Van „bedeling" naar gezinswerk
Deze tijd verdraagt niet langer, dat
de winkeliers onefficiënt werken
Fort Den Ham in handen van
Nationale Reserve
Twente komt voor 't voetlicht
Ned. Hervormde Kerk zag haar iaak
Stichting voor Maatsch.
Werk begon haar arbeid
broodnodig
MAANDAG 8 JANUARI 1951
DIACONALE ZORG IN NIEUWE VORM
Hulpstraalmotoren
helpen bij start
QNGEVEER anderhalf jaar geleden is de Nederlandse Hervormde Kerk in
Noord-Holland begonnen met maatschappelijk werk, zulks in navolging
van wat reeds elders geschiedde. Een nieuw arbeidsterrein voor de kerk?
Slechts zeer ten dele. Zolang de kerk bestaat kent zij immers de diaconale!
zorg voor de medemens. Dat is immers één van de wijzen, waarop haar ge
loof zich uit. Echter zijn haar opvattingen te dezen aanzien lang onveranderd
gebleven. Daardoor is het werk van de kerk niet met de samenleving en haar
behoeften meegegroeid. Op het terrein van de maatschappelijke zorg gaati
thans de overheid in vele opzichten voorop. Niettemin kent thans de kerk,
mede door de moeilijkheden in de oorlogsjaren en door het simulerende op
treden van figuren als dr. Banning en dr. Kraemer, weer sterk haar taak
en haar verantwoordelijkheid op sociaal terrein.
was zij toch echter reeds begonnen. Er
waren reeds gezinsverzorgsters opge
leid en tewerk gesteld. Thans werken
er in verschillende kerkelijke gemeen
ten in totaal vijftien van deze meisjes
in hun mooie en verantwoordelijke
taak. Het gaat er immers niet alleen
om, zo vertelde ons de leidster van dit
werk, mej. A. M. Bos te Alkmaar, dat
zij het practische werk verrichten, dat
er in een huishouding te doen is; zij
moeten ook geestelijk het gezin mee
dragen.
Dat eist een zeer scherpe selectie: de
meisjes moeten geschikt zijn en roeping
gevoelen voor hun taak en een zeer
goede opleiding: niemand kan goed
werk leveren, die niet naar behoren is
toegerust voor hetgeen zij te verrichten
heeft. De opleiding geschiedt in een
cursus van zes maanden in het inter
kerkelijke internaat té Leiden.
De lange duur van de opleiding heeft
een bedoeling. Het zijn merendeels
plattelandsmeisjes, die hier bijeenko
men. Voor hen betekent de vorming tot
gezinsverzorgster niet zelden een be
langrijke verruiming van hun blikveld
Maar ook blijkt in deze tijd, of dege
nen, die haar hebben toegelaten tot
W/E ZOUDEN een lang verhaal kun-
- nen doen over wat zich sinds de
dertiger jaren in de Ned. herv. kerk
heeft voltrokken, toen een antwoord
moest worden gegeven op de proble
men, die met de massa-werkloosheid
samenhingen. We zouden kunnen ver
tellen van de pogingen van predikanten
en anderen, om de nood te lenigen, die
tijdens de bezetting in tal van gezinnen
optrad. Ook zouden we kunnen her
inneren aan de stichting van de Raad
voor Kerk en Gezin door de Generale
Synode. We zouden de levendige en
vruchtbare contacten van deze raad
met het Centrale secretariaat voor Ge
zinszorg kunnen memoreren. Maar al
deze feiten kunnen uiteindelijk alleen
maar verwarrend werken. Hoofdzaak is
immers, dat de leidende figuren in de
Ned. herv. kerk de ingeving hebben
gehad, om voor het diaconale werk
nieuwe wegen te zoeken. Het gaat nu
niet meer in de eerste plaats om „hand
reiking aan de armen". Het gaat om het
voorkomen van nood en verwording,
waar dat mogelijk is. En dan komt men
terecht bij de gezinnen. Dat betekent:
gezinszorg maatschappelijk werkten
behoeve van de gezinnen in de ruimste
zin van het woord. Het is een zeer
breed terrein, welks bewerking ge
schoolde krachten vraagt.
