m
Overheic
is
Nederlands staalindustrie
heeft schroot nodig
Van Oorschot: de uitgever van
de „eigen voorkeur'
Buitenbeentje in onze boekenwereld
Oude emmers en potkachels zijn nog nuttig
Kringloop van het ijzer
Een alarmeringssysteem
voor luchtbescherming
De Groningers moeten
het gasverbruik beperken
ZONNIG
u wen, n
Stijgend aantal varkenspest gevallen
Schilder veroorzaakte de
brand te Vught
Aanzienlijk verlaagde boete
voor papierfabriek
Nationale feestdag op
6 September?
Damplantsoen kosteloos
ter beschikking?
REIZENDE BIBLIOTHEKEN
r~
Noordoostpolder viert zijn tien-jarig bestaan
KcPit Bje&teJk
Dynamisch, wilskrachtig
en idealistisch
DE5®
Geslaagd
Het begin
Ras-uitgever
KERKELIJK NIEUWS
Ned. Herv. Synode over
oorlog en vrede
Onafhankelijk
bovenal
Mr H.J.Reinink spr
Volkshogeschool Be
Se &peeEiua
ZATERDAG 5 JULI 1953
c<
R
V'
n<
N
v;
tl
A
V(
VI
p
p
iu
st
VI
M
W
Si
(Van een speciale verslaggever)
"H°^ z® het bij elkaar?" is onze eerste gedachte, als we op het terrein
van Nederlands grootste schroothande! op de Rietlanden in het oosten van
Amsterdam staan. Een onmetelijke stapel „oud-roest" metalen voorwerpen van
allerlei aard en omvang, die eens nuttige diensten hebben bewezen van acht
millioen kilo ongeveer wacht er op zijn definitieve ondergang in de smeltovens
van metaalfabrieken om daaruit, herboren als gietijzer, weer te voorschijn te
komen. Dat is de eeuwige kringloop in de ons omringende wereld. Ook het ijzer
ontkomt daaraan niet. Als de mens althans deze kringloop niet verstoort of stag
neert door nonchalance of onverschilligheid tegenover... Nederlands economie.
Want geen of onvoldoende schroot betekent een tekort aan grondstof voorname
lijk voor de hoogovens in Velsen. Het niet meehelpen aan de verzameling van
afgedane metalen artikelen wil zeggen de noodzaak om nog meer schroot in te
voeren dan thans reeds geschiedt en dus de besteding van kostbare deviezen.
HE merkwaardige collectie schroot op
het terrein van de N.V. Ijzerhandel
„Hollandia" op de Rietlanden bewijst,
dat velen reeds doordrongen zijn van
het belang van een intensieve schroot-
inzameling. Kris kras door elkaar ont
dekken wij er stukken van zware an
kerkettingen, waaraan eens grote zee
schepen vast lagen; wielen en frames
van afgedankte fietsen; gedeukte teilen,
waarin .eertijds misschien de jongste
spruit van een famijie gebaad werd;
brokstukken van scheepswanden; ijze
ren balken, die muren van gebouwen
geschraagd hebben; de bovenbouw van
een hele verzameling Amsterdamse
vuilniswagens; conservenblikjes, pan
nen, potkacheltjes, keteltjes, ledikanten
en emmers regelrecht uit het huishou
den van moeder de vrouw, kapotte
landbouwwerktuigen, complete roei
boten, boilers, stalen kabels en metaal-
krullen
Men staat versteld van de bonte men
geling van wereldse zaken, die op dit
trieste ijzerkerkhof een roemloos einde
vindt. En toch is er nog lang niet ge
noeg. De jaarlijkse productie van ge
slagen schroot bedraagt ongeveer
360.000 ton, die wordt verwerkt door de
Hoogovens, de Demka in Zuilen en de
Nederlandse Kabelfabriek. Deze hoe
veelheid moet worden opgevoerd tot
circa 500.000 ton. Aan gegoten schroot
oud gietijzer gaat jaarlijks ongeveer
50.000 ton naar de gieterijen.
Schrootcampagne.
