GEZOCHT 1 Het gordijn gevallen: G.B.S. is dood ^ROONEY AS MITCHELL Peter Joe I Allerzielen Atlantisch zullen opperbevel en leger er moeten komen Handelsverdrag van Nederland met W.-Duitsland vervallen IE THEATER i THEATER fists Nederland Film IERICAIN IN-STlEFa-DEMPSEY-productie Ni ei wijken voor chantage Kde—f"tS rSrSr^ Maar in zijn werken zal Shaw nog lange tijd voortleven Het enfant terrible van Grote Doden Engeland Grote vorderingen sinds 1 September Hispano-Suiza sticht een fabriek in ons land Weer invoervergunning en betalingsvergunning nodig Christel, Volksonderwijs jubileerde Nalatenschap van koning Gustaaf de Vijfde 15 Procent winst door gewijzigde werktijden Modus bereikt over belastingontwerpen Ruimere bevoegdheden voor W.-duitse regering Nat. Reserve Zaterdag naar Haarlem DONDERDAG it NOVEMBER 1950 Van 3 November af teUVnSen'"A s «ur' Lm avond Van 3 November af. Cedric HARDWICKE MLEIA &CJ e staat voor raadsel. avond 8 uu». i 9.30 uur. - en 9.30 uur. atinée. TEL. 3609 nelfilm met actie - en sensatie. jaar. Sftienqfwft pknenJeeV ~{fkei O-SHEA-STEVE BRODIE OMAY ALLEN JENKINS «EIS JES! :k ook weer zo'n AMMA m: iVoensdag 2.30 u. 1 rVE HEER YAMIN, de woordvoerder L%an de Indonesische delegatie, die hier hesnrekingen komt voeren over de toekmnstige status van Nieuw-Guinea, Wft bij rijn aankomst op Schiphol een ernsti" dreigement uitgesproken Mocht Kland Nieuw-Guinea mriivoorj Janua 1951 afstaan aan Djakarta en daarmee de papoea's uitleveren aan dezelfde heren die thans Ambon plat u dan kan dat ernstige gevol- «n hebben voor de economische belan- fen die Nederland in Indonesië heelt. vS°de Bonde Tafelconferentie Vnj blootgesteld aan niet uitgesproken, maar gemakkelijk te bevroeden gevol- Tn van de „volkswoede". Hetgeen men- Kevens en kapitalen gaat Het is ongehoord en in de allerhoog st, mate afkeurenswaardig (om pane- mentair te blijven) dat een politiek on- Sndelaar, Jdie met Nederland m Unieverband en onder een Kroon leeft, rich door een dergelijk dreigement het odium van grove chantage durft op- Htahet is goed, dat de Nederlandse tegering terstond heeft doen weten, voor een dergelijk dreigement met op zij te zullen gaan. „Zulke bedreiging •uilen zo werd officieel verklaard een andere uitwerking hebben dan men daarvan kennelijk verwacht Hetgeen wii van harte hopen. Keer op keer hebben de nieuwe machthebbers in Djakarta reeds reden ■twen om aan hun goede trouw te Kelen. De heer Yamin heeft thans aan iedere twijfel een einde gemaakt Jtenzij dan bij de verstokte idealis ten van het genre Schermerhorn, die nu eenmaal met politieke oogkleppen door het leven gaat. Wij hebben veel verloren. Ook veel van onze eer. Ambon bewijst dat. Maar het Nederlandse volk heeft het recht, thans van zijn regering te eisen, dat zij ook niet het laatste restje van ons fat soen en onze waardigheid te grabbel gooit uit angst voor dreigementen, die bedenkel-ik rieken naar chantage. Chantage behoort tot de gebruiken van de onderwereld. Wie er zich 'mee inlaat jbevuilt zichzelf. rye gedachte, die aan het vieren van de Allerzielendag ten grondslag ligt, is van strikt-i-eligieuze oorsprong. Toen in de tiende eeuw het denken omtrent de verhouding tussen de levenden en de afgestorvenen vorm kreeg in de leer. dat het gebed op aarde dienstig is voor hen, die naar Roomse geloofsovertui ging in het vagevuur vertoeven, kwam men tot de instelling van deze dag, die gewijd is aan degenen, die uit het aardse