Taalzuivering in de landbouw Puistjes Australische goudzoekers tonen geen interesse voor uranium Kanaal van Atlantische Oceaan naar Middellandse Zee „Zonnegloren": monument van vernieuwing in Hervormde Kerk Automobielkoning gaf een fuif re/ onidekt 'ogramma Glinsterende ladingen Privé-gebruik van auto's komt bij het belastbare inkomen Tenminste tien procent van de catalogusprijs Autokosten niet Tussen Bordeaux en Marseille Jericho oudste stad ter wereld? Zilveren jubileum in Soesiduinen Instelling geschraagd door een vast geloof Schimmelgif voor fungicide en frekker voor tracior Studiekring verricht nuttig werk Het nieuwe boek a>r Kareltje rende n ongeluk ech- atige baard te pak- ■se ruk aan. En tot ontzetting van hst rukte hij het ar» n baard af! Maar lie evenals de an- met open mond herkenden eens letje zonder zijn eitje," riep Pim. it de dief!' riepen obeerden zich uit leritie, Ing Med.) NIEUWS »anger te Aalten: istantenbond en zinnig Hervorm- sOckhuysen te ten. iam-Charlois: M. n-Zuid en J. Kre- rmeerde kerken. :rg en te Rozen- ndidaat te Hooge- eenten. e: W. Hage, can- 3ge. a hogeschool der onderhoudende lampen zijn ge- examen de heren J. Douma te te 's-Gravenha- burg, T. Boersma van den Berg te Jlitie heeft aan chip, dat in dok bij de Chinezen- opslagplaats voor 10 kg ruwe er waarde van le eigenaars, ver wordt een onder- 0 Juli 1952. n. 7.— AVRO. 7.50 7.15 Gramofoon- AVRO: 8.45 ïing. 9.15 Gramo de huisvrouw. 9.35 Gramofoonmuziek. at wat U niet e kleuters. 11.— Oranjeviering t# accordeon. 12.2? Land- en tuin» 1.33 Gramofoonmu- Mededelingen 13.30 Lichte mu» jaren van Thom Voor de zieken, olisten. 16.35 Or» de jeugd. 17.30 17.40 Gramofoon» [suitzending: Mevr. „De verenigingen Indonesia". 18.— van Frankrijk. 18.55 Surinaams® sproken brief uit 19.45 Gra» euws. 20.05 Radio» en soliste. 21.10 hoorspel. 22.25 iws. 23.15 Sport» Gramofoon- 8 m. 7.— KRO. 14.—24.— NCRV. 7.15 Ochtendgym- jfoonmuziek. 7.45 Kalender, 8.15 Gra- Dr de huisvrouw. NCRV: 10.— 30 Morgendienst, 11.45 Gramo de ziele luistert", 12.03 Lunchcon- U en tuinbouw» onne wijzer. 13.— ieuws. 13.20 Me» t. NCRV: 14.— 14.45 Voor hoor» 16.30 Strijkkwar» i 17.30 Pianoduo. 18.— Nieuw». 0 ..Op de Stel» uziek 19.05 „Le- aard en een pas» Bariton en 20.— Nieuws en musementsmuziek. Reportage.) 21.10 de pauze: Om 21.55 Buitenland» piano's. 22.45 Nieuws en Radio Phil- GEEN URANIUM-RUSH Regering ireki er hei meeste voordeel van (Van onze correspondent in Sydney) nE ROEP VAN HET GOED heeft Australië tijdens de „gold rush" van een u eeuw geleden in feite opengelegd en „gemaakt". In drommen kwamen de geldzoekers uit alle delen der aarde naar het nog onbekende vijfde werelddeel, en in hun sporen volgden de handelaren en later de boeren. Uranium, het erts met de fascinerende naam. heeft echter de meeste Austraische goudzoekers koud gelaten. Enorme uraniumhoudende ertslagen zyn de laatste maanden ontdekt bij Rum Jungle, ten Zuiden van Darwin aan de Noordkust, en hij Radium Hill in Zuid-Australië. Ertslagen zo rijk, dat Australië hieraan binnenkort meer dollars zal kunnen verdienen dan aan wol en tarwe tezamen. heenkijken. Waar uranium-ertsen vaak in de buurt van koper-ertsen worden gevonden, zullen vele gravers liever naar het koper dan naar het uranium kijken. Zo zijn de grote recente uranium- vond3ten voor de schatkist en dus voor het gehele land als zodanig een aardig buitenkansje. Ook de nog nau welijks ontgonnen noordelijke gebie den zullen zij nieuw leven inblazen. Doch voor de individuele gravers is het uranium niet aantrekkelijk, en üc. „uranium