Taalzuivering in de landbouw
Puistjes
Australische goudzoekers tonen
geen interesse voor uranium
Kanaal van Atlantische Oceaan
naar Middellandse Zee
„Zonnegloren": monument van
vernieuwing in Hervormde Kerk
Automobielkoning gaf een fuif
re/ onidekt
'ogramma
Glinsterende ladingen
Privé-gebruik van auto's komt bij
het belastbare inkomen
Tenminste tien procent van de catalogusprijs
Autokosten niet
Tussen Bordeaux en
Marseille
Jericho oudste stad
ter wereld?
Zilveren jubileum in Soesiduinen
Instelling geschraagd
door een vast geloof
Schimmelgif voor fungicide en frekker
voor tracior
Studiekring verricht
nuttig werk
Het nieuwe boek
a>r Kareltje rende
n ongeluk ech-
atige baard te pak-
■se ruk aan. En tot
ontzetting van hst
rukte hij het ar»
n baard af! Maar
lie evenals de an-
met open mond
herkenden eens
letje zonder zijn
eitje," riep Pim.
it de dief!' riepen
obeerden zich uit
leritie, Ing Med.)
NIEUWS
»anger te Aalten:
istantenbond en
zinnig Hervorm-
sOckhuysen te
ten.
iam-Charlois: M.
n-Zuid en J. Kre-
rmeerde kerken.
:rg en te Rozen-
ndidaat te Hooge-
eenten.
e: W. Hage, can-
3ge.
a hogeschool der
onderhoudende
lampen zijn ge-
examen de heren
J. Douma te
te 's-Gravenha-
burg, T. Boersma
van den Berg te
Jlitie heeft aan
chip, dat in dok
bij de Chinezen-
opslagplaats voor
10 kg ruwe
er waarde van
le eigenaars, ver
wordt een onder-
0 Juli 1952.
n. 7.— AVRO. 7.50
7.15 Gramofoon-
AVRO:
8.45
ïing. 9.15 Gramo
de huisvrouw. 9.35
Gramofoonmuziek.
at wat U niet
e kleuters. 11.—
Oranjeviering t#
accordeon. 12.2?
Land- en tuin»
1.33 Gramofoonmu-
Mededelingen
13.30 Lichte mu»
jaren van Thom
Voor de zieken,
olisten. 16.35 Or»
de jeugd. 17.30
17.40 Gramofoon»
[suitzending: Mevr.
„De verenigingen
Indonesia". 18.—
van Frankrijk.
18.55 Surinaams®
sproken brief uit
19.45 Gra»
euws. 20.05 Radio»
en soliste. 21.10
hoorspel. 22.25
iws. 23.15 Sport»
Gramofoon-
8 m. 7.— KRO.
14.—24.— NCRV.
7.15 Ochtendgym-
jfoonmuziek. 7.45
Kalender,
8.15 Gra-
Dr de huisvrouw.
NCRV: 10.—
30 Morgendienst,
11.45 Gramo
de ziele luistert",
12.03 Lunchcon-
U en tuinbouw»
onne wijzer. 13.—
ieuws. 13.20 Me»
t. NCRV: 14.—
14.45 Voor
hoor»
16.30 Strijkkwar»
i 17.30 Pianoduo.
18.— Nieuw».
0 ..Op de Stel»
uziek 19.05 „Le-
aard en een pas»
Bariton en
20.— Nieuws en
musementsmuziek.
Reportage.) 21.10
de pauze: Om
21.55 Buitenland»
piano's. 22.45
Nieuws en
Radio Phil-
GEEN URANIUM-RUSH
Regering ireki er hei meeste voordeel van
(Van onze correspondent in Sydney)
nE ROEP VAN HET GOED heeft Australië tijdens de „gold rush" van een
u eeuw geleden in feite opengelegd en „gemaakt". In drommen kwamen de
geldzoekers uit alle delen der aarde naar het nog onbekende vijfde werelddeel,
en in hun sporen volgden de handelaren en later de boeren. Uranium, het erts
met de fascinerende naam. heeft echter de meeste Austraische goudzoekers koud
gelaten. Enorme uraniumhoudende ertslagen zyn de laatste maanden ontdekt
bij Rum Jungle, ten Zuiden van Darwin aan de Noordkust, en hij Radium Hill
in Zuid-Australië. Ertslagen zo rijk, dat Australië hieraan binnenkort meer
dollars zal kunnen verdienen dan aan wol en tarwe tezamen.
heenkijken. Waar uranium-ertsen
vaak in de buurt van koper-ertsen
worden gevonden, zullen vele gravers
liever naar het koper dan naar het
uranium kijken.
