De Conservatieven256en Labour224zetels
De stand na 483 van de 625 Britse Lagerhuiszetels:
Meteor-straaljager brak in
stukken en stortte neer
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
Labour had in de
eerste ronde geen
grote meerderheid
Piloot kwam om
het leven
Labour verloor
reeds 14 zetels
Vrijdag 26 Oct. 1951
148e Jaargang No. 253
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
Massale opkomst van de kiezers
Churchill kan de zege
thans bijna niet meer
ontgaan
Churchill en Attlee in de knoop
Winslon wenste
de Nederlanders
hel besie
Ka>it BjtLbeJk.
Vonnis over appellanten
werd bekrachtigd
Prins Bernhard bezoekt
basis bij Washington
Alleen maar om
de vrijheid (II)
Westberlijner ontvoerd
BUREAU:
ADMINISTRATIE
Voordam 11, Tel. 3320
Postgiro 187294
Redactie:
Achterdam 20, Tel. 2274
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
A. KAPTEIN
ALKMAABSCHI COURANT
TARIEVEN:
Advertenties 16 ct. per m.m.
Familieberichten 20 ct. p.m.m.
Vraag en Aanbod (alleen 2e
hands goederen) tot 15 woor
den 1.-, elk woord meer 5 ct.
Uitsluitend contant.
Abonnementsprijs, bij voor
uitbetaling, 1.72 p. mnd.,
5.15 per kwartaal, plus
incassokosten.
De Britten zijn gisteren in ongekend groten getale ter stembus getogen
Bij het ter perse gaan van dit nummer was de verdelinq van 483
van de 625 Lagerhuiszetels bekend Hiervan vielen 256 ten deel aan
de Conservatieven, 224 aan Labour, 2 aan Liberalen en de overige
partijen 1
Dc huidige stand van de Britse verkiezingen zegt uiteraard nog niets om
trent de einduitslag. De eerste verkiezingsresultaten komen voornamelijk uit
de grote steden en industriële gebieden. Eerst hedenmorgen is men in de
merendeels conservatieve plattelandsdistricten met het tellen en sorteren van
de uitgebrachte stemmen begonnen.
een eind maken aan de toestand, dat
de heersende groepering slechts een
kleine meerderheid in het Lagerhuis
heeft. Dit is de algemene wens, zowel
van Labour als van de Tories. Ofdeze
wens echter in vervulling zal gaan, is,
na de telling op de eerste dag, aan ern
stige twijfel onderhevig.
Niet alleen voor Engeland zelf ech
ter waren deze verkiezingen van zeer
grote betekenis. Zij werden beslissend
geacht voor het politieke beeld in
West-Europa ja zelfs van belang
voor geheel de wereld. Dat verklaarde
de grote belangstelling ervoor ook
buiten de grenzen van het Britse rijk.
Het weer zulk een belangrijke fac
tor in een land, dat geen opkomst-
plicht kent werkte niet overal m
dezelfde mate mee. Schotland meldde
bewolking en er viel hier en daar re
gen. In andere delen van het land was
het mistig. In Londen en het Zuid
oosten was het echter helder weer.
De oudste candidaat was de Labour-
man David Logan in Liverpool, de
jongste de 22-jarige conservatieve can
didaat John Stevan in Dagenham
(Essex). Dan was de oudste stemge
rechtigde de 102-jarige Mary Nichols,
in haar jonge jaren een verwoede voor
vechtster van vrouwenemancipatie.
Zij bracht in Southend haar stem uit.
WA de telling van de eerste dag bleek
dat 82 procent der stemgerechtigden
is opgekomen. De stemmenverhouding
bö dc telling van 331 zetels was als
volgt; Labour 7,815.973 (50,19 con
servatieven en aanhang 7.502.144 (48,17
procent); liberalen 245.221 (1.58
communisten 9417 (0,06 De bij de
verkiezingen van 1950 voor dezelfde
zetels als nu bekend zijn uitgebrachte
stemmen waren als volgt verdeeld:
Labour 7.474.349 (47.10 conserva
tieven 6.784.659 (42,75 liberalen
1.547.906 (9.75 communisten 61.577
(0,40 <c).
