen iets met bedrijvig
heid van rivierschepen en Rijnaken te doen heeft, vergist zich grotelijks.
Het stadje, waar in 1945 de Duitse Generaal Von Blaskovvitz in het nog steeds
niet herstelde Hotel De Wereld voor de geallieerden capituleerde, heeft de
naam Binnenhaven verleend aan een kanaal, waardoorheen in vroeger, rusti
ger jaren de trekschuiten naar Venendaal voeren. Thans liggen in de omge
ving daarvan tal van laboratoria en wetenschappelijke instituten, die in min
of meer nauw verband staan met de Landbouwhogeschool. Daartoe behoort
niet het Station voor Maalderij en Bakkerij, dat onlangs zijn 40-jarig be
staan herdacht, een instelling, welke in den lande zulk een uitnemend klank
heeft. Tal van vakbekwame bakkers en banketbakkers hebben hier hun vak
opleiding genoten en duizenden bedrijven staan onder regelmatige controle
van het station, waarvan de leiding is toevertrouwd aan de chemicus dr. J.
v. d. Lee, die zo welwillend was ons het een en ander voor onze lezers te ver
tellen over het interessante werk, waaraan hij zijn hart verpand en zijn leven
gewijd heeft.
W/AT DOET 't Station voor de Neder
landse maalderij en bakkerij? Ten
eerste oefent het geregelde controle uit
op de producten der aangesloten bak
kersbedrijven in verband met de op
grond van de Warenwet gestelde eisen
(droge stof, vetgehalte, deugdelijkheid
enz.). Ook controle op de toegepaste
bakkerijgrondstoffen.
Ten tweede onderzoekt het de inge
zonden monsters van grondstoffen,
hulpgrondstoffen, lengbestrijdingsmid-
delen, broodverbeteraars en van vee
voeders.
Ten derde geeft het voorlichting en
adviezen betreffende inrichting en or
ganisatie van nieuwe bedrijven, ver
bouwing en verandering van bestaande
bedrijven en bemiddeling bij de keuze
van hoger personeel in grote bakke
rijen.
Ten vierde verricht het belangrijk
wetenschappelijk werk met het doel
maal- en baktechnische problemen tot
een oplossing te brengen.
En ten vijfde verstrekt het onderwijs
op wetenschappelijke grondslag, ten
einde het bedrijfsleven te voorzien van
practisch bekwame en tevens theore
tisch goed onderlegde bakkers en mo
lenaars.
Een bekend bordje bij de bakker
Wie bij zijn bakker een contrölebord
aantreft met het volgende opschrift;
„Ons brood staat steeds onder controle
van het Station voor Maalderij en Bak
kerij Wageningen. Door controle kwa
liteitsgarantie", die kan rustig in een
vers cadetje happen, want hij kan er
zeker van zijn een uitstekend product
te nuttigen zonder enig gevaar voor
zijn gezondheid.
Daar zijn 17000 bakkers in ons land
en 3000 molenaars. 2800 bedrijven heb
ben zich vrijwillig gesteld onder de
controle van het Station, hetgeen niet
uitsluit, dat de Keuringsdiensten van
Waren eveneens toezicht houden op de
voedingsmiddelen, welke deze bakke
rijen vervaardigen. Maar bovendien
krijgt elk aangesloten bedrijf van klei
ne omvang eenmaal in de zes weken en
elk grootbedrijf eenmaal in de 14 dagen
bezoek van een der beëdigde contro
leurs, zelf bevoegde bakkers, die per
auto het land doortrekken en des och
tends in de bakkerijen en des middags
bij de molenaars hun bezoeken bren-
gen en monsters meenemen ter onder
zoek.
Sporadisch zijn in der jaren loop ge
vallen van veevoedervergiftiging voor
gekomen en dan waren de gecontro
leerde molenaars nog volkomen te goe
der trouw. Wanneer er van enige fraude
sprake zou wezen, dan zou het Station
aanstonds de Inspectie voor de Volks
gezondheid en het Centraal Laborato
rium te Utrecht inschakelen, omdat de
volksgezondheid dan bewust of onbe
wust in ernstige mate in gevaar zou
worden gebracht.