Gezinsverzorging.
r\E omstandigheden van kort na de
bevrijding noodzaakten tot de toe
spitsing van dit werk op een bepaald
onderdeel: de gezinsverzorging, de ver
lening van hulp aan die gezinnen, waar
van de vrouw om de een of andere re
den niet (volkomen) capabel is voor
haar taak. Het begon in de grote ste
den, waar met de oprukkende geal
lieerde troepen colonnes geschoolde
meisjes arriveerden, die terstond be
gonnen met het lenigen van de ergste
nood.
Er was heel wat te doen. De resulta
ten waren zo, dat men het werk meen
de te moeten voortzetten. Opleidings
inrichtingen werden gesticht, sommige
interkerkelijk, andere uitsluitend Ned.
hervormd. Er ontstonden provinciale
stichtingen voor maatschappelijk werk,
die hun overkoepeling vonden in het
reeds genoemde Centrale Secretariaat.
Het werk in Noord-Holland.
JN 1949 is een begin gemaakt met de
organisatie van de provinciale stich
ting. Bijna een jaar later trad deze offi
cieel voor het voetlicht. Met haar werk
deze opleiding, haar al dan niet juist 1
hebben beoordeeld.
Het diploma krijgen de meisjes pas
nadat zij een jaar in de practijk werk
zaam zijn geweest. Daarbij wordt nog
herhaaldelijk nagegaan, hoe zij het in
hun nieuwe functie maken.
Er zijn nu plannen in uitwerking
voor een nascholing. Binnenkort zullen
de meisjes gedurende vier dagen bijeer
zijn op De Haaf te Bergen.
Voor heel het volk.
HIT IS een stuk werk inzonderheid
voor de kleine steden en de platte
landsgemeenten. Het bestuur van de
provinciale stichting bestaat dan ook
uit vertegenwoordigers van de diaco
nieën uit de gehele provincie behalve
Amsterdam en Haarlem. Mej. Bos richt
zich bij haar pogingen, om het werk
terrein uit te breiden, ook tot deze dia
conieën en tot de gemeenten, waaruit ze
voortkomen.
Het is echter niet de bedoeling, dal
dit werk bij uitsluiting voor lidmaten
der Ned. herv. kerk wordt verricht. In
tegendeel: hoe breder de basis, hoe lie
ver. Waar dat even mogelijk is wordt
samenwerking gezocht met organisaties
als de Bond van Plattelandsvrouwen,
het Witte Kruis, de Landarbeidersbon
den e.d. Het gehele dorp moet immers
zoveel mogelijk worden geholpen.
Reeds nu blijkt, dat op den duur ook
ander werk zal moeten worden aange
pakt. Uit de gezinszorg vloeit niet zel
den de behoefte aan nazorg voort.
Daarvoor zijn maatschappelijke werk
sters nodig. Ideaal zou zijn, wanneer er
streeksgewijs een aantal zouden kun
nen worden aangesteld. Deze zouden
bovendien de leiding van de gezinsver
zorging in hun gebied kunnen overne
men.
Praciijkles uit zelfbedieningswinkel
Oude systeem laat te veel tijd nutteloos verloren gaan
Goedkopere distributie
Luchtafweer en pantserwagen in actie
Zeer geslaagde oefening
0BLGB8O-6
Middeleeuws horloge
KERKELIJK NIEUWS
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Lexmond: C. C. Klerckx
te Elburg. Aangenomen naar St.
Laurens: H. A. Kalkman, candidaat te
Amsterdam Bedankt voor Wouden
berg: J. Zwijnenburg te Huizen (N.H.)
Gereformeerde Kerken.
Bedankt voor Houwerzijl: N. van
Haeringen te Veenhuizen.
Christ. Gereform. Kerken.
Tweetal Naarden: G. Smits te
Driebergen en Zwiep te Schiedam.
Gereformeerde gemeenten.
Bedankt voor lerseke: P. Honkoop
te Rijssen. Beroepbaar: Het cura
torium van de theologische school der
Gereformeerde Gemeenten heeft beroep
baar verklaard de heer L. Kieboom te
Barneveld.
Rustig lag Zaterdagmiddag het fort
aan Den Ham te dromen, evenals de ver
spreide boerderijen van de buurtschap
Busch en Dam. Lang zou deze rust echter
niet duren. Vanuit Beverwijk, Heemskerk,
Amsterdam en Haarlem kwamen vrijwil
ligers van de Nationale Reserve naar het
Fort toe om dit te gaan bezetten en te
verdedigen, tegen een aanval, die gedaan
zou worden door de klassen Uitgeest en
Zaandam. De bezetting werd nog versterkt
door enige batterijen Luchtafweergeschut,
die stelling zochten in de omgeving van
het Fort.
