De Fran
NIEUWE TOEGANGSPOORT TOT ALKMAAR
Verkeerde zuinigheid werd oorzaak van een
dertigjarige lijdensgeschiedenis
Reeds in 1935 was hef plan voor een
nieuwe Friese brug gereed
TWEE~ARMEN, UITGESTREKT
NAAR HET PLATTELAND
coi
Onderzoek
woi
Grote brai
dee
stegen
Kosten stegen van f 270.000 tot
één en een kwart millioen
De heer A. Langereis woont nu
(tevreden) op zijn slaapkamer
BRUGPERSONEEL ZAL TOT TWEE
MAN WORDEN INGEKROMPEN
Frieser kan het niet
Een nieuw ontzet
Regering van Zui
geschokt door Li
Beeld van Sint
ontluiste
Weerbei
Duitsers gooiden roet
in het eten
DE NIEUWE KLAAGMUUR
Schadevergoeding bleef
een vrome wens
Per daq rijden er 225
bussen over de brug
Afscheid van een uitgezaagd kozijn en
het trouwe spionnetje
Nieuwe brug moet even
vaak
open
De Friese brug doet haar naam
eer aan, want het metselwerk is
gemaakt van Friese gele steen
en de hoofdingenieur onder wiens
leiding de brug is ontworpen,
is zoals zijn naam Boonstra
reeds verraadt, een zoon uit het
„Heiteldn". Aan de opritten
werkte de Friese firma A. J. Wa
terlanden uit Oudehaske, die,
hoe kan dat anders, voornamelijk
Fries personeel in dienst heeft.
De nieuwe brug heeft een breedte
van 14 meter, waarvan 7 meter
rijbaan en tweemaal 3'li meter
voet- en rijwielpad. De oude
brug was in totaal 4'h meter
breed. Ook in de hoogte van de
bruggen zit nogal enig verschil.
Bij de oude bedroeg deze 1.20 m.
boven het wateroprlak, bij de
nieuwe 3.50 tot 4.20 meter. De
brug wordt beteopen door twee
tien PK sleevringrvrtoren. die
65 seconden nodig hebben om het
gevaarte in verticale stand te
brengen.
Q stad van mosterd, kaas en gort,
Vermaard om je victorie,
Je bent nu andermaal ontzet,
Je maakt opnieuw historie.
De toegang tot de stad is vrij,
Voorbij is alle dwinglandij,
De brug is klaar, o glorie!
VjHij zijn de brug der zuchten kwijt,
Bron van zoveel ellende,
Waar men zich met de beste wil
Niet keren kon of wenden.
Verkeers-obstakel nummer één,
Dat men over de grenzen heen
Zelfs uit ervaring kende.
Jj^l moest 't aloud Victoriepark
Iets van zijn schoonheid boeten,
Nochtans zal ieder deze brug
Met grote vreugd begroeten.
Nu gaat het alles even vlug
En ziet men niet meer voor de brug
De eindeloze stoeten.
VIJat heeft voor deze Friese brug
Het mensdom al staan klagen.
Hoe zag men zich van alle kant
Steeds met de dood belagen.
Het was voor onze goede stad,
Die daag'lijks met dit vraagstuk zat,
Wel één der grootste plagen.
J^aar nude zorgen zijn voorbij,
Komt! boeren en boerinnen,
PHdt in een grote, blijde rij
De oude kaasstad binnen.
Geen schoenmaker blijft bij
zijn leest
Als aanstonds dan het grote feest
Der op'ning zal beginnen!
JABSON
Directie;
J. BIJLSMA en C. KR.
Hoofdredacteur;
H. M. KOEMANS
Redactie;
Achterdam 18, Tel. 55
ADVERTENTIES en
ABONNEMENTEN
Voordam 11, Tel. 33
Postgiro 187294
r»E FRANSE regering blü
ondermijningstactiek. Pi
alle Fransen en inzonderhf
verzetsgroepen uit de oorli
dadige optreden der comm
recht tot opstand is vervall
door het gehele land inval
en haar mantelorganisatie!
,,naar een samenzwering
veiligheid van de staat".
Nog steeds strijd ov
amendement
De Zuidkoreaanse regeri
zeer geschokt getoond O'
welke Trygve Lie als se
raai der VN aan preside
Rhee heeft gezonden. Hie
zwaar gemaakt tegen de 1
democratie door de arrest
aantal leden der Nations
ring en de afkondiging v
van beleg. Intussen heeft,
Engeland en Australië, o
bezwaar gemaakt tegen
gel. Rhee heeft Zondag e
afgelegd ter „beëindiging
schil".