rush" in de geest van de „gold rush" zal er dus ook niet ko men. De Amerikaanse atoom-,.bedrijven in Tennessee, Kentucky en Zuid Ca rolina kunnen net zoveel uranium ge bruiken als de nieuw ontdekte Australische ertslagen kunnen leve ren. En toch hebben deze vondsten geen „uranium rush" veroorzaakt, zoals de kreet „goud" dat een eeuw geleden wel deed. Nog sterker: de meeste particuliere goud- en andere metalengravers zulien een oog dicht knijpen, wanneer zij in hun mijn schachten uraniumhoudende ertsen vinden en zich blijven toeleggen op het delven van de momenteel zeer lu cratieve mineralen wolfram, tin, ko per of goud. Bij Darwin ziet men de glinsterende wagonladingen uranium erts. De ura nium bevattende ertsen torberniet, carnoniet en autuniet zijn geel en groen glinsterend, terwijl uraniet en euxeniet dof bruin of zwart zijn. Doch niemand windt zich erg over deze zo kostbare wagonladingen op. In de eerste plaats kan men na tuurlijk nergens zijn biertje betalen met een zakje uranium, zoals men wei kan met een zakje stofgoud of een klompje goud, dat hier een „nugget" heet. Doch de reden waarom de goud-, tin-, wolfram- en kopergravers hun hoofd omdraaien, wanneer zij ura nium-ertsen zien, is dat zij er even min als de Drentse boer, die olie op zijn akker vond, veel wijzer van wor den. Monopolie. nE uraniumproductie is namelijk door de federale regering gemono poliseerd. Geen enkele particuliere graver kan en mag uranium-erts del ven, verkopen of verwerken, zodat het enige voordeel dat hij uit het vinden van uranium-ertsen heeft, de premie is. welke hem wellicht van overheids- zijde wordt verstrekt. Een dergelijke premie mag aanlok kelijk zijn voor iemand die niets heelt, doch eeïi graver met een winstgeven de goud-, wolfram- of kopermijn loopt liever niet het risico, dat hij om een betrekkelijk kleine premie te ver dienen zijn gehele winstgevende mijn aan de overheid kwijtraakt. Voor de particuliere graver is zo doende het uranium niet erg aantrek kelijk. Goudgraver J. M. White, dia het uranium bij Rum Jungle vond. heeft tot toe 1000 pond of ongeveer 8500 gulden van de overheid ontvan- gen. Wellicht ontvangt hij nog een 2.000 of 17.000 gulden voor iedere 25 ton uranium-oxyde welke uit de door hem gevonden mijn wordt gewonnen, doch maximaal kan hij slechts 25.000 pond of ongeveer 200.000 gulden voor zijn vondst ontvangen. Zijn huurlieden weten met het gra ven van wolfram een 40.000 gulden per jaar te maken, zodat zij maar lie ver over mogelijke uranium-ertsen In Oxford ontving de AmrcRFhani se minister van Buiter.lnndse Za ken Dean Acheson uit handen van de schatkistbewaarder van Enge land Mr. Butler, het ere-doctoraat in het Burgerlijk Recht. Het leek in de na-oorlogse jaren meermalen wel alsof er meer dienstauto's waren dan andere. De wegen waren bezaaid met al dan niet als zodanig ken baar gemaakte automobielen, waarvan de kosten ten laste der gemeenschap kwamen. Velen hebben zich hieraan geërgerd en zij gaven hun ontstemming te kennen. En dat waren heus niet alleen de belastingbetalers. Het controle-insti tuut, de Algemene Rekenkamer, heeft bij herhaling in krachtige bewoordingen de aandacht op deze toestand gevestigd. Omgekeerd was er by de overheid, met name bij de fiscus, dikwyls ergernis over de op vele verlies- en winstrekenin gen gehoekte autokosten. Vele belastingplichtigen hebben zich kosten veroor loofd, die het normale overschreden. De bedrijfsresultaten lieten het toe en „Lieftinck betaalt toch het meeste!" J bedrijfs- of beroepskosten dan wel als I kosten van verwerving- moeten