Op vijf continenten klinkt de stem van Neêrlands aether-ambassadeur Chauffeurs worden door P.T.T. getest hun bekwaamheid langs de weg op Edward Startz spreekt 7 talen Duitsland wil gemeenschappelijk gebruik van Europese wagons De „rust" achter het front lijkt veel op een echte oorlog VIJF EN TWINTIG JAAR HAPPY STATION Van PHOHI naar PCJ HIJ sprak niet alleen voor de Oost, waar de Nederlanders geboeid naar zijn programma's luisterden of voor de West, waar de radioluiste raars West-Indische muziek door Ne derland hoorden uitzenden, maar ook voor andere, nog verder gelegen ge bieden. Edward Startz kent men op de Bahama's, men luistert naar zijn radde stem op Formosa, in Indo-China, in Iran, in gebieden, waar elke regen droppel een verlossing is en in stre ken, waar de winterse koude einde loos schijnt, zoals in Alaska, waar J. Jay Bickei een eigen radia-omroep op zette: de „Midnight Sun Broadcasting- corporation". Edward Startz kreeg een passende bijnaam: aether-ambassadeur. a;, Maar dan geen oneerlijke concurrentie Rotterdam, doorn in oog van Ministerialrat Met de helm op in de bioscoop Een luilekkerland RIJBEWIJS ALLEEN IS NIET VOLDOENDE Charlie Chaplin als rustverstoorder Proef van 2 uur Schotse scouts VRIJDAG 20 JULI 1961 •JTEN eindeloos schijnende jaren had mrs Chase, bewoonster van een bamboe- woning op het eiland Bairiki, een van de eilanden van de Gilbert en Ellice- groep in de Pacific, eilanden, waar ook de blanken in bamboe-woningen leven, niets meer van haar vaderland gehoord. Want mrs. Chase was van geboorte Nederlandse en had de lage-landen-aan-de-zee verruild voor Bairiki, toen zij met een Engelsman trouwde. Wel had mrs. Chase een radio, maar de Pacific, nee, daar vermochten de Hilversumse programma's niet door te dringen. Totdat in het leven van mrs Chase een gelukkige dag kwam: 's middags toen de tropen- hitte zwaar op Bairiki drukte en het echtpaar Chase naar de radio luisterde sprong mrs Chase verrukt op. Door de radio had een Nederlandse stem geklon ken en midden in de Tropen zag mrs Chase haar kleine vaderland terug! „This Is station PCJ in the Netherlands with a Happy Station program" zei de stem door de radio, die afkomstig was van Edward Startz, de man, die over de Neder landse kortegolfzender PCJ reeds bijna een kwart eeuw lang een programma, dat tintelt van levenslust, het „Happy Station programma" uitzendt naar de verste continenten. Mrs Chase schreef hem er later een enthousiaste brief over. „VIJF en twintig jaar geleden, dit was een tijd" vertelt Startz, die een ontelbaar aantal landen be reisde en zander de geringste moeite zeven talen spreekt. Over „de goede oude radio tijd" mag Edward Startz graag spreken. Er werd, toen hij als „jongmaatje" het radio-bedrijf binnen stapte, nog volop geëxperimenteerd. De Wereldomroep had toen een tien kilowatt-zendertje, thans beschikt men over een honderd kilowatt-zender, die de gehele wereld kon omspannen. Het zendertje bestreek Zuid-Afrika, drong door tot op de Falklands en bereikte Polen. Phohi: Philips Holland, Hilver sum, was toen het etiket, waaronder gewerkt werd, een etiket, dat men la ter verwisselde voor de naam „We reldomroep". Sinds de experimenten met het tien-kilowatt zendertje veran derde er nogal het een en ander: de zenders werden groter en beter, de Wereldomroep breidde zich drastisch uit, maar Edward Startz bleef als in de pioniersdagen zijn eigen program ma, de „Happy Sta'ion" uitzendingen, verzorgen: een contact van negentig minuten-aan-één-stuk met de gehele wereld. Aether-Ambassadeur Het is een merkwaardige ambassade, waar Startz en de zijnen werken. Géén paspoorten en géén visa zijn nodig om mrs Mc. Callum uit Kaapstad naar de Larense kermis te voeren, waar een op en top Nederlands pierement