J")E opvoering van de schrootproductie
wordt vereist door verhoging van
de st aalproductie van 500.000 tot 800.000
ton per jaar. Geen wonder dus, dat de
Nederlandse metaalnijverheid een spe
ciale schrootcampagne begonnen is. Zij
Het oude ijzer is onontbeerlijk als
grondstof voor de Nederlandse
gieterijen. We moeten er dus zuinig
op zijn en mogen afgedankte me
talen voorwerpen niet achteloos
wegwerpen. In een tweetal artike
len beschrijft onze speciale ver
slaggever wat tegenwoordig aan de
schrootinzameling gedaan wordt
en hoe dit schroot wordt gesmol
ten om weer aan grondstof te ko
men voor onze metaalverwerkende
industrieën In het bovenstaande
eerste artikel neemt hij de lezer
mee naar de grootste Nederlandse
schroothandel.
Gisteren zijn te Nijmegen pröeven
genomen met een nieuw alarmerings
systeem voor luchtbeschermingsdien
sten uitgevonden door Nederlandse
technici en van Nederlands fabrikaat.
Deze alarmerings-installatie zal dezer
dagen worden tentoongesteld op de Na
tionale Brandweertentoonstelling te
Breda.
In tegenwoordigheid van experts van
het bureau Bescherming Burgerbevol
king uit Den Haag werd het apparaat
te Nijmegen gedemonstreerd. Nijmegen
werd vervuld van alarmstoten in ver
schillende toonaarden. Met dit apparaat
kunnen verschillende alarmsirenes van
een centraal punt uit bediend worden
Ook kunnen naar de alarmstations mor
setekens gegeven worden. Deze centrale
zou niet slechts locaal, maar ook regio-
nael en zelfs als het moest landelijk
kunnen werken.
De reparatie aan een der gashouders
der gemeentegasfabriek te Groningen
heeft in de afgelopen nacht enige tegen
slag ondervonden, waardoor burgemees
ter en wethouders van Groningen de in
woners van Groningen en Haren ver
zoeken het gasverbruik tot nader order
tot het hoogst noodzakelijke te beper
ken, teneinde te voorkomen dat gasloze
uren moeten worden ingevoerd.
Het zware onweer van Don
derdagnacht heeft een groot
deel van Noord-Holland nogal
onberoerd gelaten. In Den
Helder viel slechts één mm. re
gen, tegen op Schiphol 35
mm. Plaatselijk werden veel
grotere hoeveelheden regen ge
meten: De Bilt 66, Culemborg
73, Woensdracht 90 en in 's
Gravendeel zelfs 107 mm. In
middels is de barometer weer
gestegen en een krachtig hoge-
drukgebied boven Engeland en
de Noordzee zal het weer tij
dens het weekeinde in gunsti
ge zin bepalen. Er zullen lang
durige perioden met zonne
schijn voorkomen. De tempe
ratuur, die hier gisteren tot 17
en 20 graden Celsius steeg, zal
langzaam weer hoger worden
al zal dit in Noord-Holland niet
met zulke grote sprongen gaan
als in het Zuiden, waar de
temperatuur al weer tot 25
en 28 graden Celsius zal stij
gen. De kans op neerslag is
tijdens het weekeinde uiterst
klein, zodat dit eerste Juli-
weekeind niet ongunstig zal
verlopen.
richt zich tot de gehele burgerij, ten
einde deze te doen inzien, dat alie me
talen afvalwaarde heeft, voorts tot de
niet-metaalverwerkende industrie en
de landbouw. Laatstgenoemde komt
vooral in de herfst aan de beurt.
Als ons land alle zeilen bijzet, dan
nog zal schroot moeten worden inge
voerd. En aangezien de ons omringende
landen er precies zo voorstaan als wij
Engeland bijvoorbeeld heeft per jaar
twee millioen ton te kort moet het
ver weg gehaald './orden tegen hoge
prijzen en met veel vervoerskosten.
Waarom zouden wij de Nederlandse
industrie niet een handje helpen en
medewerken aan de besparing van de-
vlezen door ons metalen afval niet
meer achteloos weg te gooien, maar aan
de ophalers te verkopen. De schroot-
handelaren beschikken reeds over grote
hoeveelheden, doch de Hoogovens zijn
een grote slokop en als er niet regel
matig en veel bij komt, vermindert de
voorraad snel.
<fthyU4Vtl!
Ha. dat is je ware! Bij zo'n tour
moet je zo nu en dan even de lede
maten strekken en dan natuurlijk
met 'n Strand tussen de lippen.
