>g Victor Hugo-overschat, verguisd ERIJ Kafka's Hei Proces"-ontstellend beeld van een verre God Boekenweek-commissie deed een voortreffelijke keus Goede kans op verfilming var De Hartogs „Hollands Glorie' I naanieg Schrijvers, die iets te zeggen hebben „Er zijn is schuldig zijn' „Insecien in plastic"- novelle met niveau Minister Ruiten beslist in laatste instantie Zonder Rijkssubsidie is productie onmogelijk Beroemd schrijver werd voor 150 jaar geboren Zijn werk was een goed tijdsbeeld Wat is 'n goed boek 'nWnaMonaa' conares van aquariumhouders p- [om* tijken. -285 plantingen >rijsopgaaf van HEER- jare kennis zich daarin Idenweg, ge- ■laarsweg in ■AKI tot en e richtingen m (Van een bijzondere medewerker) IJJ HET VOORLAATSTE hoofdstuk van ,tfet Proces" van Kafka komt een ge lijkenis voor, die de sleutel kan heten van dit voor zovele interpretaties vatbare werk. Deze gelijkenis luidt ongeveer als volgt: Voor de wet staat een wachter. Bij deze wachter komt een man uit den vreem de en vraagt toegelaten te worden tot de wet. Maar de wachter zegt, dat hij hem nu niet kan toelaten. De man denkt na, en vraagt dan, of hij later zal mogen binnentreden. „Het is mogelijk", zegt de wachter, „maar nu niet". Wel iswaar staat de poort naar de wet altijd open. Maar de Wachter ziet er zo streng uit, en vertelt van andere wachters, hoger in rang, die evenzeer de wet bewaken, dat de vreemdeling zonder toestemming niet naar binnen durft gaan Hij krijgt een krukje van de wachter, en gaat op zij van de poort zitten. Daar zit hij jaren. Hij doet vele pogingen om toegelaten te worden, maar steeds tevergeefs. De vreemdeling wordt ouder. Wat hij had meegebracht voor de lange reis, raakt op. Hij wordt kinds. Z'n gezichtsvermogen vermindert snel. Maar wel onderscheidt hij nog in het donker de gloed die steeds straalt uit de poort der wet. Wanneer de vreemdeling dan tenslotte stervende is, wenkt hij de wachter voor een laatste vraag: „Allen doen toch moeite voor de 'wet. Hoe komt het nu, dat er in al die jaren niemand behalve ik toegang gevraagd heeft?" De wachter antwoordt„Hier kon niemand anders toegang verkrijgen, want deze ingang was alleen voor jou bestemd. Ik ga nu heen en sluit de poort". berculose, die hem tergend langzaam, in 1924 naar het graf bracht. JN „HET PROCES" vinden we hoe rvE SCHRIJVER van deze meedogen- *"Moze gelijkenis is Franz Kafka. Hij werd in 1883 te Praag geboren. Zijn ouders waren gegoede Joden, die een grote en welvarende zaak hadden. Over zijn jeugd valt weinig bijzonders te ver tellen. Hij bezocht het gymnasium, stu deerde later rechten, zonder echter enige belangstelling voor deze wetenschap te voelen. Want het schrijven had zijn hart. Omdat hij onafhankelijk van zijn ouders wenste te zijn, voltooide hij ech ter deze studie met een proefschrift, en vond werk aan een groot verzeke ringsbedrijf. Dit kantoorwerk vond hij kortweg een ramp. Maar hij hield het vol, totdat zijn ziekte hem dwong het op te geven. In zijn vrije tijd schreef hij dus. Zelf kwam hij echter nauwelijks tot enige publicatie. Wanneer we thans verzamelde werken van Kafka bezit ten, danken we dit aan zijn vriend Max Brod, die tegen het uitdrukkelijk bevel van Kafka in, zijn nagelaten werk ge publiceerd heeft. Natuurlijk zijn er vele momenten uit de levensgeschiedenis van een schrij ver, die voor het goed begrijpen van zijn werk belangrijk zijn. Ten aanzien van Kafka zijn het voornamelijk drie dingen, die hem fundamenteel hebben beheerst. Dat was allereerst de verhou ding tot zijn vader. Hij was bijzonder sterk aan zijn vader gebonden. Deze binding had vooral de kenmerken van het ontzag, de heilige eerbied, de be wondering. Van een warme intimiteit tussen vader en zoon was geen sprake. De zoon distancieerde zich van de va der, zocht eigen