Het was gedaan met de rust. Comman
do's weerklonken, wachten werden uitge
zet en patrouilles uitgezonden om de vij
and op te speuren. De vijand was inmid
dels de opmars beginnen en naderde lang
zaam maar zeker uit Zuidelijke richting de
damdijk als eerste aanvalspunt kiezende.
Deze dijk was bezet door een sterke in-
fanterie-afdeling en een vier centimeter
luchtdoel-stuk. De vijand liet zich echter
niet afschrikken en dwars door het land,
door modder en sloten, naderde zij tot het
oude kruithuis, onder dek ing waarvan
een mortiervuur met rookgranaten werd
afgegeven. Nu brak het eerste gevecht los.
Hoog gingen de rookgranaten de lucht in
en kwamen met angstwekkend gehuil, ge
volgd door een zware plof, in het weiland
vlak bij de verdedigers terecht. Explosies
van imitatie-handgranaten weerklonken en
een hevig geweervuur laaide op. Spoedig
kwam het tot een handgemeen van man
tot man, waarbij het soms nog wel eens
warm. toeging.
Na dit eerste treffen werd de aanval
lende partij hergegroepeerd en direct
daarop verder opgetrokken naar het fort.
Onder dekking van een pantserwa
gen ging het voorwaarts, maar de aanval
lers hadden het zwaar te verantwoorden,
want van alle kannen werden zij belaagd
door de verdedigers van het Fort, die
uitgezonden waren om hun een warme
ontvangst te bereiden. Bewonderenswaar
dig was het élan, waarmede deze realisti
sche oefening werd uitgevoerd. Van alle
kanten was het nu raak. De vijand kroon
door de sliknatte landerijen op de veste
aan. Aan de vorkant van het Fort woed
de een hevige strijd, waarbij druk gebruik
werd gemaakt van rook- en handgrana
ten. 9
De eerste gevangenen
De overmacht van de verdediging bleek
echter te groot en reeds werden in triomf
de eerste gevangenen de Fortpoort bin
nengeleid. waar zij zich in de cantine kon
den verwarmen met de door de helpsters
van het Rode Kruis klaargemaakte thee.
Intussen woedde de strijd om de brug, die
toegang tot het fort gaf, onvermoeid voort.
De beslissing was echter te voorzien. De
aanvallers zouden het onderspit moeten
delven, maar zij hielden vol tot het einde.
Dodelijk vermoeid, onder modder en slik,
De Amsterdamse deelnemers aan
de oefening hadden peph. Eén
hunner auto's zakte in de zachte
berm weg.
Eén der vijandenmet helm
op slaagde er in tot de poort
van fort Den Ham door te dringen
Daar werd hij evenwel tot krijgs
gevangene gemaakt.
drijfnat, kwamen zij het fort bnnen en
werd het einde der oefening geblazen.
Overste Lenderink, de districts-comman
dant van het district Noordholland-Zuid
van de Nationale Reserve, was vol lof
over zijn vrijwilligers en over de wijze,
waarop deze oefening werd uitgevoerd.
Een afdeling van de transportcolonne
van het Rode Kruis, afd. Uitgeest, onder
leiding van de sergeant Berkhout en de
adjudant Kalkman, moest hier en daar
nog wel eens een pleister plakken of een
verbandje leggen.
Nadat aanvallers en verdedigers zich
tezamen in de cantine, waar de heer Snel
de scepter zwaaide', weer wat op verhaal
lieten komen en de ergste sporen van het
gevecht waren weggewist, werd verzame
len geblazen om in marsformatie naar
Krommenie te trekken, waar een propa-
ganda-avond voor het S.G.W, zou worden
gehouden. Voor het gemeentehuis werd
een défilé afgenomen door de overste
Lenderink, waarna allen zich verzamelden
in het R.K. Verenigingsgebouw, waar een
pakket eetwaren in ontvangst werd geno
men.