In de moderne laboratoria van het
Station worden jaarlijks 40.000 mon
sters onderzocht, terwijl bovendien nog
ettelijke honderdtallen bakproeven
worden, genomen. Vijf dagen nadat het
monster getrokken is, ontvangt de be
langhebbende reeds een rapport, waar
in de bevindingen van het onderzoek
zijn opgenomen, eventueel voorzien van
aanwijzingen omtrent baktechnische
fouten. Ook het Algemeen Bureau voor
Controle op Veevoeders in de vrije
handel maakt gebruik van de diensten
van het Station voor het nemen van
monsters en het uitvoeren van onder
zoekingen.
Maar ook met zelfstandig weten
schappelijk speurwerk houdt men zich
hier in Wageningen bezig. Dr. v.d. Lee
en zijn staf hebben het vorige jaar het
initiatief genomen tot het houden van
effenciëncy- en trainingsdagen voor de
bakkerij, terwijl plannen bestaan, om
de voorlichting tot bevordering der ef-
ficiëncy te decentraliseren.
Het Station, opgericht dank zij het
initiatief van dr. J. Roetes van Lennep
(Op een molen uit het jaar 1772.)
Ick mael so goed ick kan
En laet een yeder wensen
De seghen komt van Gódt
De gonst van goede mensen.
Hadd ick Salomons wijsheyt
En de Gideons ghewin
So en maelde ick noch nyet
Naer een yeghelick sijn sin.
schoolgeld en oud-militairen uit Indo
nesië krijgen van het ministerie van
Sociale Zaken een tegemoetkoming van
f 550,—.
Het is een typische patroonsopleiding,
welke de leerlingen, die een jaar hard
moeten werken, krijgen, want naast de
eigenlijke practijkvakken wordt gron
dige aandacht geschonken aan de the
oretische vorming van dé cursist, zodat
rij èn als valkman èn als zakenman èn
als burger een zeker niveau bereikt
heeft, als hij de school verlaat.
En dan vormt de school nog bakkerij -
leraren ten behoeve van vak- en am
bachtsscholen, zodat de meeste thans
in functie zijnde leraren in Wagenin
gen opgeleid zijn. Dit onderricht wordt
gedurende twee dagen per week gege
ven. Het examen voor bakkerij-leraar
wordt afgenomen door de „Stichting
voor Vakopleiding en Examens in het
Bakkersbedrijf" onder toezicht van ge
committeerden van het departement van
Economische Zaken en het ligt in de
bedoeling, dat men een speciale nijver-
heidsacte op dit gebied gaat instellen.
Ten slotte is er nog een vervolgcur
sus gedurende 6 a 8 maanden voor be
drijfsleider in een grooTiof middelgroot
bedrijf, waarvan de kosten niet gering
zijn, daar er speciale krachten uit ver
schillende plaatsen van het land les
moeten komen geven.
De molenaarsschool
Sedert 1912 is aan het Station ook 'n
molenaarsopleiding verbonden, die
enig tn haar soort is. Een school, welke
zowel voor hen, die het ambacht van
molenaar uitoefenen van belang is als
voor degenen, die in het industriële be
drijf emplooi vinden. Candidaten voor
deze opleiding moeten enige jaren
practijk achter de rug hebben en van
de meest fundamentele zaken in het
maalderijbedrijf op de hoogte zijn. Bij
het toelatingsexamen, dat ook de alge
mene ontwikkeling test, moet daarvan
blijken. De vestigingswet 1938, welke
een krachtige stimulans gebleken is
voor het bakkerij-onderwijs, heeft geen
betrekking op de molenaarsopleiding.
De erkenningsreglementen op de maal
derij zullen ongetwijfeld ook aan het'
bezoekt van deze school ten goede
gaan komen. Daarnaast worden in den
lande cursussen gegeven aan toekom
stige molenaars en het personeel der
grote meelfabrieken.
Hoeveel leerlingen beide scholen
hebben afgeleverd? Dë statistiek leert
ons, dat er 718 bakkers en 207 mole
naars in Wageningen opgeleid zijn, ter
wijl bovendien 78 bakkerijleraren wer
den gevormd.
