50 JAAR
TRADITION
Stad en Omgeving
Joha nnes Keppler en zijn tijcl
AGENDA
De protestantisering van N.-Holland
VIRCINIA-
TRADITIE
WAT DE THEATERS BRENGEN
Boeiende lezing in
Valks lunchroom
Geslaagde attracties op
jazz-bijeenkomst
Ereburger van
Zuid-Laren
IN
VIRGINIA
Twee gouden echtparen op één dag
ZATERDAG 17 FEBRUARI 1951
O'p zijn ontdekkingen steunt nog de astronoom
QVER EEN VAN de drie grote ster
renkundigen, die in de Renaissan-
ce-tijd de voornaamste stoot gaven tot
een omwenteling in de heersende op
vattingen over de geheimen van de
hemelruimte, sprak gisteravond dr. P.
Feenstra Kuiper uit Hilversum.
De heer Keyman, voorzitter van de
afdeling Alkmaar der Ned. Ver. voor
Weer- en Sterrenkunde, onder de
auspiciën waarvan de avond werd ge
houden, opende de avond, die voor
een klein publiek in Valks lunchroom
werd gehouden.
In een buitengewoon boeiende lezing,
die door lichtbeelden werd verduide
lijkt, vertelde daarna dr. Feenstra over
Johannes Keppler en de tjjd waarin
deze grote sterrenkundige leefde. In
Keppler, Brahé en Galilei culmineerde
destijds het verlangen van het mens
dom naar een vaste norm. Door het
geweld, dat aan de komst van de Re
naissance gepaard ging, was men zijn
houvast kwijtgeraakt en zocht men een
norm in de oeroude wetenschap: de
astrologie.
In wezen was Keppler allerminst
astroloog, hoewel hij door geldnood
gedrongen wel horoscopen heelt
getrokken en voorspellende kalenders
heeft samengesteld. Vooral door het
intensief streven naar zijn ideaal: de
gehele waarheid te ontdekken waar
door hij dikwijls brak met de bestaan
de opvattingen is Kepplers leven
zwaar geweest. Verder was er de tijd,
die in woeligheid weinig voor die van
tegenwoordig onderdeed. Een astro
noom, die het waagde een andere leer
te aanvaarden, dan die door de R.K.
kerk waren voorgeschreven, kon in
die dagen van vrijwel onbeperkte
roomse macht op de brandstapel te
recht komen. Maar Keppler placht te
zeggen: „Alle grote astronomen waren
heilig, maar heiliger is mij de waar
heid!" Bij het zoeken naar die waar
heid, liet Keppler zich leiden door een
helder verstand, intuïtie en een bemin
nelijke fantasie.
Wat bezielde de Schepper?
Keppler wilde doorgronden wat de
Schepper gewild heeft, toen Hij het
heelal met zijn wonderlijk slingerende
bewoners samenstelde. Aan het einde
van zijn studie, wist Keppler een be
langrijk deel van de Goddelijke be
doelingen te hebben doorschouwd.
Dit moge hoovaardij schijnen, een
feit is het, dat de huidige astronomi
sche wetenschap voor een zeer groot
deel op zijn ontdekkingen steunt.
Dr. Feenstra wees aan, hoe Keppler
de moed had de overal aanvaarde leer
van Aristoteles, n 1.: „Alles in het heelal
beweegt regelmatig" te verwerpen, om
vast te stellen, dat het tegendeel waar
was. Wel onderzocht hij of die onregel
matigheid wellicht aan een bepaalde
orde onderhevig was. En hij slaap-
de! Nog dagelijks maken astronomen
gebruik van Kepplers grote ontdek
king: de Perkenwet.
Durf en fantasie
Verschillende andere belangrijke
Lezing mei lichtbeelden en
ladycrooner-wedsirijd
De Alkmaarse Jazz Society had gis
teravond in de bovenzaal van café Tom
de primeur van een lezing over jazz
muziek met lichtbeelden. Dat dit expe
riment voldoening schonk, bleek wel uit
de gespannen aandacht, waarmede de
jeugdige jazzliefhebbers het gebodene
volgden. Dit succes komt zeker voor een
groot gedeelte op naam van de heren
Siem Dekker en Jan Untied, die zich
een vlotte causeur en een bekwame
Cineast toonden.