leven heen gingen. Er zit in het wijden van zulk een dag een element, dat ook de niet-Katholiek bekoort. Ook dan, als men niet delen kan in het Roomse inzicht nopens de Jenseitige verhoudingen, blijft de waar de van het in de geest vertoeven bij hen. die ons zijn voorgegaan op de weg van alle vlees, onmiskenbaar groot. Het is goed, in de wilde warreling van onze bewogen tijd een ogenblik stil te staan bij de graven en zich de be trekkelijkheid en de kortstondigheid van alle aardse levensverhoudingen te realiseren. De bewering, dat zulks tot niets dan defaitisme en ontmoediging leidt, wijzen wij af. Integendeel: het be sef van 's levens kortheid kan slechts tot groter inspannig en verhevener doelstelling voeren. En het besef van onze verplichtingen aan het geslacht dat vóór ons was, kan slechts de wens in ons versterken, de geestelijke en materiële verworvenheden, die ons werden overgedragen, te beheren mot de zorg en de liefde, die goeden rent meesters betaamt. "JVee grote schrijvers zijn heenge gaan: George Bernard Shaw en .Carel Scharten. De eerste, mede door het feit dat hij tot het Engelse taalge bied behoorde en toneelschrijver was, beroemd over de gehele wereld, de tweede befaamd en geliefd in de zo veel kleinere kring van ieder, die in Nederland genoeg eruditie en besef voor cultuurwaarden had om de fijn zinnigheid en de noblesse van de wer ken, die hij samen met zijn vrouw Margo Antink schreef, te onderkennen en te waarderen. Wat deze mannen gemeen hadden is meer, dan wat hen deed verschillen. Zij hadden gemeen het onmiskenbaar persoonlijke, het wars zijn van de kuddegeest. Zij waren beiden onaf hankelijke geesten, de een scherp en vlijmend sarcastisch soms, de ander beheerst en van een bijna vorstelijke voornaamheid. Beiden figuren van groot formaat; mannen uit een periode die Kunst nog Kunst durfde noemen en Kitsch Kitsch. Die periode schijnt in West-Europa helaas voorlopig voorbij. Het woord is aan de middelmaat, die zich maar al te gemakkelijk aanpast aan het nivel lerende oordeel van de massa en, bij wijze van ongelukkige wisselwerking, dat oordeel zelf poogt te vormen met ondeugdelijke en in vrijwel alle op richten te kort schietende middelen. Het is goed, zich bij het heengaan fan Shaw en Scharten de cultuur vervlakking, die van de heerschappij der middelmaat het noodzakelijk en betreurenswaardig gevolg is, in alle duidelijkheid opnieuw bewust, te wor den. Het zich bewust worden van mis standen is altijd het begin van verzet tegen hen, die ze opriepen. (|ET GORDIJN IS GEVALLEN, voor goed: Shaw is dood. De stem van G. B. S., die de wereld bijna een eeuw lang heeft gehoord, is verstomd, 's Werelds oudste, geruchtmakendste, maar lang niet verstandigste auteur zal niet langer zijn vlijmscherpe pen hanteren: het doek is definitief gezakt. De man, die alle koppige Ierse karak» tertrekken in zich verenigde, zal ons niet langer amuseren of ergeren. Zou» den wij een grafschrift voor Shaw op dezelfde wijze inkleden als hijzelf deed, toen zijn grote tegenhanger H. G. Wells het hoofd neerlegde in 1946, dan zouden we kunnen schrijven: „Hij heeft zijn eigen grafschrift en biogra» fie geschreven en deze laatste is, zoals de meeste, veel openhartiger dan wel» ke tweedehands verhandeling over hem had kunnen zijn". Shaw was een van de merkwaardig» ste figuren uit deze eeuw. Hij was zo bekend dat niemand vroeg „wie is dat" als zijn markante kop in de kran» ten stond en over de