De nota der VN heeft f
actie in het parlement,
aanhangers van de prf
medegedeeld, dat zij de
boycotten, totdat hun
gemaakt, waarom hun ve
minister van buitenlands
zich uit te spreken over
de commissie van de VN a
voegd is tot ingrijpen in
Zuid-Korea, is verworpei
Rhee heeft aan het par
gedeeld, dat het een niei
zal mogen kiezen wanni
amendementen op de gi
vaardt. Deze houden in,
dent door het volk word
plaats van door de Natio
ring en dat dit lichaam v
in een eerste en een t\
Deze voorstellen zijn ko
worpen. De nieuwe pr<
vóór 23 Juni worden gel
Vuurzee over op
van 3500 vierka
Zondagmiddag omstrc
is brand uitgebroken in
deelte van Schiedam,
minuten stonden een hi
een synthetische azijnf
emballagefabriek in lie
vuur woedde over een f
vierkante meter. Bijna
werden in allerijl ontru
damse brandweer paktt
de grootste sedert jaren
len aan en slaagde er in
half uur het vuur te bc
Vandalen hebben in 1
Roosendaal het bronzer
terd dat St. Joannes de
en dat algemeen wori
als één der beste sche]
beeldhouwer Mari A
beeld heeft een lang b
de hand en dit blijkt 's
te zijn. De politie, die
onderzoek is begonner
toe geen spoor van de
nen ontdekken.
NEDERLANDER AAN
FRANKRI
Op verzoek van de f
dam is in Montargis
29-jarige J. van der H
Hij wordt ervan verd
van een notaris te Ro
te hebben verduisterd,
Hoe lang de file wachtende auto's
soms was, blijkt uit deze foto.
Onder de nieuwe brug door ziet
men een rijnaak, die de oude
Friese brug passeert. De rij auto's
was intussen gegroeid tot aan de
Nieuwe Schermerweg.
p het bureau van de Rijkswaterstaat te Alkmaar liggen
verschillende dikke dossiers, die over niets anders
handelen dan de Friese brug. Het is de wordings- en de
lijdensgeschiedenis van een oeververbinding, die vlak na de
verbetering in 1923 reeds onvoldoende bleek te zijn. De map
pen bevatten tekeningen, verkeerstellingen, ingewikkelde
begrotingen en een scheepslading correspondentie, want al
spoedig werd duidelijk dat de zuinigheidspolitiek in de twin
tiger jaren gans verkeerd was geweest. Men had de nieuwe
brug nl. gebouwd op de 1 estaande fundamenten, wat tot
gevolg had, dat de nieuwe bovenbouw geen centimeter breder
werd dan de oude. En met de toeneming van het verkeer
stapelden ook de moeilijkheden rond de Friese brug zich op.
Na veel geschrijf kwam in 1935 een plan tot stand, dat in grote
trekken identiek was aan het thans uitgevoerde ontwerp. Het
moest 270.000 kosten en de minister verleende in principe
zijn goedkeuring. Toch zou het 1952 worden voordat de uit
voering een feit werd. Kosten: 1.250.000.
[)E moeilijkheden, die het verkeer bij
de Friese brug ondervond leidden
in 1932 al naar een raadsbesluit tot de
De vroegere Friese brug, die in 1923 naar Buiksloot is verhuisd en wegens
haar bouwvallige staat sinds geruime tijd voor het verkeer is gesloten.
f1"' II I I I f Van r?o voc ö07innftD rfi
Niet iedereen heeft de nieuwe Friese
brug met evenveel plezier begroet.
Stellig niet de bewoners van de
Kanaaldijk, die in plaats van hun
mooie uitzicht over bet kanaal en het
Victoriepark een hoge stenen muur
voor de deur hebben gekregen. De
klaagmuur, zo noemen zij de stenen
barricade spottend, maar toen de metse
laars pas bezig waren was er voor deze
spot geen plaats en had de veront
waardiging nog de overhand.
De bewoners hebben zelfs stappen
bij de regering ondernomen ter verkrij
ging van schadvergoeding en er is ern
stig gesproken met een advocaat, die
dit zaakje moest opknappen. Afge
schrikt door de hoge kosten heeft men
tenslotte van het indienen van een ci
viele vordering afgezien en zich met
de nieuwe toestand verzoend.