Voor het eerst in Nederland werd op
Jazzgebied een dergelijke vertoning ge
bracht. Jazzmuziek is een moeilijk on
derwerp, hetgeen de leden van de Alk
maarse Jazz Society reeds meermalen
moesten ervaren, maar de heer Dekker,
jazzkenner bij uitstek bewees in de
materie behoorlijk thuis te zijn.
Bij deze ene attractie bleef het gister-
8vond niet. Een heel aardig intermezzo
vormde een „ladycrooner-wedstrijd",
Waaraan door zes meisjes werd deelge
nomen. Het publiek als jury wees de
gezusters Krop als winnaressen aan.
Zij ontvingen een gramofoonplaat en
een boek over jazzmuziek als eerste
prijs. De heer I. van Bruggen uit Scha-
gerbrug won met verbluffend gemak
de „Record-riddle". Hij was degene, die
de bezetting en het nummer van een
beschikbaar gestelde gramofoonplaat
haarfijn noemde.
Het huisorkest van de Alkmaarse
Jazz Society en enige jam-sessions,
waarin o.a. -optraden Noordhollands
beste amateur-clarinettist Mart Cluwen
Uit Zaandam en het orkest Iep van
Bruggen uit Den Helder, voltooiden
het muzikale gedeelte van deze zeer
geslaagde bijeenkomst.
ontdekkingen heeft Keppler gedaan.
Met durf en fantasie en een schier bo
venmenselijke energie heeft hij zich
geworpen op de vragen, die zich in
hem voordeden. De resultaten van zijn
werk dienen tot op de dag van heden
het mensdom. Zijn grote strijd be
schrijft Keppler op prozaische wijze
in drie boeken, die het resultaat vor
men van zijn duizenden berekeningen
en ontdekkingen. Zijn triomf, maar
ook zij tragedie drukte hij uit in zijn
grafschrift: „Ik heb de aarde gemeten;
nu meet ik de hemel. De geest was
hemels, maar nu rust ik in de
schaduw.
Aan het slot van de boeiende voor
dracht sprak weer de heer Keyman,
die onder het aanbieden van de dank
der toehoorders de spreker het tra
ditionele Alkmaarse kaasje aanbood.
(Ontleend aan onze Advertentie-rubriek)
ZATERDAG
Victoria Theater, 7 en 9.30 uur: De
wraak van een vrouw (18 jaar); Rex
Theater, 2.30, 7 en 9.30 uur: De on-
overwinnelijken (14 jaar); Harmonie
Theater, 7 en 9.30 uur: Liebe '47 (18 j.l;
Cinema Amerlcain, 7 en 9 30 uur: Het
meisje van de zonde (18 jaar).
ZONDAG
Victoria Theater, 7 en 9.30 uur: De
wraak van een vrouw (18 jaar); 2 en
4.30 uur jeugdmatinée: Een huis vol
herrie; Harmonie Theater, 3. 4.30, 7 en
9.30 uur: Liebe '47 (18 jaar); Rex Thea
ter, 2, 4,30, 7 en 9.30 uur: De onover-
de zonde (18 jaar); 2 uur: Zeebonken
cain, 4.30, 7 en 9.30 uur: Het meisje van
de zonde (18 jaarf); 2 uur: Zeebonken
(alle leeftijden).
MAANDAG
Victoria Theater, 8 uur: De wraak van
een vrouw (18 jaar); Rex Theater, 2.30
en 8 uur: De onoverwinnelijken (14 j.);
Harmonie Theater, 8 uur: Liebe '47 (18
jaar); Cinema Americain, 8 uur: Het
meisje van de zonde (18 jaar).
Gedegen voordracht van
Kledingtentoonstelling werd
succes
De reizende kledingtentoonstelling
van de Nederlandse Bond van Platte
landsvrouwen, is een groot succes ge
worden. In de afgelopen week hebben
ruim zesduizend dames uit stad en
land een bezoek gebracht aan het Wa
pen van Heemskerk waar de fraaie
tentoonstelling werd gehouden. Maan
dag gaat de expositie naar Leeuwarden.
prot. dr Rogier
In het Gulden Vlies hield prof. dr.
