Rustig Atjeh werkt aan welvaart Warmtegolf uit de aardkern? Bomontploffing in Bloemendaal "still making friends De spits van Alkmaars Grote Kerk Geen wrok tegen Nederlanders Kota Radja, typisch Oosterse stad STAKINGEN IN ZWEDEN Middenstand wil huidige lasten meedragen Meer bewegingsvrijheid voor Duitse industrie? Rook met Uw... Zoveel monden, zoveel smaken l Doch wat King's Cross betreft, zijn de smaken ènverdeeld: Vèlmondigvöörtreffelijk Geen wonder, dat alle Virginia-rokers de mond vol hebben van King's Cross. Dat geldt al vanaf het eerste ochtend trekje, want: de morgenstond heeft King's Cross in de mond. Wetsontwerpen inzake gezondheidszorg Die slopende Rheumatiok maakt humeurig en ziek DONDERDAG 22 MAART 1951 (Van onze correspondent te Djakarta) TOEN de Japanse bezetters de piek hadden geschuurd werd ook Atjeb „mer- deka" vrij en onafhankelijk. En sedert dat ogenblik heeft niemand dit merkwaardige en eigengereide gebied deze vrijheid betwist. Atjeh is namelijk steeds buiten alle militaire acties gebleven. Niemand zag er heil in een nienwe „Atjeh-oorlog" te beginnen, bij de herinnering aan de hardnekkige en onver vaarde strijdbaarheid der Atjehers en het schier onbegaanbare terrein van ge bergten, oerwouden en moerassen. Zo heeft Atjeb zijn vrijheids-beweging rustig kunnen ontwikkelen. Rustig althans ten opzichte van de Nederlandse inmen ging. Intern ontbrak er nogal eens wat aan «"ie rust, als gevolg van een binnen landse machtsstrijd tussen geestelijke. Mohammedaanse leiders en politieke figu ren, afstammelingen vaak van vroegere zelfbestunrders. Maar daar had een ander zich niet mee te bemoeien. Atjeh was Atjeh en bij al die geschillen bloeide een heftige provincialistische chauvinisme. dekt hier en daar pogingen verbete ring in de toestand te brengen. Zo staan de bronzen bustes van de „solda ten-pastoor" Verbraak en de „soldaten- dominé" ds. Thenu, die in 'n vrijheids roes eens in de rivier zijn geworpen, weer op hun sokkels. De prachtige toe- gangspoort tot het kerkhof, met Se marmeren platen waarop de namen ier doden staan, is wel verwaarloosd maar onbeschadigd. Geheel Kota Radja biedt uiterlijk trouwens een wel zeer verschillend beeld als in de „koloniale" tijd meer Oosters en dus wat minder Hollands precies op het gebied van zindelijk heid en hygiëne. Gebrek aan mate riaal droeg er mede toe bij, dat vele huizen en gebouwen vervallen zijn. Al leen de prachtige Moskee midden in de stad praalt er nog in volle blanke »lo- rie. Het Atjeh-Hotel daar vlakbij waar de bezoeker dan moet logeren, geeft een beste Atjehse rijsttafel en zit vol vriendelijke mensen, doch helaas ook vol wandluizen, om van de on bruikbare toiletten etc. nog maar te zwijgen. Maar dat is dan ook het eni ge dat in Kota Radja nogal erg tegen valt. Clechts met moeite schikte Atjeh zich in de eenheids-staat der Republiek Indonesia, als een onderdeel van de provincie Noord-Sumatra. Deze in schakeling heeft, naar het schijnt, de Atjehse binnenlandse machtsstrijd voor lopig doen luwen. Uiterlijk 'en in de centra vertoont Atjeh althans een po litiek zeer rustig beeld. Sedert 1942 was er tot voor koet vrijwel geen enkele Nederlander in Atjeh geweest. Deze toestand heett verandering ondergaan. In de laatste maanden hebben verscheidene Neder landse zakenlieden een bezoek aan Kota Radja gebracht. Er is een zeer goede vliegverbinding, vier maal per week, tussen Medan en Atjeh's hoofd stad (ongeveer 2 uur vliegen). De toe stellen zitten bijna altijd vol met In donesiërs en Chinezen en een enkele keer een Nederlander, die van vroeger belangen in Atjeh heeft en eens gaat kijken wat daar nog van terecht is ge komen. Uw correspondent was de eerste Ne