Volgens een door de eerste statisti
cus van Reuter, Sydney Campell ge
maakte analyse van de tot dusver bin
nengekomen uitslagen zou Labour niet
meer dan ongeveer 22 zetels verliezen.
Labour zou dan 293 zetels in het nieu
we Lagerhuis bezetten. Aangenomen,
dat de liberalen en onafhankelijk; n 13
zetels krijgen, een aantal, waarop de
tot dusver bekende uitslagen wijzen,
dan zouden de conservatieven op 319
zetels kunnen rekenen, wat neerkomt
op een meerderheid van 26 zetels ten
opzichte van de Labour-partij en een
absolute conservatieve meerderheid
van slechts dertien zetels.
Twee andere methoden van bereke
ning bevestigen in hoofdzaak het getal
van een netto-verlies van de Labour-
partij van ongeveer 22 zetels.
yLLERWEGEN in het Verenigd Ko
ninkrijk volgt men onder grote
spanning de publicatie van de verkie
zingsuitslagen. De belangstelling voor
de monsterkamp tussen de twee grote
partijen is zo groot als zelden te vo
ren. Deze moet immers beslissen over
de bestuurbaarheid van het land en
Reading bleef onbeslist
„As Reading goes, goes the nation",
wil het sinds een eeuw de traditie in
Engeland. Reading heeft nl. de faam,
dat het steeds candidaten van de win- 1
nende partij uit de bus laat komen.
Ditmaal heeft deze plaats ten Wes
ten van Londen geen uitgesproken
voorkeur voor enige partij aan de dag
gelegd. Verleden jaar werd er voor het
eerst voor twee zetels gestemd; Labour
veroverde toen beide. Ditmaal heeft
liet één moeten afstaan aan de conser
vatieven.
Over het geheel schenen de conserv.a
tieven tamelijk meer stemmen van de
liberalen te hebben gekregen dan de
socialisten, in die districten, waar de
liberalen geen candidaten hadden ge
steld.
Labourcandidaten heroverden niet
zelden hun zetel met een meerderheid,
die kleiner was dan die in 1950. De
eerste zetel, waarvan bekend werd, dat
zij door de conservatieven op Labour
was veroverd, was die van het district
Manchester-BIackley. De conservatieve
meerderheid beliep hier 2272 stemmen:
die van Labour verleden jaar was 42
Attlee, zeven kabinet- en dertien
andere ministers zijn herkozen.
Zo van Labour de ministers George
Isaacs (pensioenen), George Tomlinson
(onderwijs), Noel Baker (brandstof),
Edith Summerskill (nat. verzekering!.
Sir Hartley Shawcross (handel), Ede
(binnenlandse zaken) een Stokes (ma
teriaal). Ook de procureur-generaal Sir
Frank Soskice behield zijn zetel, even
als Churchills schoonzoon Duncan
Sandys, ex-minister Sir Mexwell Fyfe,
die wordt gedoodverfd als minister van
arbeid in een kabinet-Churchill. Ook
Bevan en zijn medestanders Freeman,
Mikardo en Barbara Castle.
Het zal Churchill waarschijnlijk niet
aangenaam hebben getroffen, dat zijn
zoon Randolph in Devonport (Ply
mouth) is verslagen door de socialist
Michael Foot, een overtuigde aanhanger
van Bevan. Voorts leed Arthur Creech
Jones, minister van koloniën in de
Labour-regering van 1945, ten tweeden
male een nederlaag.
Per kameel Ier stembus
Sommige conservatieven in
Dudley (Worcesterhire) werden
gisteren op een kameel naar de
stembus gebracht. De kameel
was geleend van de plaatselijke
dierentuin. De conservatieve ver
kiezingspropagandist Howard zei:
„Als de socialisten hiervan niet
een bult krijgen, weet ik het
niet meer"
schreven: Stanley Williams, eveneens
uit Southend. Hij kon daarom zelf niet
stemmen, maar ging wel met een vol
macht van zijn vrouw, die in Duits
land vertoeft, ter stembus.