Inenting en ontsmetting j
De laatste tijd begint de varkenspest
de kop weer op te steken. Deze var
kenspest is zelfs voor een veearts soms
moeilijk te onderkennen. Dit neemt
niet weg, dat iedere veehouder, dié
vermoedt, dat er pest onder zijn var
kens heerst, hiervan aangifte moet
doen bij de burgemeester. Zonder ver
gunning van de burgemeester mogen
dan geen varkens van dit bedrijf meer
worden vervoerd en zulk een onthef
fing wordt alleen verleend onder door
de burgemeester te stellen voorwaarden
rechtstreeks naar een slachtplaats of
slachthuis.
Ten aanzien van deze ziekte geeft de
Gezondheidsdienst voor Dieren de vol
gende richtlijnen:
Er bestaat een goede voorbehoedende
enting, die echter alleen zin heeft, wan
neer er geen pest heerst onder de
varkens. Door zulk een enting zijn de
dieren 812 maanden gevrijwaard.
Schade beloopt acht ton
Volgens een mededeling van de ge-
meente-politie te Vught is de brand in
het meisjespensionnaat Regina Coeli te
wijten aan een schilder, die in strijd
met de betreffende gemeentelijke ver
ordening bij het afbranden van verf
aan de dakkapellen gebruik heeft ge
maakt van een gasoline-brander. Er is
proces-verbaal tegen hem opgemaakt.
De schade aan het gebouw wordt ge
schat op ongeveer acht ton.
Negen boeten tot een totaal bedrag
van f 28.100 zijn opgelegd aan de N.V.
Kon. Papierfabrieken Van Gelder Zo
nen wegens in 1946 en 1947 gepleegde
overtredingen der toenmalige beschik
king op de papierprijzen. De economi
sche politierechter te Amsterdam, die
in hoger beroep dit vonnis wees, heeft
hierbij al rekening gehouden met een
bedrag van f 30.000, door de N.V. ge
stort in het fonds voor de prijzenpoli
tiek als te veel genoten winst.
Met dit vonnis vernietigde de rech
ter een uitspraak van de tuchtrechter
voor de prijzen te Amsterdam, waarbij
de N.V. een boete werd opgelegd van
f 31.000 en tegelijkertijd een bedrag
van acht en een halve ton als te veel
genoten winst werd verbeurd ver
klaard. Een aantal tenlaste gelegde
punten werd niet strafbaar verklaard,
aangezien ze niet met opzet waren ge
pleegd.
MEISJE IN IJSEL VERDRONKEN
Gisteravond is te Olst het 17-jarige
meisje DiniCarbaat, die niet kon zwem
men, bij het baden in de IJssel ver
dronken. Haar twee zusjes, die met
haar waren gaan baden, konden geen
hulp bieden.
Bij aankoop van varkens op een vrij
bedrijf is het raadzaam ze daar ter
plaatse te laten inenten en deze eerst
omstreeks 14 dagen later naar het eigen
bedrijf te halen.
Wie de dieren onmiddellijk naar het
eigen bedrijf haalt, late ze niet enten
voor er ten minste 14 dagen zijn verlo
pen. Zolang de dieren zich nog niet
hebben geacclimatiseerd en gewend zijn
aan het gewijzigde voederrantsoen, is
het mogelijk, dat inenting een sluime
rende vlekziekteinfectie zou kunnen
opwekken.
Het is niet mogelijk gelijktijdig tegen
pest- en vlekziekte te laten inenten. De
ene inenting heft de andere op.
Bij export moeten de varkens met een
tussenruimte van 8 tot 10 dagen wor
den ingeënt tegen vlekziekte, mond- en
klauwzeer, borstziekte en pest in de
aangegeven volgorde. Tijdig waarschu
wen van de veearts is daarbij nodig.
Aangezien berenhouderijen gevaar
lijke smetstofbronnen kunnen zijn, die
nen alle gezonde beren voorbehoedend
te worden geënt tegen pest.
Bij ontsmetting van hokken, waarin
zieke dieren hebben gezeten, wordt
aanbevolen natronloog 1% te gebruiken
(1 lepel loog op 1 liter water). Merk-
tangen moeten na gebruik worden ont
smet berenhouders moeten de hokken
van de beren en de zeugenverblijven
regemlatig ontsmetten met natronloog
1%.
Oranjeverenigingen zijn
het met eens
Tijdens het congres van Oranjever
enigingen, dat op 11 en 12 Juli te Bre
da zal worden gehouden, zal er voor
worden gepleit, een Oranjedag op 6
September in te voeren. Dit voorstel
zou bij de bevoegde autoriteiten moe
ten worden ingediend. Reeds nu heeft
een Zwolse commissie voor het vieren
van nationale gedenkdagen met kracht
stelling genomen tegen deze verschui
ving van de nationale feestdag.