L. J. Rogier van de Nijmeegse Uni
versiteit gisteravond voor de „scholie
ren" van de Schola Publica een zeer
leerzame voordracht over het onder
werp „De protestantmaking van Noord-
Holland". Prof. Rogier, die op dit ter
rein van de vaderlandse geschiedenis
zijn sporen heeft verdiend, behandelde
het delicate onderwerp op zeer verhel
derende en objectieve wijze. Hij zette
uiteen, hoe de protestantisering naast
een religieus proces ook een politiek
proces was. De houding van de rege
rende vorsten speelde hierbij in de
verschillende landen een uiterst be
langrijke rol. In Frankrijk en in Duits
land werden de penetratie en de ex
pansie van het protestantisme met alle
mogelijke middelen belet, terwijl daar
entegen in de Scandinavische landen
en Engeland de hervorming door de
vorsten werd gesteund en zelfs aan
hun onderdanen opgelegd. Door ver
schillende omstandigheden werd het
gebied van de Zeven Provinciën eerst
bijna 'n halve eeuw later in deze proce
dure betrokken dan de zojuist genoem
de landen en stak door de mindere
mate van hiermede gepaard gaande
geweldpleging gunstig af tegen vele
andere geprotestantiseerde streken.
Tengevolge van het late doordringen
in de lage landen ging de hervorming
hier zeer moeizaam en nam lan
gen tijd in beslag, daar het katholi
cisme zich inmiddels had hersteld van
zijn periode van degeneratie en na het
Concilie van Trente geheel nieuwe
Er is weinig vraag naar kaas
het was neei nauw aan ue Kaasoeurs
te Alkmaar en niet zonder moeite kon
ten slotte een prjjs van f 2.00 per kg
worden gemaakt. Als basis voor de
prijs van de kaas in Nederland is deze
notering echter niet te beschouwen,
daarvoor ligt ze veel te ver boven die
van Leeuwarden, waar de grote hoe
veelheden aan de markt komen.
Te Leeuwarden werd de prijs voor
Edammers gesteld op f 1.86f 1.87 per
kg, wat sedert de vorige Vrijdag een
achteruitgang betekent van 7 cent. De
volvette Goudse daalde met 11 cent op
f 1.98—f 1.99.
Er is geringe vraag uit het buiten
land en het zoeken schijnt te zijn naar
het punt, waarop de orders van el
ders weer rijkelijker binnen beginnen
te komen. Enigszins verwonderlijk is
het misschien, dat deze daling komt op
een tijdstip, waarop de productie nog
klein is. Vrij algemeen kan men echter
de opvatting horen verkondigen, dat
het nu beter is dan straks, wanneer de
pakhuizen volzitten en het is mogelijk,
dat deze opvatting de gang van zaken
beïnvloedt. Zelfs het vrijkomen vaneen
contingent van 1,5 millioen kg voor
Duitsland -ton het optimisme niet zoda
nig doen toenemen, dat kon worden ge
sproken van een oplevende lust tot ko
pen.
Met de boter ligt het heel anders op
het ogenblik. De daling is ten einde en
de prijs vertoont neiging tot een ge
ringe stijging. De prijs waartegen de
boter kan worden ingeleverd bij de
pakhuizen van het I.V.Z. is inmiddels
verlaagd tot op f 3.95 per kg voor boter
in vat.
De nog aanwezige partijen koelhuis-
boter worden blijkbaar verder opge
ruimd. Deze boter wordt in de handel
gebracht tegen verschillende prijzen,
afhangende van de kwaliteit.
Export van witte kool naar
Amerika neemt af
De export van witte kool naar Ame
rika, die ruim een week geleden in
zette en die de prijzen aan de veilin
gen voor kool in het gewicht van
12 kg. even deed oplopen, schijnt
weer te stagneren. Er komen weinig
orders binnen en het resultaat is ge
weest, dat het artikel aan de veilingen
weer is gedaald.
De hoeveelheid, die is verladen,
hoorden we ramen op ongeveer 300
wagons, een aanzienlijke partij, maar
vergeleken bij de voorraad van 2.000
wagons toch nog van te geringe be
tekenis.