zelfstandigheid, en laat toch op allerlei wijzen zien hoe hij niet buiten de vader kan. Een vaderbinding dus, waar de psycho-analyse haar theo rieën heeft menen verwerkelijkt te zien! Dan was er een lang volgehouden en toch uiteindelijk mislukte verloving, die Kaka diep heeft aangegrepen. En diep- insnijdend was dan vooral ook de tu kt Barendse lam over het swapend met :i vraagt zich 'olvers te be- pijlcn en spe- ;te. Zij voelt 'oren. OP HET MATJE Schokken en bonken rje vrouw, die vandaag met de animo van een terdoodveroordeelde voor de Kadi trad, kwam me bekend voor, maar ik kon haar, zoals dat heet, niet direct thuis brengen. Nu was dat ook geenszins mijn bedoeling, want de jaren der blonde jeugd, waarin er van tijd tot tijd wat thuis te brengen viel zijn weggevallen als de meerderheid mijner haren spoorloos maar aan wijsbaar. En, eerlijk gezegd, toen koos ik altoos een ander soort andermans- kinderen dan die, waaruit later vuur- vre^psters als deze Hendrika Zwerken- brei gesproten zijn. Maar de rechter friste het verkreu kelde geheugen op, toen hij zei: U hebt anderhalf jaar geleden ook terechtge staan wegens belediging, nietwaar? Hendrika, die gekleed was in een geel wollen vest met rode noppeltjes en een paarsig bloemmotief rond de frontpanden, slokte haar adamsappel een weinig omlaag en zei: Het is de zelfde kwetsie. 't Is altijd dezelfde kwestie; u kunt uw mond niet houden en u be ledigt maar raak. 't Is schande. Niet vanmezelf, dat mens vreet me zenuwe op, ik heb nachten op me bed liggen schokken en bonken van de nerveusjiteit, me man ken d'r van meeprate, die was slecht gestuurd, die ging kepot van de meelij. Uw man is toch niet overleden? schrok de rechter. Dat zou ze wel wille, die sale- manderse netevreter, maar me man is wel wijzer. Gezond as 'n vis. die over- led dat mens tvel taphtio jaar De beledigde bleek een witte juf frouw te zijn in een zwarte soeviurk met hoog boordje van vhitzerige make lij. Ze galmde de woorden des eed? met een fluitende falsetstem als speet de ze de overvallen maand in een slecht toneelstuk. Het relaas, dat ze oplenelde met de bestudeerde klaoe liikheid van een ongetrouwde juf frouw met zestien kwalen, was schok kend in zijn. sobere varinheid Ral P?ter?nur en bittere alsem, nemevnd met de gemeenheid van alle butendc stoffen ter wereldLevensleed de? buurvrouwen, roman zonder eind De officier wilde e- een slot aan ma ken en offreerde vacantie on koster van de reaerino. man- de vrouw map- de merend om iet lot van haar der tien. k'vt-ren en de rechter. di„ waar srhiinliik non een glirnrt van hoon zo- glo—cn maakte er ven—tin ntllden beet- Van ttetneen mpl ïoep„ zql uitdraaien OV schol-Jcen en ionken in de nren el de slaan verre blijft van tr a-■ fi-me lrerel dj„ nriikt op de eer pagin? var, hnny 'rouwboekie TC i p V kan het anders allerlei uit de persoonlijke levensgeschiedenis van Kafka terug. Maar toch wel in een zeer bijzondere vorm. De hoofdpersoon van dit boek wordt kortweg aangeduid als K. In zijn andere grote werk „Het slot" is hetzelfde het geval. We mogen daar om veilig aannemen, dat K. Kafka zelf is. „Het proces" begint nu met deze zin: „Iemand moest Josef K. belasterd hebben, want zonder dat hij iets kwaads gedaan had, werd hij op een ochtend gearresteerd." Het kwaad dat K. ge daan heeft wordt nergens nader om schreven. Anders gezegd, het kan niet omschreven worden. Want eigenlijk is het er-zijn van K. zonder meer een schuldig zijn. Er-zijn is schuldig. Op dit puntreeds vragen allerlei mogelijke interpretaties aandacht. „Er-zijn is schuldig zijn". Dat zegt het orthodoxe Christendom in zijn leer van de erf zonde. Dat zegt de existentialist Heid egger, zij het ook in een geheel an dere bewijsvoering. Deze stelling past verder bij een klassiek Freudiaans ge- interpreteerde