Protest tegen overdracht
„Tjerk Hiddes"
De stichting „Rijksbehoud" heeft in
een telegram aan de minister-president
en de Staten-Generaal geprotesteerd
tegen de overdracht van de „Tjerk
Hiddes" aan Indonesië. Zij zegt o.m.:
„Dat deze uitlevering geschiedt inge
volge de besluiten van de Ronde Tafel
overeenkomst is niet waar, aangezien
de RIS, waarmede deze overeenkom
sten zijn gesloten, eenzijdig is opgehe
ven door de machtsuprematie dei-
republiek Indonesia, waardoor op zijn
minst, althans volgens het rechtsge
voel van zeer velen, aan vrijwel alle
besluiten de basis is ontvallen".
Reeds veel blank water in
Ijselmeer
Het ijsbericht vanwege de Rijks
waterstaat meldt het volgende over
het Ijselmeer:
j Ijselmeer van Muiden tot Ketelmond
i en ook Genemuiden blank water. Bij
Schokkerhaven vast ijs. Van Schokker'
haven tot Kornwerderzand op veie
plaatsen flink gekruid ijs. Westelijke
oever van Ijselmeer blank, behalve
.EnkhuizenLekerhoek en een drie
honderd meter brede strook voor
i Hoorn. Voor Amsterdam is nog vast
lijs, doch dit vertoont grote gaten.
Een Fairclüld C-119 Packet", uit
gerust met hulpstraalmotoren, suist
onder een scherpe hoek het lucht
ruim in na een „proefaanloop" op
het vliegveld van Hagerstown
(Maryland) in de Ver. Staten. De
hulpstraalmotoren stelden dit
vrachtvliegtuig in staat na een
aanloop van slechts 140 meter los
van de grond te komen, waardoor
zich nieuwe mogelijkheden voor
dit toestel voordoen.
Meer Amerikaanse oorlogs
schepen gebruiksklaar
De Amerikaanse Marine heeft mede
gedeeld, dat er aan plannen gewerkt
wordt om het aantal vliegkampschepen
dubbel zo groot te maken als bij het
uitbreken van de Koreaanse oorlog.
Volgens het plan zullen er nog twee
slagschepen, verscheidene kruisers en
ongeveer honderd motortorpedoboot-
jagers komen.
Het vliegkampschip „Tarawa" zou
weer gebruiksklaar gemaakt worden
en bovendien zou het slagschip „Wis
consin" binnen een paar maanden voor
actieve dienst gereed zijn. De vloot
van vliegkampschepen zou tot 28 a 29
uitgebreid worden. Negen der schepen
zouden een tonnage hebben van 45.000
tot 27.000. De rest zou van minder ton
nage zijn.
Het aantal onderzeeërs, dat weer in
dienst werd genomen, werd met opzet
klein gehouden, aldus marinefunctio
narissen, omdat er grote verbetering
was gekomen in de uitrusting van deze
vaartuigen. De nieuwe vindingen zou
den in meer recente onderzeeërs wor
den toegepast.
Van onze speciale verslaggever)
Van alle neringdoenden schijnen de
kruideniers wel het eerst de inzinking
gevoeld te hebben van de na-oorlogse
tijd. Voor de oorlog was het voor deze
categorie al nodig lange werkdagen te
maken met het hele gezin om aan een
redelijke boterham toe te komen. Wie
niet blind was voor de werkelijkheid,
kon op zijn vingers natellen, dat de
naoorlogse tijd niet veel anders zou
worden. Men hoort dan ook verschil
lende kleine zelfstandigen al weer
klagen en zich op zijn minst beper
kingen opleggen, waarvan zij een paar
jaar geleden nog niet gedroomd hadden.
Wij spraken één kruidenier, die zich
niet voegt in dit leger van klagers. In
tegendeel, één die zeer tevreden is over
de gang van zaken. Het was de heer
D. Kat, Westzaner van geboorte en
thans wonende in Velsen-Noord, waar
bij sinds anderhalf jaar de eerste zelf
bedieningswinkel benoorden het IJ
heeft in de kruideniersbranche.
Uit nieuwsgierigheid naar het ver
loop van dit nieuwe systeem zijn we
zijn zaak binnengestapt. Na anderhalf
jaar valt wel te zien of zo'n nieuwig-
heidje een doodgeboren kindje is met
een lam handje, of een succes, dachten
we.
„Een succes", verzekert de heer Kat.