wor- meer I kosten van verwerving moeten wor- den aangemerkt, tot ten minste een geneel op verliesrekening j bedrag, gelijk aan tien ten honderd I van de catalogusprijs van de automo- I-Ieeft de fiscus zich over het alge- biel als particuliere uitgaven aange- 44-a Inlnn Wlftf /"J Q Z^AOT. tYIOrl/f meen niet in te laten met de doel matigheid der bedrijfskosten, deze zelfde fiscus heeft er wel op toe te zien, dat er geen bedrijfskosten wor den geboekt waar sprake is van pri- vé-uitgaven, Er zullen niet veel za kenlieden zijn, die hun auto uitslui tend voor zakelijke doeleinden bezi gen. Het privé-gebruik moest van ge val tot geval worden bepaald en in mindering van de onkosten worden gebracht. Uiteraard was het niet een voudig voor iedere belastingplichtige de omvang van het privé-gebruik vast te stellen. Er dreigden talrijke proce dures. Wetgever greep in. 'peneinde de autokosten op de onder scheidene verlies- en winstreke ningen enigermate te temperen kwam de Minister van Financiën met een zeer ingrijpend wetsontwerp. Dit ont werp kon in de Kamer geen genade vinden. Bij herhaling werden daarom wijzigingen aangebracht. Maar uiteindelijk heeft de volksver tegenwoordiging zich met de volgende tekst kunnen verenigingen: Kosten met betrekking tot personenautomo bielen worden, tenzij bljjkt dat die kosten geheel of nagenoeg geheel als EEN REUSACHTIG PROJECT Ais een werkelijk revolutionnair en in zijn uitwerking nog absoluut niet over- zienbaar project moet de aanleg van een kanaal tussen de Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee beschouwd worden, welk project het Franse parlement nog gedurende de laatste weken vóór het zomerreces bezig zal houden. Niet alleen omdat hiermede volgens de schattingen een bedrag van £00 milliard francs gemoeid zal zijn, maar ook omdat het kanaal, behalve det directe verandering, die het voor het scheepvaartverkeer zal medebengen, ook een derde gedeelte van Frankrijk op nog onvermoede wijze tot ontwik keling zal brengen. Dit verklaart ock de buitengewone belangstelling, die het thans bij het parlement ingediende wetsontwerp tot oprichting van een studie genootschap overal ontmoet: 300 grote steden, 32 kamers van koophandel en SI bedrijfsraden, de provinciale en gemeentelijke besturen van 35 departe menten wensen aan de voorbereidingen deel te nemen. ten 30 millioen ton. Verder zouden er 80 tot 100 millioen ton goederen van allerlei soort door het kanaal vervoerd kunnen worden. De winst, die hieruit voor havens als Bordeaux en Marseille LIET project zelf is niet nieuw; een scheepvaartweg dwars door Frank rijk, beginnend bij de monding van de Gironde, door de dalen van de Garonne en de Aude tot aan de Middellandse Zee. zou de schepen de omweg om het Iberische schiereiland en door de Straat van Gibraltar besparen. De zeeweg zou daardoor 900 zeemijlen korter worden. De oude projecten leden echter aan de onmogelijkheid, de 187 meter hoge drempel van Nauroze te overwinnen. Sinds ongeveer twintig jaar heeft men ook dit probleem opgelost en op grond van de jongste ervaringen konden de i oorspronkelijk als noodzakelijk be schouwde 72 sluizen tot 8 verminderd worden. Een paur cijfers geven een be grip van de omvang van het plan: het kanaal zou 492 kilometer lang worden, aan de wateroppervlakte 139 meter breed en 14 meter diep zijn, een gelijk tijdig scheepsverkeer in beide richtin gen bij een maximumsnelheid van 12 Knopen toelaten. De passagekosten zouden, naar men nu reeds meent te Kunnen zeggen, de helft van die van ~Je,..