staat te draaien en de klompen der boeren jongens vrolijk over de straat raffelen. Klompen én pierement zijn, dank zij de „aether-ambassadeur", tot in Kaap stad te horen. En wat te zeggen van een Engels echtpaar dat uit Kenya in Afrika Edward Startz een briefkaart 6tuurde, Ze hadden Startz horen ver tellen over de bloemenvelden in een programma, gestoffeerd met liedjes als „Tuliptime", welke het programma een specifieke „bollensfeer" geven. „We konden de blaemen ruiken, ze moeten wel heel mooi zijn" schreef het echt paar en toen stuurde Edward Startz ze een kaart van de bollenvelden: prach tige hyacinthen stonden er op. En hij schreef er bij: „houd de kaart maar bij Uw neus". En het echtpaar, net zo goed als het Japanse meisje uit Kyoto, snoof van de geparfumeerde kaart de hyacinthengeur op.... Relaties „7ET je vinger maar ergens op de kaart, hindert niet waarals er geen zee is dan zijn er radio-luis teraars, die Nederland door de Wereld omroep-programma's hebben leren kennen", zegt Startz trots als wij hem vragen naar zijn relaties. Relaties, ze zijn bij de man van het Happy Station programma niet te tellen. Edward Startz zou een wereldreis van jaren kunnen maken langs de plaatsen, waar radio-luisteraars hem tot een bezoek uitnodigden. Hij zou van het barre Noorden tot diep in het Zuiden van de wereld kunnen trekken en wie weet stapt hij op een goede dag nog wel eens in een vliegtuig om zijn „trip der continenten" te maken. Eigen discotheek UET wordt door Nederlanders ge- maakt dit programma, maar het blijft niet alleen tot Nederland be perkt. San Domingo krijgt een pro gramma, net zo goed als de herders van Andorra en verder, veel verder: muziek en folklore van Cuba, het Pa namese volkslied, een verhaal over de bewoners van Oceanië. Voor de talen schrikt Startz niet terug. Hij spreekt vloeiend Engels, is even gehaaid in Spaans als in 't Portugees, kan de Zweed se en Roemeense radio-luisteraars in hun eigen taal toespreken en weet ze duizenden brieven getuigen ervan zelfs over hun eigen land nog ve lerlei nieuws te vertellen. Zijn luiste raars sturen hem honderden gramo- foonplaten van de eigenlandse muziek en de discotheek van Startz groeit en groeit en telt, nadat zij in de oorlog compleet was leeggeroofd, al weer vijf duizend platen. „Reporter of five continents", omroe per voor vijf continenten, „radioman of seven languages", radiospreker met zeven talen, zijn twee van de vele bijnamen, die men Startz gegeven heeft. Elke Zondag, drie keer op een Zondag zelfs, „draait" het programma van Edward Startz voor tienduizenden over de gehele wereld: Brazilianen, Cubanen, Zuid Afrikanen, Japannezen, Chinezen, ja zelfs tot achter het ijzeren gordijn wordt naar Startz geluisterd. Ook door emigranten, die in Startz' programma's een bijzondere plaats in nemen. „Pioniers moeten geholpen v/orden" is de mening van Startz, een kwart eeuw geleden zelf nog pionier, maar dan op het gebied der wereld radio, Een pionier, die de Nederlan ders in de vreemde deed ervaren dat er in aetherland voor hen een stuk Nederland ligt dat nog steeds bereik baar is. En wat dat wil zeggen weet alleen de Nederlander, die ooit in de vreemde is geweest en ontroerd luis terde naar de man, die voor hem en de anderen in het verre Hilversum voor de microfoon had plaats genomen. Joop Termos. Hij is niet alleen thuis op de kaart van Zuid-Amerika, Edward Startz, die hier een aantal nieuwe contactpunten aanwijst, hij weet er ook goed de weg. Hij weet veel van de muziek en van de folklore en daarom is het resultaat van elke „Happy Station"-uitzending een schare nieuwe luisteraars. apW-af;. a o; '-•ja-:. nitiiiJailBPiTr I Te Hendon werd een tentoonstel ling georganiseerd van vliegtuigen uit de laatste vijftig jaar. Enge- lands