Zo zijn de grote recente uranium-
vond3ten voor de schatkist en dus
voor het gehele land als zodanig een
aardig buitenkansje. Ook de nog nau
welijks ontgonnen noordelijke gebie
den zullen zij nieuw leven inblazen.
Doch voor de individuele gravers is
het uranium niet aantrekkelijk, en üc.
„uranium rush" in de geest van de
„gold rush" zal er dus ook niet ko
men.
De Amerikaanse atoom-,.bedrijven
in Tennessee, Kentucky en Zuid Ca
rolina kunnen net zoveel uranium ge
bruiken als de nieuw ontdekte
Australische ertslagen kunnen leve
ren. En toch hebben deze vondsten
geen „uranium rush" veroorzaakt,
zoals de kreet „goud" dat een eeuw
geleden wel deed. Nog sterker: de
meeste particuliere goud- en andere
metalengravers zulien een oog dicht
knijpen, wanneer zij in hun mijn
schachten uraniumhoudende ertsen
vinden en zich blijven toeleggen op
het delven van de momenteel zeer lu
cratieve mineralen wolfram, tin, ko
per of goud.
Bij Darwin ziet men de glinsterende
wagonladingen uranium erts. De ura
nium bevattende ertsen torberniet,
carnoniet en autuniet zijn geel en
groen glinsterend, terwijl uraniet en
euxeniet dof bruin of zwart zijn. Doch
niemand windt zich erg over deze zo
kostbare wagonladingen op.
In de eerste plaats kan men na
tuurlijk nergens zijn biertje betalen
met een zakje uranium, zoals men wei
kan met een zakje stofgoud of een
klompje goud, dat hier een „nugget"
heet.
Doch de reden waarom de goud-,
tin-, wolfram- en kopergravers hun
hoofd omdraaien, wanneer zij ura
nium-ertsen zien, is dat zij er even
min als de Drentse boer, die olie op
zijn akker vond, veel wijzer van wor
den.
Monopolie.
nE uraniumproductie is namelijk
door de federale regering gemono
poliseerd. Geen enkele particuliere
graver kan en mag uranium-erts del
ven, verkopen of verwerken, zodat het
enige voordeel dat hij uit het vinden
van uranium-ertsen heeft, de premie
is. welke hem wellicht van overheids-
zijde wordt verstrekt.
Een dergelijke premie mag aanlok
kelijk zijn voor iemand die niets heelt,
doch eeïi graver met een winstgeven
de goud-, wolfram- of kopermijn
loopt liever niet het risico, dat hij om
een betrekkelijk kleine premie te ver
dienen zijn gehele winstgevende mijn
aan de overheid kwijtraakt.
Voor de particuliere graver is zo
doende het uranium niet erg aantrek
kelijk. Goudgraver J. M. White, dia
het uranium bij Rum Jungle vond.
heeft tot toe 1000 pond of ongeveer
8500 gulden van de overheid ontvan-
gen. Wellicht ontvangt hij nog een
2.000 of 17.000 gulden voor iedere 25
ton uranium-oxyde welke uit de door
hem gevonden mijn wordt gewonnen,
doch maximaal kan hij slechts 25.000
pond of ongeveer 200.000 gulden voor
zijn vondst ontvangen.
Zijn huurlieden weten met het gra
ven van wolfram een 40.000 gulden
per jaar te maken, zodat zij maar lie
ver over mogelijke uranium-ertsen
In Oxford ontving de AmrcRFhani
se minister van Buiter.lnndse Za
ken Dean Acheson uit handen van
de schatkistbewaarder van Enge
land Mr. Butler, het ere-doctoraat
in het Burgerlijk Recht.
Het leek in de na-oorlogse jaren meermalen wel alsof er meer dienstauto's
waren dan andere. De wegen waren bezaaid met al dan niet als zodanig ken
baar gemaakte automobielen, waarvan de kosten ten laste der gemeenschap
kwamen. Velen hebben zich hieraan geërgerd en zij gaven hun ontstemming te
kennen. En dat waren heus niet alleen de belastingbetalers. Het controle-insti
tuut, de Algemene Rekenkamer, heeft bij herhaling in krachtige bewoordingen
de aandacht op deze toestand gevestigd. Omgekeerd was er by de overheid, met
name bij de fiscus, dikwyls ergernis over de op vele verlies- en winstrekenin
gen gehoekte autokosten. Vele belastingplichtigen hebben zich kosten veroor
loofd, die het normale overschreden. De bedrijfsresultaten lieten het toe en
„Lieftinck betaalt toch het meeste!"