~ue.z-kanaal bedragen en ongeveer gelijk zijn aan die van het Panama- e acht sluizen zouden zich bij Boideaux, Mas d'Agenais, Saint-Michel, isrugieres, Montauban, Alzonne, Mar- B i 60 Y.entenac bevinden. anf>riike tijdsbesparingen zijn voor £epvaart *n hot vooruitzicht ge- ,\ee en een half tot drie dagen Jv00rbee'd op de reis van landen naar Marseille bespaard wor- kwart van de tot nu toe be- pL "o -SP het traiect Southamp ton—Fort Said; maar niet slechts tijd, ook geld zou bespaard worden, dat vooral van belang zou zijn voor de olietransporten uit het Midden-Oos- zou ontstaan, is niet gauw te overschat ten. Waterkracht. W/AT de verschillende locale en regio- nale instanties in Zuid-West-Frank rijk bij het project zozeer aantrekt, is echter niet het vooruitzicht op een doorgangsverkeer van misschien 25.000 schepen, maar het profijt, dat men door de aanleg van het kanaal, de stuw dammen en sluizen zou kunnen trek ken van de natuurlijke waterkrachten van de gehele omgeving. Het rationele gebruik van de watermassa's van het Garonne-bekken met zijn stromen zou deze streek tot één .van de rijkste en vruchtbaarste gebieden ter wereld kunnen maken. Deskundigen hebben berekend, dat de daar mogelijke pro ductie van electrische energie de cijfers van de geweldige krachtstations van Génissiat en Donzère-Mondragon in het Rhönegebied, namelijk twee milliard kilowatt-uur per jaar, nog achter zich zoti laten. Hierdoor ontstaan onver moede industriële mogelijkheden, waar vooral Toulouse levendige belangstel ling voor heeft. Niet minder verwachtingen echter koestert de landbouw omtrent de ver wezenlijking van het project; tiendui zenden hectaren zouden bevloeid kun nen worden, er zou een einde gemaakt kunnen worden aan de steeds dreigen de overstromingen in het Garonne- gebied en de gevleesde bosbranden zouden voortaan met succes bestreden kunnen worden Vanzelfsprekend zou een onderneming van dergelijke om vang een gunstige invloed hebben op de toestand van rii arbeidsmarkt, daar men moet rekenen op een bouwtijd van zeven a acht jaar. merkt. Deze bepaling geldt voor het eerst ten aanzien van het belastingjaar 1951 en speelt dus een rol bij de be lastingaangiften, die thans moeten worden gedaan. De koopman, die zijn zakenauto bij voorbeeld eens per week voor privé- doeleinden bezigt, zal in mindering van de geboekte bedrijfskosten moeten brengen 10% van de catalogusprijs. Is de catalogus prijs f 8.000,—, dan wordt het belastbaar inkomen met 10% of wel f 800.verhoogd. Onverschillig of de wagen tweedehands werd gekocht voor bijv. f 4.000,en onverschillig of met het privé-gebruik in werkelijkheid maar f 500.was gemoeid. Ook voor werknemers Tndien de werkgever een personen automobiel ter beschikking stelt van zijn werknemer, geldt het vorenstaande op overeenkomstige wijze. Gebruikt de werknemer de auta catalogusprijs f 6.000.niet geheel of nagenoeg ge heel voor zijn patroon, dan zal tot het belastbaar inkomen van de werknemer alsnog f 600.worden gerekend. Uiter aard wordt dit bedrag verminderd met de vergoeding, die de werknemer aan de werkgever voor het privé-gebruik moet betalen. Zou de personenauto het eigendom zijn van de werknemer en zou de werkgever alle kosten vergoeden, dan geld hetzelfde. Ook dan moet de werk nemer f 600,bij zijn inkomen teilen. Aangenomen, dat de kosten f 3.000, bedragen en dat de werkgever f 2.600, vergoedt, dan moet bij het inkomen van de werknemer worden geteld; f 2.600.minus (f 3.000,verminderd met f 600,is f 200, Het zijn niet alleen de werknemers, die met een en ander rekening hebben te houden bij het invullen van hun