favoriet de Sopwith pup", uit de oorlog 1914—1918 Samenwerking iussen Spoorwegen TIJDENS een samenzijn van Zwitserse, Duitse en Nederlandse journalisten in Offenbach als gasten van het Hoofdbestuur van de Deutsche Bundesbahn hebben Oberreichsbahnrat Dr. Kurze, van de Persafdeling en Ministerialdirektor Dr. Pischel, de leider van de Verkeer en Tariefafdeling verschillende malen het woord gevoerd. Als daarbij de verhouding van Duitsland tot zijn nabuurlanden ter sprake kwam, dan kwamen de Zwitsers er beter af dan wij. Met Zwitserland schijnen de Duitse spoorwegmannen in alle opzichten prettig te kunnen samen werken, maar met de Nederlanders hebben ze nog wel eens moeite. Begrijpelijk. UEN van de voornaamste wrijvings punten die op het ogenblik mee spelen, is gelegen in een tariefover eenkomst, die Duitsland met Oostenrijk heeft afgesloten en die een duidelijke bevoorrechting inhoudt van de Duitse De luitenant sprak Nederlands (Van oorlogscorrespondent Wim Dussel) VANDAAG is het de tiende dag van onze rust. Eigenlijk mag ik dat niet zeg gen, want we hebben officieel geen rust, maar zijn „op reserve", al is dat dan ook een soort rust, die nog wel een paar dagen zal duren. Twee keer per dag is er appèl 's morgens om acht uur en 's avonds om vijf uur. In een kamp dient orde en regel te zijn en je beleeft nog wel eens wat ook. Onze (staf) com pagniescommandant is een luitenant die het vertikt om Engels of Koreaans te praten, wat wel nodig is eigenlijk, want we hebben èn een paar Amerikanen èn een (boel) Koreanen in de compagnie. Zodat u zich wellicht de moeilijkheden kunt voorstellen die er rijzen wanneer genoemde luitenant over het terrein brult: „Geeft acht! Over de schouder.geweer!" Na veel en langdurig oefenen het avondappèl duurde onlangs zowat een half uur verstond en begreep echter een ieder het. W7E eten regelmatig al brandt het, „tengevolge van ongewoonte" (zeg gen de koks) wel eens wat aan; er is eveneens vrij regelmatig bier en li monade en genoeg chocolade en siga retten om van de eerste misselijk te worden en van de laatste pakjes naar huis te sturen. „Om een voorraadje te hebben straks als we thuis komen" zeg gen ze. We hebben aanvulling van kleding, bewapening en uitrustig gehad zelfs de kettinkjes waaraan onze identiteits plaatjes behoren te hangen zijn nu gekomen! en zo is alles weer wat in normale banen geleid. Er draait elke avond een andere film (Van een speciale verslaggeefster) „DIJ snelverkeer geen alcohol", luidt de dringende aanmaning aan allen, die van de rijwegen gebruik maken. Bij het snelverkeer ook geen roekeloos heid, geen waaghalzerij en geen menta liteit van het-zal-nog-wel-lukken, Helaas moet gezegd worden, dat aan de mentale geschiktheid van vele chauf feurs nog wel het een en ander ont breekt. Het grote aantal verkeersonge lukken is daaraan althans voor een deel toe te schrijven. Vandaar, dat vele ondernemingen, die chauffeurs in dienst hebben, zich er niet mede tevre den stellen, dat dit personeel in het oe- zit is van 'een rijbewijs, maar het ook aan een speciale chauffeurstest laten onderwerpen. I TIT dit psychologisch onderzoek, dat in Den Haag en wel door de Psy chologische Dienst van de P. T. T. niet alleen voor zijn eigen personeel, maar ook voor allerlei andere diensten, particuliere ondernemingen en particu liere rijders wordt afgenomen, zijn vrij nauwkeurige conclusies te trekken omtrent geestelijke eigenschappen, zijn karaktertrekken, zijn speciale bekwaam heden en in het algemeen want daarop is de test gericht omtrent zijn geschiktheid om zich met zijn auto in het drukke en vaak gevaarlijke ver keer te begeven. Ik heb, bij hoge uitzondering, niet alleen de gelegenheid gekregen om ach ter de schermen te kijken bij de heren, die het