J bedrijfs- of beroepskosten dan wel als
I kosten van verwerving- moeten wor-
meer I kosten van verwerving moeten wor-
den aangemerkt, tot ten minste een
geneel op verliesrekening j bedrag, gelijk aan tien ten honderd
I van de catalogusprijs van de automo-
I-Ieeft de fiscus zich over het alge- biel als particuliere uitgaven aange-
44-a Inlnn Wlftf /"J Q Z^AOT. tYIOrl/f
meen niet in te laten met de doel
matigheid der bedrijfskosten, deze
zelfde fiscus heeft er wel op toe te
zien, dat er geen bedrijfskosten wor
den geboekt waar sprake is van pri-
vé-uitgaven, Er zullen niet veel za
kenlieden zijn, die hun auto uitslui
tend voor zakelijke doeleinden bezi
gen. Het privé-gebruik moest van ge
val tot geval worden bepaald en in
mindering van de onkosten worden
gebracht. Uiteraard was het niet een
voudig voor iedere belastingplichtige
de omvang van het privé-gebruik vast
te stellen. Er dreigden talrijke proce
dures.
Wetgever greep in.
'peneinde de autokosten op de onder
scheidene verlies- en winstreke
ningen enigermate te temperen kwam
de Minister van Financiën met een
zeer ingrijpend wetsontwerp. Dit ont
werp kon in de Kamer geen genade
vinden. Bij herhaling werden daarom
wijzigingen aangebracht.
Maar uiteindelijk heeft de volksver
tegenwoordiging zich met de volgende
tekst kunnen verenigingen: Kosten
met betrekking tot personenautomo
bielen worden, tenzij bljjkt dat die
kosten geheel of nagenoeg geheel als
EEN REUSACHTIG PROJECT
Ais een werkelijk revolutionnair en in zijn uitwerking nog absoluut niet over-
zienbaar project moet de aanleg van een kanaal tussen de Atlantische
Oceaan en de Middellandse Zee beschouwd worden, welk project het Franse
parlement nog gedurende de laatste weken vóór het zomerreces bezig zal
houden. Niet alleen omdat hiermede volgens de schattingen een bedrag van
£00 milliard francs gemoeid zal zijn, maar ook omdat het kanaal, behalve det
directe verandering, die het voor het scheepvaartverkeer zal medebengen,
ook een derde gedeelte van Frankrijk op nog onvermoede wijze tot ontwik
keling zal brengen. Dit verklaart ock de buitengewone belangstelling, die het
thans bij het parlement ingediende wetsontwerp tot oprichting van een studie
genootschap overal ontmoet: 300 grote steden, 32 kamers van koophandel en
SI bedrijfsraden, de provinciale en gemeentelijke besturen van 35 departe
menten wensen aan de voorbereidingen deel te nemen.
ten 30 millioen ton. Verder zouden
er 80 tot 100 millioen ton goederen van
allerlei soort door het kanaal vervoerd
kunnen worden. De winst, die hieruit
voor havens als Bordeaux en Marseille
LIET project zelf is niet nieuw; een
scheepvaartweg dwars door Frank
rijk, beginnend bij de monding van de
Gironde, door de dalen van de Garonne
en de Aude tot aan de Middellandse
Zee. zou de schepen de omweg om het
Iberische schiereiland en door de Straat
van Gibraltar besparen. De zeeweg zou
daardoor 900 zeemijlen korter worden.
De oude projecten leden echter aan de
onmogelijkheid, de 187 meter hoge
drempel van Nauroze te overwinnen.
Sinds ongeveer twintig jaar heeft men
ook dit probleem opgelost en op grond
van de jongste ervaringen konden de
i oorspronkelijk als noodzakelijk be
schouwde 72 sluizen tot 8 verminderd
worden. Een paur cijfers geven een be
grip van de omvang van het plan: het
kanaal zou 492 kilometer lang worden,
aan de wateroppervlakte 139 meter
breed en 14 meter diep zijn, een gelijk
tijdig scheepsverkeer in beide richtin
gen bij een maximumsnelheid van 12
Knopen toelaten. De passagekosten
zouden, naar men nu reeds meent te
Kunnen zeggen, de helft van die van
~Je,..~ue.z-kanaal bedragen en ongeveer
gelijk zijn aan die van het Panama-
e acht sluizen zouden zich bij
Boideaux, Mas d'Agenais, Saint-Michel,
isrugieres, Montauban, Alzonne, Mar-
B i 60 Y.entenac bevinden.
anf>riike tijdsbesparingen zijn voor
£epvaart *n hot vooruitzicht ge-
,\ee en een half tot drie dagen
Jv00rbee'd op de reis van
landen naar Marseille bespaard wor-
kwart van de tot nu toe be-
pL "o -SP het traiect Southamp
ton—Fort Said; maar niet slechts tijd,
ook geld zou bespaard worden, dat
vooral van belang zou zijn voor de
olietransporten uit het Midden-Oos-
zou ontstaan, is niet gauw te overschat
ten.