gehele wereld behoefden zijn initialen G. B. S. geen nadere toelichting. Over Shaws meesterschap in het gebruik van de Engelse taal, de in» vloed daarin door hem uitgeoefend en het overwicht daardoor verkregen, bestaat niet de minste twijfel. Wat ook van zijn toneelstukken verder ge» zegd kan worden, ieder is vol bewon» dering voor zijn fonkelende, bijtende Anglo»Ierse humor. Het oordeel over zijn wetenschap» pelijke kwaliteiten is daarentegen een bekend twistpunt. De een noemde hem een prater, een zwetser, een vat vol humbug, terwijl de ander hem als een groot denker, een bijzonder drama» turg en een geniaal profeet vereerde. „Ik ben een typische Ier", zegt hij met echt Shawiaanse paradoxaliteit: „Mijn familie komt uit Yorkshire (Engeland). Ik werd in 1856 te Dublin geboren. Mijn vader was een slap man zonder enig succes in het leven, in theorie een heftig geheelonthouder, in de practijk een stille drinker. „Ik heb nooit iets geleerd op school, een instituut waar zij kleine jongens Caesar en Horatius in handen geven. Ik heb me daartegen beschermd door nooit iets uit te voeren Zo gaf hij op tienjarige leeftijd er de brui aan naarde kerk te gaan en toen hij negentien fv'as 'protesteerde hij in een in|èzonden stuk in de kranten tegen het optreden van Moody en Sankey, die te Dublin een godsdien» stige opleving predikten. Op twintigjarige leeftijd, in 1876,, volgde hij zijn moeder naar Londen, ging daar op haar kosten aan de zwier, verslond Karl Marx en werd lid van revolutionnaire bewegingen. Hij bekoelde weer wat toen de Fabian So» ciety werd opgericht, waarbij hij zich aansloot Weldra kwam hij tegenover de Marxistische Sociaaldemocraten te staan. Maar na zijn reis in 1931 naar Sowjet»Rusland was de wispelturige Shaw weer vol lof over het hyper» Marxistische bolsjewisme. Door bemiddeling van William Ar» eher, een toneelcriticus, werd hij op het journalistieke paard gezet, waarbij vooral zijn muziekrecensies en later toneelcritieken (in de jaren 1895» 1898) de aandacht trokken. JNTUSSEN WAS HIJ ZELF ook be= gonnen met het schrijven van to» neeistukken, waarvan het eerste „Widowers Houses" in 1892 werd opgevoerd. Dat was het begin van een reeks stukken met „Candida" en „Pvg» malion" als de meest geliefde bij het publiek. Vrijwel elk jaar van zijn der» tigste tot zevenstigste kwam er een nieuw stuk, een satvre, zodat het spreekwoordelijk was dat Shaw op zijn verjaardag een nieuw stuk begon. Daarvan is echter de laatste jaren niets terecht gekomen. Die verjaardagen op zichzelf waren een vast ritueel. Er dromden dan dos» jes journalisten rondom zijn huis, die even door een ruitje mochten kijken, met de wetenschap, dat de grimmige Ier hen geen blik, laat staan een woord waardig keurde. Een van de zeldzame keren dat er iemand tot zijn veste doordrong was het zijn naamgenoot, vlieger George Bernard Shaw, die in de nabijheid van Shaw's woning een kroegje ging openen en daarom wilde kennismaken met de oude baas. Toen Shaw vroeg: „Heb je wel eens wat van mij gelezen?" antwoordde de oud» strijder met een kernachtig „neen". Shaw is dood. Engeland is verlost van zijn „enfant terrible", de bewon» deraar van Stalin, Hitler Mussolini, de Ierse terreur»politiek; de spotter met het Engelse socialisme, welks voorvechter hij eens was, de hekelaar van het Engelse parlement, waarvan hij eens verklaarde: „Het parlement heeft geen zin. Eén dictator doet in vijf minuten, waarover ze daar dertig jaar