In 1909 begonnen met een directeur,
een leraar-bakker en een laboratorium
assistent, beschikt dr. v.d. Lee thans als
directeur over een staf van 43 mede
werkers, waaronder drie academici.
Ook internationaal oefent Wagenin
gen heilzame invloed uit op de con-
middelen. Op het internationaal con
gres van graansdeskundigen, dat van
79 Augustus a.s. te Bergen in Noor
wegen gehouden wordt, zal ons land
door dr. v. d. Lee vertegenwoordigd
worden.
Daar wordt mooi werk verricht ten
bate van de volksgezondheid en de zui
verheid van een onzer belangrijkste le-
levensmiddeleri: het brood, alsmede van
de gemengde voèren en lijnkoeken voor
mze veestapel, aan de Binnenhaven in
Wageningen!
Een clubvriend van Dick Schermer,
een zekere Monneé uit Amsterdam
wilde Zondagmorgen de grote plas tus
sen Noord-Holland en Friesland over
zwemmen en Dick had alles piekfijn
georganiseerd. De motorvlet van Balk,
een roeiboot, fourage bestaande uit bis-
kwie, suiker en chocolade en dan acht
pond reuzel om de zwemmer „in te
vetten". In de vroege morgen werd ge
uit Den Haag en Paul C. Kaiser te Am
sterdam, werd op 22 November 1909'
door minister A. S. Talma geopend. Het
wordt gefinanceerd uit de bijdragen
der aangeslotenen en de schoolgelden.
Hogere Bakkerij-school
Behalve de laboratoria toch wordt
vanwege het Station in twee scholen
vakonderwijs gegeven. De bakkerij-
school is de oudste ii} den lande. Het
Stationsdiploma geeft alle rechten, wel
ke verbonden zijn aan het Midden
standsdiploma, het diploma vakbe
kwaamheid voor de broodbakkerij en
het aanvullend examen banketbakkerij
voor het gemengd bedrijfr Men moet 18
jaar zijn om tot de opleiding te worden
toegelaten, en 31/2 jaar praktijk achter
de rug hebben. Het toelatingsexamen
is niet bepaald gemakkelijk, omdathet
een selecterend examen is, dat de alge
mene ontwikkeling der candidaten
moet toetsen, waarvan alleen oud-HBS-
ers vrijgesteld zijn.
Tweederde der candidaten zijn bak
kerszoons en het is merkwaardig,
dat volgens dr. v. d. Le edikwerf jon
gens met een gewone lagere schoolop
leiding, maar met een natuurlijke in
telligentie en gezond verstand beter
slagen dan MULO-leerlingen.
Wij. gewaagden daar van jongens en
in dit verband stelden wij de vraag, of
zich ook meisjes voor het bakkersbe-
roep aanmelden. Klinkt het u een beetje
vreemd in de oren? Weet dan, dat erin
het buitenland inderdaad vrouwe
lijke bakkersgezellen en patroons voor
komen. In ons land evenwel is er in de
loop van 40 jaar maar één bakkersleer-
linge geweest. Of ze het tot het eind
harer jaren gebleven is, w.eten wij niet!
In het algemeen beschouwt men even
wel ten onzent het bakkersberoep als
te zwaar voor het dusgenaamde zwakke
geslacht, al zou het banketbakkersvak
wel wat voor vrouwen kunnen wezen.
De traditie spreekt evenwel een woord
je mee en dies heeft dr. v.d. Lee geen
moeilijkheden op zijn school mgt de
coëducatie!
Dit jaar hebben zich 150 candidaten
aangemeld voor de bakkersschool en
22 -voor de molenaarsschool.
De opleiding duurt een jaar en het
schoolgeld (f 500>.— 's jaars) is niet ge
ring, wanneer men bedenkt, dat daar
bij nog komen de huisvestingskosten
voor de leerlingen, die geen „spoorstu
denten" kunnen wezen wegens de verre
afstand van hun woonplaats.