De samenstelling van het thans ont
bonden Lagerhuis was:
Labour (inclusief een vacante
zetel) 315 zeteis
Conservatieven en Ulster
unionisten (inclusief twee
vacante zetels) 281 zetels
Liberalen 9 zetels
Conservatieven en liberalen 2 zetels
Conservatieven en nationaal
liberalen 4 zetels
Nationaal liberalen 2 zetels
Nationaal liberalen en
conservatieven 7 zetels
Liberalen en conservatieven 2 zetels
Communisten 0 zetels
Onafhankelijke labourpartij 0 zetels
Ierse nationalisten 2 zetels
Speaker 1 zetel
625 zetels
Telefonisch van onze
Londense correspondent)
He', fraaiste moment van
de verkiezingscam
pagne hebben wij Woens
dagnamiddag beleefd,
toen we meereden in de
Churchill-„processie"
door Woodfold, het
N oordoostelijke Londen
se kiesdistrict; waar can
didaat Churchill zijn
laatste spreektour maak
te.
Het Churchill-verkie-
zingscircus, dat langzaam
door de straten reed, be
stond uit acht man mo
torpolitie voorop en en
kele politie-auto's met
zes inspecteurs erin, een
auto met filmcamera's op
het dak, Churchill's auto
met de lachende Winston
erin met grote sigaar,
gezeten naast zijn vrouw,
dit alles gevolgd door
42 pers-auto's en een
politievrachtauto met 24
agenten.
Op een gegeven mo
ment kreeg Churchill het
in zijn hoofd om zijn
stoet even door Walt-
hamstow te laten rijden:
het kiesdistrict van
A ttlee. Maar ook de pre
mier was met een derge
lijke rondtour bezig,
eveneens politie- en film-
auto voorop, maar door
slechts drie persauto's
gevalmi-:
Het dolle moment kwam,
toen bij een kruispunt
de twee gemotoriseer
de politieke colonnes
elkaar kruisten en poli
tie en perswagens in een
verkeersknoop kwamen
te zitten. De opeenge
pakte mensenmenigte
brulde van het lachen,
totdat de twee processies
Ramp boven dorp Borne
Fout in zuurstoftoevoer oorzaak van ongeval
Gistermorgen is boven het dorp Borne, nabij Hengelo, een Meteor-straal
jager, afkomstig van de vliegbasis Leeuwarden, in de lucht gebroken en bran
dend in het dorp Borne neergestort. De piloot, de tijd. res. 2de luit. P. Hartse-
ma uit Groningen, verloor hierbij het leven.
Het ongeval geschiedde tijdens oefeningen van 'n formatie Meteors boven Hen
gelo. Het eerste vliegtuig van de formatie die uit twee toestellen bestond,
ging plotseling zonder voorafgaande waarschuwing aan de volgende ma
chine in duikvlucht over. De duikvlucht was echter zo steil, dat het tweede
toestel de beweging niet kon volgen, zonder gevaar te lopen. Plotseling zagen
toeschouwers hoe de eerste machine in tweeën brak en brandend neerstortte.
In dc lucht explodeerden nog verschillende onderdelen
De oorzaak wordt gezocht in een
fout van de zuurstoftoevoer voor de
s'raaljagerpiloot, waardoor deze bui
ten kennis moet zijn geraakt. Anders
'hij zeker zijn voornemen om in
duikvlucht over te gaan aan het twee
de toestel hébben kenbaar gemaakt.
Ook deed de vlieger geen poging zijn
machine met de schietstoel en para
chute te verlaten.
De brokstukken hebben in Borne
nogal wat schade aangericht. Een wiel
viel door het dak van een werkplaats,
vlak naast vier daar aanwezige man
nen neer. Een deel van de vleugel
scheerde rakelings langs een op het
land werkende landbouwer De motor
boorde zich bij de spoorlijn Borne
Almelo diep in de grond. Hier werd
ook hetlichaam van de piloot gevon
den. De brandweer van Borne bluste
de brandende resten van het toestel.