vaderbinding. En ten slotte speelt de verbroken verloving van Kafka door de gehele opzet van deze roman heen. Maar wat gebeurt er nu met deze K. die schuldig is door zijn er-zijn? Hij wordt gedaagd voor het gerecht. Hem wordt een proces aangedaan. Gerecht en proces zijn echter beiden even on grijpbaar. Een beschuldiging bereikt K. nooit. Zijn eigenlijke rechters krijgt hij nooit te zien. Het gerecht, de wet uit de hierboven reeds genoemde gelijke nis, tonen zich nooit. Het gerecht, de wet, God zijn ongenaakbaar ver. Deze ongenaakbaar verre afstand tekent Kafka niet door middel van het aure ool van het licht, maar door alles wat gemeen, laag, onderkruiperig, smerig is. Het gerecht heeft zijn zetel in een achterbuurt. Het zijn vunze ambtenaar tjes en eindeloze acta, die in hun on- UET ZOU wel eens kunnen blijken, dat de novelle „Insecten in Plas tic", welke dit jaar tijdens de Boe kenweek als geschenk zal worden uit gereikt een der beste is van de na oorlogse litteraire productie. Dit boek je heeft namelijk alvast niets gemeen met de zachtrose jeugdherinneringen en met de droevige lotgevallen van het slachtoffer der justitie, welke ons in voorgaande jaren zijn voorgelegd. Het mist volkomen de tot niets verplich tende algemeenheid, welke deze ver halen kenmerkte. Het verraadt in de manier waarop het is geschreven zijn vervaardiging door een sterke en in telligente persoonlijkheid. Het zal daardoor misschien niet iedereen even goed aanspreken Het is zeker niet zo voor een groot publiek berekend als de verhalen van de voor gaande jaren. Maar het dunkt ons we gens het ni"eau waarop het zich be weegt eer, der oeste vormen "an pro paganda voor het kleine verhaal die men zich kan wensen. Het zijn waarschijnlijk wel deze ele menten. die er toe hebben geleid, dat de jury het verhaal zonder veel be sprekingen en geheel zondei aarzeling heeft uitgezocht voor publicatie als ge schenk. Het is een beslissing, die wij van harte kunnen toejuichen. Want zij bewijst, dat de commissie naar een no velle heeft gezocht, die boven het alge meen gemiddelde lag. De commissie heeft daardoor een groot artistiek ver antwoordelijkheidsgevoel aan de dag gelegd en een stap verder gezet op de weg, die zij verleden jaar, bij de keus van „De Porceleintafel" reeds is inge slagen. „INSECTEN IN PLASTIC" is een titel welke verwachtingen wekt. Hoe weinig hij ogenschijnlijk ook met de inhoud heeft uit te staan - in wezen blijkt hij een zeer concrete uitdrukking ervan te zijn. Hij is dan ook voortreffe lijk gevonden. Insecten symboliseren hier mensen - mensen, die door een totalitair systeem worden geperst in een keurslijf van verplichte waarhe den. De ik-figuur, die deze bewerking ondergaat naar aanleiding van een kunstcritiek, voelt zich daarbij inder daad als een insect, dat ter conserve ring in plastic wordt ingekapseld. Hij heeft tegen de regels van het spel gezondigd, door een aantal schil derijen van, de officieel verheerlijkte richting te kraken Niet openlijk en na drukkelijk, want daarvoor is hijzelf te veel geneigd tot schipperen en tot het ontlopen van conflicten, maar niette min duidelijk heeft hij er afstand van genomen Daarom wordt hij ter verant woording geroepen Hij moet en hij za' de heersende inzichten aanvaarden Zo wordt hij onder druk eezet. Ongesloten in een kamer met slechts ziin geweten en een schilderij naar de nfficielp smaak als gezelschaD. gedraagt deze man zich aanvankelijk zeer Pink Maa> deze flinkheid is in feite de voorberei ding voor de canitulatie. Ogenschijnlijk gaat het hier om een verschil in artistiek inzicht. Maar dit wordt benaald door de niet uitgespro ken. slechts gesuggereerde divergentie in opvattingen tussen de ik- figuur en zijn tegensn°ler. de ambtenaar van het knnstburpsij, waarvan ..individu" en collectiviteit" de exponenten ziin Bei de stelsels 7h'p ovo*-!