praten. En dan is er weer dertig jaar revolutie nodig om het ongedaan te maken". Deze Shaw is dood. „Jammer", zeg» gen zijn bewonderaars. „Nog te vroeg" zeggen de Ieren. „Eindelijk", zegt Engeland en zegt een wereld, die de oude vechtjas niet meer serieus nam. Maar in zijn werken zal deze kunste» naar nog lang voortleven. Acheson verklaart: Ondanks meningsverschillen inzake Wesi-Duitsland De Noordatlantische landen zullen een gemeenschappelijk opperbevel en de organisatie van een gemeenschappelijk leger in het leven moeten roepen. Ik ben ervan overtuigd, dat deze doeleinden zonder al te veel vertraging zullen worden verwezenlijkt, in weerwil van het onvermogen der Noordatlantische ministers van defensie, om overeenstemming te bereiken over de organisatie van een Europees leger en de plaats, die West-Duitsland daar moet innemen. Aldus sprak Acheson, de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken gis teren op een persconferentie. Hij sprak in dit verband de verwachting uit, dat het militaire comité en de raad van plaatsvervangers van de Noordatlantische landen binnenkort wel een oplossing voor deze moeilijkheden zouden vinden. zal bijdragen. Dat betekent, dat de af zonderlijke landen thans kunnen be ginnen aan het vormen van hun eigen verdediging. Het Franse voorstel inza ke Duitslands deelneming aan de ver dediging van West-Europa werpt niet slechts kwesties van bevelvoering, doch ook politieke problemen op, wel ker oplossing de Europese landen zelfs nog meer aangaat dan Amerika, aldus verder Acheson. De Noordatlantische landen moeten nog van gedachten wisselen over de bijdrage van Duitsland in de Europese verdediging en daarna zal de kwestie met dit land zelf opgenomen moeten worden, zo betoogde Acheson verder. Slechts op deze wijze zal Duitsland een achtenswaardig lid van de Europese gemeenschap kunnen worden. Er zal echter geen sprake zijn van de herop richting van een nationaal Duits le ger, een Duitse generale staf of van Duitse oorlogsindustrieën. Er is sinds 1 September een grote vordering gemaakt: de Europesee lan de zijn het eens over een geintergreer- de strijdmacht, waartoe zij alle zul len bijdragen, en die onder een ge meenschappelijke staf en een opperbe velhebber zal komen te staan. De mi nisters van defensie hebben voorts uit gemaakt welke soort troepen elk land De Hispano Suiza heeft van de Ne derlandse regering vergunning gekre gen, hier te lande een fabriek te stich ten voor snelvurend geschut en daarbij behorende munitie. Dit type wordt zo wel door de landmacht als door de luchtmacht gebruikt. De fabriek zal aan vijfhonderd arbeiders werk verschaffen en vergt een investering van vijftien millioen Zwitserse Franks, welk kapi taal door de Hispano Suiza wordt ge fourneerd. Het is nog niet bekend, waar de fabriek zal worden gevestigd Zij zal in 1952 volledig in bedrijf zijn. De Nederlandse regering zal er een order plaatsen. KERSTPAKKETTEN VOOR ONZE JONGENS OVERZEE Kerstpakketten voor militairen in Indonesië en op Nieuw-Guinea, van wie kan worden aangenomen, dat zij niet spoedig zullen repatriëren, moeten deze week ter post worden bezorgd en wel voor Nieuw-Guinea op uiter lijk 4 November, voor Indonesië op uiterlijk 6 November. Kardinalen brengen hulde aan de Paus. Als hoogtepunt van het Heilig Jaar heeft Z.H. Paus Pius XII Dinsdag op het plein voor de St. Pieter te Rome in aanwezigheid van 40 kardinalen en ongeveer 700 Bisschoppen en Aartsbisschoppen