Van de zes gezinnen, die op dit stuk
van de Kanaaldijk wonen is de heer
Langereis de enige, die met zijn huis
houdster naar boven is verhuisd. Deze
75-jarige heer is rentenier. Hij had zijn
huis speciaal op dit punt laten bouwen
om het mooie uitzicht. Dat heeft hij
zich door de muur niet laten ontne
men. Er is boven een keukentje ge
maakt en waar vroeger zijn slaapkamer
was zit de heer Langereis nu in ziin
gemakkelijke stoel uit te kijken over
de oprit naar de brug, die zo'n veran
dering in ziin rustige leventje veroor
zaakte. Ook hij heeft getracht de waar
devermindering van ziin huis in con
tanten uitbetaald t» kriigen. evenwel
zonder resultaat. Nu de storm van
verontwaardiging is geluwd is hij weer
tevreden met zijn lot. Het. afwisselende
toneel, dat hii vanuit ziin slaaokamer-
raam kan bekijken vergoedt veel.
NACO miste vaak aansluiting
bouw van een nieuwe oeververbinding.
Maar de jaren verstreken en terwijl de
rij van wachtende auto's op de Kanaal
kade en de Kanaaldijk steeds groeide
bleef de brug met haar zo langzamer
hand historisch geworden afmetingen
onberoerd liggen.
De groenteveilingen in de Langedijk
begonnen te klagen over de gebrekkige
verbinding en ook verschillende trans
portondernemingen, die regelmatig de
last van de verkeerssituatie ondervon
den brachten haar stem in het kapittel.
Vooral op de spitsuren duurde het ge
ruime tijd eer de smalle brug met haar
eenrichtingverkeer de stromen van en
naar de stad had verwerkt. Het werd
de hoogste tijd, dat in deze toestand
verandering werd gebracht en in Octo
ber 1935 scheen dat te zullen gebeuren.
Nieuwe hoop
DE minister van verkeer en waterstaat
ging in principe accoord met het
plan voor een nieuwe oeververbinding,
doch de financiële overeenkomst tus
sen Rijk, gemeente en provincie liep
niet zo vlot van stapel als men aanvan
kelijk had gedacht. In 1938, drie jaar
later, werd de begroting van f 270.000
verhoogd tot f 345.000 en toen het dan
eindelijk zover was, dat de plannen
zouden worden uitgevoerd vielen de
Duitsers ons land binnen. Reeds in Juli
1940 haastte de secretaris-generaal van
het desbetreffende departement zich de
gemeente Alkmaar te schrijven, dat het
onverantwoord zou zijn met het werk
voort te gaan nu de materialen zo
dringend nodig waren voor andere
doeleinden. En of de gemeente maar
even het toegestane crediet van
f 118.000 wilde terugstorten. De teke
ningen verdwenen in de dossiers en
men was dus weer even ver als in 1935.
Na de oorlog
WA de oorlog vroegen eerst de toege
brachte beschadigingen en vernielin
gen de aandacht en pas daarna kon
men zich op het bruggenbureau van de
rijkswaterstaat gaan wijden aan andere
voorzieningen, die noodzakelijk getrof
fen moesten worden. Eén daarvan was
de Friese brug te Alkmaar. Met spoed
werden de plannen in orde gemaakt.
Besloten werd, dat het Rijk de totale
kosten van ongeveer één en een kwart
millioen voor zijn rekening zou nemen.
De firma Pen en Boeduin te Dordrecht
kreeg opdracht voor de vervaardiging
van een electrisch beweegbare bascule-
brug, die ontworpen werd onder lei
ding van de hoofdingenieur G. C. Boon
stra. Een legertje werklieden werd
naar Alkmaar gedirigeerd, draglines
groeven het Victoriepark af, hei
machines dreven de beschoeiïngspalen
in de bodem en zware walsen rolden
over de toeritten naar de nieuwe Friese
brug. Onder de dagelijkse leiding van
de technische opzichters de heren Wes-
selson en Been groeide in anderhalf
jaar tijd het machtige kunstwerk, dat
na 10 Juni de voornaamste schakel zal
vormen in het wegennet van het land
der duizend eilanden en dat van de
streek ten Zuiden van Alkmaar, waai
de dit jaar aan te leggen Rijksweg
UitgeestVelsen een rechtstreekse aan
sluiting zal geven op de Velser tunnel.
Burgemeesters geven hun mening
AH MINISTER IVemmers Dinsdag
de nieuwe brug voor geopend ver
klaart, zal dat niet alleen voor Alk
maar, doch voor het gehele gewest een
zeer belangrijk ogenblik zijn. Wij heb
ben daarom ook de burgemeesters van
verschillende omliggende gemeenten
naar hun mening gevraagd en de ant
woorden, die zij spontaan gaven, laten
wij hier in het kort volgen.