Intussen is een groot deel van het
verscheepte goed nog onder weg. Ge
hoopt wordt, dat, wanneer de afzet in
Amerika bevredigend blijkt, toch nog
weer nieuwe orders zullen kunnen
worden geboekt. Voor de tuinders aan
de Langedijk zou dit een uitkomst
zijn.
wegen had ingeslagen, waardoor het
veel strijdbaarder was geworden. In
Nederland was het niet meer mogelijk
om, zoals in de meeste andere landen
was geschied, de clerus op grote
schaal in het hervormingsproces in te
schakelen en deze te doen overgaan
tot het nieuwe geloof. Een tweede
factor was, dat hier niet, zoals
elders, invloedrijke monarchen
het protestantisme invoerden, doch
dat dit hier geschiedde door het or
gaan van de revolutie, door de geu
zen. Indien Karei V of Philips II tot
het protestantisme zouden zijn over
gegaan, zou Nederland zeer waar
schijnlijk nu geheel hervormd ge
weest zijn.
Sprekende over Noord-Holland, zei-
de Prof. Rogier, dat in West-Friesland,
hoewel de katholieke kerk daar voor
het concilie en Trente zeer gedegene
reerd was het katholicisme zich toch
grotendeels heeft gehandhaafd, daar het
bisdom Haarlem de uiterste zorg aan
dit gebied heeft besteed. Ook Kenne-
merland is voor een zeer belangrijk
gedeelte katholiek gebleven, daar hier
de landadel niet bereid was voor het
protestantisme te zwichten en tevens
morele en economische druk op zijn
pachters uitoefende. Van hun zijde
oefenden de hervormers eveneens een
dergelijke druk op de bevolking uit en
in de steden was het de behoeftige
klasse, die zich het eerst liet protestan-
tiseren, gevolgd door de patriciërs, die
hun maatschappelijke positie wensten
te handhaven. De onafhankelijke mid
denstand bleef voor een belangrijk
deel trouw aan het oude geloof. Prof.
Rogier behandelde het onderwerp zeer
zorgvuldig en aan de har.d van talrijke
voorbeelden. Aan het slot van zijn voor
dracht beantwoordde hij nog enkele
vragen van de toehoorders, die, gezien
het wetenschappelijke van de stof, in
zeer grote getale aanwezig waren.
Belemmering van de
scheepvaart
De hoofdingenieur-directeur van de
Rijkswaterstaat in de directie Noord-
Holland, te Haarlem, brengt ter kennis
van belanghebbenden, dat ten behoeve
van de uitvoering van werken nabij de
Friese Brug te Alkmaar boven het
Noordhollandsch Kanaal een lijn ge
spannen zal zijn, waaronder een maxi
mum doorvaarthoogte van 16 meter,
zulks op alle werkdagen, behalve op
Zaterdag, van een halfuur voor vóór
zonsopkomst tot een half uur na zons
ondergang, gedurende drie maanden na
dagtekening van deze bekendmaking of
zoveel lager als noodzakelijk of korter
als mogelijk zal blijken.
Onze oud-burgemeester, jhr. mr. F.
H. van Kinschot thans burgemeester
van Leiden zal in een buitengewone
raadszitting, welke op 23 Februari te
Zuidlaren wordt gehouden benoemd
worden tot ereburger dier gemeente.
Zoals bekend was de heer Van Kinschot
drar burgemeester vóór hij als zodanig
in Alkmaar benoemd werd. Hij wordt
nu de eerste ereburger van Zuidlaren
o.a. omdat hij zich daar in zijn ambts
tijd bijzonder verdienstelijk heeft ge
maakt voor de jaarlijks daar gehouden
paardenmarkt.
Alkmaarders, waarop men
niet trots kan zijn
De laatste weken is meerdere malen
aan. (te gedaan van openbare schennis
der eerbaarheid. Donderdagmiddag is
het de politie gelukt de dader, een 25-
jarige winkelbediende, in de Hout op
heterdaad te betrappen. De man heeft
een achttal feiten bekend.
De tweede stadgenoot, die werd inge
sloten, was een man die een valse aan
gifte en een poging tot oplichting had
gedaan. Hij had de politie medegedeeld
dat zijn rijwiel, dat hij afgesloten op de
openbare weg had achtergelaten, tijdens
zijn afwezigheid was gestolen. Na een
nauwkeurig onderzoek kwam vast te
staan, dat de rijwieldiefstal slechts in
's mans fantasie was gepleegd en dat
het zijn bedoeling was geweest hier
mede een verzekeringsmaatschappij op
te lichten.
