DE K.V.P. WERD DOOR WELTER DOORBROKEN
HUNTER
Eclatante zege van de P. v. d. A.
uevergelijkende uitslagen van I948en 1952
H a..J
De nieuwe ICamer
Hoe er in onze stad gestemd werd
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
De Communisten werden weer
teruggedrongen
Partij van de Arbeid en de V.V.D.
kunnen in Alkmaar tevreden zijn
EXTRA EDITIE
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
Splinterpartijen
uitgeschakeld
PARTIJEN 1948
Procenten
1948
PARTIJEN 1952
K.V.P.
1.531.154
31.04
Kath. Volkspartij
1.529 464
28.67
P. v. d. A.
1.263.058
25.60
Partij v. d. Arbeid
1.545 414
28.97
A.R.
651.612
13.21
A.R. Partij
603,269
11.31
C.H.U.
453.226
9.19
C.H. Unie
476.175
8 92
V.V.D.
391.925
7.95
Volksp. v. V. en D.
471 005
8.83
C.P.N.
382.001
7.74
Comm. Partij Ned.
328.571
6.16
St. G. Partij
116.937
2.37
St. üeref. Partij
129.134
2.42
Weiter
62.376
1.26
Lijst Weiter
144.435
2.71
V.P.W.
Recht en Vrijheid
18.973
0.35
Rev. Comm. P.
Soc. Unie
17.989
0.34
39.721
0.81
Jong. Cons. Verbonö
9.982
0.19
O.N.Ü.
Geref. Pol. Verbond
35.510
0.66
Midd. Partij
40.949
0.83
Midd. Partij
25.143
0.47
TOTAAL
4.932 959
100.00
TOTAAL
5 335.064
100.00
Heerlijk!
De evpoti; Virginia
Zetelverdeling bij 150 leden
1948
1948
1952
1952
K.V.P.
32
K.V.P.
30
P. v. d. A.
27
P. v. d. A.
30
A.R.
13
A.R.
12
C.H.U.
9
C.H.U.
9
V.V.D.
8
V.V.D.
9
C.P.N.
8
C.P.N.
6
St. Geref. Partij
2
St. Geref. Partij
2
Weiter
1
Lijst Weiter
2
V.P.W.
Recht en Vrijheid
Rev. Comm. P.
Soc. Unie
Jong Cons. Verb.
O.N.G.
Ger. Pol. Verb.
Midd. Partij
Midd. Partij
TOTAAL
100
TOTAAL
100
Welterpartij groeide met meer dan 100 procent
De K.V.P. iiep iets achteruit en Communisten
verloren een kwart van hun stemmen
Vergelijking van cijfers
1
STEMDISTRSCTEN
13
2 P- v. d. A.
3 A.R.
4 Chr. Hist. Unie
5 V.V.D.
7 S.G.P.
9 Recht en Vrijh.
10 Soc. Unie
11 Jong Cons. V.
12 Ger. Pol. Verb.
13 Middenst.partij
Totaal
Weerbericht
Directie:
j. bIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
Redactie;
Achterdam 18, Tel. 5541
ADVERTENTIES en
abonnementen
Voordam 11, Tel. 3320
Postgiro 187294
Donderdag 26 Juni 1952
ALKMAABSCHE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties Iff ct. per m.m
Familieberichte!. 20 ct. p.m.m
Vraag in Aanbod (alleen 2e
hands goederen) tot 15 woor
den 1.-, els woord meer 5 ct
Uitsluitend contant
Abonnementsprijs, bij voor
uitbetaling, ƒ2.02 p. mnd
6.05 per kwartaal, plus
incassokosten.
Weekabonnementen 0.49
Klokslag kwart vóór negen stapte
minister Drees het stembureau
Beeklaan te Den Haag binnen om
evenals iederen zijn stemplicht te
vervullen.
VER na het middernachtelijk uur
schrijven wij dit eerste commentaar
op een verkiezing, die wat de propa
gandistische voorbereiding betreft, bij
zonder rustig is verlopen, maar die in
de uitslag een bewogenheid in ons volk
verraadt, welke wij in onze commen
taren van de afgelopen weken reeds
vermoedden.
Wij schreven dezer dagen, dat het
uitermate ongewenst zou zijn, indien
de Partij van de Arbeid naar aanlei
ding van de verkiezingsuitslag zou
besluiten in de oppositie te gaan. De
kiezer heeft hierop als het ware de na
druk gelegd door de Partij van de Ar
beid met drie vertegenwoordigers
méér dan voorheen in de Tweede Ka
mer te brengen. Deze éclatante zege
ligt niet alleen in het „aantal" Kamer
leden, maar komt nog duidelijker tot
uitdrukking in de koude cijfers: de
p.v.d.A. is de sterkste partij in ons
land met een percentage stemmen van
28,97. Zij won daarmee drie zetels.