Hel proces legen de N.H. kerk
zich weer ontrafeld had
den.
Uw correspondent, die
in de vierde persauto
van het Churchill-circus
zat, stond enkele minu
ten later met een andere
Hollandse collega par
does naast Churchill,
toen deze even uitgestapt
was om zijn plaatselijke
partijbestuur de hand te
drukken.
„Who are you?" (Wie
zijn jullie), vroeg Chur
chill, even verbaasd als
wijzelf, daar wij door het
politiecordon heengeglipt
waren en midden in zijn
bestuurskamer stonden
„Wij zijn Hollandse
reporters, Sir", antwoord
den wij enigszins be
duusd. Maar Churchill
stak ons joviaal de hand
toe en zei lachende:
„Well, 1 wish you and
all the Dutch very good
luck" (Ik wens jullie en
alle Nederlanders het
beste toe).
De heer en mevrouw Attlee met hun dochters Felicity (links) en Alison
(rechts) op weg naar het stembureau.
De cijfers die hjj het ter perse gaan
van dit nummer bekend waren, duiden
er op, dat Churchill op de overwin
ning afstevent. Geruime tijd heeft La
bour de leiding gehad, totdat na ruim
400 zetels de Tories een neuslengte
voor kwamen. Hoewel het nog te vroeg
is om een definitieve eindconclusie te
trekken, mag thans met aan zekerheid
grenzende waarschijnlijkheid worden
aangenomen, dat de Conservatieven de
verkiezingszege zullen behalen. De
vraag is nog slechts hoe groot dc zetel
meerderheid uiteindelijk zal zijn. La
bour heeft na de verdeling van 483
zetels 14 zetels verloren. De Conserva
tieven wonnen er 14. De Liberalen
verloren één en de overige partijen
wojinen één zetel.
CONTROLE OP BUITENLANDSE
MILITAIRE ORDERS
De minister van economische zaken
heeft een beschikking uitgevaardigd
krachtens welke alle lopende en toe
komstige buitenlandse militaire orders
moeten worden aangemeld bij de com
missaris voor de militaire productie bij
zijn ministerie.
yERKIEZINGEN en nogeens verkie
zingen slaat de klok, zodat u weing
belang zult stellen in hetgeen uw ne
derige lijfaap u heeft te vertellen Nu
eens iets over een soortgenoot van
Theodoor, de aap van een klein circus
dat optrad in Montevideo, waar ze dus
ook van de lol houden. Goed, die aap
was dan losgebroken en infiltreerde in
een warenhuis. Hij zwierf wat tussen
de menigte "en zag met grote belang
stelling hoe een meneer iets glinste-
rends in zijn zak stopte. Op glinsteren
de dingen zijn wij gek, zoals u weet.
Deze aap vloog er dus op at en plukte
het glinsterende geval uit de zak van
de meneer. Het bleek een kostbare
armband te zijn, die de man van een
dame had gestolen. Q Ratten proberen
ook weieens iets voor de samenleving
te verrichten, maar het blijft bij po
gingen. Zo klonken er eens vreselijke
gillen door de radio's van de luister
vinken in Cardiff. Men dacht aan de
Mexicaanse Hond, u weet wel. Maar
het was een gewone Engelse rat. Het
beest zat tussen de lampen en draadjes
van de zender en had er een pracht van
een kortsluiting veroorzaakt. In En-
De Engelse schoo.. nttlee-tiek en
Monte-Tory-onderwijs
geland zijn de verrassingen zo groot in
getal, dat het al geen verrassingen meei
zijn. Zie de verkiezingen. Maar zie ook
dat geval van Coventry. Daar bezocht
de burgemeester een vacantiekamp
toen er juist een wedstrijd in verkle
den werd gehouden. Winnaar was een
zekere Christopher Lester, die zich ver
momd had alsburgemeester van
de goede stad Coventry. Toen de prijs
werd uitgereikt trad de burgervader
nabij en zei (hij had z'n komst niet aan
gekondigd): „Ik ben ook deelnemer en
volgens mij lijk ik meer op de eerste
burger dezer stad!" Waarop een luid
gejoel opging. „Jij?", zeiden enkele be
stuursleden gezellig, „jij lijkt meer op
'n voddenbaal!" Daar heb je wéér
een rat, nu in Leicester. Een 15-jarig
schoolmeisje kreeg het beest in de ga
ten. En hoe! Het dier lag vredig snur
kend in de wieg van een baby bij welk
wezentje het meiske als baby-sitter
fungeerde. Ze zat er al een uur, toen ze
het pas bemerkte. „Ik had wel een grijs
knobbeltje gezien", verklaarde ze later
tegenover haar vriendinnen, „maar ik
dacht dat het 't handje van de baby
was!"
