KONING ABDOELLAH VAN JORDANIË
TE JERUZALEM NEERGESCHOTEN
Moskou gooit roer van zijn
buitenlandse politiek om
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
De interpellatie-Goedhart bracht
weinig nieuws te voorschijn
Zaterdag 21 Juli 1951
148e Jaargang No. 170
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
Politieke vorstenmoord schokt Midden-Oosten
Gevolg van een oude rivaliteit?
Oatis vrij of anders
scherpe maatregelen
India wijst aanbod van
Australië van de hand
De moordenaar stierf na
zijn euveldaad
Het Japanse vredesverdrag
Conferentie teSan-Franciscoop4Sept.
China niet uitgenodigd
door Engeland en V.S.
TWEE ONTSPORINGEN TE
MAASTRICHT
Weerbericht
Verenigde Naties kosten
Nederland zes millioen
Reclameverlichting in de
hoofdstad
Mayer heeft zware taak
Amerika steunt Italië
Washington blijft
achterdochtig
Minister Mulderije acht zaak niet ernstig van aard
KoaI B&ótek
Het Westen vraagt zich af: Is dit oprechte
vredeswil of slaapmiddel
Interpeilant dringt aan op
krachtige maatregelen
Bespreking te Kaesong
verdaagd tot 25 Juli
BUREAU:
ADMINISTRATIE
Voordam 11, Tel. 3320
Postgiro 187294
Redactie;
Achterdam 20, Tel. 5541
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
A. KAPTEIN
ALKMAARSCHE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties. 16 ct. p. man
Familieberichten 20 ct p.mjn
Vraag en Aanbod (alleen 2e
hands goederen) tot 15 woor
den I.-, elk woord meer 5 ct.
Uitsluitend contant.
Abonnementsprijs, bij voor
uitbetaling, f 1.72 p. mnd.,
5.15 per kwartaal, plus
incassokosten.
ENKELE DAGEN, nadat een belangrijke politieke figuur uit de landen in het
Midden-Oosten is vermoord, is opnieuw een prominente grootheid onder het
moordende lood gevallen. Koning Abdoellah van Jordanië, die zich gisteren in
Oud-Jeruzalem bevond, is door een fanaticus neergeschoten op het moment, dat
hii de Omarmoskee betrad voor het verrichten van de gebruikelijke Vrijdagse
gebeden. De vorst werd op slag gedood. De moordenaar, Moestafa Sjoekri As-
jasjoe, is door de lijfwacht neergeschoten. In Jordanië is de noodtoestand afge
kondigd. De tweede zoon des konings, prins Naif, is tot regent benoemd. De
oudste zoon, emir Talal, is weliswaar kort geleden uit het buitenland terugge
keerd, waar hij een medische behandeling heeft ondergaan, maar „gevoelt zich
niet wel". Zijn oudste zoon, de veertienjarige prins Hoessein, zal waarschijnlijk
koning Abdoellah opvolgen.
MfflHHIillilllllMHmi
Resolutie van afgevaardigde
De democratische afgevaardigde uit
de staat New York Edna Kelly heeft bij
het Huis van Afgevaardigden een reso-
I lutie ingediend, waarin wordt voorge
steld de handel met Tsjechoslowakije
stop te zetten totdat William Oatis is
vrijgelaten.
Indien Oatis niet binnen 90 dagen zou
zijn vrijgelaten, zou het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken stap
pen moeten doen om alle Amerikanen
uit Tsjechoslowakije te evacueren en
de diplomatieke betrekkingen met dit
land te verbreken.
Geen aggressie jegens Pakistan
Pandit Nehroe heeft de Australische
premier Menzies medegedeeld, dat er
onder de huidige omstandigheden geen
behoefte bestaat aan de goede diensten
van Australië ten opzichte van de be
trekkingen tussen India en Pakistan.
Twee dagen geleden had Menzies een
dergelijk aanbod gedaan. Nehroe ver
klaarde dat India geen aggressieve be
doelingen heeft tegen Pakistan. Het
heeft slechts „bepaalde voorzorgsmaat
regelen" genomen.