Misschien nog gewichtiger dan deze
geweldige vooruitgang is de smadelij
ke nederlaag van de K.V.P. Wij heb
ben er meer, dan eens op gezinspeeld,
dat naar ons oordeel deze partij wat
te gemakkelijk heenliep over de recht
se oppositie in haar kring, als ver
trouwde zij vanzelfsprekend op de re-
ligieuse bindingen, die de katholiek
met zijn politiek nu eenmaal gevoelt.
Deze roomse rechtse oppositie heeft
zich rondom Weiter verzameld. Op on
gelofelijk duidelijke manier. Percents
gewijs behaalde Weiter 2.71 tegen in
1948 1.26. Romme en de zijnen hebben
het teken aan de wand niet willen
zien. Zij hebben ervoor moeten boeten
met een reëel verlies van twee zetels
niet alleen, maar zij vormen niet meer
de sterkste fractie in de Tweede Ka
mer.
Ook de A.R.-Partij verloor een zetel.
De Indische kwestie leeft nu eenmaal
niet meer onder ons volk. Daaruit
kunnen wij dit zetelverlies, menen
wij, verklaren.
De politiek vrijzinnigen groepten
nauwer om Oud en zijn V.V.D. samen.
Het resultaat was één zetel winst.
Dat de communisten opnieuw een
klap zouden krijgen was te voorzien.
Deze rode broeders komen met twee
man minder in het parlement.
De C.H.U. is door de jaren heen wel
haast de constantste partij. Ook nu
bleef de Unie zichzelf gelijk. In stem-
menaantal iets vooruit, percentsgewijs
ging zij terug.
Het is er thans het moment niet voor
ons te verdiepen in vérgaande be
schouwingen over de politieke conse
quenties van deze verkiezingsuitslag.
Zeker is wel, dat alleen reeds het aan
wijzen van een kabinetsformateur met
de grootste moeilijkheden gepaard zal
gaan. Romme is zeker niet meer de
aangewezen man. Naar onze mening
zal een lid van de Partij van de Ar
beid worden angezocht. Hetgeen wij in
de huidige verhoudingen ronduit een
zegen durven noertien.
Mogen allen, die Het resultaat van
deze stemming tot basis van politieke
onderhandelingen moeten nemen, de
wijsheid bezitten, die nodig is om ons
land een regering te geven, die het in
deze ontzaglijk zware tijden nodig
heeft. En verdient. Omdat Nederland
een land is, waard om boven al lief te
heb.ben.
STEMMEN
1948
STEMMEN 1952
PROCENTEN
1952
(Advertentie. Ing. Med.
Indien de Tweede Kamer zou worden
uitgebreid tot 150 leden zal de zetel
verdeling er als volgt uitzien: KVP 45;
PvdA 45; AR 17; CH 14; VVD 13 CPN
9; SGP 3; Weiter 4; totaal 150 zetels.
Onze ditmaal zeer uitgebreide verkiezingsdienst is over het algemeen vlot
verlopen. Het duurde even eer onze luidsprekersinstallatie was ingeschakeld
omdat wij ditmaal met medewerking van de P.T.T. een omroepdienst had
den waardoor, wat hier in de microfoon werd gesproken in de hoofdplaatsen van
al onze rayons beluisterd kon worden. Zodra de eerste stemmingsuitslagen bin
nen kwamen was onze geluidsinstallatie in volle actie en zowel de prettige, be
kende stem van mej. Netty Rosenfeld als de opwekkende plaatjes welke ge
draaid werden, deden de belangstellenden in dichte drommen naar het Waag-
plcin komen, waar onze grote verkiezingsborden de volle belangstelling hadden.
Alle uitslagen werden regelmatig omgeroepen, evenals die van de grote steden
in thermometerstanden en tot laat in de avond bleef er een enorme belangstelling.
ring van de Welterpartij op die in onze
stad van 296 stemmen in 1948 tot 757
gegroeid is. Ongetwijfeld zal hiervan
de achteruitgang van het katholieke
aantal stemmen mede het gevolg zijn
geweest. In 1946 was dat 6619, in 1948
6864, thans 6743.
De Partij van de Arbeid had in 1946
7309 stemmen, in 1948 6808 en thans
7617, zodat de terugval van vier jaar
geleden ruim teniet is gedaan.
De Antirevolutionnairen bleven on
geveer op hetzelfde peil, 1457 in 1948 en
thans 1403, een teruggang, als men be
denkt, dat ook het aantal Alkmaarse
kiezers iets gegroeid is. Hetzelfde kon
geconstateerd worden van de Christe
lijk Historischen, die in 1948 928 en
thans 922 stemmen kregen.