-oris even nihilis tisch. Dat de honMAwiur canituieert voor de dwan" van een svsteem dat hii Innerlijk vnrafsehnwt. komt in wezen daardoor, dat ziin onvattipwen geer ander fundament hebben dan zijn eigen ik - dat laf en halfliartie is en maar ai te graag tot overgave bereid TMT VEFH4AT i„ ,n beste zin van bet u woord modern Het wordt verteld in een «strak en «nhpr orozi dat zn-n der weger» or> "Hm ricpi omtrapt "cv »o ovrtpsao „f4 -1 Tt worden meer aangeduid en gesugge reerd dan uitgesproken. De auteur be heerst zijn middelen voortreffelijk. Hij weet al in de eerste zinnen een be paalde sfeer op te roepen, welke niet alleen uitstekend wordt volgehouden, maar zelfs nog wordt opgevoerd. Het is een sfeer van beklemming, die de capitulatie van de hoofdfiguur - ge geven zijn innerlijke structuur - vol komen aanvaardbaar maakt. Bij het sobere woordgebruik valt ook de uitstekende compositie van het verhaal op. De logische opvolging der gebeurtenissen leidt tot een goed voor bereid hoogtepunt, dat vrijwel aan het slot van het boekje valt. De ontwikke ling zelf doet enigermate denken aan Koestiers „Darkness at Noon", maar de dingen worden niet bij de naam ge noemd. Het gaat de schrijver ook meer om innerlijke ontwikkeling van zijn hoofdfiguur dan om het stelsel, dat bij Koestier in feite de hoofdpersoon is. Kort en goed: wij zijn blij met de verschijning van dit boekje, omdat het niveau heeft en omdat de jury dit ni- au heeft erkend en geaccepteerd. Van W. JAN DE HARTOG persoonlijkheid een verre afglans van het recht pretenderen te bezitten. Heeft Kafka zelf niet jaren lang cp een kan toor gewerkt! Verder blijken allerlei dubieuse figuren het gerecht uit te ma ken, dat de zaak van K. behandelt. Ieder weet er van. Zelfs de kinderen maken deel uit van de rechtbank! En wat doet deze rechtbank? Eigen lijk niets. Het is alleen K„ die zich meer en meer ongerust maakt. Aan het eind van het boek staat deze paradox: „De rechtbank wil niets van je. Ze neemt je op, als je komt en laat je vrij, als je weggaat." Maar K. kon zich niet losmaken van de rechtbank, van zijn schuld, van zijn Vader, van God, van zijn verloofde. Daarom nam de rechtbank hem op. Omdat K. zelf bleef! Daarom was ook de dood van K. het onherroepelijk en zelfgewilde einde. Vlak voor zijn 31ste verjaardag wordt K. door twee heren meegenomen. Kafka zelf was 31, toen hij zijn verloving verbrak. De heren qe- men hem mee naar een verlaten bouw val. Ergens dwaalt nog een vrouwen figuur rond weer een herinnering aan zijn verloofde. Dan steekt een van bei de heren, na veel plichtplegingen, een slagersmes in het hart van K. En de gerechtsdienaar die deze daad vol brengt, zegt: „Als een hond". LIET BOEK van Franz Kafka, waar over hier iets gezegd is, is een ont stellend boek. Het is spannend en hui veringwekkend als een detectiveroman. Het is meesterlijk geschreven. Maar het. meest spreekt tdfch wel de ontzetting, de kille huiver voor de hier getekende God.' Want in de diepste grond is „Het proces" een godsdienstig boek. De verre God van de Jood, die van geen mystiek weet, is hier overheersend. Maar zijn we met dit boek klaar, wanneer we het interpreteren vanuit het Jodendom, van uit de psycho-analyse, van uit het exis tentialisme, van uit de dialectische theologie? Onmogelijk. Slechts hij be grijpt iets van dit magistrale werk, die iets kent van de teistering van God. (Van onze seciale verslaggever) CB IS een redelijke kans, dat Jan de Hartog's boekn,.Hollands Glorie" verfi zal worden. Zo niet in Nederlandse versie, dan toch in Engelse. Naar hopen zal het echter een puur Nederlands product worden met Kitty Jan en Guus Hermus in de hoofdrollen. Voor dit laatste is maar één ding nodig: vijftig mille subsidie van