Zij meent, dat ons volk beslist de
verjaardagen van zijn vprsten wil
vieren en niet de kroningsdag, welke
tot de verbeelding van de massa niet
spreekt.. De nieuw geschapen feestdag
is stellig tot mislukking gedoemd, ge
zien bv. de afnemende belangstelling
voor de viering van de Bevrijdingsdag.
Noodlottige duik in plas
Een vier-en-twintigjarige jongeman
uit Giessendam is bij een duik in een
ondiepe plas nabij zijn woonplaats zo
hard op de bodem terecht gekomen,
dat hij een nekwervel verbrijzelde.
Andere baders Drachten hem boven
en wisten de bewusteloze bij kennis
te brengen door toepassing van kunst
matige ademhaling. Artsen hebben nog
getracht door een operatie zijn leven
te redden, maar dit mocht niet meer
baten.
Het Nationaal monument
B. en W. van Amsterdam hebben de
gemeenteraad voorgesteld voor de stich
ting van een nationaal monument op
het Damplantsoen te Amsterdam het
daarvoor benodigde deel van het mid-
den-Damterrein kosteloos beschikbaar
te stellen. Destijds is voor de stichting
van het monument een bedrag van
f 150.000 bijeengebracht. Dit bedrag is
niet voldoende om daaruit de kosten
van de oprichting van een definitief
monument te financieren. De regering
heeft er onlangs mee ingestemd het nog
ontbrekende bedrag beschikbaar te stel
len. Om tot de bouw te geraken zou de
gemeente Amsterdam het terrein kos
teloos ter beschikking moeten stellen.
B. en W. zijn van oordeel, dat deze me
dewerking verleend dient te worden.
De Centrale Vereniging voor Heizen-
de Bibliotheken zal dit Jaar voor de
vier en veertigste maal het platteland
voorzien van goede lectuur. Voor een
betrekkelijk gering bedrag wordt een
collectie van vijftig of honderd met
zorg gekozen boeken romans, ver
halen voor de jeugd en een enkel po-
pulair-wetenschappelijk werk ter
beschikking van de lezers gesteld. Als
beheerder treedt doorgaans een onder
wijzer, een predikant of een maat
schappelijk werkster of een soortgelij
ke figuur op. Deze verzorgt uitlening
en administratie, int het leesgeld enz.
en onderhoudt het contact met het bu
reau der vereniging, Nieuwe Keizers
gracht 43, Amsterdam. Nieuwe aan
vragen voor 15 September aan dit
adres.
De Noord-Oost Polder herdenkt zijn tienjarig bestaan, ter gelegenheid
hiervan wordt te Emmeleroord een tentoonstelling gehouden.
De toegangspoort stelt „een boerderij onder de kap" voor.
r\E HELE WERELD draait om geld.
Het is een oude wijsheid, die nog
steeds van kracht is gebleven, in te
genstelling met allerlei politieke wijs
heden. Een voorbeeld. Ene meneer Li
bero de Scalzi, woonachtig in het
liefelijke plaatsje Cremona, in Italië:
nil
en honden als betalende gasten. Dat
wil zeggen, er wordt voor betaald, door
Parijs hadden communisten met grote
letters op de muren geschreven: „Ame
rikanen, ga naar huis". De Amerikaan
se luchtvaartmaatschappij A.O.A. liet
onder die spreuken dewoorden schil
deren „Vlieg per A.O.A.". Een dok
ter in Toronto, Gordon Murray, heeft
met goed resultaat de gezonde nier
had een fraaie hond, de chique dames- en hereneigenaais van een gestorven man in het lichaam
schrander was. Libero leerde net aier de dieren. Een kat kan in deze hotels an nverpebrarht naar de
allerlei kunsten o.m het halen van logercn een bedrag van zes gul- ^re' van°dè vrouw in'kwesRe nitt
brieven en kranten uit de bus. ve den per dag q Tussen propaganda en werkten was haar gewicht ruim
hond deed braaf zijn best, tot hij op reclame zit siechts weinig verschil. In ^er weiKten, was naar gewicht ruim
een morgen een enveloppe, die onge
veer 400 gulden bevatte op de deur
mat vond. Het beest vrat de bankbil
jetten op en bracht de lege enveloppe
aan zijn baas. In Los Angeles zat
een familie, bestaande uit pa, moe en
zoontje Gaskell naar een televisie-uit
zending te kijken. Op het scherm ver
schenen juist de eerste beelden van
een spannende cowboyfilm, toen pa
Gaskell zijn twaalfjarige zoon naar
bed wou sturen. De knaap weigerde
en pa ontstak hierover dermate in
woede, dat hij een pistoolschot loste
op de held van het filmverhaal, die
achter het ruitje in de kiekkast zat.