intensieve onderzoek, dat nor maal twee en een half uur duurt, te leiden, maar men heeft mij ook de vol ledige proef afgenomen en ik kan dus uit ervaring spreken. Een interessante ervaring. „Neemt U hier plaats", noodde de testleider. Ik ging zitten in de stoel, waarin ook Prins Bernhard proeven van zijn reactie-vermogen had afge legd en verder ontelbare chauffeurs van de P. T. T. en van verschillende de partementen, van bijvoorbeeld Verka- de's Fabrieken en van de fabrieken van Bruynzeel in Zaandam, van ver schillende autobusdiensten en van de busdienst van de Haagse Tramweg Maatschappij. Ik wa» de eerste vrouw, die deze testleider „onder het mes" kreeg en hij was kennelijk nieuwsgie rig of ik mijn rijbewijs ook mentaal wel waardig was.... „Linkervoet op het uitstaand, de rechter op het ingetrapt pedaal", ver zocht de testleider. Ik had twee peda len tot mijn beschikking en moest nu reageren op de kleur A met de rechter voet, op de kleur B met de linkervoet en op de kleur C met beide voeten te gelijk. Het ene pedaal moest worden losgelaten, het andere pedaal moest worden ingedrukt. Ik mocht even oefe nen, In een vrij snel tempo gloeiden in de donkere zaal de lampen, zonder enig systeem aan en uit. Het lukte. ,In het donker. yOEN begon de proef zelf. Weer flit sten de lampen op, maar tegelijker tijd draaide men op het witte does o.a. een oude gooi- en smijtfilm van Char ley Chaplin af met veel geschreeuw. Niet laten afleiden dacht ik; alleen die lampen in de gaten houden en vlug re agerenIn een kamer ernaast wer den mijn verrichtingen nauwkeurig ge registreerd. Als ik even weifelde of een fout maakte, wezen de instrumenten in het contrölevertrek dit onverbiddelijk en onfeilbaar aan. Alsof de zaak al niet ingewikkeld ge noeg was, liet men vervolgens, gelijk met het aangaan van een der gekleurde of witte lampen een doffe of een schel le bel luiden. Bij de doffe behoefde niets te gebeuren, doch bij de schelle moest een op de leuning van de stoel aange brachte knop even worden ingedrukt Ik ben er zeer behoorlijk doorheen ge komen, maar intussen hebben de wij zertjes op de registratie-apparaten in de controlekamer als een vlijmscherp mes mijn ziel ontleed. Ook de verblindingsproef bracht geen tekortkomingen aan de dag. Snel ach tereen projecteerde men op het film scherm tweelettergrepige woorden, die ik moest oplezen. Op 'n gegeven ogen blik scheen men met een verblindende lamp precies in mijn ogen. Onmiddellijk daarna ging hij daarna weer uit. De woordenrij stroomde door. Ach. teraf bleek ik er twee gemist te heb ben. Het aantal woorden, dat ontbreekt geeft de mate van gevoeligheid voor verblindend licht aan. De kaan Weef branden. DE volgende proef, het schatten van afstanden, is eigenlijk een leuk spel letje. Op enige afstand van de uitein den van een ongeveer tien meter lange baan, die ik circa vijf meter van mij verwijderd dwars .voor me had, plaat ste de testleider twee miniatuurautoot jes. Een einde vóór een van deze wa gentjes kwam een wit bord te staan. De baan zelf was verdeeld in talrijke korte en geheel door elkaar genum merde vakken. Men liet de autootjes tegelijkertijd met verschillende snelhe den rijden en voordat het witte bordje bereikt was, dus in slechts luttele ogen blikken, moest ik bepalen in welk van zij elkaar zouden passeren. Goed observeren is niet gemakkelijk. Helemaal niet gemakkelijk was het vol gen van een slang, waarvan het uitein de voor een brandende kaars was aan gebracht en die griezelig over een groot verticaal bord langs vele knoppen kris kras door andere dergelijke slangen kronkelde en onderaan in een bal ein digde, Ik mocht wel met de vinger bij wijzen, maar niet aanraken. Toen ik de slang op zijn ingewikkelde weg goed gevolgd meepde te hebben en in