Er is voor mindervermogenden een
studiefonds ter suppletie van het
Alle Westfriezen hebben vorige week met bezorgde blikken naar de regen
wolken gekeken. En de Westfriezen van Opmeer, die zitting hebben in het comi- de prijzen,
té tot het organiseren van de landbouwtentoonstelling zullen zich die dagen
wel eens afgevraagd hebben, wat er van het feest op 5, 6 en 7 Augustus, terecht
moest komenDat zij desondanks regen en modder trotseerden om alle voor
bereidingen te treffen strekt hen tot eer en de beloning is niet uitgebleven: was
het Zaterdag niet stralend weer, konden de ijverige bestuursleden niet met een
glimlach op het gelaat zeggen, dat het grote feest zonder zorgen kon beginnen? mer f 100; 2 P. Koomen, Wadwaaij
f 75. 3 J. Wiering, Zwaagdijk f 50; 4
J. van Diepen, Hoogwoud, f 35. 5 H.
Wessels, Weere Hoogwoud f 25; 6 J.
f Hartog Aartswoud f 10; 7 J. Klaver,
Spanbroek f 5.
Na afloop reikte de voorzitter, de
heer K. Braak met een toepasselijk
woord de prijzen uit aan deze win-
- naars. De danstent van K. de Boer op
fc I M het terrein trok vele danslustigen.
Even op de fiets naar Enkhuizen!
De heer J. v. Hemsbergen, wonende aan de Wagenweg te Haarlem, heeft het
Zondag gepresteerd van Enkhuizen naar Stavoren te zwemmen in de tüd van
tien uur en drie minuten, 's Morgens was deze afstandzwemmer „even" van
Haarlem naar Enkhuizen komen fietsen, niet met de bedoeling om te starten,
maar eerder om de zaak te verkennen en dan in het midden van de week de
tocht te ondernemen. Een groot toeval maakte het hem mogelijk meteen maar
van wal te steken.
start en naddat zeven kilometer was
afgelegd kreeg Monneé kramp en
moest opgeven. Goed tien uur in de
morgen bereikte men weer de Enkhui-
zer haven. Daar stond op het haven
hoofd de 37-jarige Joop v. Hemsber
gen, een 199 pond zware slager uit
Haarlem, die 's morgens om vijf uur
uit zijn bed was gestapt met het plan
eens in Enkhuizen te kijken of er mo
gelijkheden waren om zwemmende de
overtocht te maken.
„Nooit meer mogelijkheden dan op
dit ogenblik", zei Dick Schermer, toen
Van Hemsbergen zich bekend gemaakt
had. „Balk en zijn helpers voor de mo
tor en meester Stelling uit Hem en ik
om de vlet te roeien". Monneé ging
natuurlijk ook mee om te zien hoe deze
„vreemdeling" het er af zou brengen.
Al spoedig bleek, dat Van Hemsber
gen geenvreemdeling in het water
was. Met zijn forse crawl-slag sneed
hij door het water. Twintig jaar gele
den veroverde deze zwemmer het kam
pioenschap crawlslag-zwemmen.
Het kon niet beter
Vannacht om twaalf uur arriveerde
de boot met aan boord de koene .zwem
mer, in de haven. „En hoe heeft u het
er afgebracht" was natuurlijk onze eer
ste vraag. „Geslaagd", zei Dick Scher
mer en Van Hemsbergen zei: „Heel
goed". Tqt in de Stavërse haven is hij
gezwommen. De volle maat.
„Het kon niet beter", zei de zwem
mer toen hij aan wal stapte. „Uitne
mend weertje en prima verzorging".
Heel de voorraad aan biskwie, cho
colade en suikerklontjes had hij naar
binnen gewerkt. „Maar een slager zon
der reuzel, hoe vindt u dat nu?" vroeg
Schermer ons. Zonder zich in te vet
ten is Van Hemsbergen te water ge
stapt, maar dat deerde hem niet. Hij
is gewehd om in zout water te zwem
men en dat „zoete watertje" van het
IJselmeer is eigenlijk maar' een „Lux-
zeepsopje'1', vond Van Hemsbergen.