aangiftebiljet voor de inkomstenbelas ting. Ook de werkgevers zullen hieraan palen van de in te houden loonbelas- aandacht moeten schenken bij het be ting en de verschuldigde verevenings heffing J. G. FLINK Internationale Rode Kruis- conferentie in Toronto Te Toronto (Canada) zal binnenkort een conferentie worden gehouden van het internationale Rode Kruis. Het Nederlandse Rode Kruis zal naar deze conferentie afvaardigen generaal-ma- joor dr J. Th. Wilkens, inspecteur van de geneeskundige dienst der Land macht, de tweede ondervoorzitter van het Ned. Rode Kruis en Jhr. H. Bee- laerts van Blokland, secretaris van het Hoofdbestuur. DIENSTPLICHT NOORSB MARINE EN LUCHTMACHT VERLENGD Het Noorse parlement heeft een wets ontwerp aangenomen, waarbij de dienstplicht voor de marine en lucht macht tot achttien maanden wordt verlengd. Voor het leger blijft de duur van twaalf maanden van kracht. Volgens de Britse archeologe Kathleen Mary Kenyon, die in de afgelopen winter een expedi tie naar Jericho leidde, zijn bij opgravingen zeven achtereenvol gende muren blootgelegd, 'welke doen vermoeden, dat Jericho in Jordanië de o ud.ste stad ter wereld is. Jericho was reeds een stad, toen in Egypte en Mesopotamie nog slechts steden in opkomst waren, aldus de archeologe. (Van een speciale verslaggever). UET Protestants-christelijke sanatorium voor lijders aan tuberculose „Zonne- •gloren" te Soestduinen bestaat 13 Juli vijf en twintig jaar. Duizenden in den lande zullen op deze dag hun gedachten laten uitgaan naar dit prachtig gelegen en bosrijke oord. Ze herinneren zich, hoe zij zelf dan wel hun verwanten of vrienden, hier genezing vonden voor een ziekte, die lange tijd ongeneeslijk gold, en altijd schrik en verwarring stichtte in de gezinnen, waarin zij werd gecon stateerd. Zo'n dag van herdenken roept velerlei beelden op. Onze collega, de heer J. B. Th. Spaan, heeft hier zijn steen aan bijgedragen door over dit jubile rende sanatorium een gedenkschrift samen te stellen, waarin de gehele ge schiedenis van deze instelling belicht wordt, en tevens de talrijke facetten, die deze gemeenschap kent, uit en tena worden besproken. En zo zijn we gewaar geworden, dat reeds in 1921 begonnen werd voor de stichting te ijveren. De heer G. J. A, Ruys te Utrecht en prof. dr J. R. Slotemaker de Bruine hebben er him naam onverbrekelijk aan verbonden. Toch duurde het nog tot 31 Octo ber 1925 voor de aanbesteding van het gebouw kon plaats hebben. He voorafgaande jaren werden goed besteed. Er voer een geest van ver nieuwing door de Nederlandse Her vormde kerk de grote kerk na de eerste wereldoorlog. Vooral in de krin gen van de diaconie kwam men tot het inzicht, dat de taak van de kerk in haar diaconale organen breder moest worden opgevat. Men ging duidelijker beseffen, dat men behalve voor armen zorg en bedeling, oog moest hebben voor het lot der zieken. Van dit groeiende besef werd „Zonne gloren" een monument. Hoewel wel het grootste, is het zeker niet het enige. Er kwamen in de jaren 19201930 heel wat inrichtingen van diaconale zorg voor zieken en ouden van dagen tot stand. Maar goed, voor „Zonnegloren" brachten de diaconieën ongeveer twee derde van het benodigde kapitaal van zeven ton bijeen. En dat is niet gering geweest. Hoog sterftecijfer Men mag zich zeker afvragen, welke factoren ertoe hebben meegewerkt om de geesten van de twintiger jaren wakker te schudden voor de idee, dat dit sanatorium er moest komen. Het antwoord hierop zal veel omvattend zijn. Maar ongetwijfeld moet de factor, dat er zo omstreeks 1920 nog altijd een 