VOOR DE RADIO
Gisteren hebben wij gemeld, dat het
Musette-Trio Annie de Moor en Freddy
Groot voor de Bonte Dinsdagavondtrein
zullen optreden en waarbij een jury
hen zou becritiseren.
We vernemen echter,, dat men reeds
geselecteerd heeft uit een grote groep
amateurs. Voor de deelnemers aan
AVRO's Bontetrein dus een extra com
plimentje.
JEUGDDIENST.
In de Jeugddienst die Zondagavond
in de Kapelkerk wordt gehouden zal
Ds. J. Heidinga van Haarlem prediken
over het onderwerp „Het meisje en
de duivel".
ECHTPAAR VAN ES
vijftig
Twee Alkmaarse echtparen herden
ken vandaag hun gouden huwelijksfeest.
In café Centraal op het Hofplein troont
vandaag het echtpaar G. Madiol, A.
MadiolVan Veen op de erezetel, te
midden van kinderen, kleinkinderen,
familie en kennissen.
Het echtpaar L. N. van Es, A. C. van
EsJonker viert de grote dag thuis,
in de kamer achter de bekende sigaren
winkel in de Hekelstraat, die acht en
dertig jaar door de heer Van Es werd
gedreven.
De heer en mevrouw Madiol, die in
de Uitenboschstraat No. 4 wonen, had
den hun feest liever heel bescheiden
willen vieren, maar hun twee kinde
ren dachten er anders over. Die orga
niseerden een luisterrijke dag. Het
echtpaar Madiol, dat bijna dertig jaar
in de Uitenboschstraat woont, heeft
acht kleinkinderen. De 76-jarige heer
Madiol werkte 37 jaar op de Alk
maarse Ijzergieterij, waar hij het ko
men en gaan van maar liefst drie
directeuren meemaakte. De heer Ma
diol zou men zijn leeftijd zeker niet
aanzien. Hij is een levencuge, kwieke
figuur, die nog graag grapjes maakt,.
De gezondheidstoestand van zijn 73-
jarige echtgenote laat wel iets te wen
sen over, maar toch kan ook zij nog
uitstekend meedoen.
De heer Madiol herinnert zich nog
uitstekend de tijd, dat in Alkmaar de
stappen van de cadetten klonken. Voor
hij bij de Ijzergieterij kwam, werkte
hij namelijk als employé aan de Cadet
tenschool en maakte het leven daar
dus van heel nabij mee. De heer Ma
diol is van geboorte Groninger, maar
hij woont sedert 1897 in Alkmaar. Zijn
vrouw komt uit Heerhugowaard en
het was in de Kaasstad, dat beiden
elkaar ontmoetten en in het huwe
lijksbootje stapten, dat hen zij het
soms door de storm een halve eeuic
veilig door het leven heeft gevaren.
„Hier brandt altijd de kachel".
Inderd^kd, in de sigarenwinkel van
het echtpaar Van Es in de Hekelstraat
brandt de kachel elke dag, tevens
symboliserend) dat men hier weet wat
gastvrijheid is.
Gedurende acht en dertig jaar heeft
het echtpaar de winkel in de Hekel
straat gedreven. De heer Van Es, die
vanaf zijn twaalfde jaar in de tabaks
branche werkzaam is en zich door
zijn opgeruimd humeur tal van vrien
den heeft verworven, woont ruim zes
tig jaar in Alkmaar. Honderden men
sen heeft de 72-jarige in die tijd leren
kennen. Hij was dikwijls „langs de
weg", soms met tabaksproducten, maar
ook met zuidvruchten. Evenals de 71-
jarige mevrouw Van Es voelt hij zich
nog uitstekend en praat nog graag
over de talrijke ervaringen, die hij
heeft ongedaan. Beiden hebben een
ECHTPAAR MADIOL
jaar
vrolijk karakter, hoewel het leven
ook hen niet heeft gespaard. Van de
drie kinderen, die ze hadden, zijn er
nog twee in leven. Vier kleinkinderen,
allen jongens, bezitten de heer en me
vrouw Van Es.
Mevrouw Van Es is de jongste zuster
uit een groot gezin, die nu haar vijf
tigjarig jubileum viert. De oudste zus
ter is een en tachtig jaar.