Lange a/standen had Van Hemsber
gen nog nooit gezwommen, maar er.wel
voor getraind. Zo had hij ook inge
schreven voor de Kanaaltocht die de
Daily Mail organiseert. Zijn inschrij
ving kwam echter na de eerste Juli
binnen en werd toen niet meer geac
cepteerd. „Misschien dat ik volgend
jaar een poging doe om zwemmende
naar Engeland te komen, maar voor
dit ogenblik heb ik als eerste plan een
paar eitjes op de kop te tikken". En
met die woorden nam deze eenvou
dige kerel, die voor een „aardigheidje"
van Enkhuizen naar Stavoren zwoip
afscheid van ons. Hij bond z'n koffer
tje achter op zijn fiets en reed de nacht
in. Op zoek naar eët- en slaapgele
genheid
In het landelijke Opmeer werd een grote landbouwtentoonstelling gehou
den. Deze joto geeft een overzicht van het terrein, dat gelukkig weer
begaanbaar was, toen burgemeester Keijzer van Opmeer en Spanbroek de
expositie Zaterdagmiddag opende de warme zomerzon had tijdig ge
zorgd, dat de zware regenval het feest niet onmogelijk maakte.
„kamprit" rijden. Broer Cees presteer
de het om, evenals winnaar Van Oelen,
slechts 7 strafpunten te vëroorzaken,
wat hem terecht een hartelijk applaus
opleverde. De voorzitter van de Stich
ting Tentoonstelling Opmeer overhan
digde met enkele hartelijke woorden
Hemdenrace.
Zondagmiddag waren velep naar
Opmeer getogen om de Hemdenrace te
aanschouwen. Er dongen 26 personen
mee naar de beschikbaar gestelde prij
zen. De uitslag was: 1 L. Stam, Scher-
De hemdenrace te paard, Zondagmiddag gehouden, had een zeer spannend
verloop en er was grote belangstelling voor dit evenement. Hoe spannend
de finale was, wordt wellicht het beste gedemonstreerd door de man
met de vlag!
Attractief programma
Om half vier Zaterdagmiddag open
de burgemeester Keijzer van Opmeer
Spanbroek, ere-voorzitter van het co
mité, met een korte rede de tentoon-
Les in de knepen van het maken van fijn banket.
richting, Sasburg uit Benningbroek met
electrische apparaten en radio, Tromp
uit Obdam en Jac. Smit uit Noord-
Scharwoude met manufacturen,. T. Bos-
ma uit Opmeer met rijwielen en onder
delen, Sijm uit Opmeer met planten
j 1 „en bloemen, N. Hoogland uit Opmeer
stelling En hij constateerde met vreug- levensmiddelen en voorts de Coöp.
de, dat de pessimisten ongelijk had- Aankoopvereniging „samenwerking"
den gekregen met hun voorspelling veevoéder, granen enz.
dat alles m het water zou vallen. De
heer Keijzer heette allen har\elijk wel- In deze ruimte waren ook onderge-
kom en 'sprak de wens uit, dat even- bracht ruim 100 inzendingen konijnen,
als vorige jaren Opmeer weer duizen- Heeds Zaterdagmiddag was er een ge-
den bezoekers zou mogen ontvangen zellige drukte, hoewel de publieke be-
het programma staat er borg voor, langstelling niet bijzondergroot was:
dat zij tevreden huiswaarts zullen ke- bet zomerweer maakte, dat velen het
ren. Met de wens, dat het comité, de werk niet in de steek konden laten,
standhouders en de inzenders veel sue- Zondagmiddag was het echter zeer
ces zouden hebben, verklaarde de heer druk, terwijl verwacht mag worden,
Keijzer de expostitie voor geopend. dat er ook vandaag de dag van de
In de grote overdekte tent hadden paardensport! - grote toeloop van be-
diverse middenstanders zeer fraaie langstellenden zal zijn.
Goede motorsport
Het streven om de Zaterdagmiddag
attractief te maken is met medewer
king van de Niedorper Motorclub goed
geslaagd! Georganiseerd werd een be
hendigheidsrace op motoren, waaraan
niet minder dan 37 van de beste rij
ders medewerking verleenden. De hin
dernissen waren zodanig opgesteld, 'dat
het mogelijk was ze te nemen, doch
dat het niet eenvoudig was. Opvallend
was, dat de berijders van lichte mo
toren de 14 opgaven over het algemeen
tot een beter einde brachten dan de
coureurs op zware machines. Intussen
was het een spannende strijd, die ten
slotte werd gewonnen door de heer
van Oelen te Wieringermeer met 7
strafpunten (f50.Tweede werd- C.