de bal kneep, bleef de kaars branden. Hij had door de luchtstroom gedoofd moe ten worden. Fout dus. Er waren acht slangen en acht kaarsen en ik mocht acht keer puzzelen. Vier keer goed sn vier keer fout Mijn wat men noemt motorische sug gestibiliteit, (dat is het aanvoelen van bewegingen), is onderzocht met behulp van twee tegen elkaar geplaatste draai schijven, waarvan de ene in verschil lende tempi werd gedraaid door de testleider zonder dat ik zijn bewegingen kon gadeslaan en de ander door mij in dezelfde snelheid moest worden mee gedraaid. De ervaring heeft geleerd, dat chauffeurs met een sterke motori sche suggestibiliteit spoedig manke menten aan hup wagen aanvoelen. Piloten waren feilloos. TENSLOTTE heb ik de zeer onvrou welijke bezigheid moeten verrichten van het uit elkaar halen en weer inel- kaar zetten van een deurslot. Een heel eind ben ik geslaagd, maar ik heb uit de veer, de palletjes en de radertjes toch niet weer een bruikbaar slot in elkaar kunnen toveren. Niettemin heb ik als beloning voor mijn prestaties het certificaat gekre gen. De testleider weet nu dat staat allemaal In een rapport, dat hij onder zijn berusting houdt hoe het gesteld is met al die eigenschappen, die iemand nodig heeft om met enig succes en met een zo gering mog^tPtt kalf op door hem of haar zelf vcrwraefctte onge lukken een auto te besturen. W) wnet dat ook van 6800 andere personen, die in de loop van ongeveer zeventien ja ren, die deze dienst nu zijn nuttige functie verricht, getest zijn. Het is een zeldzaamheid, dat alle proeven feilloos worden afgelegd. Vier piloten van de K. L. M. hebben het nagenoeg zonder fouten gepresteerd. en de voetbalwedstrijden zijn niet van de lucht. Zelfs de post deed zijn best: we hadden deze week brieven van zegge en schrijven precies zeven dagen oud! Oefeningen. WAT ik hierboven beschreef geschiedt vrijwel allemaal in vrije tijd. Daar naast worden er gedurende de dienst uren veel oefeningen en demonstraties gehouden. Een beetje exercitie (zelfs voor chauffeurs) kan geen kwaad en demonstraties .net wapens voor „niet ingewijden" ook niet. Een mitraillist wil wel eens de mor tieren in actie zien (al heeft hij in de achter ons liggende periode maar al te vaak een vriendschappelijk en vijande lijk vuur meegemaakt). Maar van het fijne van de zaak, het hoe en wat en waarom krijgt hij nu een indruk. Omgekeerd: de mitraillisten bijvoor beeld laten zien wat zij kunnen en dat is heel wat. Vuur over het hoofd van eigen troepen heen (60 cm er boven) is voor hen maar kinderspel! Het terugstootloze kanon is prac- tisch en theoretisch beproefd en het gerekketek van de punt-50'ers is elke morgen te horen op de heuvels rondom ons. „Om er niet af te wennen" zeggen de soldaten. „Warempel, het lijkt wel oorlog hier". De Amerikanen doen er nog een schepje bovenop en houden met hun pas-uit-de-States troepen hele oefe ningen in regimentsverband, compleet met alles was daar zo bij hoort. De mi trailleurs, mortieren en kanonnen da veren en echo'n tussen de heuvels, zo dat horen en zien je zo nu en dan ver gaat. Bovendien zijn er, respectievelijk vijf en tien minuten hier vandaan de vliegvelden van de tweede divisie en het tiende Korps, zodat er meer vlieg tuigen in de lucht zijn dan bij U vlie gen..,, Is het een wonder, dat je je hier soms „voor" waant? Helm op MATTJURLIJK is er veel critiek op de order: helm op en wapen bij je! Ja probeer een soldaat-op-rust nu eens aan zijn verstand te brengen dat dat werkelijk noodzakelijk is, dat ie de verloren diseipline-te-velde weer een beetje terug krijgt! Ten slotte hebben we met de helm weinig anders gedaan dan ons er in gewassen, er uit eten en er op te zittenNu, vijftig mijl ach ter het front moet je hem warempel nog op je hoofd zetten