derlandse journalist, die dezer dagen een bezoek van enkele dagen aan Kota Radja bracht. Het was een vreemde ir- varing gedurende die tijd de enige Europeaan in heel Atjeh te zijn. Ue Europese „bevolking" van Kota Radja bestaat uit een Nederlandse vertegen woordiger van een importfirma, een Nederlandse pastoor, maar die waren toen beiden juist afwezig, en een Griek, die er al sinds 53 jaar is inge burgerd, en er wel nooit meer weg zni gaan. Hartelijke ontvangst WAT ons bij dit bezoek bijzonder is opgevallen was de voorkomende en vriendelijke houding der Atjehers. Er viel geen spoor van sentiment of „ood zeer" te bekennen. Integendeel, men informeerde van allerlei kanten naar Nederlandse inwoners uit Kota Radja of andere Atjehse plaatsen, die daar vroeger hebben gewoond en gewerkt De Atjeher is in zijn vrijheids-bewust- zijn zó ver gekomen, dat hij geen min derwaardigheids-complexen meer te overwinnen heeft. Hij kan een Neder lander recht in de ogen zien en hem zonder enig gevoel van wrok de hand drukken. Wat geweest is, is geweest. Men wil best zaken met ons doen en hoopt dat de Nederlanders een zekere schuwheid om naar dat als „gevaar lijk" bekende Atjeh te komen, van zich zullen afschudden. Ik moet zeggen, dat ik gedurende een verblijf van vier da gen temidden der bevolking van Kota Radja geen enkele maal ook maar net gevoel van onveiligheid heb gehad. De bevolking ziet er goed uit, er zijn vele mooie auto's en fietsen, er heerst een zekere welvaart door de smokkel handel op Penang en Singapore. En men heeft er tenslotte steeds handgl kunnen drijven, terwijl de rest van In donesië gevochten werd. Het kerkhof. LIET beroemde militaire kerkhof Peutju heeft nogal geleden, het ligt er verwaarloosd en hier en daar zijn marmeren platen van de graven gesto len. Onherstelbaar vernield is deze his torische plaats echter niet en men onc- Spanbroek kan smullen - ~-ï i Volgens eeuwenoud gebruik trekt de dorpsslager van Spanbroek in de week voor Pasen met een extra mooi Paasbeest, dat voor deze gelegenheid met een krans, linten en strikken is opgetuigd, door de straten, om aldus zijn klanten te tonen, dat hij voor de feestdagen iets bijzonders te koop heeft. Tij dens deze tocht wordt de slager door de Burgemeester van Span broek, de heer H. J. M. Keijzer, gecomplimenteerd met de aankoop van het dier, een der hoogst be kroonde beesten op de Paasvee- tentoonstelling te Schagen. Op de achtergrond het fraaie uit 1508 daterende raadhuis- Directievergaderingen in de gevangenis Mr. Davis, de Amerikaanse ad vocaat van Krupp, heeft verteld, dat Alfred Krupp en verschei dene directeuren van zijn onder nemingen tijdens hun verblijf in de gevangenis van Landsberg (Beieren) wekelijks directie-ver gaderingen hielden. „Het was een van de vermake- lijkste dingen, die ik ooit heb gezien", zei Davis, Jirupp aan het hoofd van de tafel, geflan keerd door zijn directeuren, allen gekleed in gevangenisuniform. Zij bespraken de productie-cijfers en de financiële verklaringen, ter wijl zij Amerikaanse sigaren rookten en bananen en sinaasap pelen aten". Zij mochten voor hun conferen ties gebruik maken van de kamer voor de bezoekers van de gevan genis. Hangende de onderhandelingen over een nieuwe loonregeling zijn in ver schillende Zuidzweedse steden stakin- gqp uitgebroken onder de buschauf feurs en de tramconducteurs. In Stock holm zijn de gemeente-arbeiders een langzaam-aanactie begonnen, waardoor de sneeuw in de straten niet kan wor den geruimd. Grote groepen gemeente- personeel zullen waarschijnlijk volgen de week in staking gaan, wanneer de gemeenteraad hun looneisen niet in willigt. Het Sociaal Orgaan voor Ambacht en Detailhandel, waarin verschillende