Bas te Alkmaar (f 35.met 9 straf
punten; 3. A. C. Tijsen te Otefleek
(f25.met 11 strafpunten; 4. J. Stam
mes te Oudkarspel (f 15.met 12
strafpunten. De speedway-rijder C. Bij
man uit Spanbroek kreeg f 10.'voor
de vijfde plaats, doch om dat te berei
ken moest hij met zijn broer Nico een
Zaterdagavond werd in het Sport
park onder grote belangstelling een
vriendschappelijke wedstrijd gespeeld
tussen Alcmaria Victrix en de Am
sterdamse Volewijckers. Het was, zo
als bij vriendschappelijke ontmoetin
gen gebruikelijk, een kalme wedstrijd
met verschillende uitstekende spel
momenten. De Amsterdammers, die
spoedig dé sterksten bleken, scoorden
reeds na zeven minuten spelen. Eén
van de weinige aanvallen van Alcma
ria (onze stadgenoten moesten zich
aanvankelijk tot verdedigen bepalen)
werd goed door De Buyzer .benut.
Over het algemeen waren de aanval
len van de Volewijckers beter opgezet
en technisch vertoonden zij uitstekend
spel. Nadat uit een mooie aanval het
tweede Amsterdamse doelpunt werd
gescoord, kwam evenwel de Alkmaar-
se voorhoede tot groter activiteit en
kreeg de wedstrijd een meer afwisse
lend karakter. Aan Eversteyn gelukte
het door een mooi ver schot de stand
weer gelijk te maken. Vlak hierop
bracht een uitstekend opgezette aan
val van de Amsterdamse voorhoede
de stand op 23, waarmee de rust in
ging.
Was de eerste helft rijk aan doel
punten geweest, in de laatste helft
kreeg men er geen meer te zien. Het
karakter van de wedstrijd was niet
veel anders dan vóór de rust, doch
zowel de voorhoede van Alcmaria als
die van de Volewijckers miste ver
schillende 'prachtige kansen. Aanvan
kelijk was de lage zon hinderlijk ge
weest voor de spelers, maar spoedig
begon het zo schemerig te worden,
dat een witte bal in -het spel gebracht
werd. Het lukte de Volewijckers niet
de talrijke hoekschoppen die zij te ne
men kregen, productief te maken. De
invaller-doelman van Alcmaria. de
jeugdige meijer, had zich in de twee
de „helft beter aangepast, waardoor
doelpunten werden voorkomen. Ook
de voorhoede van de gastheren kon
het doel niet meer vinden en hoewel
het er tegen het einde,, door een ople
ving van de strijd, naar uitzag dat er
nog doelpunten zouden komen, was
en bleef het toch 32 voor de Am
sterdamse gasten.
IN
MAASEN EN EVERSTEYN
N.H. ELFTAL
De Alemaria-spelers Maasen en Ever
steyn staan opgesteld in een Noordhol
lands-elftal dat een wedstrijd zal spe
len tegen KFC. Dit elftal vertoont wei
nig overeenkomst met het elftal dat
in het afgelopen seizoen in het veld
werd gestuurd. De technische commis
sie heeft kennelijk de bedoeling ge
had eens andere krachten te proberen.
Een mooie kans dus voor Maasen en
Eversteyn om hun klasse te bewijzen.
stands ingericht. We noemen die van
„Bedo" uit Hoorn 'en Van Zijl uit Oud
karspel op het gebied van woningin-
Zaterdagmiddag werd een behendigheidsrace gehouden op motoren. Er
waren niet minder dan 37 deelnemers, die elkaar in een sportieve strijd
de eer en flinke geldprijzen betwistten. Eén der deelnemers op de wip, die
overigens niet veel moeilijkheden opleverde. Er waren heel wat lastiger
opgaven.