De vele familieleden en vrienden
zijn vandaag in het gezellige huis in
de Hekelstraat verenigd en zeker zul
len er nog heel wat herinneringen aan
vroeger worden opgehaald. Want het
gouden paar heeft een levendige geest
en ziet er naar uit, dat het nog tal van
jaren voor de boeg heeft, wat ieder
hun uiteraard graag toewenst.
Persoonlijk kampioenschap
2—3 Libre
De strijd om het persoonlijk kam
pioenschap 2 t/m 3 libre is de gehele
week enerverend geweest. En met de
laatste partijen in het zicht (heden- en
Zondagavond) kan men spreken van
een grote climax. Van de acht candi-
daten zijn er vier die een goede kant
•op de begeerde titel maken. De laatste
partijen zullen dus de beslissing moe
ten brengen. Dit tournooi door de B.B.
opgedragen aan de biljartvereniging
Alcmaria Victrix, mag zich in een zeer
grote belangstelling verheugen.
De stand, zoals die nu is, luidt voor
wat betreft de hoogste serie: 1. Blank
17; 2. Vet 20; 3. Bellis 15; 4. C. Dekker
28; 5. Beers 23; 6. L. v. d. Aakster 18;
7. J. P. te Bos 25.
ZONDAGSDIENST VOOR
HUISARTSEN.
Zondag 18 Februari zijn beschikbaar
de huisartsen Dr. K. H. Kolk, Geester-
sir.gel 36, (telefoon no. 2017) en Dr. R.
T. Westerkamp, Emmastraat 93 (tele
foon no. 4357).
ZONDAGSDIENST APOTHEKEN
Te beginnen hedenavond 18 uur zal
deze week buiten de normale openings
tijden voor spoedgevallen geopend zijn
de apotheek „De Bever", apotheker P.
J. Meurs, Emmastraat 36.
Nagekomen predikbeurten
Alkmaar; Ned. Leger des Heils, Slik-
steeg 4, 10 uur, Heiligingsdienst, 3 uur
Zondagsschool, 8 uur Hosanna-avond,
Di. 8 uur Ontspanningsavond, Wo. 8 u.
Wijdingsdienst, serg. maj. Elzinga.
Ned. Chr. Gem. Bond, Do, 8 uur sa
menkomst in „Waakt en Bidt", evan
gelist J. H. van Oostveen uit Voorburg.
Oude Niedorp: 10 uur ds. Appel.
Nieuwe Niedorp, Doopsgezinde gem.,
10 uur dhr. Lont.
Wat onze voorouders
schreven
In de Alkmaarsche Courant van
17 Februarij 1851 vinden wij de
volgende kennisgeving van een
toneelavond in de schouwburg.
Schouwburg te Alkmaar.
Door het personeel van den Am-
sterdamschen Schouwburg, on
der directie van M. Westerman en
J. Eduard de Vides, op Vrijdag 21
Februarij 1851 (No. 5 van het
abonnement).
Stille waters hebben diepe gron
den, Tooneelspel in vier bedrijven,
naar het Hoogduitsch, volgens
Beaumont en Fletschers (in vele
jaren niet vertoond.)
Gevolgd door: Een kind aan
dienstboden toevertrouwd. Blijspel
met zang, in één bedrijf, naar het
Fransch, door de Heer P. A. Ma-
nus.
Aanvang ten zes uure precies.
HARMONIE THEATER:
LIEBE '47
Deze Duitse film is in vele opzichten
een verrassing. Zij is dat allereerst voor
de bezoekers, die verondersteld hebben
dat zij een normale film zouden zien, dat
wil zeggen een film met een lach en een
traan, een beetje humor en een tikje ver
driet, zoals er dertien in een dozijn gaan.
Zij is eveneens een verrassing voor hen,
die gedacht hebben, dat de Duitse film
industrie nog niet de kracht heeft ieta
van betekenis te produceren en voor hen,
die niet geweten hebben, dat men ook
stemmingen en gevoelens kan fotograferen.