organen en organisaties op het gebied van de middenstand vertegenwoordigd zijn, heeft in een verk'armg de over tuiging uitgesproken, dat ook de onder nemers in detailhandel en ambacht be reid zijn, hun deel van de aan ons volk opgelegde lasten te dragen. Overigens dienen de verbruiksbeperkingen niet verder te gaan, dan economisch te ver antwoorden is. Aan 3e afkondiging prijsvoorsehriften dient overleg met de organen van de middenstand vooraf te gaan Ook wordt aangedrongen op een redelijke compensatie Vé-.i te ges.egen kosten van levensonderhoud ook voor deze groepen. Rusland weigert' schepen aan V.S. terug te geven Tijdens de oorlog heeft Amerika een groot aantal schepen op leen- en pachtvoorwaarden ter beschikking van de Sovjet-Unie gesteld. Een Ameri kaanse eis. om 670 van deze vaartuigen onverwijld terug te zenden is thans afgewezen. Moskou beschuldigt Was hington thans van schending der be lofte, om deze schepen aan Rusland te verkopen. De VS hebben ze niet nodig, zo meent het Kremlin, omdat zij kor telings nog surplusschepen aan ver scheidene andere landen hebben ver kocht. Pres. Auriol te Plymouth President Auriol en zijn gezelschap zijn Woensdagmorgen met de lie de France in de haven van Plymouth aan gekomen. Zij werden hier verwelkomd door vertegenwoordigers van de Brit se koning en de Franse ambassadeur te Londen. Massigli. Woensdagavond is het schip vertrokken voor zijn „over steek" naar New York. Bij aankomst en vertrek werd het geëscorteerd door drie Britse torpedobootjagers. Hedenmiddag 12 uur Arbeiders, die bezig zijn met het gra ven van een Duinmeer in het nationale park „De Kennemer Duinen" aan de Zeeweg te Bloemendaal, zijn op een zware vliegtuigbom gestoten. De werkzaamheden werden onmid dellijk stopgezet en de mljnoprui- mingsdienst werd gealarmeerd. Deze nam terstond maatregelen voor de vei ligheid van de in het park aanwezige grondwerkers. Na onderzoek van de si tuatie kwam de mijnopruimingsdienst tot de conclusie, dat de bom ter plaat se tot ontploffing zal moeten worden gebracht. Dit zal nu hedenmiddag om twaalf uur geschieden. Bewoners van Overveen en de kom van Bloemendaal zijn door de politie gewaarschuwd; lat zij op dat uur alle ramen moeten open zetten. Het verkeer op de Zeeweg zal van kwart voor twaalf tot na de ont ploffing verboden worden. In Bulgarije is de rantsoenering van allerlei producten opgeheven en een loonsverhoging toegestaan. Amerika, Engeland en Frankrijk hebben nagegaan in hoeverre de pro ductiebeperkingen en -verboden voor de industrieën van West-Duitsland, die in strategisch opzicht van belang zijn, kunnen worden opgeheven. Een stu diegroep van deze drie landen heeft dienaangaande een voorstel opgesteld Nadere bijzonderheden omtrent dit voorstel zijn nog niet bekend, doch men neemt aan. dat bepaalde productiebe perkingen zullen worden gehandhaafd, o.m. voor de vervaardiging van vlieg tuigen en voor onderzoekingen op het gebied van atoomenergie. De Duitsers hebben, zoals men weet, verzocht om opheffing van de beper kingen voor de productie van synthe tische rubber en benzine en voor de scheepsbouw. Aeheson hoopvol gestemd De Amerikaanse minister van bui tenlandse zaken, Aeheson, heeft als zijn mening uitgesproken, dat het Westen op het ogenblik sterker is dan een jaar geleden, zowel in Europa als in het Verre Oosten Hij koestert goede hoop, dat er vorderingen zullen kunnen wor den gemaakt met Duitsland en met het aanknopen van betrekkingen met de Westduitse regering. Een ruimere over eenkomst inzake Duitsland is echter afhankelijk van de resultaten, die de plaatsvervangers in Parijs boeken. - Het gaat van mond tot mond: zjr is meer waard dan ze kost. Bouwstop