Canada zendt radartoe
stellen naar Europa
Canada zal het komende jaar koste
loos zeshonderd radartoestellen voor
het opsporen van vliegtuigen en gelei
de projectielen aan België, Engeland,
Nederland, Noorwegen, Denemarken en
Italië leveren. Met de productie ervan
is men reeds begonnen. Met dit project
is het grootste gedeelte gemoeid van
het bedrag van 365 millioen dollar, dat
het parlement beschikbaar heeft ge
steld voor wederzijdse hulp aan Euro
pa. Verwacht wordt, dat de regering
volgend jaar opnieuw om een groot be
drag zal verzoeken.
r\E MOORDENAAR behoorde tijdens
de oorlog tegen Israel tot een dyna-
mietploeg van de ongeregelde Arabi
sche strijdkrachten. Naar verluidt staat
hij in dienst van de ex-moefti van Je
ruzalem, een lid van de familie der
Hoesseini's, die een sterke rivaliteit
jegens de vermoorde monarch koester
de. De ex-moefti deed aanspraken gel
den op het Arabische deel van Pales
tina, dat na de wapenstilstand in het
conflict met Israel door Abdoellah bij
zijn rijk werd ingelijfd.
De begrafenis van de koning is be
paald op Maandag a.s. in het mauso
leum van Abdoellah in Amman, in de
nabijheid van het koninklijk paleis.
Zijn vader is bijgezet in de Omarmos
kee.
De eerste berichten veroorzaakten in
Beiroet, de hoofdstad van het met Jor
danië verbonden Libanon, een paniek
stemming. De winkels sloten hun deu
ren en er werden demonstraties en
schietpartijen gemeld.
Ook elders heeft het bericht van zijn
dood een schok veroorzaakt. Tot oor
delen bevoegde kringen in de voor
naamste hoofdsteden der wereld vre
zen, dat door deze .moord de toch al
weinig stabiele politieke toestand in
het Midden-Oosten nog slechter zal
worden. Men achtte Abdoellah de on
afhankelijkste en redelijkste van alle
Arabische vorsten, voorwat zijn hou
ding ten opzichte van Israel aanging.
Dit bezorgde hem vijanden onder die
Arabieren, die tot de laatste man strijd
wilden tegen Israel. Gevreesd wordt,
dat er thans een felle strijd zal ontstaan
om de heersing van Syrië. Irak en Jor
danië. Het politieke evenwicht tussen
Egypte, dat de Hoesseini's steunde, en
de andere Arabische landen, is door
deze moord verstoord.
Een moedig man.
De koning, die 69 jaar oud werd, was
een moedig man, die de dood evenmin
uit de weg ging als de minste zijner
soldaten. In 1949 legden Palestijnse
vluchtelingen landmijnen onder de
weg, die de koning volgde, wanneer hij
zich van zijn winterpaleis naar Amman
begaf. De politie arresteerde de daders.
De koning liet ze voor zich in zijn pa
leis voeren. Daar vroeg hij hun: „Waar
om wilden jullie mij ter dood breneen?
KONING ABDOELLAH
groot man ging heen
Jullie hebt tegen mijn leven samen
gezworen. Maar ik zal jullie op vrije
voeten laten". Hierop werden de arres
tanten vrijgelaten.
Engeland en de VS hebben gisteren
de landen, die deel hebben genomen
aan de strijd in het Verre Oosten
met uitzondering van China uitgeno
digd de conferentie over het voorge
stelde Japanse vredesverdrag op vier
September te San* Francisco bij te wo
nen. Ook aan de Sowjetunie is een uit
nodiging overhandigd.
Gisteren is op het spoorwegemplace
ment te Maastricht tot twee maal toe
een stoptrein uit de rails gelopen. De
schade was groot, persoonlijke onge
lukken kwamen niet voor. Het reizi
gersverkeer ondervond grote hindei
van deze ongelukken.