„Maar wie denkt, dat dat-ie bij dat
systeem nu enkel maar z'n deur open
hoeft te zetten en hoeft af te rekenen,
vergist zich deerlijk".
Activiteit
„Ook dit systeem vraagt dus van de
winkelier voortdurende activiteit?"
„En niet zo zuinig. Alleen: die acti
viteit is anders gericht. De grondslag
van het hele systeem is, dat er effi
ciënter gewerkt kan worden. Wat een
zee van tijd kostte dat oude systeem
niet? Elke kruidenier heeft zijn klan
tenhoekjes. Hij gaat die boekjes opha'
len, of laat het iemand doen. Dan moe
ten de artikelen klaar gemaakt wor
den en bezorgd. Daarnaast heeft-ie
zijn wirikelverkoop, die hem aldoor
bezig houdt. En wanneer het een beet
je zaak is, ook nog zijn telefonische
orders. Nergens ter wereld is de krui
denier zo de slaaf van zijn klanten,
als juist hier in dat vooruitstrevende
Holland. En het slot van het lied is,
dat diezelfde slaaf ook nog duizenden
guldens crediet geeft aan wie een
weekboekje, maandboekje, of zelfs een
drie-maand-boekje verstrekt kregen.
Al de rompslomp, die eraan verbonden
is, kost tijd, dus geld. Of, de baas het
Onzekatoeniies
Textielnijverheid is van zeer grote betekenis
Industrie met oude papieren
(Van onze economische medewerker)
yiJF EN TACHTIG PROCENT van de
in ons land geweven katoenen stof
fen komt uit Twente. Dit zegt genoeg
om ons te realiseren, dat er op dat
stukje bodem rondom Almelo, Goor.
Haaksbergen, Enschede, Oldenzaal en
Hengelo voor Nederlands economie be
langrijk werk wordt verricht. En nu
zwijgen wij nog maar over de metaal-,
electrotechnische en chemische bedrij
ven met wereldnaam, die zich eveneens
Twente's naam uitdragen. Neen, wij
willen ditmaal speciaal de katoenin
dustrie eens voor het voetlicht brengen,
hetgeen wij des te gereder doen, omdat
de grote man uit Twente, de heer H. van
Heek Hz., kortelings in zijn kwaliteit
van voorzitter van öe Kamer van Koop
handel voor Twente en Salland een
magistrale jaarrede over de economi
sche positie van dit gebied heeft ge
houden.
rjE KATOENNIJVERHEID heeft in
Twente zeer oude papieren in de
vorm van handweverij en -spinnerij. Zij
ging in het begin van de negentiende
eeuw reeds op eigen mechanische benen
staan en zelfs de export beoefenen (na
1830). En het resultaat van dit onderne
mersinitiatief was, dat in 1939 70% van
de productie door Nederlanders werd
gedragen of in Nederlandse woningen
wordt gebruikt, hetgeen tevens bete
kent dat Twente voor 90% in onze be
hoefte kan voorzien. v
Nu komt evenwel de gehele Twentse
katoenproductie niet op de binnenland
se markt terecht. Wij moeten nu een
maal exporteren om weer uit het bui
tenland goederen te kunnen betrek
ken, die wij zelf niet bezitten noch
maken. Het ligt dan ook voor de hand,
dat Twente's katoenexport een be
langrijke klont vormt in onze pot van
buitenlandse valuta.
Niet tevreden.
TOCH is men in Twente niet geheel
tevreden met de bereikte resulta
ten. In 1950 toch kwam de export
gerekend naar hoeveelheid, niet boven
die van 1949 uit Dit lag niet aan een
gebrek naar vraag in het buitenland,
doch wel aan het niet voldoende kun
nen opvoeren van de productie.
Wat hiervan de oorzaken zijn, ver
telt de heer Van Heek niet precies. De
productie van garens, in kg uitgedrukt
bedroeg 133% van de vooroorlogse
ook de weefcapaeiteit ligt met 107%
beven dit van voor de oorlog. Kenne
lijk is evenwel de sedert 1949 bereikte
verbetering nog niet voldoende ge
weest om extra te kunnen exporteren,
waaraan waarschijnlijk het nog steeds
gevoelde gebrek aan geschoold perso
neel niet vreemd is. Ook het niet vol
doende doorvoeren van ploegenwerk is
volgens deze bedrijfsleider een oor
zaak die de uitbreiding van de produc
tie remt. Opvallend is het in dit ver
band zijn klacht te horen, dat er zo
weinig gebruik wordt gemaakt van de
in de collectieve arbeidsovereenkomst
geschapen mogelijkheid om gedurende
13 weken per jaar 5 uren per week
langer te werken.