ook! Het begint 's morgensvroeg als je gaat eten en het gaat door tot 's avonds laat, als je er mee in de bioscoop zitOok het wapen aan de schouder gedragen en wee dengene die een houder erin heeft of zelfs maar een patroon in de kamer. Gezegd moet worden dat er echter al lang niet meer gemopperd wordt, daarvoor zijn we te veel gewend ge weest! havens Hamburg en Bremen boven Amsterdam en Rotterdam. Het betreft hier het z.g. D.O.E.S. „Deutsch-Oeste- reiehische Eisenbahn Seehafentarif", waarbij Oostenrijk een zeer grote re ductie krijgt op het goederenvervoer door Duitsland, als de goederen be- temd zijn voor Hamburg en Bremen. Er worden op het ogenblik van Ne derlandse zijde te Bonn met de Duitse regering onderhandelingen gevoerd over deze materie, omdat de regeling een benadeling is voor Nederland, die veel weg heeft van oneerlijke concur rentie. Slechte beurt DE heer Pischel maakte nu niet be paald een beste beurt bij de Nederlandse journalisten, toen hij bij wijze van excuus zei, dat de Rot terdamse haven van de oorlog niet zo veel te lijden had gehadEr klonken luide protestkreten en de Ministerial direktor meende zich te kunnen her stellen door te zeggen „in ieder geval was Rotterdam veel vlugger weer repareerd"! Ook zijn bewering, dat de Benelux- havens, als zij een even gunstige over eenkomst willen hebben als West- Duitsland met Oostenrijk gesloten heeft, dit dan maar aan Oostenrijk moeten vragen, klonk niet bijster prettig. Overigens had hij voor de samen werking met Nederland alle waarde ring en hij gaf zelfs volmondig toe dat de Duitsers van de Nederlandse spoorwegmensen nog heel wat kunnen leren. Onze organisatie, vooral van het huis-tot-huis verkeer, noemde hij be nijdenswaardig en hij was jaloers op het wegverkeer van de ATO. De tariefvrijheid, die de Nederlandse Spoorwegen (voor het goederenver voer) genieten, bezag hij met schele ogen en hij hield een warm pleidooi speciaal bestemd voor de Duitse pers voor even grote vrijheid in Duits land. Het systeem van de laadkisten, die in ons land zoveel opgang heeft ge maakt, is door de Duitsers overgeno men en de heer Pischel zei, dat hij er zelfs graag een Europees systeem van zou maken. „Europ"-wagens IN meer opzichten streven trouwens de Duitse spoorwegmensen naar een Schuman-plan der spoorwegen. Met Frankrijk is pas een overeenkomst gesloten, waardoor 100.000 goederen wagens gemeenschappelijk gebruikt kunnen worden. Deze wagens dragen het opschrift „Europ" en mogen in beide landen zo lang gebruikt worden als nodig is. Tot nu toe is het een internationale regel, dat buitenlandse vrachtwagens zo gauw mogelijk terug gestuurd moeten worden (desnoods leeg) en dat zij alleen maar bevracht mogen worden als ze rijden in de richting van het land van herkomst. De „Europ"-wagens (Frankrijk en Duitsland brachten er beide 50.000 in), blijven wel eigendom van het land van herkomst, doch de ander mag er vrijelijk over beschikken. Dr. Pischel en niet hij alleen zouden echter deze overeenkomst gaarne tot geheel Europa uitbreiden. „Daarvoor zijn veel moeilijkheden te overwinnen", zo zei hij ons, „maar het kan. Als men van goede wil is, dan kan er heel wat be reikt worden. Teneinde de internationale samen werking met de Duitse spoorwegen zo veel mogelijk te kunnen bevorderen, heeft de Deutsche Bundesbahn reeds „Generalvertretungen" ingesteld in Nederland (Rotterdam), Zwitserland Ziirich). Italië (Milaan) en Belgie (Brussel) en men is in onderhandeling met Engeland. Pootjes-badende meisjes? Neen, het zijn ronde Schotse jongens, n.l. enige Rovers Scouts uit Glasgow, die hun vacantie in Nederland doorbrengen en in Scheveningen dit ongewone schouwspel boden. - i' s<''Zy?A y

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1951 | | pagina 7