Verwachting tot Zondagavond.
Droog. Koude nacht, morgen
overdag zonnig en vrij warm
weer. Zwakke veranderlijke
wind.
Zondag: Zon op 4.45, onder 20.46.
Maan op 22.25, onder 9.31.
Maandag: Zon op 4.47, ondei 20.45.
Maan op 22.36, onder 10.53.
Japan zelt zal mogen Deslissen, of
communistisch dan wel nationalistisch
China zal worden uitgenodigd tot on
dertekening van het vredesverdrag.
De tekst van het gisteren aan de ver
schillende regeringen aangeboden ont-
werp-verdrag bevatte enige kleine wij
zigingen t.o.v. het ontwerp, dat op 11
Juli door Engeland en de VS werd uit
gegeven.
De internationale toestand heeft een
uitbreiding van de telegramwisseling
onvermijdelijk gemaakt en deze om
vangrijke toename zal van Nederland
een extra uitgave vergen van f 550.000,
zo blijkt uit de wijziging van de begro
ting van buitenlandse zaken. De desbe
treffende post wordt dientengevolge
gebracht op f 950.000. Het aandeel van
ons land in de kosten van de Verenigde
Naties beloopt een totaal bedrag van
rond f 6.620.278.
De kosten van het bezoek van Prins
Bernhard aan het Westelijk halfrond
bedragen naar schatting f 300.000.
Een aantal straten en pleinen in Am
sterdam zal van hedenavond af in een
zee van licht baden, want de minister
van economische zaken heeft voor de
specifieke vermaak- en winkelcentra in
de hoofdstad tot en met 15 September
ontheffing verleend van het verbod tot
het ontsteken van etalage- en recla
meverlichting, zulks met het oog op
het vreemdelingenverkeer.
Accoord tussen Franse partijen
bijna onmogelijk
De Franse radicale leider Rene Mayer
heeft Vrijdagavond verklaard, dat hij
tegen Zondag president Auriol zou me
dedelen of hij de vorming van een
nieuwe regering op zich zal nemen.
Mayer heeft voorstellen gedaan inzake
de netelige kwesties van de kosten van
het levensonderhoud en de subsidi
ering van katholieke scholen Zijn
taak werd verzwaard doordat de socia
listen weigerden met de katholieken
over de subsidie-kwestie te spreken
en doordat de rechtse groeperingen
hebben geweigerd met de andere par
tijen te onderhandelen over de loon-
kwestie, die volgens de socialisten
moet worden opgelost door de lonen
te koppelen aan de kosten van levens-
oriderhoud.
In het streven naar revisie van
het vredesverdrag
Amerika heeft het verzoek van Italië
om herziening van het vredesverdrag
ondersteund en hierover besprekingen
geopend met andere belanghebbende
landen. Frankrijk en Engeland stem
men reeds in principe met Amerika in
op het stuk van de ontheffing der aan
Ilalie opgelegde beperkingen. Was
hington zou ook zonder de toestem
ming van Moskou willen handelen en
heeft in deze geest reeds voorstellen
aan de andere Westelijke mogend
heden gedaan. Deze willen wel aan
Italie's verlangens tegemoet komen,
maar vragen zich af, of het noodzake
lijk is, daarvoor het vredesverdrag te
"r,-rien.
WOOR een herziening van zijn buiten
lands beleid bestaat voor Moskou
volop aanleiding. Sinds de geslaagde
coup in Tsjechoslowakije heeft geen
enkele Russische aggressieve onderne
ming, van Griekenland af tot en met
Korea, tot het beoogde doel geleid. Wel
bleek in al deze gevallen de Russische
macht tegenover de relatieve militai
ren zwakte van het Westen sterk ge
noeg, om een volkomen nederlaag te
ontgaan. Steeds nog was het Westen
gedwongen genoegen te nemen met een
gelijkspel: een herstel van de toestand,
zoals deze was voor het begin van de
Russische actie. Van een bestraffing van
de agressie was geen sprake. Toch
bracht elke mislukte onderneming de
Russen reëel verlies. Het Westen im
mers werd tot een voortdurend groter
wordende inspanning bij de opbouw
van zijn defensie geprikkeld. Dat heeft,
naar verhouding, de Sowjet-Unie ver
zwakt.