de overheid. De initiatiefnemers hebben een zoda_ verzoek gericht tot het ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappei Zij verwachten binnen de eerstkomende zes weken een antwoord en hoj natuurlijk op een gunstige beslissing. Aan het ministerie van Onderwij Kunsten en Wetenschappen is me stellig niet blind voor deze feiten. D is de reden, dat de Nederlandse initig tiefnemers voor de verfilming van J; de Hartog's „Hollands Glorie" goe hoop hebben op een gunstige beschL— king. Reeds verwierf men zich de me dewerking van een uiterst bekwa: regisseur, n.l. de Engelsman Brian Dc. mond Hurst. Deze heeft bij ons ei goede naam door het filmwerk „L_ slag om Arnhem". Alle reden dus voc O. K. en W. om dit overigens zo vo komen Nederlandse initiatief van hai te steunen. HET lijkt ons, dat die hoop gerecht vaardigd is. Het ministerie van On derwijs, Kunsten en Wetenschappen stelt namelijk ieder jaar een bedrag van f 60 80.000 beschikbaar voor steun aan experimentele en cultureel waardevolle films, waarvoor producen ten uit eigen middelen zeker de helft van het benodigde bedrag kunnen fourneren. Aan' deze laatste voorwaarde kan bij de verfilming van Jan de Hartog's boek meer dan voldaan worden. De Nederlandse initiatiefnemers rekenen, dat deze rolprent ongeveer f 220.000 zaï gaan kosten. Van vier, vijf verschil lende kanten uit de kringen van bios coop-exploitanten wil men hierin voor ruim anderhalve ton deelnemen. Voor geen groter bedrag wenst men risico te nemen, omdat het filmwerk al een da verend succes moet worden, wil het enige tienduizenden guldens méér ople veren dan zijn productie kost. „Pyg malion" kasstuk par excellence leverde vóór de oorlog f 220.000 op. De naoorlogse film „De dijk is dicht" eveneens een overweldigend succes f 280.000. De geringe kans van de producenten om een naar rato van het geld, dat men er in steekt, redelijke winst te ma ken, staat de ontwikkeling van een zuiver Nederlandse filmindustrie in de weg. Ditzelfde feit zou ook de Franse, Engelse of Deense filmindustrie lam leggen, wanneer daar niet een zekere protectie was van de zijde der over heid van het eigen nationale bedrijf. In Nederland, waar het streven toen gericht is op industrialisatie, bestaat geen enkele regeling, die een wezen lijke ruggesteun zou kunnen zijn om een eigen filmindustrie tot ontplooiing te laten komen.. Dit mag verbazing wekken om ve lerlei redenen. In de eerstê plaats, om dat een Nederlandse filmindustrie le vensvatbaarheid zou hebben. Vervol gens omdat er een groot aantal handen werk of méér werk bij zou kunnen vinden. Bij deze voordelen komt bo vendien, dat er enige tonnen aan kost bare deviezen mee bespaard zouden kunnen worden. Hier komen nog bij de opbrengsten uit export. Die zijn ongetwijfeld speculatief; zij zullen dus geen enorme bedragen opleveren. Maar waar niets gedaan wordt, verwaarloost men die misschien geringe kans om ook eens een kwartje tussen de dubbeltjes te vinden. eigen leven op dit gebied nog al eens gevoelloos lijkt? Gefortuneerd socialist. "pOT DE revolutie van 1848 was Vic- VELE kunstenaars zijn tijdens hun leven miskend. Victor Hugo daarentegen 'or het type v?" burger- heeft men overschat. Toen Hugo op 22 Mei 1885 stierf, hulde heel Frankrijk zich in rouw. De begrafenis van de schrijver van „Les Misérables" werd een gezind en gewldig vereerd toen zffn plechtigheid, waar heel oude mensen nu nog met tranen in hun ogen over spre- x ken. Frankrijk had een van zijn grootste zonen verloren. Men stelde hem op 3,S,Lhe£ één lijn met Shakespeare. Goethe, Pasteur en Napo.eon. ga^nLn.