de lichamelijke tenhemelopneming van Maria tot dogma verklaard. Toen de H. Vader op zijn troon was gezeten kwamen de leden van het H. College van Kardinalen naar voren. Eén voor één knielden zij zij neer en kusten zijn voet. Liberalisatie valt terug op zestig procent Het handelsverdrag met West-Duitsland, dat kortelings nog met twee maan den werd verlengd, is met ingang van gisteren vervallen. Daar een nieuw verdrag niet tot stand is gekomen, zal voortaan export slechts mogelijk zijn, wanneer de exporteur een geldige Duitse invoervergunning en een betalingsvergunning of fotocopie daarvan kan óverleggen; Dit alles, ingeval de goederen niet voorkomen op de met ingang van gisteren Van kracht geworden liberalisatielijst, die zestig procent van de Duitse invoer vrijmaakt. twee laatste maanden van het jaar. Voor het nieuwe verdragsjaar, dat 1 Januari a.s. begint, zullen waarschijn lijk gemeenschappelijk met Belgie en Luxemburg in December a.s. te Brus sel besprekingen worden gevoerd. George Bevnar-d Stern en Lady Aetar op het ww Het thans vervallen verdrag maakte de invoer van goederen in Duitsland geheel vrij van beperkingen. Slechts voor zes artikelen, n.l. verse groenten, consumptie- en pootaardappelen, land en tuinbouwzaden, verse zeevis, haring en spiritualia, waren contingenten vast gesteld. Op deze wijze was voor de agrarische sector een liberalisatie van 82 procent verkregen, hetgeen leidde tot een gun stige ontwikkeling van onze export naar Duitsland. Hieraan is thans voor' lopig een eind gekomen. West-Duitsland is een belangrijke markt voor de afzet van Nederlandse producten als boter, kaas. geconden seerde melk, eieren, groenten, fruit, vis. zaden, sierteeltproducten, vee en cho colaterieën. De export hiervan is thans niet meer vrij. Daarom zullen zo spoe. dig mogelijk handelsbesprekingen wor den begonnen. Naar het ANP verneemt, betekent deze mededeling, dat de moeilijkheden cp het gebied der betalingen voor de Duitse regering aanleiding zijn geweest tof het nemen van maatregelen, waar aoor de belangrijke export van onze producten geheel afhankelijk wordt van de Duitse invoer- en betalingsver gunningen. Daardoor zal grote vertra ging kunnen optreden, althans in de uitvoer van die artikelen, die niet op de liberalisatielijst voorkomen. Vandaag zijn te Frankfort Neder lands-Duitse besprekingen begonnen voor de regeling van het goederenver keer tussen de beide landen in de De Vereniging voor Christelijk Volksonderwijs heeft gisteren in een bijeenkomst in Esplanade te Utrecht haar zestigjarig bestaan gevierd. De vereniging, die op 23 October 1890 slechts vier aangesloten scholen telde, omvat thans 539 scholen voor gewoon lager onderwijs, 59 ULO-scholen, zeven VGLO-scholen en vier BLO-scholen, alsmede zeven kweekscholen, aldus ver telde de voorzitter, de heer H. W. Tila- nus, uit Den Haag. Prof. dr. Rutten, de minister van On derwijs, Kunsten en Wetenschappen, bracht de gelukwens der regering over, dr. E. Emmen vertolkte de dankbaar heid van de Generale Synode der Ned. Herv. Kerk voor hetgeen in de afgelo pen jaren voor kerk en volk werd ge daan en memoreerde het feit, dat de Trianus thans vijf en twintig ja ai' beetttfcwefcd der vereniging ie. Wijlen koning Gustaaf de Vijfde van Zweden heeft persoonlijk fortuin ten bedrage van vijftien millioen kronen nagelaten. Verreweg het grootste deel der nalatenschap gaat naar de zoons van de overleden vorst, de huidige De achtenzestig