Opmerkelijk is de groei van de
V.V.D. In 1946 had deze partij 1206
stemmen, in 1948 1890 en thans niet
minder dan 2388.
Bedenkelijk althans voor de aan
hangers dezer partij is de achter
uitgang van de communisten. Zij had
den hier in 1946 2681 ptemmen, in 1948
2062 en thans 1598. Een gestadige ach
teruitgang dus.
De Staatkundig Gereformeerden leg-
onmiddellijk de geweldige vermeerde- gen hier nog weinig gewicht in de
In 1948 waren er hier nog „maar" 22
stembureaux, welk aantal inmiddels
tot 27 is uitgebreid. Daardoor en door
dat er geheel nieuwe wijken waren
bijgekomen, had vergelijking van de
stemmen in 1952 en 1948 wat de
diverse stembureaux betreft geen
zin.
Van groot belang voor onze stadge
noten was natuurlijk de totaaluitslag
van Alkmaar, die wij onmiddellijk na
het bekend worden van het laatste
stembureau dat op de Oude Gracht
liet even op zich wachten konden
vaststellen. Onmiddellijk daarna wer
den onze bulletins waarop ook het
stemmental van 1948 voorkwam
aan de op het Waagplein verzamelden
uitgereikt en er was een zo grote be
langstelling voor, dat wij herhaaldelijk
moesten nadrukken.
V
Onze cijfers zullen niet veel van de
officiële verschillen. Mocht er hier en
daar een klein verschil blijken, dan
zullen wij dit zo spoedig mogelijk corri
geren.
Wanneer wij de cijfers bekijken, valt
1. Breedstr. 46,
Gem. Museum
2. Nieuwesloot 52,
Gymn.lokaal
3. Ridderstr. 22
Gymn.lokaal
4. Brillensteeg 4,
lok. Chr. sch.
5. Oudegr 26,
lok. R.K. sch.
voor B.L.O.
6. Verdr.oord 12,
lok. R.K. Be
waarschool
7. Nieuwstr. 35,
Gymn.lok. St.
Bavoscnool
SM
tt
*2
o w
>S
OO
9. Westerkolkstr.,
lokaal K'cct-
kolkschool
10- Vondelstr. 27,
Gymn.lokaal
Vondelschool
11. Dr. Schaepm.-
kade, lok. E. v.
Calcarschool
12. Blekerskade
Gymnlok. St.
Adelb.school
13- Blekerskade 12,
Gymn.lokaal
Rochdaleschool
14. Emmastraat 18,
Gymn.lokaal
Julianaschool
15. Verdoesstraat,
Gymn.lokaal
Julianaschool
16. Sportpark,
Restaurant on
der tribune
17. Pr. Julianalaan,
waranda Sted.
Muziektuin
18. Lindenlaan 101,
lok. Lir.densch.
19. Koornlaan 23,
Gymn.lokaal
St. AloysiusSch-
20. Nassaupl. 10,
lokaal Rijks
kweekschool
21. Bergerhoutsch.,
Aula Murm.
Gymnasium
22. Schoolstraat 1,
Gymn.lokaal
23. Snaarm-laan
19, Gymn.lok.
Nic. Bcetssch.
24. Krelagestr. 5,
lok. U.Lo.-sch.
25 Pinksterbl.str.,
lokaal Chr.
Kleuterschool
26 Bergerweg 1,
lokaal Am
bachtsschool
27. Fr. Halsstr. 49,
(lok- Rijks Land-
bouwwintcrsch.