Wij zien hier dus wel zeer duidelijk
het verband tussen harder en (even
tueel) langer werken, het invoeren van
betere productiemethoden en daardoor
het opvoeren van de productie ener
zijds en de verkoop en bijgevolg het
verdienen van deviezen anderzijds.
Export en import.
Maar, zo zal men wellicht opmerken
die verkoop aan het buitenland wil toch
zeggen, dat het binnenland minder
krijgt? In principe wel. Doch het bin
nenland is ruimschoots voorzien door
de geweldige toevloed van textiel uit
Belgie, vooral na het opengooien van
onze grenzen op 16 Januari 1950. Ter
demonstratie hiervan diene, dat de in
voer uit Belgie en Luxemburg van
katoen, rayon en linnen in Januari tot
en met September 1949 circa 1700 ton
bedroeg en dat deze invoer over de
overeenkomstige periode van 1950 on
geveer 7% maal zo groot was. Die im
port was met recht overmatig en vorm
de daardoor voor de Nederlandse fabri
kant een sterke concurrentie.
Tekort aan grondstoffen.
Er dreigen echter nog andere gevaren
voor onze katoenindustrie en daardoor
ook voor onze economische huishou
ding. In de eerste plaats door de uit
zonderlijke prijsstijging, doch vooral
door het onvoldoende aanbod van ruwe
katoen. De Amerikaanse oogst van 1950-
1951 is onvoldoende en daarom geeft
de Amerikaanse regering aan de bui
tenlandse afnemers toewijzingen, die
voor ons slechts de helft van die van
het vorige jaar bedragen. Gelukkig be
looft de oogst van 19511952 beter te
worden.
Als wij enkele punten uit de rede
van de heer Van Heek nog eens sa
menvatten, dan worden wij ons ander
maal bewust van onze grote afhanke
lijkheid van het buitenland voor de
grondstoffenvoorziening, van de bete
kenis van een grote productiviteit voor
onze export en mede daardoor voor
onze behoeftenvoorziening en ten slotte
van de economische betekenis voor ons
land van een betrekkelijk kleine doch
uitstekend geleide groep van bedrijven
die bij elkaar zitten op dat kleine stukje
grond in het Oosten van Overjjsel,
nu zelf doet, of dat hij het personeel
laat verzorgen".
U beperkte met de zelfbedienings
winkel dus de service aan de klanten".
„Ja, maar daar stelde ik een andere
service tegenover. Alleen ik schrijf
niets meer op en bezorg niets meer
thuis. Ik win daardoor zoveel tijd, dat
ik de mensen de artikelen tegen scher
pe prijzen kan leveren. Dat is dus de
beloning, die ik geef, voor de meerde
re moeite, die ik haar (het zijn im
mers de huisvrouwen) opleg Andere
beloning voor haar moeite is, dat ze
precies kunnen zien wat ze kopen en
precies kunnen nagaan wat ze te be
talen hebben, nog voordat betaald
wordt.
.Verspeelde u niet veel vaste klan
ten, toen u op dit systeem overging?"
„In het eerst zal ik ongetwijfeld
klanten verspeeld hebben. Maar dat
merkte ik niet eens op, want het aan
tal „vreemden", dat terloops even de
zaak binnenstapte en een mandje
greep om even vlug keus te maken uit
de uitgestalde voorraden, was zo groot,
dat het oude systeem vergelijking niet
eens meer toeliet. Uit Beverwijk,
IJmuiden en zelfs uit Driehuis komen
de mensen nu regelmatig naar deze
zaak in Velsen-Noord. Het systeem
doet verkopen. De mensen zijn volko
men vrij en ontdekken ai wandelend
veel meer dan ze eerst gedacht hadden
nodig te hebben. Geen verkoper ter
wereld kan daar tegen op".