Waterkracht.
W/AT de verschillende locale en regio-
nale instanties in Zuid-West-Frank
rijk bij het project zozeer aantrekt, is
echter niet het vooruitzicht op een
doorgangsverkeer van misschien 25.000
schepen, maar het profijt, dat men door
de aanleg van het kanaal, de stuw
dammen en sluizen zou kunnen trek
ken van de natuurlijke waterkrachten
van de gehele omgeving. Het rationele
gebruik van de watermassa's van het
Garonne-bekken met zijn stromen zou
deze streek tot één .van de rijkste en
vruchtbaarste gebieden ter wereld
kunnen maken. Deskundigen hebben
berekend, dat de daar mogelijke pro
ductie van electrische energie de cijfers
van de geweldige krachtstations van
Génissiat en Donzère-Mondragon in het
Rhönegebied, namelijk twee milliard
kilowatt-uur per jaar, nog achter zich
zoti laten. Hierdoor ontstaan onver
moede industriële mogelijkheden, waar
vooral Toulouse levendige belangstel
ling voor heeft.
Niet minder verwachtingen echter
koestert de landbouw omtrent de ver
wezenlijking van het project; tiendui
zenden hectaren zouden bevloeid kun
nen worden, er zou een einde gemaakt
kunnen worden aan de steeds dreigen
de overstromingen in het Garonne-
gebied en de gevleesde bosbranden
zouden voortaan met succes bestreden
kunnen worden Vanzelfsprekend zou
een onderneming van dergelijke om
vang een gunstige invloed hebben op
de toestand van rii arbeidsmarkt, daar
men moet rekenen op een bouwtijd van
zeven a acht jaar.
merkt.
Deze bepaling geldt voor het eerst
ten aanzien van het belastingjaar
1951 en speelt dus een rol bij de be
lastingaangiften, die thans moeten
worden gedaan.
De koopman, die zijn zakenauto bij
voorbeeld eens per week voor privé-
doeleinden bezigt, zal in mindering
van de geboekte bedrijfskosten moeten
brengen 10% van de catalogusprijs. Is
de catalogus prijs f 8.000,—, dan wordt
het belastbaar inkomen met 10% of wel
f 800.verhoogd. Onverschillig of de
wagen tweedehands werd gekocht voor
bijv. f 4.000,en onverschillig of met
het privé-gebruik in werkelijkheid
maar f 500.was gemoeid.
Ook voor werknemers
Tndien de werkgever een personen
automobiel ter beschikking stelt van
zijn werknemer, geldt het vorenstaande
op overeenkomstige wijze. Gebruikt de
werknemer de auta catalogusprijs
f 6.000.niet geheel of nagenoeg ge
heel voor zijn patroon, dan zal tot het
belastbaar inkomen van de werknemer
alsnog f 600.worden gerekend. Uiter
aard wordt dit bedrag verminderd met
de vergoeding, die de werknemer aan
de werkgever voor het privé-gebruik
moet betalen.
Zou de personenauto het eigendom
zijn van de werknemer en zou de
werkgever alle kosten vergoeden, dan
geld hetzelfde. Ook dan moet de werk
nemer f 600,bij zijn inkomen teilen.
Aangenomen, dat de kosten f 3.000,
bedragen en dat de werkgever f 2.600,
vergoedt, dan moet bij het inkomen
van de werknemer worden geteld;
f 2.600.minus (f 3.000,verminderd
met f 600,is f 200,
Het zijn niet alleen de werknemers,
die met een en ander rekening hebben
te houden bij het invullen van hun
aangiftebiljet voor de inkomstenbelas
ting. Ook de werkgevers zullen hieraan
palen van de in te houden loonbelas-
aandacht moeten schenken bij het be
ting en de verschuldigde verevenings
heffing J. G. FLINK
Internationale Rode Kruis-
conferentie in Toronto
Te Toronto (Canada) zal binnenkort
een conferentie worden gehouden van
het internationale Rode Kruis. Het
Nederlandse Rode Kruis zal naar deze
conferentie afvaardigen generaal-ma-
joor dr J. Th. Wilkens, inspecteur van
de geneeskundige dienst der Land
macht, de tweede ondervoorzitter van
het Ned. Rode Kruis en Jhr. H. Bee-
laerts van Blokland, secretaris van
het Hoofdbestuur.