^fwerdTel anTroyaS tisch, trok van leer tegen de Katholieke kerk en de geestelijkheid. Die sociale triid heeft hem geen windeieren ge- cgd. Voor „Les Misérables" heeft hij (in moderne Nederlandse guldens omgere kend) een bedrag van een millioen guldens gekregen. De misère, die hij beschreef, stak schril af bij de kapita len, die hij ermee verdiende. Want weinige schrijvers in heel de litteraire geschiedenis hebben zulke enorme for tuinen voor hun werk gekregen als Tugo. Hij stierf als een rijk man, leefde 's een arme, maar schonk schatten aan -■'dadigp instellingen. Het enig belangrijke. /JISSCHIEN is het goed dit artikel te beëindigen met te zeggen, dat het particuliere leven van een schrij ver geen nubliek bezit is Dat men hem moet oordelen naar ziin werk Dat 'ij zich. toen hii millio°nAri nn de bank 'ad staan ais een arbeider kleedde, is. "igenliik van geen belang. Maar dat de grote Flaubert, dip toch geen diene be wondering kan hebben gehad voor Hugo's woordenkunst van hem zei* Hoe meer men hem ontmoet, des te neer houdt men van hem", is een oe- vijs, dat aT die vercnrin'v "au de oude Hupo nauw verbonden is geweest met de jaloezie. Een andere vraag is. of men een jonge 'Tiend kan aanraden het werk van Hugo geheel te gaan lezen. In ziin ge heel' Steker niet Ziin grot.p werken moet men zien als een biizonder knap Aidsbeeld. Ziin gedichten moet men met zorg zeven Dan zullen er on de massa toch nog heel wat overblijven die werkeliik ontroeren. Het interes ssntrte boek van Hi,?o vinden wii kend. Daar hebben zijn twee grootste vrouw zijn gehele leven lang bedrogen vijanden, de criticus Sainte Beuve en beeft Hugo m? een manier die IedereWna de man van een van ziin kleindochters Maar wat heeft men daar eigenlijk Tist het water in de mond brengt, al de schrnver Leon Dandet. wel voor ge- mee te maken? Men zegt dat Homerus m-ote gebeurtenissen van de vorige zored Vooral Daudet heeft niets nage- blind was en toch heeft hij fantastische eeuw. l^ten om de roem van ziin illustere natuurbeschrijvingen gegeven. Kan dan «mnofvn'Tm* fP verhuizer» Hii heeft dat iemand niet met veel gevoel over de (Van opze correspondent te Parijs) LIOE DENKT men nu, een mensenleven later, over Hugo, wiens 150ste geboorte dag op 26 Februari wórdt herdacht? Dan moet in de eerste plaats geconstateerd worden dat heJ werk var» Hugo door de jonge Fran sen niet meer wordt gelezen Zelfs ..Les Misérables" en Notre Dame de Paris", boe ken waarvan iedereen de ge schiedenis kent en die in do boekenkast van alle Fransen boven de vijftig voorkomen worden door de ..egenwoor dige generatie nauwelijks meer ter hano genomen. Men vindt zijn werk lang dradig. 'bombastisch en veel te theoretisch. Iedereen is het er over eens. dat weinig Franse schrijvers de taal be ter beheerst hebben daij Zijn woordkunst, zijn stijl, zijn constructie zijn ge niaal Maar hij was zo over tuigd van zijn eigen knap heid. dat zijn techniek zijn gevoel op de achtergronn dreef Hij kon dichten als een moderne Apollo, maar hij werd door de vaart van zijn Pegasus zo meegesleurd, dat hij meer schreef om de woorden op een geniale ma nier aan elkaar te rijgen dan om iets te uiten Zijn romantiek past niet meer bij onze gehaaste, materia listische tijd Hugo als mens PJET particuliere leven van Victor Huso is tot in ie kleinste détails be Victor Hugo op tachtigjarige leeftijd, naaT ee foor Ftnstien T.enaae aetekend portret zijn particuliere leven aan te vallen Hugo heeft erg veel liefdesgedichten ge schreven. Maar mei kent het liefdes leven van de schrijver te goed om be oaalde van zijn gedichten serieus te kunnen nemen. Men weet. dat hij zijn André Gide heeft Hugo misschien het hcütc getvpeerd. „Hii was, helaas, de gedaan door zijn werk. maar vooral ook liefde schrijven, ofschoon hij in zijn grootste dichter van de vorige eeuw". Over boeken en lezen goeken zijn papieren met letters, ge bundelde bladzijden in een blauw, j of rode band, die soms versierd zij I met een teken of afbeelding in ee