Deze rolprent brengt reeds vóór zij nog
begonnen is de bijzonderheid, dat zij door
een korte gesproken toelichting wordt in
geleid en de regisseur Wolfgang Lieben-
einer, die ze naar een toneelstuk van
Wolfgang Borchert heeft geschapen,
brengt onmiddellijk daarna niet alleen de
Dood in de gedaante van een dikge-
vreten individu maar zelfs Onze Lieve
Heer zelf op het doek, die hij het uiter
lijk heeft gegeven van een man, die een
oude zeeman of een zendeling zou kunnen
zijn.
Dit alles wijst er al op, dat hij gepoogd
heeft iets uit te beelden dat boven het
menselijk-normale uitgaat en in werkelijk
heid is deze film eigenlijk niets anders
dan een vertolking van menselijke dro
men, gedachten en waanvoorstellingen,
wefke leven in de ongelukkigen, die door
de ellende van de wereldoorlog elk hou
vast aan het normale leven hebben ver
loren. De waanzin drijft ze langzaam maar
zeker naar de zelfmoord in de hoop, dat
de dood eindelijk de zo hevig begeerde
rust zal brengen. Hier worden afschuwe
lijke dromen verfilmd, de beelden, die een
uit Rusland terugkerende oorlogsvermink
te in zijn slaap ziet, de vrouwen en kin
deren die hem ter verantwoording roepen
omdat hij haar mannen, zonen en vaders
in de dood heeft gedreven, macabere voor
stellingen, een film van negatieve beel
dden, die de activiteit der doden het tref
fendst kan illustreren.
Twee mensen, wie het leven te zwaar ie
geworden, een man en een vrouw, ont
moeten elkaar op de plaats waar zij zich
willen verdrinken. Zij vertellen elkaar
hun geschiedenis; zij krijgen uit mede
lijden het gevoel, dat zij voor elkaar moe
ten zorgen en beginnen samen een nieuw
leven.
Wat zij beiden hebben doorgemaakt
vóór zij aan de rand van het water ston
den, wordt hier op een bijzondere wijze
in beeld gebracht. Men kan er om huilen
of lachen of zelfs alleen de schouders op
halen, maar vast staat, dat Hilda Krahl
die voor haar prestatie in deze film te
recht werd onderscheiden en Karl John,
als de uit Siberie teruggekeerde krijgs
gevangene, hier spel geven, dat, ondanks
alles wat men hier twee uur lang te ver
werken krijgt, het publiek tot het laatst
toe blijft boeien.
CINEMA AMERICAIN;
ER IS GEEN PARADIJS OP AARDE
Niemand, die de producten der Ameri
kaanse en Europese filmindustrieën volgt,
zal kunnen ontkennen, dat de Italiaanse
filmmaatschappijen na de oorlog opmerke
lijke prestaties hebben geleverd, welke
haar menigmaal op het eerste plan brach
ten. „Fietsendieven", „Paisa" en „Vulca-
no" om maar een drietal te noemen
waren treffende voorbeelden van de wij
ze, waarop de Italianen met beperkte mid
delen een even verrassende als indruk
wekkende filmstijl creëerden. Dat de sce
narioschrijvers niet schroomden tere on
derwerpen aan te snijden, past in het ka
der van het neo-realisme, dat na de oor
log in Italië en daarbuiten appelleerde aan
de gevoelens van een talrijk publiek, het
geen de auteurs heeft gesterkt op de in
geslagen weg voort te gaan. Zij konden
dit doen zonder al te groot gevaar voor
banaliteit en drakerigheid, omdat zij zich
gesteund wisten door het bezit van voor
treffelijke actrices en acteurs, regisseurs
en cameramensen.
De film. welke thans in de Cinema Ame
ricain draait, verhaalt van een meisje, dat
om haar ouders te kunnen onderhouden.
ontmoet aan het strand een jong rechter
en er ontspint zich een liefdesidylle. Het
meisje zwijgt over haar verleden met het
voornemen hiermede te breken en haar
geluk te verzekeren. Als zij op het pun1
staat het „pension" te verlaten, stelt de
Justitie een onderzoek in naar een sterf
geval en komt zij tegenover haar geliefde
te staan. Een sprong van de hoogste ver
dieping vormt het einde.