Het gerechtshof te 's-Gravenhage heeft
gistermorgen uitspraak gedaan in het
proces tegen de Nederlands Hervormde
Kerk. Het gerechtshof bekrachtigde het
vonnis van de arronrisscmentsrecht-
bank en veroordeelde de appellanten in
dc kosten van het hoger beroep, zijnde
f 422.50.
Zoals bekend is de zaak tegen de Ned.
Hervormde Kerk aanhangig gemaakt
door een groep ouderlingen, kei-kvoog-
den en predikanten, die het besluit van
de Generale Synode tot invoering van
de kerkorde op 7 December 1950 in
strijd achten met de reglementen van
de Ned. Hervormde Kerk. Bij de behan
deling voor de arrondissements recht
bank werden de eisers niet ontvanke
lijk in hun eisen Verklaard, waarna zij
ir: hoger beroep gingen.
Woensdag naar ons land ierug
Prins Bernhards bezoek aan de mili
taire installaties in dc V.S. zal Maandag
worden afgesloten met een inspectie
van de luchtbasis te Washington met
een opleidingsstelsel, dat ook voor Ne
derland van groot belang is.
Donderdag heeft de prins voor het
„National War College", waar voor
hoge officieren en functionarissen van
de buitenlandse dienst voortgezet on
derwijs op militair, politiek en econo
misch gebied wordt gegeven, gespro
ken over „Nederland in het kader van
de N.A.T.O.".
De Prins is op zijn tocht langs bijna
de gehele oostkust der V.S. gereisd en
is in de gelegenheid geweest de op
leiding in ogenschouw te nemen van
mariniers, vlootoffxeieren, onderzee-
bootpersoneel en vliegers. De Prins
bracht onder meer 24 uur door aan
boord van een der grootste Amerikaan
se vliegdekschepen.
Dinsdag zal prins Bernhard te New
York prins Aschwin bezoeken en
dineren met Allan Valantine, de voor-
maligen leider van de E.C.A.-missie in
Nederland. Woensdag keert de prins
per vliegtuig naar ons land terug.
MILITAIR ATTACHE TE BRUSSEL.
Naar wij vernemen is kolonel B. A.
de Veer, garnizoenscommandant te
Amsterdam benoemd tot militair at
taché bij onze ambassade te Brussel.
IN VERBAND met onze, gisteren op
deze plaats gemaakte opmerkingen
zouden wij nog een tweede uitnodiging
tot de bezwaarden willen richten: eens
te zien naar de huidige structuur van
onze maatschappij. Zij zullen dan zon
der twijfel vaststellen, dat tot nog toe
een politieke weg is gegaan, die, socio
logisch onjuist, culturele gevolgen
heeft, overwegend veel belangrijker dan
een gebrekkig kleuteronderwijs.
Degene, die critiek heeft op de an
derhalf milliard, kan slechts dan met
recht spreken, indien hij zich bewust
is van de noodzaak, dat wij allen me
dewerken en dat wij bij gevolg zon
der pardon bestrijden al wat de vor
ming van een gemeenschappelijke taal
ender Nederlanders in de weg staat
en steeds sterker belemmert: het
steriele sectarisme.