Televisietoestel kapot en huwelijk ka
pot, want ma liet het er niet bij zit
ten en ging scheiden. O In sommige
luxe hotels in Rome heeft men katten
Nieuwe duikboot
Nieuwe hoop voor onderduikers
83 kilo geworden. Na de operatie her
kreeg zij haar normale gewicht van
54 kilo. In de Zwitserse horloge-
makerSstad Biel, is een partij plastic
horlogeglazen tengevolge van de warm
te in brand geraakt. De fabriek, waar
in dit gebeurde en het aangrenzende
gebouw leden zware schade. n De be
woners van de streek tussen Ribeau-
ville en Ostheim, in Frankrijk, wisten
ook hoe laat het was. Er brak een ha
gelbui los, waarbij keien van drie cen
timeter doorsnee uit de hemel vielen.
Een groot deel van de wijnoogst werd
vernield. Het Heilig Officie van het
Vaticaan heeft het boek „La Mere, Vie
de Marie" van de jonge, Franse, ka
tholieke schrijver Robert Morel, op de
lijst van voor katholieken verboden
boeken geplaatst.
n
(Van een medewerker).
SAAI en vervelend verliep enige maanden geleden een litterair debat in de
Haagse Pulchri-studio tussen een uitgever en een schrijver over de vraag, of
„uitgevers van letterkundige tijdschriften censurerend mogen optreden". Zo
weinig flitsend en brillant was de discussie, zo vol vaagheden en gemeenplaatsen,
dat de aandacht van de talrijke belangstellenden zienderogen begon te tanen. Tot
uitgever Van Oorschot door een misverstand te laat de zaal betrad. En wég
was de geeuw-stemming bij het publiek en verdwenen de huisvaderlijke tooit
van het debat: breed en vierkant stond daar deze Amsterdamse Zeeuw en hield
zoals een opponent het later noemde een „verbijsterende tijdrede", waarin
hij fel van leer trok tegen de eensuur in welke vorm ook. Zijn bezielende en
soms forse woorden werkten als een krachtige windstoot op een lome zomer
namiddag, waardoor de discussie relief en zwier kreeg en de toehoorders geboeid
en gespannen luisterden. Pas tegen middernacht toog men huiswaarts.
korte geschiedenis is eigenlijk
al voldoende om de markante figuur
van Van Oorschot te tekenen. Zo is hij:
overtuigend en dynamisch. Wilskrach
tig en idealistisch. Gebruik dit laatste
woord echter niet in een gesprek met
hem, want dan volgt een geringschat
tend gemompel: „Idealisme? Een ver
sleten cliché. Zeg je niets meer mee!"
Bij hem komt het meer aan op de daad
en daarvan heeft het Nederlandse cul
turele leven reeds meermalen gepro
fiteerd. Niet de vraag: „Wat wil het'
grote publiek lezen", is namelijk be
slissend voor zijn fonds, maar de voor
keur van de uitgever zelf. Die voor
keur is werkelijk niet alledaags, doch
gericht op goede litteratuur en goede
poëzie en vooral ook op de trefpunten
van politiek en cultuur, de plaatsen,
waar de kunst de maatschappij raakt
en waar het boek een grote sociale
functie kan vervullen.
Uiterst moeilijk is het echter om een
uitgeverij geheel in dienst van deze
interessen te stellen, want een man
die boeken op de markt brengt heeft
met enkele kei-harde realiteiten te ma
ken, zoals een banksaldo en een kas-
positie. In het boekenvak betekent dit
maar al te dikwijls, dat er grondig re
kening gehouden moet worden met de
publieke smaak.