BURGEMEESTER A. G. BAKKER
van OUDORP trok een vergelijking
tussen vroeger en nu en zag in het tot
stand komen van de nieuwe brug een
symbolische betekenis. Vroeger was
iedere gemeente ais het ware een
kleine staat op zichzelf. Van onderling
contact tussen de gemeenten was wei
nig of geen sprake. Dat was de tijd,
dat men de stad slechts kon bereiken
via een enge brug. Nu echter weten de
gemeenten dat zij elkaar nodig hebben.
Dit wordt gesymboliseerd in de ruime
brug en de brede toegangswegen, die
als twee uitnodigende armen naar het
platteland zijn uitgestrekt.
BURGEMEESTER C. K. KROONEN-
BURG van SINT PANCRAS zeide, dat
zijn gemeente in vele opzichten op Alk
maar is aangewezen. Tal van kinderen
bezoeken er de bijzondere en middel
bare scholen en voor het reizen per
trein is het van groot belang dat men
op een goede busverbinding naar Alk
maar kan rekenen. Zaterdagsmiddags
gaan vele inwoners van de omliggende
gemeenten naar de stad en ook voor
hen is het tot stand komen van deze
goede verbindingsbrug een verheugend
feit.
BURGEMEESTER B. J. F. SUTMAN
MEIJER van HEERHUGOWAARD zei-
de dat het hem destijds had verbaasd
dat een zo smalle brug werd gelegd
voor het drukke verkeer tussen Kenne-
merland en West-Friesland. Nu er
steeds grotere vrachtwagens op de weg
komen en het verkeer nog immer in
intensiteit toeneemt, zeide de heer Sut-
man Meijer bevreesd te zijn dat ook
deze nieuwe brug over vijftien tot
twintig jaar te klein zal blijken. Overi
gens was ook hij blij, dat althans voor
het ogenblik een betere verbinding tot
stand is gekomen.
BURGEMEESTER J. POSCH van
OTERLEEK bracht in herinnering dat
de stad Alkmaar altijd bijzondere be
langstelling heeft getoond voor de
Schermer. Zo werd in 1855 op initiatief
van deze stad de Noordervaart als
eerste weg in de Schermer bestraat.
De heer Posch noemde Alkmaar het
punt van samenkomst voor stedeling
en plattelander en achtte het vooral
daarom van groot belang dat deze brug
is gereed gekomen.
Vele zuchten zijn in de loop der jaren geslaakt over de gebrekkige oever
verbinding. De auto's zijn gedwongen achter de handkarren te blijven.
Passeren op de smalle brug is onmogelijk.
Brugwachter Hoppe doet al achttien jaar dienst op de Friese brug. Vijf et-
twintig tot veertig keer per dag sluit hij de bomen en draait hij met de ijzerer
standaard de brug open om de scheepvaart doorgang te verlenen. Het gaat wal
primitief, maar Hoppe en zijn personeel hebben voldoende vaardigheid om hui
werk zo snel mogelijk te doen. „De brug is te smal", geeft de man, die twee
honderd auto's en vijfhonderd fietsers per uur langs zijn hokje ziet schieten, vol
mondig toe, „Maar dat heeft één voordeel. De auto's zijn nu wel gcdwongei
langzaam te rijden, en in al die jaren, dat ik op de brug zit, is er practisch geen
enkel persoonlijk ongeluk voorgekomen. De nieuwe brug zal dit record moeilijk
kunnen verbeteren, vrees ik."
Het personeel van de brug nu be
staande uit brugwachter B. Hoppe en
de brugknechts K. de Boer en J. Stil,
zal tot twee man worden ingekrom
pen. Straks zetelen deze twee om de
beurt in het nieuwe bedieningshuis en
in plaats van met de ijzeren standaard
hun rondjes te draaien behoeven ze
slechts een handle over te halen om de
brug te openen. Toch is de heer Hoppe
niet geestdriftig over ziin nieuwe post.
„Ik kan uit mijn oude hokje veel be
ter de bocht overzien", zegt hij. „Vol
gens mij had men het bedieningshuisje
beter aan de andere kant van de brug
kunnen plaatsen, maar met het oog op
de electrische aansluiting scheen dat op
te grote bezwaren te stuiten".