Wie werkelijk onze cultuur, intern,
wil beschermen, make een gemeen
schappelijke taal mogelijk tussen alle
Nederlanders-Europeanen. Aan de Re
gering kan men vragen om wat min
der te speculeren op de gunst van de
massa; tot ministers mag men de eis
richten te regeren in overeenstemming
met de ernst van onze situatie. Appel
leert zij aan ons aller offerbereidheid,
dan geve men zich rekenschap hier
van, dat sinds 1945 van bepaalde mid
dengroepen en vooral van de intelli
gentsia (een woord, dat ook de Neder
landse Russen onder ons verstaan) een
voortdurend offer is geëist. Dit aspect,
sociologisch uiterst belangrijk, omdat
het ten nauwste verband houdt met
ontwikkelingen, die tot het fascisme
en nazisme geleid hebben, ontgaat
velen.
Wie evenwel vernomen heeft, dat
onze ministers van economische zaken
krachtig klaagt over het wegvloeien
naar het bedrijfsleven van hoog-
gequalificeerde ambtenaren, wie even
eens, en niet éénmaal slechts, hoorde,
dat ons middelbaar en voorbereidend
hoger onderwijs sedert jaren in toe
nemende mate genoegen moet nemen
met onbevoegde docenten, die behoeft
zich weinig moeite meer te geven om
in zijn huisarts een potentiële pauper
in een auto te ontdekken; de bestuur
der van dit voor hem onmisbare
voertuig is meestal nog goed gekleed,
zeker, maar draagt vaak een schulden
last, die ook op de uitoefening van
zijn beroep loodzwaar kan drukken.
De intellectueel, die geen kans meer
ziet. zijn noodzakelijke boekwerken te
kopen, kan zeker niet onder de indruk
komen van het vertoog der ethici.
Dit laatste zou echter niet erg zijn.
Ernstiger is het. dat het appèl van de
regering, tot ons allen gericht, om tot
het uiterste te offeren, dreigt hem niet
meer te bereiken. In het beste geval
verwijst hij naar andere groepen aan
wie, ondanks onze nationale armoede,
een, opzichzelf juiste, maar oneven
redige positie-verbetering te beurt
viel.
Het is niet onze bedoelmg om af
breuk te doen aan redelijke verlangens
en zeker niet aan het vereiste van een
bestaansminimum. Wij bedoelen slechts
de ogen te openen voor de noodzaak,
een ontwikkeling te voorkomen, die
in het verleden tot rampen heeft ge
leid, de cultuur te bestendigen door
groepen cultuurdragers niet uit te
roeien en hun niet de indruk te geven,
dat de klassenstrijd thans fiscaal wordt
gevoerd.
Wij bedoelen niet anders dan de
regering in overweging te geven de
nodige offers te vragen in sociologisch
verantwoorde zin, opdat het exorbi
tante, maar onafwendbare bedrag van
anderhalf milliard werkelijk efficiënt
wordt besteed, zonder dat het sociale
krampen en culturele krampen veroor
zaakt. En wij zouden de gealarmeerde
ethici, die zich zo bezorgd voor onze
cultuur tonen, willen opwekken, hun
actuele activiteit hierop te richten en
niet op de détails.
Woensdagavond heeft een groep van
ongeveer twintig leden van de „Vrije
Duitse Jeugdorganisatie" aan de grens
van de Franse sector van Berlijn een
zekere Helmuth Müller uit West-Ber-
lijn ontvoerd. Een andere Westberlij
ner, die Müller wilde helpen, werd door
twee schoten gewond, doch kon nog
tijdig naar de Franse sector vluchten.
U/,ee.^&eiccM
Verwachting tot Zaterdagavond;
In de nacht en ochtend plaatselijk
mist. Overigens droog weer met
overdrijvende wolkenvelden.
Zwakke tot matige Oostelijke
wind. Ongeveer dezelfde tempex-a-
turen.
ZATERDAG: Zon op 7.25, onder
17.23. Maan op 3.24, onder 16.02.