ONVERMOEID speurt echter de
scherpzinnige Van Oorschot naar
wegen, die leiden naar de combinatie
van „eigen voorkeur" met het „goede
koopmanschap" en reeds vele malen is
hij er in geslaagd deze moeilijke route
te ontdekken. Daardoor is hij een bui
tenbeentje geworden in de Nederland
se uitgeverswereld, die opmerkelijke
„élite-boeken" uitgeeft en over wie col
lega's wel eens lichtelijk verbaasd het
hoofd schudden: „Snap jij nou, dat die
Van Oorschot nooit failliet gaat?"
„Maar men weet het antwoord op
die vraag dikwijls te vinden", vertelde
ons het „buitenbeentje" in een vraag
gesprek en er klonk .een vleugje ver
maak in zijn zware basstem: „Ik heb
een rijke vrouw getrouwd zeggen som
migen en anderen weten te' vertellen,
dat mijn politieke vriend De Kadt
me zo nu en dan eens wat toestopt.
De werkelijkheid is minder ingewik
keld: een onbuigzaam karakter, dat bij
tijd en wijle kans ziet een luchtkasteel
uit de zwevende wolken naar beneden
te halen om het stevig neer te planten
op Nederlandse bodem.
Hoe is Van Oorschot eigenlijk in het
uitgeversvak gekomen?
Er kwam niet ilirect een antwoord
op deze vraag. Sigarenrook kringelde
dcor het ruime werkvertrek, waar
lange rijen boeken de wanden bedek
ken. „....Tja, hoe in het «vak geko
men?"
Zo'n vraag wekt herinneringen op en
doet denken aan jaren, die al zo lang
voorbij schijnenHet bescheid liet
echter niet lang op zich wachten en
het bleek een boeiend relaas te wor
den van een man, die altijd met zijn
neus boven op de boeken zat en die
eenvoudig niet zonder zou kunnen le
ven. In zijn jonge jaren gaf hij politie
ke brochures uit („Ik had er plezier in,
want het waren dingen, waarvoor je
warm liep") en toen kwam hij met
Stols uit Maastricht in aanraking, zo
om en bij 1934, de dagen waarin deze
uitgever nog bij de avant-garde be
hoorde. Bij hem leerde Van Oorschot
een groot deel van het vak om daarna
naar Em. Querido te gaan in Amster
dam: „Een ras-uitgever, zoals je er
maar weinig tegen komt". Met enkele
woorden typeerde de man tegenover
ons de positie van Querido in de litte
raire wereld: ergens tussen de moedige
vooruitstrevenden en de gezapige ach-
teraankomers, een zekere en kalme
plaats in het midden. Nooit zou Queri
do, met zijn fijne neus voor datgene
wat ..men" wilde, revolutionnaire din
gen doen, maar vertoonde zich pas als
de deining was weggeëbd en de rust
weergekeerd. Dan presenteerde hij wat
na de „litteraire ongeregeldheden"
goed was gebleken.
Bij Querido werd Van Oorschot in
de leiding opgenomen en in deze
functie maakte hij de bewogen oor
logsdagen mee. waarbij het er op aan
kwam de Joodse firma veilig door de
bezetting te loodsen. Het waren bewo
gen dagen, maar de opzet lukte.
Na de bevrijding verliet hij Querido
en ging het zelf proberen. De uitgeve
rij Van Oorschot werd gesticht en zij
verzorgde de werken van de betreur
de Menno ter Braak, van Multatuli.
van Leopold, om slechts enkele te noe
men. Nu stent Jaeob Tayaël de Haan rm
het programma, evenals de verzamelde
wpWen van Cnnnerus. die 00 initiatief
van Van Oorschot door hem en zes col
lega's verzorgd zullen worden.
„EEN ras-uitgever". Deze qualificatie
"Cl geldt niet alleen voor Querido,
maar ook voor zijn leerling, zij het dan
in een ander opzicht. Dat blijkt uit
het antwoord op de laatste vraag in dit
interview. „Wanneer u aan uw eigen
voorkeur geen kans meer kunt geven,
omdat zij onverkoopbaar blijkt, wat
dan?"
En onmiddellijk klonk het: „Als het
Nederlandse intellectuele publiek
dat zijn .mensen met een eigen denk
kracht, of ze nu ingenieur, dokter of
arbeider zijn mij daartoe niet meer
in staat stelt, schei ik er mee uit! Dan
wordt ik vertegenwoordiger van een
sigarenfabriek of van een jeneversto
kerij".