10.000 Nederlanders jaarlijks stierven aan deze gevreesde ziekte van invloed zijn geweest. Wel ongunstig steekt dit sterftecijfer af. tegen dat van 1951, al zullen w- dit Zuiver en ontsmet uw huid met de helder vloeibare D.D.D. De jeuk bedaart, de ziektekiemen worden gedood en de huid geneest geneesmiddel tegen tfe huidaandoeningen -bm jm (Advertentie» Ing. Med.) FEESTJEIN CANNES (Van onze Parijse correspondent). UORACE DODGE, erf genaam van de be roemde Amerikaanse au tomobielfabrieken heeft in Cannes, aan de Franse Cote d'Azur een feestje gegeven. Daarvoor had hij voor een nacht het duurste en chiqueste ca baret, dat er ter wereld bestaat. Palm Beach even buiten Cannes, afge huurd. Hij heeft het ge huurd met het gehele restaurant, de twee or kesten, de attracties en heel het personeel. Aan het feestje namen deel veertig gasten van de autokoning plus zijn ge volg, zijnde zijn dokter, zijn twee secretarissen, zijn advocaat en zijn de tective. Om de zaal te decore ren had de 55-jarige Dod ge 20.000 rozen gekocht. De tafel was versierd met orchideeën, dii per vlieg tuig uit Parijs waren ge komen en die 55 gulden per stuk kostten. De gastheer verscheen aan de arm van zijn jeug dige vriendin, Florence S., die opviel door de pracht van haar platina haren. Mr Dodge had dit feestje in hoofdzaak ter Zaalversiering van 20.000 rozen ere van haar schoonheid georganiseerd. Tijdens de maaltijd overhandigde de rijkaard een diamant aan Florence S„ die, naar hij vertelde 300.000 gulden had gekost. De heer Dod ge zelf kreeg een klein gouden doosje, waarin een mechaniekje was ge bouwd, waarmede hij een groot vuurwerk kon ont steken. De hobbie van de heer Dodge bestaat na melijk uit vuurwerk. Hij vindt niets heerlijker dan naar reusachtige vuur werken te kijken, die hij zelf ontstoken heeft. Te gen het einde van de maaltijd, die met dertig kilo caviaar, per vlieg tuig vanachter het IJze ren Gordijn aangebracht, begon, iiet de heer Dod ge vin zijn gouden doos je een donderend vuur werk ontbranden. De automobielfabri kant woont in Hotel Mar tinez, het duurste hotel van de Franse Zuidkust. Hier heeft hij twee ge hele étages gehuurd. Hij staat er bekend om dat hij de grootste privé chèque, die ooit is uitge schreven, heeft onderte kend. Het ging hier om een bedrag van ruim 7.00.000.000 guldens, waar mede Dodge zich aan de General Motors verbond. Het feestje heeft meer gekost dan de directeur van het postkantoor in Canner in heel zijn leven (hij is zestig jaar en sinds veertig jaar in dienst der P.T.T.) heeft verdiend. getal van 1262 slachtoffers zeker nog niet gering achten. Sinds de openingsdag van 13 Juli 1927, waarbij met trots gewezen werd op het feit der 140 beschikbare bedden, is „Zonnegloren" menigvuldig aantal malen uitgebreid en gemoderniseerd. Er kunnen op dit ogenblik ruim vier honderd patiënten worden opgenomen, maar alweer bezint zich de leiding bp uitbreiding. Wie zo nauw met het leed van de tuberculose in aanraking komt, als de leiding van deze instelling, vindt het aantal tuberculose-patiënten voor 1951 15.000 nog angstwek kend hoog. Een veel groter aantal zou men de rust en verzorging willen laten genieten van een modern sanatorium. Mogen we wensen, dat het huidig» jubileum, waarvoor een bouwfonds» actie in het leven geroepen werd op basis van ledenwerving de mogelijk heid zal openen, dit „Zonnegloren" nog groter te maken. Een diep geloof in het goede der barmhartigheid moet dit werk schragen. Men beseft het, wan neer men leest, dat geen patiënt ooit geweigerd wordt, omdat hij (zij) de kosten van