De attaire-Door de Eeuwen Trouw
Veel niéuws is er gistermiddag niet te voorschijn gekomen, toen de heer Frans
Goedhart (Arb.) zijn vragen aangaande de activiteit van de stichting Door de
Eeuwen Trouw en het bureau Zuid-Moiukken tot minister Mulderije had ge
richt. Op sommige punten bleek de bewindsman geen inlichtingen te kunnen
verstrekken, omdat het onderzoek nog niet gesloten is, op andere kon hij niets
vertellen, omdat er eenvoudig niets te vertellen viel. Over het geheel bleek de
regering de zaken minder ernstig in te zien dan de interpeilant het blijkens zijn
vragen had gedaan, maar zij verklaarde, in dezen actief te blijven. De heer Go d-
hart was allerminst tevreden gesteld, en drong dan ook op de krachtigste maat
regelen aan.
Het Deense schip „Amdrup" dat een dienst onderhoudt tussen Denemar
ken en Groenland, geraakte op de hoogte van Christianssand in Noor
wegen in brand. Passagiers en bemanning konden met een reddingboot
gered worden
DIJ PEKING zijn wederom overblijf-
selen van de „Pekingmens" gevon
den. Dit heerschap, destijds even ge
vreesd als de huidige Pekingmensen
thans in Korea, zou een tussenvorm
tussen mens en orang-oetan zijn en een
opstomen naar een klein eilandje, waar
zes andere jonken de Portugese boot
plunderden. Na drie dagen mocht de
Taluei vertrekken: geheel leeg, terwijl
de bemanning voor een deel van zijn
hXmimonenTar0enngge?edean hebben ge- de van de Tsjoesan-Archipel is kleding ber°°fd -as. Vrouwen zijn
lppfd Poets anders de Tokio-mens bet ook slecht varen. Dezer dagen werd l f ook ruet mls- Vijfhonderd van
inknie?uRGedurende de laatste drie een panamees schip, de „Taluei" daar Evasnazaten enterden laatst het Britse
ook met uit. Gedurende de laatste dne dQor zeeroversjonk geplunderd Lagerhuis om te protesteren tegen de
™!.r ulf! il v»r. °aar de i°nk "iet berekend was op ™"fe™.ng va" de regerinf °m da vrou
het vervoer van de gehele lading van en' e °P de regeringskantoren wer
de Taluei" lieten de zeerovers het schip ken' een gelijk salaris als haar manne
lijke collega's te geven. Onbewust
met bijna een millioen
personen ver- het vervo d h "iadinë"van wen> die °P de regeringskantoren wer
meerderd. Hierbij rekent men natuur- do ken. een seliik salarU =1=
lijk ook de vreemdelingen. D De olie
die men in de Perzische bronnen aan
treft, schijnt ook vreemde bestandde
len te hebben! Volgens de nationale
Mexicaanse oliemaatschappij „Pemex"
bevat de olie, die men hier oppompt
uranium. Hoe eensgezind ons ook de
verbonden volken van Oost-Europa lij
ken, helemaal vlot gaat het toch altijd
niet. Onlangs kwamen er drie Litause
vissers in Zweden aan. Ze waren met
een sloep van hun schip, een treiler,
die in volle zee dreef, vertrokken, na
het kompas, het log en de zeekaarten
te hebben meegenomen. Op de treiler
zaten nog drie Russen, opgesloten in
een hut. „Er is met die lui niet om te
gaan", zeiden de Litauers droog. In
Soms kan regen erg welkom zijn.
van alle moeilijkheden schrijden in de
Vierdaagse, die binnenkort te Nijmegen
zal starten, ook mannelijke en vrouwe
lijke leden van het RAF-personeel mee
Dit is de tweede maal, dat leden van
de Britse luchtmacht hieraan deelne
men. Het lijkt heel wat, zo'n vier
daagse, maar in Amerika hebben des
kundigen uitgerekend, dat een door
snee schooljongen per dag dertig kilo
meter dravend aflegt. Twee infan
terie-bataljons van de „Kings African
Rifles" uit Kenia en Niassaland gaan
ook op mars, maar op minder gezellige
manier dan in de vierdaagse Ze zullen
helpen de guerillero's in Malakka te
bestrijden.