Men kan over het onderwerp denken
hoe men wil, doch men zal moeten erken
nen dat Geraldine Brooks en Vittorio
Gassmann opnieuw eminente c eaties
schiepen, dat Giorgio Pastina de regie
voerde op een wijze, de huidige Italiaanse
filmkunst waardig en dat zo ten slotte een
rolprent ontstond, welke het aanzien vol
komen waard is. Een film. qua inhoud
aanvechtbaar, maar qua spel, regie en
fotografie veel beter dan talrijke peper
dure Hollywood-producten.
In het voorprogramma neemt em tech
nicolor over een Mexicaans fiesta, waarin
alle kleuren van de regenboog schitteren,
een ruime plaats in.
VICTORIA THEATER:
DE WRAAK VAN EEN VROUW
De film, die deze week in Victoria Thea
ter draait, stelt geen problemen of blinkt
niet uit door het originele van het gege
ven. Integendeel, „De wraak van een
vrouw" is een oud gegeven, zo oud als de
wereld zelf, doch de nieuwe versie, welke
de schrijver van het scenario, Huxley, op
dit gegeven heeft gemaakt, is zo goed da»
men van het begin tot het einde onweer
staanbaar wordt geïnteresseerd. Een vrouw
wordt verliefd op een getrouwde man,
wiens vrouw aan een ziekbed is gekluis
terd. De verliefde vrouw denkt de man
te kunnen winnen door zijn vrouw te ver
giftigen. Na de dood van deze vrouw vindt
de man echter een andere levensgezellin.
Gedreven door haatgevoelens zorgt de te
leurgestelde dat de man van haar dromen
verdacht wordt van de moord op zijn
vrouw. De vertegenwoordigers van vrou
we Justitia nemen aan dat de man inder
daad de moord heeft gepleegd en hij wordl
ter dood veroordeeld. Een symphatieke
dokter ziet kans op het laatste moment
het oudste beroep ter wereld uitoefent. Zij het drama op originele wijze te beëin
digen. Tot de laatste meters van deze
filmband blijft er spanning. Het uitsteken
de scenario, dat Huxley naar zijn eigen
roman „A Woman's vengeance" maakte,
heeft hiertoe in belangrijke mate bijgedra
gen, maar niet minder het uitstekende
spel van Charles Boyer, Ann Blyth en Je§-
sica Tandy.
REX THEATER
DE ONOVERWINNELIJKEN
Deze film brengt in fraaie gekleurde
beelden een belangrijke episode uit de
tijd (ongeveer 1768) toen de Engelsen en
Fransen alles in het werk stelden om in
de uitgestrekte Amerikaanse wildernis een
koloniale macht te vestigen, met Fort Pitt
(thans de stad Pittsburgh) als middelpunt.
Avonturiers waren er ook genoeg in die
tijd en zij trachtten zich te vèrrijken met
de handel in mensen en wapenen. Garth
was wel de machtigste en meest meedo
genloze onder deze handelaars. Maar hU
vond in kapitein Holden een geduchte te
genstander. En dan speelt de uit Engeland
verbannen Abby Hale, een aantrekkelijke
schoonheid, een grote rol in de strijd tus
sen de sterke hoofdfiguren. De meest
verrassende avonturen en spannende scè
nes spelen zich in het woeste land me1
zijn rivieren, watervallen en bossen af.
met als hoogtepunt de aanval van het In
diaanse opperhoofd Guyasuta op Ford
Pitt. Dat ten slotte kapitein Holden na een
beleg van negentig dagen van Fort Pitt
door de Senecas en Delawares, bekendê
Indianenstammen, de overwinning behaalt,
laat zich wel raden en dat Abby Hale met
Holden gelukkig wordt eveneens.
De bekende actrice Paulette Goddard
trekt bijzonder de aandacht als het uit
Engeland gedeporteerde meisje. Zij is nog
steeds een temperamentvolle actrice. En
Gary Cooper speelt zijn rol van Holden
op de van hem zo bekende wijze. Verder
treden op de voorgrond Howard da Silva
als de verraderlijke Garth en Boris Kar-
loff als het Indianen-opperhoofd. Verder
trekken ook nog enige goed getypeerde
vrouwenfiguren de aandacht. Ais geheel
een film vol actie, spanning en avontuur
in zeer aantrekkelijke beelden.
Het uitgebreide hoofdnummer werd in
geleid door een tweetal zeer actuele jour
naals, n.l. Wereldnieuws en Holl. Nieuws.