verpleging niet kan op brengen. Uit een suppletiekas, waar voor de gelden werden bijeengebracht door straat- en kerkcoliecten, werd vorig jaar ruim f 70.000,bijgepast, alleen op de verpleegprijzen. Of dat nodig is? Cijfers T aat ons tot slot dan een paar cijfers noemen uit het huishoudboekje van deze instelling. „Zonnegloren" gebruikt per jaar ruim: 10.000 kg vlees, 4.500 rollen beschuit, 50.000 broden, 10.000 kg boter en margarine, 120.000 eieren, 240.000 liter melk, 100.000 kg aardappe len, 10.000 kg suiker, 4.000 kg zout, 5.000 kg zachte zeep, 9.000 kg waspoe- der. Totaal voor f 278.000,aan voe dingsmiddelen. Maar daarnaast moet er een bedrag zijn van f 470.000 aan salarissen, f 100.000,voor verlichting, verwar ming en water, f 86.000,voor sociale voorzieningen, enz. En dat. terwijl „Zonnegloren" geen vast inkomen heeft. Hadden we teveel gezegd met onze bewering, dat het een vast geloof moet zijn, dat deze instelling schraagt? Want getobd wordt er zo nu en dan om de eindjes aan elkaar te knopen. Ook in dat opzicht verschilt deze grote ge meenschap dus niets van een normaal Nederlands gezin. (Van onze Haagse redacteur) MEN KAN veel dingen op twee manie ren zeggen: doorspekt met vreemde woorden, of in zuiver Nederlands. Wij verkiezen het laatste. En met ons vele anderen, die de handen ineen geslagen hebben, om door een taalzuiverings actie onze mooie moedertaal van de talrjjke vreemde insluipsels te bevrij den. Sinds enige jaren bestaat dit stre ven ook in de landbouw. Uit een inder tijd door wijlen prof. ir. M. F. Visser genomen initiatief is voortgesproten de „Studiekring voor het taalgebruik in de landbouw" als afdeling van het Neder lands Genootschap voor Landbouw wetenschap. Als eerste punt plaatste deze studiekring op zijn programma het samenstellen en verspreiden van lijsten van Nederlandse woorden en uitdruk kingen, die gebruikt kunnen worden in gevallen, waar thans een goed Neder lands woord ontbreekt of nodeloos niet wordt gebruikt. Er zijn reeds in zoverre resultaten geboekt, dat een eerste lijst verspreid is van uitheemse woorden en de Neder landse woorden, die daarvoor aanbevo len worden. Dat wil uiteraard nog niet zeggen, dat die Nederlandse woorden thans ook reeds algemeen gebruikt wor den. De vreemde indringers handhaven zich meestal hardnekkig. Want het schijnt voornaam te staan, als men zich, niet alleen in de landbouw, maar ook en vooral in de stad, in een vreemde taal uitdrukt. Men moet maar eens op de winkelruiten kijken: de zaken kon digen zich aan met magazijn, shop, pa tisserie, coiffeur, au b'on marché, forty- four, bonneterie, snack-bar, en zelfs zoals wij in Den Haag zagen met era- vatte club, dog's beauty shop en one hour cleaning service. En in de om gangstaal spreekt men van sorry, I see you later, planning, brains, background informations, public relations officer, van boy en darling en cheers.... Alsof deze woorden in de landen van her komst niet even prozaïsch klinken als hier te lande onze dergelijke Neder landse woorden. Vreemde indringers HE INVOER van allerlei machines, werktuigen, chemische preparaten en andere artikelen met eigen benamingen heeft het gebruik van vreemde woorden bevorderd. Dat is begrijpelijk, maar dit hoeft niet te betekenen, dat wij die vreemdelingen ook burgerrecht ver schaffen, zo zeggen de taalzuiveraars terecht en dat zegt ook de „Studiekring voor het taalgebruik in de landbouw". Buitenlanders, die hier niets te maken hebben en onze eigen mensen het brood uit de mond stoten, zetten we over de grens. Waarom dan ook niet de vreemde