Aldus Geert van Oorschot, uitgever
binnen Amsterdam. Een man, wiens
portret niet met sierlijke, minitieuze
pennelijntjes moet worden getekend,
doch met de forse streken van een
breed penseel. Een man ook, bij wie
nog iets over is van de opvatting, die
Jan Greshof tientallen jaren geleden
eens in een gedicht uitte, dat korteling*
geciteerd werd in het Salamander-ju
bileumgidsje:
„Boven 't hysterisch hijgen der
profeten,
„Van wereldmeesters en steriele
aesthete»,
„Kies ik de man, die
barst-an-bonkies zegtl"
Ned. Herv. kerk:
Beroeper, te AkkerwoudeMurmer-
woude: H. J. Smits, candidaat teLuttel-
geest.
Beroepen te Zwolle: L. A. Snijders,
predikant in algemene dienst, met
standplaats Hooghalen.
Bedankt voor Ede: L. Trouborst te
Monster.
Bedankt voor Hedel: W. Vroeginde-
wey te Bleiswijk.
Gereformeerde kerken:
Beroepen te Roosendaal: drs O.
Jager, proponent te Delft. De heer
Jager kan geen verder beroep in over
weging nemen.
Bedankt voor Urk: A. G. Kornet te
Castrlcum.
Christelijk Gereformeerde kerken:
Tweetal te Meppel: P. N. Ribbers,
candidaat te Apeldoorn en M. Vlietstra,
candidaat te Hoogeveen.
Bedankt voor Kampen: M. W. Nieu-
wenhuyze te 's-Gravenhage-Centrum.
Gereformeerde gemeenten:
Tweetal te Kruiningen: D. L. Aan-
geenbrug te Terneuzen en W. Hage,
candidaat te 's-Gravenhage.
Tweetal te Oostkapelle: W. Hage,
candidaat te 's-Gravenhage en L. Kie-
boom te Waardenburg.
Beroepen te Leerdam, te Benthuizen,
Borssele, Enkhuizen en te Meliskerke:
W. Hage, candidaat te 's-Gravenhage.
-Waarschuwen tegen het
gevaar der bewapening"
De generale synode der Ned. Herv.
kerk heeft dezer dagen een zeer prin
cipiële uitspraak op het stuk van oor
log en vrede gedaan, en daarin tevens
nog eens de taak van de overheid en
van de kerk afgebakend. De eerste
taak van de overheid is, aldus de sa
menvatting, als dienares Gods in ge
rechtigheid verantwoordelijk te zijn
voor het leven, de vrijheid, de be
staansmiddelen en de cultuurgoederen
der onderdanen en daarna ook voor
die volkeren, die relatief of absoluut
nog onvoldoende deel hebben aan deze
gaven. De kerk verkeert in de noodza
kelijkheid, zonder voorbehoud te kie
zen tegen de ideologie en de praktijk
van het communisme. De kerken van
het Westen zullen echter haar oecume
nische verbondenheid moeten uitdruk
ken en het Westerse denken onder de
critiek van Gods Woord moeten stellen.
De kerk moet waarschuwen tegen de
gevaren van de bewapening. Steeds zal
zij aan de overheid moeten vragen, of
het waarlijk om vrede en gerechtigheid
te doen is. De militair zal steeds moe
ten bedenken, dat hij er is ter wille
van de burgerij.
Er zijn dienstweigeraars. Dienstwei
gering is in zekere zin een zich ont
trekken aan de solidariteit met over
heid en vojk. Dit is voor het christe
lijke geweten alleen gerechtvaardigd
als zij geschiedt met een beroep op de
gehoorzaamheid aan Christus. De
dienstweigeraar kan een teken zijn dat
de gewetens van overheid en onderda
nen scherpt.
Z. Em. Kardinaal Tisserant, deken
van het College van Kardinalen
brengt een bezoek aan ons land.