(Van onze diplomatieke medewerker)
CTAAT RUSLAND OP HET PUNT een einde te maken aan zijn politiek van
de gepantserde vuist ten gunste van een koers, waarvan indertijd Litwinow
en Maisky de exponenten waren? De optimisten onder de Westelijke diplomaten
hebben er wel hoop op; de meer wantrouwenden onder hen zijn er daarentegen
van overtuigd, dat het Kremlin slechts uit is op een in slaap sussen van de vrij»
landen. Maar over één ding zijn zowel de goedvertrouwenden als de achter-
dochtigen het eens: het Kremlin is bezig zijn buitenlandse politiek aan een
wijziging te onderwerpen.
Rusland ziet zich nu voor de keuze
gesteld, of zijn militaire superioriteit
te handhaven, door zijn productie-ap
paraat nagenoeg geheel op de bewape
ning te concentreren, óf een politiek te
voeren, waarvan het kan hopen, dat
deze het Westen misschien van zijn
defensieplannen zai doen afzien. In dit
laatste geval zou Moskou meer aandacht
kunnen wijden aan de opbouw der bin
nenlandse economie, waaraan de Sow
jet-Unie, volgens insiders, de aller
dringendste behoefte heeft.
Bijna alle waarnemers geloven nu,
dat het Kremlin de tweede weg heeft
gekozen. Verwacht wordt ook, dat dit
binnenkort tot uiting zal komen in een
nieuwe Russische stap ter verminde
ring van de internationale spanning:
bij voorbeeld een voorstel tot een con
ferentie van de ministers van Buiten
landse Zaken der Grote Vier, op basis
van de in het Parijse Palais Rose door
het Westen goedgekeurde agenda, of
tot een conferentie met Rood-China
over een oplossing der problemen in
het Verre Oosten.
WJAAB. het echter op aankomt en
waarover de meningen verdeeld zijn,
is dit: wil de Sowjet-Unie werkelijk
een eerlijk vergelijk en een redelijk
goede samenleving met het Westen, of
is het slechts haar doel de vrije landen
te bewegen tot een tenminste gedeel
telijke schrapping van hun herbewa
peningsprogramma's In dat geval blijft
de Russische militaire overmacht be
staan zonder dat het Kremlin genoopt
wordt aan een bewapenigswedloop deel
te nemen, die scherpe gevolgen zou
moeten hebben voor de binnenlandse
economie der Russen.
Sommigen willen Korea als een
toetsteen zien. Blijken de Russen be
reid mee te werken aan de schepping
van een onafhankelijk, democratisch
en verenigd Korea, dan kan men ook
verder voorlopig vertrouwen in Mos
kou stellen, beweert men in bepaalde
Westelijke diplomatieke kringen.
Anderen echter wij zien het gelijk
aan hun zijde menen, dat daar nog
heel iets anders toe nodig is, namelijk
een overeenkomst over de omvang der
wederzijdse bewapeningen, de atomi-
sche incluis, en de schepping van een
internationaal controle-orgaan, dat op
de naleving van deze overeenkomst zal
moeten toezien Op grond van erva
ringen uit het verleden moet worden
aangenomen, dat zolang de Sowjet-Ume
daartoe niet bereid blijkt, een verslao-
ping in de Westelijke defensieve in
spanning een allergevaarlijkste licht
zinnigheid zou zijn.