andere kleur. Ja, zelfs heel mooie uil gaven zijn „verguld op snee". Al die kleurrijke bandjes staan dtuB rij aan rij in de winkels, in de boeker I kasten of liggen achteloos op ee tafeltje. Boeken, die vaak geladen zij met de teerste, de geestigste of knapste gedachten van een schrijve Zij wachten totdat er iemand zal ke rnen die hen oppakt, misschien b« streelt en hen vol verlangen zal oper slaan. Nu staan wij voor de vraag: „Wi zijn goede boeken? Welk boek is ge schikt voor mijn kind en voor mijzelf Wil men niet blijven stilstaan b een opgave van titels door een vreem de aangeprezen, dan zal men toe eerst een antwoord moeten vinden o| de vraag: „Wat verwacht van eeL boek?", waarmede men dan onvermm delijk heeft te bedenken of men h< boek als hulpmiddel bij de ontwikki ling van het kind en bij de eigen om plooiing wil gebruiken. Kunnen tol het kind iets voorleggen, wat niet .poeL bij de opvoeding zou passen? Maar oo kunnen wij het een boek geven dj het niet slikt, omdat het nog te zwaï op zijn maag ligt, of omdat het •weinig tempo heeft en men de saai bladzijden maar gaat overslaan? Daw. mede zouden wij ons doel helemai niet bereiken. Daarom is het schrijven van eel goed kinderboek alleen maar mogelijL door de schrijvers, die deze factore® juist weten te mengen. Die, als h ware, in de huid van de kinderen kw nen kruipen en hun avonturengees hun rechtvaardigheidsgevoel, hun ve\ langens laten spreken. Op deze manii is men werkelijk niet afkerig om luisteren naar dingen die tevens geest verrijken, want lezende kinderel zijn 'Weetgierig als de kost maar nv al te droog of te schools wordt opgi diend. Voor de jongsten gaat hi meestal om het verhaal, terwijl men pc later verder leert kijken en belangstel ling krijgt voor de beschrijving ua] een persoon of een toestand en voor nog strakkere onderwerpen wetenschappelijk gebied. De uitwerking van een boek op lezer hangt voor een groot deel oo| van deze laatste af. Er is een wisse werking tussen beiden, die om h< „hoe-lezen-wij" draait. Behoort U uw dochter tot degenen, die op ee! reaenachtige Zondag kans zien eueL drie boeken uit te lezen door natuum beschrijvingen, zijdelingse oesprekfceT enZ. maar over te slaan? Wilt U zo snel mogelijk weten hoe het a. loopt? Dat zou jammer zijn, want doi mist U vaak hetbelangrijkste, namM lijk de fijne beschouwingen en bil schrijvingen, die om het gebeuren c J nlnatst ziin. Op die manier zult U noo een coed boek ontdekken, zult. V nooL de fijne trekjes herkennen die i>aa| zo nreundebrengend zijn. Wilt U niet eens proberen U ee| zuivere voorstelling te maken vc hetgeen dp schrijver bedoeld hee; foen hi?_ de stemming waarin b.v. i ontmoeting of het gesprek dat plaaM vond. weergaf? Kimt U meevoelt met. de personen uit het boek en h\ -parties beorijnen toen zij zich gt vlaatst zagen tenennver dat leed. 'd- "rettcdo of moeilijkheden? ,,'t Ts zo'v kluif als ik alles zo preci -nopt doen" zult U misschien zegge Toch h-an dit ene vawivkeurig gelere] boek TI meer neven dan tien andw •'it uw Sneltrein-reeks". Ik zal U pen mactische raad geveM Die vlvrhtia oplezen bnekenreeks is deze tijd nltHd tp duv- betaald. Het ppn verspilling van tüd en geld e| brengt geen blijvende waarde. Hout Tl het maar or> Pje eerste manier, dt weet Tl binnenkort zelf wel een am woord op de vraag: „Wat is een goelB boek?" PETRA In Augustus zal er in Nederland eev internationaal congres van aquarium'. houders uit Engeland, Belgie, Duitsaü land, Italië. Zweden, Denemarken, Ir& dia en Nederland worden gehouden. 11 Voorzitter zal ziin dr A. Frazer4H Brunner, directeur van het natuuisj historische museum te Londen. AllH organisaties van aquariumhouders ifl de genoemde landen zullen vertege woordigd zijn.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1952 | | pagina 5