jarige Zweedse ko ning Gustaaf VI Adolf met z'n drie- en-een-half jarige kleinzoon Ka- rel Gustaaf, de nieuwe kroonprins. koning Gustaaf de zesde Adolf en prins Wilhelm. De kleinkinderen krij gen ieder 300.000 kronen, zijn dienaren ontvangen pensioenen en giften. Het testament zal kort na de begrafenis van de overleden vorst op 9 November a.s. worden geopend. Slager smeet met hakmes Te Bussum kwamen enige jongens van een jaar of twaalf op het idee, een slager een beetje te plagen. De man maakte zich hierover zo kwaad, dat hij een hakmes greep en dat naar de kna pen wierp. Een hunner werd aan het been gewond en moest door een arts worden behandeld. De slager kreeg procesverbaal. De siroombesparing De verschuiving in de werktijd van het overheidspersoneel zal naar schat ting leiden tot een besparing op het electriciteitsverbruik, die circa vijftien procent van de totaal noodzakelijke vermindering van het verbruik tijdens de piekuren zal uitmaken. Uiteraard moet ook de industrie haar bijdrage in de verlaging leveren. Men verwacht n.l. dat door de toegenomen industrialisatie de moeilijkheden tijdens de piekuren nog groter zullen worden dan verleden jaar, omdat de centrales niet aan de grotere vraag naar stroom zullen kunnen voldoen. Gedurende de periode van 13 November tot en met 27 Januari zullen daarom beperkingen nodig zijn op de dagen van Maandag tot en met Vrijdag tussen half acht tot negen uur 's morgens en van half vijf tot zes uur 's avonds. Binnenkort zul len nadere mededelingen worden ge daan over de maatregelen, die men denkt te nemen. Het Nationaal Nieuw Guinea co mité heeft bericht ontvangen, dat de stad Arnhem de plaats Manokwari op Niêuw-Guina heeft geadopteerd. Het adoptieoomité ie onlange ge-inetaiteöid. Kabinetscrisis vermeden Verleden week is in de Tweede Ka mer de behandeling van het wetsont werp tot verlaging van de inkomsten en loonbelastingen geschorst, teneinde nader beraad mogelijk te maken over het amendement-Lucas. Dit amendement wees minister Lief- tinck namens het kabinet af, omdat het Rijk daardoor vijf en veertig mil lioen aan inkomsten zou derven. In een gistermiddag gehouden bijeen komst van de belastingcommissie uit de Tweede Kamer met de minister van Financien is een modus bereikt op basis van een verminderd verlies aan belastingopbrengst, waar tegenover een compensatie tot eenzelfde bedrag zou staan. Een kabinetscrisis zal dus wel licht kunnen wordeni vermeden. West-Duitsland krijgt eerlang, krach tens een voorlopige herziening van het bezettingsstatuut de leiding over zijn. eigen buitenlandse politiek. Voorts zal het de aansprakelijkheid voor de voor oorlogse schulden van het Reich over nemen en ruimere bevoegdheden krij gen op het terrein der binnenlandse wetgeving. De eerstgenoemde maat regel zal er waarschijnlijk toe leiden, dat de consulaire vertegenwoordigers van de regering te Bonn in Washing ton, Londen en Parijs de status krijgen van politieke agenten. De Nationale Reserve in het district Noord-Holland treedt Zaterdag 4 No vember in Haarlem aan. De vrijwilligers komen om drie uur bijeen op het voorterrein van de Rip- perda-kazerne. Ook verzamelen zich de reserve-politie en de reserve-grens bewaking. De manschappen maken ge zamenlijk een mars door de stad en defileren te half vijf voor militaireen burgerlijke autoriteiten langs h«t gs- meentehttie op ds Grote Markt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1950 | | pagina 5