PARTIJEN
1 K.V.P.
275
182
334
282
327
221
183
211
248
223
482
358
126
306
258
236
124
331
332
250
254
320
274
217
118
97
174
160
302
101
226
134
295
324
336
258
289
444
269
596
177
190
294
214
295
154
409
210
302
228
304
269
450
297
63
65
35
50
26
37
61
34
35
41
80
52
48
64
79
72
91
55
34
58
34
55
42
39
30
56
67
34
34
28
23
21
39
34
46
24
15
58
44
43
36
43
29
58
27
44
39
23
39
21
19
21
42
38
140
00
93
91
88
139
64
44
33
24
42
71
68
128
'128
159
199
80
181
46
41
74
81
47
29
108
82
6 C.P.N.
52
63
71
57
53
92
76
84
131
98
106
51
110
13
4
48
19
54
18
77
35
67
59
80
44
22
14
3
3
1
4
5
3
1
1
1
1
1
3
1
3
1
5
1
2
2
1
8 Weiter
70
15
53
53
70
27
7
8
14
7
20
23
16
84
30
26
27
30
45
12
12
26
18
5
3
23
24
5
4
1
1
2
15
7
3
4
4
2
3
6
1
6
3
1
1
1
1
2
4
2
17
6
6
5
1
2
6
5
'3
11
"5
8
4
6
1
3
1
6
2
1
1
57
9
2
--
3
2
1
4
4
1
4
1
3
2
1
1
1
1
1
2
1
1
2
1
46
3
1
1
2
4
3
7
3
2
4
2
2
2
5
7
5
4
4
54
6
1
5
1
8
2
1
3
2
1
832
775
813
702
S78
767
768
770
753
703
1256
875
1021
826
737
875
750
885
821
911
628
900
734
721 J
519
808
704
schaal. In 1946 waren het er 34, in 1948
46 en thans 43. De cijfers van de ove
rige partijen geven ons geen aanleiding
tot een aparte beschouwing. De Mid
denstandspartij, die in 1948 nog 140
stemmen telde, daalde thans tot 54
stemmen.
Wanneer wij de percentages verge
lijken, blijkt, dat de R.K. Volkspartij
in 1948 33.4 procent van het stemmen
tal kreeg, thans was dit 31.
De P.v.d.A. groeide van een percen
tage van 33.1 tot 35 procent, de Anti
revolutionairen daalden van 7.1 procent
tot 6.4 procent en de Christ. Hist. Unie
kwam van 4.5 procent op 4.2 procent.
De V.V.D. die in 1948 een percentage
had van 9.2 kreeg er nu een van 11 en
de communisten, die in 1948 10 pro
cent van de stemmen voor hun reke
ning namen kwamen thans niet ver
der dan 7.3. In 1946, 1948 en 1952 wa
ren deze percentages resp. 13.3, 10 en
7.3. De S.G.P. had evenals in 1948 een
percentage van 0.2, de Weltergroep
kwam van 1.4 op 3.5. Van de kleinere
partijen waren de percentages voor
Recht en Vrijheid 0.3. voor de Sociale^
Unie 0.4, voor het Jong Conservatief
Verbond 0.3, voor het Ger. Politiek
Verbond 0.2 evenals voor de Midden
standspartijen.
In 1948 was het aantal kiezers 22.306,
thans was het 23.294, dat is 1.04 maal
zoveel. Men zou dus alle cijfers van
1948 met 1.04 moeten vermenigvuldigen
om de normale groei van elke partij te
kunnen constateren.
Bij een groei gelijke tred houdend
met de vermeerdering van het kiezers
tal zouden de partijen thans de volgen
de cijfers hebben gekregen: K.V.P,
7139, P.v.d.A. 7080, A.R. 1515, C.H.U.
965, V.V.D. 1966, C.P.N. 2145, S.G.P. 48,
Middenstandspartij 146 en de partij
Weiter 30. Deze laatste partij is dus,
zelfs met deze normale groei vergele
ken, meer dan honderd procent vooruit
gegaan.
Wat de stemming betreft, bereikte
ons in de loop van de dag het bericht,
dat in de Koornlaan alle verpleegden
uit de Piussti'ting in het stemhokje
assistentie van een eerwaarde zuster
kregen. Art. 129 van de Kieswet zegt,
dat wanneer een kiezer uit hoofde van
zijn lichamelijke gesteldheid hulp be
hoeft, deze zich kan doen bijstaan.
Aangenomen moet dus wel worden, dat
al deze gestichtsbewoners lichamelijk
ongeschikt -varen om zelfstandig te
stemmen.
Van sommige stembureaux werd ons
gemeld, dat de stemopnemers zo dicht
bij de hokjes zaten en daarop zo'n goe
de kiik hadden, dat zij duidelijk kon
den zien op welk deel van de grote
stembiljetten een hokje rood gemaakt
werd.
Het lijkt ons in verband met het
voorschrift, dat de stemming geheim
moet zijn wenselijk voortaan de
stemhokjes wat verder van de tafel der
stemopnemers tfe plaatsen.
Er ziin nog altijd mensen die hun
stembiljet niet weten te gebruiken. In
1946 waren er 431 stemmen waardeloos,
in 1948 439 en thans 420. Merkwaardig
dat deze ciifers in al die jaren zo wei
nig uiteenlopen. Het aantal thuisblij
vers was ditmaal 1106. In 1948 was het
1297. zodat er een kleine kentering ten
goede schijnt gekomen. De kantonrech
ter zal wel uitzoeken waarom ze niet
zijn opgekomen en 's Rijksschatkist zal
Verwachting tot hedenavond:
OPKLARINGEN
Enkele opklaringen en bijna over
al droog weer. Matige tot zwakke
wind, hoofdzakelijk tussen West
en Noord. Dezelfde of iets hogere
temperaturen dan gisteren.
Vrijdag: Zon op 4.22, onder 21.04.
Maan op 9.32, onder 23.29 uur.
4