Brugwachter Hoppe heeft met een
gebaar vol twijfel de schouders opge
haald toen hij hoorde, dat de nieuwe
brug veel minder keren per dag ge
opend zou behoeven te worden.
„De meeste schepen, die hier passeren,
hebben mast en laadbomen en dan zul
len we toch moeten draaien", is zijn
oordeel. „Alleen ('s zomers, als er veel
pleziervaart is, 'zullen we het verschil
kunnen merken. Nu moeten we voor
ieder kruisertje openen. Dat zal slraks
niet meer nodig zijn".
Het gesprek in het brugwachtershok
je wordt plotseling onderbroken als de
heer Hoppe door het in het kozijn uit
gezaagde gat de boeg van een schip
om dp hoek van het kanaal ziet ver
schijnen. „Ben zo terug", zegt hij.
Zoals het was
Een fluitsignaal snerpt naar de over
kant, het sein voor de brugknecht
om de afsluitboom naar beneden te
trekken. Langzaam zwaait de brug
openbij iedere draai van de beide
mannen wordt de doorvaartopeninq
groter en dan glijdt de tjalk voorbij.
Het duurt slechts enkele minuten,
maar toch staan op de twee kanaal
oevers reeds lange rijen wachtende
auto's en drommen fietsers. De ver
keerspolitie laat het verkeer uit de
Brugwachter B. HOPPE
.weemoed.
zes verschillende richtingen beurt
voor beurt de brug passeren.
't Gaat langzaam, tergend lang
zaam, want de chauffeur van een
zware vrachtwagen is gedwongen
achter een bakkerskar te blijven en
de bestuurder van een kolenauto ziet
met geen mogelijkheid kans om de
moeder met haar kinderwagen te pas
seren. Een rijbaan van 3'/: meter laat
nu eenmaal niet al te veel ruimte over.
Als het verkeer geregeld is komt de
brugwachter bij ons terug. „Wat ik
vervelend vind", zo hervat hij de draad
van het gesprek, „is, dat ik nu verder
van de brug kom te wonen. In 1940
bestonden er plannen om tevens een
nieuwe brugwachtershuis te bouwen.
Daar is nu echter niets van gekomen".
Volgende week neemt de heer Hoppe
afscheid van de brug. die hij 18 jaar
heeft gediend. Hij zal voortaan in de
glazen cabine op de nieuwe brug zit
ten, hoog boven het water en omgeven
door een moderne bedioningsapparatuur
Maar ondanks de moderne gemakken
zal hij misschien toch met enige wee
moed terugdenken aan het uitgezaag
de kozijn en het soionnetje in ziin
vroegere, vertri uwde hokje. Over een
dag of tien zal „ziin" brug voorgoed
vertrekken. Naar Buiksloot om daar
de oude Friese brug van voor 1923 te
vervangen.
Eén van de beste „klanten", die de
Friese brug heeft is de NACO, want
per dag rollen niet minder dan 225
dienst.bussen van de ene oever naar de
andere. Van de twaalf NACO-li.inen. die
over de brug leiden, geven er elf onder
weg of aan het eindpunt aansluiting op
andere diensten en het is in het verle
den maar al te vaak voorgekomen, dat
die aansluitingen werden gemist omdat
de Friese brug openstond.
In plaats van een vrij uitzicht op
het Victoriepark en het altijd af
twisselende beeld van het Noord
hollands Kanaal hebben de be
woners van de Kanaaldijk een
hoge stenen muur voor hun raam
gekregen. Deze keermuur was
nodig voor de hoog oplopende
toeritten naar de nieuwe brug.
„De brugwachters wil ik hiervan ze
ker niet de schuld geven", vertelde de
directeur de heer J. Kistemaker. „Zij
werken vlug genoeg, maar het oude
bruggetje met zijn ene rijbaan was he
laas niet bij machte om in enkele minu
ten de verkeersstromen te verwerken.
Onze tijdschema's hebben dan ook vaak
in de soep gelegen en wij hopen van
harte, dat dit nu tot het verleden be
hoort".
De heer Kistemaker onthulde ons
nog, dat hij als het even kan een aan
tal bussen wil charteren om op 10 Ju
ni de brug in te wijden ais zij door de
minister zal zijn geopend. Een soort
vreugebetoon dus.
Verwachting tot
RUSTIG V
Tamelijk koude n;
selijk vorming van
overdag droog wei
overdrijvende
Zwakke tot matige
telijke richtingen,
dering in temperati
DINSDAG: zon o
20.59; maan op 23.