woorden en uitdrukkingen uit gebannen, die de gelijkwaardige Ne derlandse woorden verdringen? Geen overdrijving MEN KAN taalzuivering overdrijven. Een vreemd woord, dat gemeengoed geworden is zoals conducteur, loco motief, kellner, auto, crisis behoeft men niet te vervangen. Ieder begrijpt het en bovendien wordt het veelal ook in verscheidene andere landen ver staan. Vertaling van locomotief door stoomkrachtvoertuig is onzinnig. Aan overdrijving heeft de „Studiekring voor het taalgebruik in de landbouw" zich niet schuldig gemaakt. Voor consump tie-aardappel beveelt hij aan eetaard- appel, maar ook met de handhaving van consumptie-aardappel heeft hij vrede. Consumptiemelk laat hij even eens onveranderd. In de plaats van in dustrieaardappel wil hij fabrieksaard appel gebruikt zien. Ook voor draine ren en infiltratie geeft hij geen andere woorden. De vertaling van demonstra- tiebedrijf en demonstratieproefveld door toonbedrijf en toonveld klinkt ons nog wat vreemd in de oren. Areaal en cluster VOLKOMEN terecht, naar het ons voorkomt, is acaricide vertaald door mijtendodendmiddel of mijtengif; areaal door beplante oppervlakte; cluster door bloemtros, cultivator door woelegge; cultuur door teelt of verbouw; ensi le: en door persen of inkuilen; fungicide door schimmelgif; infectie door be smetting; insecticide door insectengif; pomoioog door fruitteeltkundige; shel terbelt door schermstrook; speed- sprayer door snelspuit; sproeinczzle door spuitkop; spurlockener door spo- renwoeler; toolbar door werktuigbalk of -raam; tractor door trekker en wet- table powder door spuitpoeder. De Studiekring, waarvan secretaris is de heer F. AE. Koekebakker, Bi bliotheek van de Landbouwhogeschool in Wageningen, verdient de medewer king van elke landbouwer, die wil mee- nelpen aan de wering van vreemde woorden in zijn mooie vak. We herinneren ons hoe we lang geleden als achttienjarige HBS-er Dickens' boek „A Tak of two cities" lazen en hoe we gegrepen werden door dit fascinerende verhaal. Een paar we ken terug vonden we op de redactie- tafel een nieuwe Nederlandse bewer king van dit boek, verzorgd door Hans van Haaren en uitgegeven door „Het Spectrum" te Utrecht. Met enige nieuwsgierigheid keken we het boekje in en we kunnen u vertellen dat we het in drie avonden hebben uit gelezen. We vonden het nog mooier en boeiender dan destijds.... Dickens schreef deze roman in 1858. Dickens getuigt zelf van dit werk: „Zo zeer heb ik mij verdiept in al wat in deze bladzijden gedaan en geleden wordt, dat ik het als het ware zelf doorleefd en doorleden heb." Het boek is een weergave van de Franse revolutie; de lezer beleeft de verschrikkelijke ellende welke hieraan vooraf ging alsmede de gebeurtenissen die zich in Parijs na de ontketening van het massale oproer voordoen. De histo rie wordt geprojecteerd tegen het leven van dokter Manette en zijn dochter Lu cie. Charles Darnay, de verloofde van Lucie, trekt in de Terreurdagen naar Parijs, waar hij ter dood wordt veroor deeld. We maken ook kennis met die merkwaardige figuur Sydney Carton, die Charles Darnay weet te redden en door zijn dood het fiasco van een heel leven uitwist. Typeringen, milieuschil deringen en compositie zijn alle even grandioos. Hoewel wij in ons land deze zomer nog geen last van hittegolven heb ben gehad, zou „het" eens kunnen gebeuren. Een goede raad om in elk. geval het paard tegen hitte te beschermenziet men op ons pïaatje. Men heeft deze vriende lijke viervoeter een strooien hoed opgezet

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1952 | | pagina 7