In ieder geva] schijnen de Amerika
nen in dit opzicht geen fout te zullen
maken Zij zijn er, alle optimisme van
zekere diplomaten ten spijt, zelfs tos
overgegaan Franco-Spanje in hun de
fensiesysteem te betrekken, hoewel zij
weten, dat dit in Engeland en Frank
rijk binnenlandse politieke weerstanden
moet oproepen Maar in Washington
ziet men de toestand nog altijd zodanig
in. dat men zich gedwongen acht, over
wegingen als die van de Britten en
Fransen te laten wijken voor de mili
taire argumenten, die sterk voor een
zekere samenwerking met Spanje
pleiten.
De heer Goedhart zag in de activi
teit een voortzetting van de intrigues
van Rijkseenheid. De Ambonezen i jn
in de samenzweringen betrokken. Er
moet aan dit gewroet een eind komen
Spr. achtte de stappen van de regering
niet in overeenstemming met de ernst
van de feiten.
In zeventien vragen stelde de heer
Goedhart vervolgens, dat de stichting
Door de Eeuwen Trouw zich in wezen
heeft schuldig gemaakt aan oplichting
en hij vroeg, wat de regering hiertegen
had gedaan. Hij wilde weten, waarom
de heren van de Zuid-Molukken hier
een kans hadden gekregen voor hun
samenzweringen tegen Indonesië en of
zij door Door de Eeuwen Trouw wer
den betaald. Bestaan er geen termen,
om hen uit te wijzen? En is het waar
dat deze heren hier over een geheime
dienst beschikken? aldus spr., die ver
der wilde weten, of zal worden gepoogd
Westerling uitgeleverd te krijgen. Ook
was hij zeer geïnteresseerd naar de ac
tiviteit van Sweerts.
Minister Mulderije meende, dat de
stichting niet van oplichting kon wor
den beschuldigd en dat vervolging
slechts na aanklacht mogelijk is. Ove
rigens zijn de gedragingen van bureau
Zuid-Molukken thans bij de justitie in
onderzoek. Daarover kan nog niet
worden gesproken. Overigens is uitwij
zing van de aan dit bureau verbonden
heren mogelijk. Er zijn geen stappen
gedaan, om uitlevering van Westerling
te verkrijgen Over de activiteit van
Sweerts kon de bewindsman weinig
mededelen. Overigens achtte de minis
ter bijzondere maatregelen voor een af
doende optreden in dezen niet noodza
kelijk.
De vice-premier Teulings, verklaar
de niets te weten van het bestaan van
een geheime dienst. Er is overigens
nooit veel aanleiding geweest, om het
bureau Zuid-Molukken en de stichting
Door de Eeuwen Trouw bijzonder in
het oog te houden. Spr. meende, dat
de kwalificatie „samenzweringen" met
een korreltje zout diende te worden
genomen.
De heer Goedhart voelde in de hem
gegeven antwoorden de neiging, om de
zaak te bagatelliseren en meende, dat
er overstelpende aanwijzingen waren
nog voordat de bladen met hun ont
hullingen kwamen.
Staan 300.000 man klaar?
De delegatie der V.N. heeft zich ac
coord verklaard met een verzoek van
de Noordelijken om de besprekingen
te Kaesong tot 25 Juli op te schorten.
Men is van mening, dat de Noorde
lijken tijd hebben gevraagd om zich
te beraden over de stellige weigering
van de geallieerden om het terugtrek
ken der buitenlandse troepen te be
spreken.
Het in twee groepen rijdende con-
vooi der V.N. bereikte de plaats van
samenkomst zonder hindernissen te
ontmoeten, dank zij de genie, die de
gehele nacht had gewerkt om de weg
vrij te maken, die Vrijdag onbegaan
baar was tengevolge van overstromin
gen Een woordvoerder van het Acht
ste leger zei Zaterdag, dat de Noorde
lijken ongeveer 300.000 man gereed
hebben staan voor een aanval.
De Verenigde Staten hebben voor
gesteld in Washington een driemogend-
hedenconferentie te houden met
Engeland en Frankrijk over de Duit
se bijdrage aan de Atlantische verdedi
ging.