duurt vermoedelijk drie maanden Het tijdelijk niet meer verlenen van Rijksgoedkeuringen voor de woningbouw met uitzondering van die ten aanzien van herbouwgevallen en gevallen, waarin bepaalde toezeggingen zijn gedaan, is uitsluitend gegrond op het grote aantal tegelijk in uitvoering zijnde woningen ongeveer 53.000). zo heeft minister In 't Veld geantwoord op vragen van het Tweede Kamerlid Andriessen (KVP). De minister verwacht, dat over drve maanden de maatregel kan worden in getrokken. (Van onze parlementaire redacteur) Naar wjj vernemen, zullen binnen afzienbare tijd enige wetsontwerpen betreffende de gezondheidszorg in Ne derland bij de Staten-Generaal wor den ingediend. Een ontwerp Zieken fondswet zal omstreeks half April aan de Ziekenfondsraad ter advies worden aangeboden. In voorbereiding is een wet op de para-medische beroepen Op het ministerie van Sociale Zaken ligt een ontwerp klaar voor het ver lenen van een wettelijke grondslag aan een centrale commissie voor de volksgezondheid. Deze commissie en de daaruit voortvloeiende andere com missies zullen de regering van advies moeten dienen en voorschriften geven voor de organisatie van de gezond heidszorg. In de Centrale Commissie' zullen o.a. vertegenwoordigers worden opgenomen van de inspectie van de volksgezondheid, hoogleraren, be stuursleden van de landelijke kruisver enigingen, artsenorganisaties, van de Nederlandse gemeenten, van zieken huisverenigingen en het ziekenfonds wezen. DE VERDEDIGING VAN GROENLAND Op 27 Maart a.s. zullen te Kopenha gen besprekingen beginnen over le verdediging van de Deense kolonie Groenland. Aan de bespre jongen zul len vertegenwoordigers van de Deense regering, het bestuur van Groenland en de Ameri .aanse ambassade te Ko penhagen deelnemen. Merkwaardige ontdekkingen aan de Polen Fransman wit boren op grote diepten Geheimen lekten uit (Van een correspondent te Parijs) Hoewel de resulaten van de laatste Zuidpoolexpeditie, die van admiraal Byrd, zorgvuldig geheim zijn gehou den, is hiervan toch wel zoveel tot de buitenwereld doorgedrongen, dat op zienbarende onthull'ngen mogen worden verwacht. In het middelpunt van de aandacht staat wel de ontdekking van de mogelijkheid ener plotselinge ver warming der aarde, die grote gevol gen voor weer en klimaat op onze pla neet zou kunnen hebben. De ontdek kingsreizigers hebben over uitgestrek te gebieden een „geweldige ontdooi ing" waargenomen. Delen van het Zuidpoolgebied, die volgens ervarin gen en wetenschappelijke opvattingen dik onder bet ijs zouden moeten zit ten, misten die bedekking. Wat is de oorzaak van deze onver wachte verwarming? Van de zon kan zij niet komen. Zulk een straling zou door de observatoria moeten zijn waar genomen. Waarschijnlijk zorgt de kern van de aarde zelf voor aanvoer van de hiervoor nodige warmte. Zowel vol gens de klassieke hypothese van La place als volgens de moderne van Jeans is onze planeet een stuk, dat zich drie milliard jaar geleden van de zon heeft losgescheurd. De kern ervan bevat nog steeds een geweldige hoeveelheid j '■.«(■'"rtjSWiS-èt -r-v/w 1./- J - trtypx defeestdagen! Jfeedjf&f'. j.2.15 pet da-i/cs. lAcïft U» m Zingende torens in Noord-Ho'land (2) Een wondermooi panorama! [)E HONDERDVIJFTIG stenen tre den en de ongeveer vjjf en dertig houten sporten, die naar de toren van Alkmaars Grote- of Sint Laurenskerk voeren, worden slechts nu en dan be klommen. Het zijn de man, die op gezette dagen de vlag moet uitste ken, de uurwerkmaker der gemeente en de stadsbeiaardier, de heer Van der Veen, die van tijd tot tijd het speel werk van het carillon versteekt. Ver der blijven de trappen onberoerd; im mers het publiek heeft hier geen toe gang. Op