Gisteren werd de Missionarissen
van de H. Familie in Grave en de
Kathedraal St. Jan in Den Bosch
bezocht. Z. Em. Kardinaal bij het
verlaten van het klooster voor het
bezoek aan de St. Jan.
tiet vraagstuk „overheidszorg
tijd meer dan ooit te voren
van hen, die direct met de scl
hebben, in het middelpunt der
■tandpunt ten aanzien van dez
H. J. Reinink, secretaris-genera
Wetenschappen tijdens een sti
hoeve" te Bergen. De heer R
kunst uiteen en pleitte voor
In de steun van het z.g. nieuw
boven alles noodzakelijk onafh
MR. REININK begon zijn bescl
met nog eens te onderstre
moeilijk het voor de overheic
tot-een bepaalde voor mogelijl
richting gevende keuze te kor
betreft het werk van de sch
kunstenaar. Vooral de laatst
schijnt er tussen de gemeens
een groot deel van de sch
kunstenaars een kloof te val
steeds moeilijker is te over
Dit ligt, aldus de heer Reini
zozeer aan welk van de parti
maar aan de sfeer waarin de
naar terecht komt als hij zeke
zen overschrijdt om te zoek
oorzaken en prikkels, die de
van heden bewegen en bein
Die sfeer is een sfeer van onri
fel en angst, een gebied, dat
in staat is veel schoonheid, la
troost te geven. Zou de ku
teruggekeerd uit die wereld
drukken verdraaien en toch
louter schoonheid en rust ac
papier, doek of muziekblad ze
zou hij ontrouw worden aan
heid en niemand, die zoiets
oprecht levend en werkend
naar mag en zal verwachten
De gemiddelde mens is missi
rog meer dan anders geneigd
verwarde en vraagtekenvolle
leiding, troost en schoonheid
ken in de kunst. Nu hij dat
den kan, nu de kunstenaar
moet en niet anders kan zijn
is, wordt het duidelijk, dat c
een realiteit blijkt waaraan
tornen valt.
Met deze natuurlijke scheic
Ben hedendaagse kunst en de
schap moet rekening worder
den'. De mens, die de kunst
overheid, die kunst wil ste
bevorderen, staat hier voor ec
delicate en zeer moeilijk op
vraag als men moet beslissen
V/aar moet worden gesteund
niet.
In een totalitaire staat, zoa
schiep, was de keuze welke k
gesteund en welke niet gesteu
de te worden voor de overl
gemakkelijk» taak. De kunstei
zich eenvoudig in dienst te ste
de door de overheid nagestre
ologieën. Hij was dan van ste
rijke mate zelfs verzekerd
andere geval werd het Schep
kunst practisch onmogelijk
gingen boeken en schilderijen
de brandstapel
Wii leven, aldus mr. Reinin
vrij land. een land waar voo
ven en de uitingen van de f
ruimte wordt gelaten. Het is
volkomen ongewenst, dat van
die steunend en stimulerend
culturele leven wil gaan st
maar enige invloed wordt a
of verplichting gesteld ten aai
de te scheppen of zelfs te hei
kunst.
Vanisar dat ik, aldus de
Pink, ren gevaar zie in het z
maecentyit, vjaarbij b.v. grote
gen of bedrijven of ook indiv
nancieel sterke personen in c
te de kunst zouden gaan stex
gevaar van beïnvloeding in
richting of onthouding van
antipathie (b.v. in de politiek
geuze sfeeris daarbij niet wi
ken. Men doet dan toch wee
haxikelijk cultureel leven on
dat is juist waar ter dege i
Worden gewaakt.
Bij het bepalen van haar
tiek staat de overheid voor
mindere mate moeilijke keus
treft de herscheppende kunst
inderdaad kunst is. wat w
bracht, is bij de overheid in
mate de bereidheid en zelfs
voel van volkomen gerechtvaa
aanwezig om die steun te
Spreker wilde in dit ve
voorbeeld noemen de Ne
Opera. Vorig jaar gaf de Ope
uitvoeringen en kon het beg
hier bijna niet (peer van
worden geacht. De spontanit
liefde om hier te steunen vei
daarom sterk. Dit jaar zijn
ringen van de Opera weer
waard om mee te maken ei
ven. En ziedaar, over de vraa
gerechtvaardigd is, behoeft i
meer gesproken te worden
steun staat bij voorbaat vast
Het zo juist verschenen v
mer van „De Speelwagen"
met een heel actuele en le
plaat over een korte pauze
hooien op het land „In 't vc
taidC. J. Stins schreef eei
goed geïllustreerd verhaal
friese munten. En opnieuw
nummer enkele, steeds zo g
de schetsen, geschreven in i
maal in het nog maar wein
te Texelse dialect onder d(
landmeter en het hondje
door G. J. Logman en een ii
taal van Hauwert geschreve
ter Horst-Hoekstra, getiteld
klouf". Het doet voorts go
een fraaie foto te^zien da
kerkje in Haringhuizen de
dige restauratie ondergaat.