Principe
„Bij de opzet heb ik me laten leiden
door de gedachte, dat het broodnodig
was de kosten van de distributie van
de eerste levensbehoeften onder de
mensen, op een lager niveau te bren
gen. Het oude systeem kost veel te
veel geld. Dat kan ons verarmde volk
niet meer opbrengen. Het is niet za
kelijk ook. Neem maar elke zaak, die
men wenst. De bedienden, die met één
klant bezig zijn, vliegen van het kast
je naar de muur Een pondje suiker,
uit dat vak. Een ons vlees uit een heel
andere hoek van de zaak. Een pond
erwten weer uit een andere hoek Ki
lometers leggen de personeelsleden
per dag af om alle klan'en naar wens
tijd. Want intussen staat de volgende
te bedienen. Het is allemaal verloren
klant maar te wachten en zich te ver
velen, heupwiegend van 't ene been op
het andere, of misschien eens even
hier en daar rondneuzend, maar niet
teveel, want dan zou het best moge
lijk zijn, dat haar beurt voorbij zou
gaan.
In de zelfbedieningswinkel is het
anders. Daar staat en blijft het perso
neel op zijn post bij de artikelen, die
nu eenmaal nog niet anders dan los
verkocht worden.
„Men maakt van zijn zaak dus een
groot warenhuis in het klein?"
„Ja, met dit verschil dat niet plaat
selijk afgerekend wordt, maar pas als
de klant de hele zaak rond gewees is.
Hier is het dus ook mogelijk, dat de
klant nog weer eens even terugloopt,
om iets uit het mandje terug te leggen
in het vak. omdat men verderop iets
vond, dat men beter dacht, of om wel
ke andere reden dan ook.
„Beïnvloedt u de aankopen nu op
geen enkele wijze?"
„Zeker wel. Maar de klant blijft vol
komen vrij in doen en laten We heb
ben zelfs kans gezien de drukke da
gen, die bij het oude systeem altijd
achter in de week liggen, ook naar an
dere dagen van de week te verschui
ven. En dan hebben we bepaalde me
thoden van plotselinge reclames, die
de koopzin gunstig beïnvloeden. Zo nu
en dan lijkt onze zaak net pen gezelli
ge, goed verwarmde markt".
Sfeer is hoofdzaak
„Kan iedere kruidenier nu maar zo
op dit nieuwe systeem overstappen?"
„Nee, dat is onmogelijk. Ik voelde,
dat dit Amerikaanse systeem de enig
juiste weg was. Maar toch heb ik na
de opening van deze zaak zeker nog
een half jaar nodig gehad om de juis
te sfeer te vinden. En dat is hoofd
zaak. Men moet sfeer hebben in zijn
bedrijf. Het moet er gezellig zijn"
„Dit bedrijf eist zoveel mogelijk ver
pakte artikelen. Houden de Neder
landse fabrikanten hier al rekening
mee?"
„Het Nederlandse fabricaat is al
grotendeels verpakt. En ook op dit
terrein komen steeds meer snufjes te
voorschijn. Voor koekjes en biscuitjes
hebben we al een luchtdichte cello-
phaanverpakking, die de waar veel
verser houden dan de blikken zelfs.
De fabrikanten zullen er steeds scher
per op moeten letten met hun tijd mee
te gaan. Vooral wanneer er meer van
dit soort zaken voor de dag komen.
In Hilversum is enkele weken gele
den een modelbedrijf geopend, dat het
zelfde embleem voert als de onze.
Kijk-grijp. Een gekke naam, dacht ik
in het begin Maar nu kent hier in de
omgeving iedereen die naam Hoe ge-
perfectionneerd het systeem echter ook
zal worden en er wordt nog steeds
maar door aan gedokterd, we zullen
nooit buiten het geadverteerde merk
artikel kunnen".
„Raakt er over een jaar gerekend,
niet Voor een flink bedrag zoek?"
„Wat zoek raakt is niet van belang.
Men geeft het volledig vertrouwen.
En de mensen zijn sportief Men moet
van nature gemeen zijn om bij een vol
ledig vertrouwen te gaan stelen. Dat
doet men vee] eerder, wanneer men
weet dat de winkelier er scherp op let.
Dan komt er aan de diefstal een spor
tieve kant Men wil handiger zijn dan
de oplettende zakenman. En dat is niet
zo moeilijk. Bij dit systeem is het
sportieve element van de diefstal er
uit gehaald. Het immorele blijft alleen
ov«r".
1