één der weinige zonnige dagen, die de laatste weken ons geschonken hebben, hebben wij de tocht naar éér van Alkmaars hoogste punten onder nomen. Stil en verlaten, doch in de volle pracht van zijn majestueuze schoon heid lag er het onvergetelijke inte rieur van de Grote Kerk, waarvan de eerste steen in 1470 werd gelegd. Thans bijna vjjf eeuwen later - wordt de bezoeker nog steeds met diep respect vervuld, voor wat bouw meester Kellermans uit Mechelen eD de vele vaklieden hier met uiterst be perkte hulpmiddelen aan het einde der middeleeuwen hebben gewrocht. Vervuld van Indrukken naderen wy een kleine, halfronde, massief eiken deur. die ons toegang verschaft tot een wel zeer smalle eindeloos scho nende stenen wenteltrap. Hoe verder men deze beklimt, des te meer krijgt men het gevoel ten slotte als een vis in een fuik te zullen vastlopen. Doch ten slotte belanden wij op een soort galerij, van een solide borstwering voorzien. Diep onder zich ziet men kerkbanken en stoelen staan. Na het passeren van deze galerij moet weer een vrij korte houten trap worden be- klomen en dan j/olgt een tocht ovei de rommelzolder, waar touwen, bal ken, binten, ieien e.d. zijn opgeslagen. Een jjzeren branddeur moet worden ontsloten. Zoals overal by deze tocht ontwaren wij ook hier de ijzeren bui zen en automatische sproeiers van de brandblusinstallatie, die vanzelf in werking treedt zo spoedig de zekerin gen van de sproeiers door verhoogde temperatuur zouden smelten. Bjj de speeltrommei. j?EN KLEIN schipperstrapje moet nog worden beklommen, een bou ten deur gepasseerd en dan bevinden wij ons bij de in prima conditie zijnde speeltrommei, welks verplaatsbare nokken om het kwartier tegen de toet sen van de trekdraden lopen, die ver bonden zijn met de hoger gelegen ha mers, die tegen de klokken slaan Deze klokken bezitten geen klepels meer. Iets hoger dan de kleine ruimte, waarin de speeltrommei zich bevindt ligt de plek, waar in volkomen rust de tyd, minuut na minuut, uur na uur. wordt weggetikt door een in 1901 ge monteerd en nadien electrisch uitge rust uurwerk. In tegenstelling met het uurwerk van de Alkmaarse Waagtoren, da' dagelijks moet worden opgewonden, zorgt een electro-motor hier voor automatische bediening. Enkele zeei smalle treden hoger bevinden wij onb in een, ter hoogte van de wijzerplaten- gelegen, ruimte, die terzijde een deu> en van boven een koperen deksel heeft, dat wij openen. Beneden ons, ver in de diepte, ligt de stad en naar alle windstreken hebben wij een ver en prachtig uitzicht. Aan de horizon verheffen zich meer oostwaarts de torens van Hoorn, meer naar het noorden is het uitzicht wat heiig, terwijl westwaarts het Bio- vacantie-oord te Bergen aan Zee, de zuidelijker gelegen duinenreeks, de torens van Egmond en nog verder de massieve omtrekken van de papier fabriek te Velsen wel zeer dichtbij schijnen te zijn. Zelfs de kranen van de werf der Ned. Scheepsbouw Maat schappij te Amsterdam tekenen hun contouren af. Boven het Noordzee- kanaai hangt de zware rookpluim van een stoomboot. Meer in de nabijheid glinstert het watervlak van de Alk maardermeer in de voorjaarszon, kleurt het dak van Ursem's kerk fel rood. terwijl zich alom de reeds groenende weilanden ais reusachtige tapijten uitstrekken, hier en daai doorsneden door hemelsblauwe sloten en vaarten. Een grappig aandoend spoortreintje pufte door de landouwen noordwaarts Een sleep, getrokken door een lilli- put-sleepbootje, ploegde zich door he Noordhollands kanaal. Boven de Eg- mondermeer flonkerde één der zilve ren vogels van de K.L.M. in het zon licht. En aan onze voeten ligt het panorama van Alkmaar. De huizen rijen zich in volkomen regelmaat aan één, de „Molen van Piet" schijnt zo uit een bouwdoos te zijn opgetrokken, langs de singels rollen speelgoed- autotjes. Als door een onzichtbare hand in bewegi.ig gebracht, beginnen vlak bo ven ons hoofd de klokken hun koraal van Bach te zingen. 't Is één uur! De zilveren stemmen van de 32 klokken verklinken over de stad en de omringende weilanden. En in de diepte gaat het woelige leven ruste loos verder. warmte, hetgeen ook de vulkanische uitbarstingen verklaart. Warmtestromingen De Franse geleerde Georges Claudel ging van deze feiten uit, toen hij zijn plannen ontwierp voor boringen op grote diepte. Hij wil gaan tot 7000 me ter en nog verder, teneinde de rots- lagen te bereiken, die een temperatuur van 220 graden Celcius hebben. Wan neer men rivieren in de aldus verkre gen boorputten leidt, zal het water als stroom weer omhoog komen en elec- trische centrales kunnen aandrijven. De Amerikanen hebben reeds diep ten van 5000 meter bereikt. Daarbij beleefden ze een verrassing Tot dus verre is bij boringen steeds geconsta teerd, dat de temperatuur der aard korst met een graad Celcius toeneemt bij elke 32 meter, die men dieper komt. Het verrassende is nu, dat de warmta na de eerste vierduizend meter be langrijk toeneemt, doch op verschil lende plaatsen varieert. De geleerden zijn daardoor op de gedachte gekomen, dat er een warmtestroming uit de kern der aarde naar boven doordringt en zich naar de oppervlakte toe voort zet. Russen willen Pool ontdooien Deze verschijnselen zijn vooral inde Poolstreken merkbaar. De Russen heb ben al aangekondigd, dat ze er ge bruik van denken te maken. Binnen afzienbare tijd willen zij de Noordpool ontdooien. Door deze mededeling heb ben zij indirect de ontdekkingen van admiraal Byrd in het Zuidpoolgebied bevestigd. De nieuwste theorieën zijn trouwens een volslagen omkering van wat men tot dusverre heeft aangehan gen. Geloofde men tot voor kort, dat de ijskap op de Pool een gevolg was van de grote koude nu wordt be weerd, dat de koude een gevolg is van deze ijskorst. Breng de ijsmassa's tot smelten en zijn zullen nimmer meer ontstaan, aldus de conclusie, die uit deze stelling volgt. Op die wijze zou den de Russen hun hoofdprobleem: da toegang tot de vrije zee op een zeer verrassende wijze hebben opgelost Het middel? Atoombommen moeten de ijsbarrières in stukken slaan zodat de Golfstroom er doorheen kan dringen. Is dit wetenschappelijke realiteit of een propagandaleuze? De tijd zal het leren. Demonstratie met nieuw luchtdoelgeschut te Haarlem Te Haarlem is Woensdag een demon stratie gegeven met het nieuwste uit Canadese mobilisatievoorraden afkom stige luchtdoelgeschut, dat eerlang by de Nederlandse regimenten lichte luchtdoelartillerie in gebruik zal wor den gesteld. Het kanon heeft normaal een bezet ting van zes man. doch kan in tijd van nood door één man worden bediend Het is gemonteerd op een vrachtauto- chassis en wordt in werking gesteld met behulp van de motor van de auto. Het stuk heeft een vuursnelheid van 120 schoten per minuut en kan vlieg tuigen op een afstand van 1500 meter bereiken. Die oorzaak is als regel onzuiver bloed. Begin daarom «en Kruschen-kuur. Wonderlijk - die aansporende werking der zee minerale zouten, die Kruschen bevat en die de bloedzuiverende organen dag na dag op toeren houden en daarmede hun natuurlijke krachtige werking geven. Als lever, nieren en ingewanden weer op volle toeren hun functies verrichten, kun nen onzuiverheden in het bloed zich niet meer vastzetten en daarmee is dan de oorzaak van Uw pijnen in de kiem gesmoord. Neem dóèrom Kruschen. RegelmatigJ En hoe eerder hoe beter (Advertentie, Ing.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1951 | | pagina 9