DIENSTPLICHT NOORSB MARINE
EN LUCHTMACHT VERLENGD
Het Noorse parlement heeft een wets
ontwerp aangenomen, waarbij de
dienstplicht voor de marine en lucht
macht tot achttien maanden wordt
verlengd. Voor het leger blijft de duur
van twaalf maanden van kracht.
Volgens de Britse archeologe
Kathleen Mary Kenyon, die in
de afgelopen winter een expedi
tie naar Jericho leidde, zijn bij
opgravingen zeven achtereenvol
gende muren blootgelegd, 'welke
doen vermoeden, dat Jericho in
Jordanië de o ud.ste stad ter
wereld is.
Jericho was reeds een stad,
toen in Egypte en Mesopotamie
nog slechts steden in opkomst
waren, aldus de archeologe.
(Van een speciale verslaggever).
UET Protestants-christelijke sanatorium voor lijders aan tuberculose „Zonne-
•gloren" te Soestduinen bestaat 13 Juli vijf en twintig jaar. Duizenden in den
lande zullen op deze dag hun gedachten laten uitgaan naar dit prachtig gelegen
en bosrijke oord. Ze herinneren zich, hoe zij zelf dan wel hun verwanten of
vrienden, hier genezing vonden voor een ziekte, die lange tijd ongeneeslijk gold,
en altijd schrik en verwarring stichtte in de gezinnen, waarin zij werd gecon
stateerd. Zo'n dag van herdenken roept velerlei beelden op. Onze collega, de
heer J. B. Th. Spaan, heeft hier zijn steen aan bijgedragen door over dit jubile
rende sanatorium een gedenkschrift samen te stellen, waarin de gehele ge
schiedenis van deze instelling belicht wordt, en tevens de talrijke facetten, die
deze gemeenschap kent, uit en tena worden besproken. En zo zijn we gewaar
geworden, dat reeds in 1921 begonnen werd voor de stichting te ijveren. De
heer G. J. A, Ruys te Utrecht en prof. dr J. R. Slotemaker de Bruine hebben
er him naam onverbrekelijk aan verbonden. Toch duurde het nog tot 31 Octo
ber 1925 voor de aanbesteding van het gebouw kon plaats hebben.
He voorafgaande jaren werden goed
besteed. Er voer een geest van ver
nieuwing door de Nederlandse Her
vormde kerk de grote kerk na de
eerste wereldoorlog. Vooral in de krin
gen van de diaconie kwam men tot het
inzicht, dat de taak van de kerk in
haar diaconale organen breder moest
worden opgevat. Men ging duidelijker
beseffen, dat men behalve voor armen
zorg en bedeling, oog moest hebben
voor het lot der zieken.
Van dit groeiende besef werd „Zonne
gloren" een monument. Hoewel wel het
grootste, is het zeker niet het enige. Er
kwamen in de jaren 19201930 heel
wat inrichtingen van diaconale zorg
voor zieken en ouden van dagen tot
stand. Maar goed, voor „Zonnegloren"
brachten de diaconieën ongeveer twee
derde van het benodigde kapitaal van
zeven ton bijeen. En dat is niet gering
geweest.
Hoog sterftecijfer
Men mag zich zeker afvragen, welke
factoren ertoe hebben meegewerkt
om de geesten van de twintiger jaren
wakker te schudden voor de idee, dat
dit sanatorium er moest komen. Het
antwoord hierop zal veel omvattend
zijn. Maar ongetwijfeld moet de factor,
dat er zo omstreeks 1920 nog altijd een
10.000 Nederlanders jaarlijks stierven
aan deze gevreesde ziekte van invloed
zijn geweest.
Wel ongunstig steekt dit sterftecijfer
af. tegen dat van 1951, al zullen w- dit
Zuiver en ontsmet uw huid
met de helder vloeibare
D.D.D. De jeuk bedaart,
de ziektekiemen worden
gedood en de huid geneest
geneesmiddel tegen tfe
huidaandoeningen -bm jm
(Advertentie» Ing. Med.)
FEESTJEIN CANNES
(Van onze Parijse
correspondent).
UORACE DODGE, erf
genaam van de be
roemde Amerikaanse au
tomobielfabrieken heeft
in Cannes, aan de Franse
Cote d'Azur een feestje
gegeven. Daarvoor had
hij voor een nacht het
duurste en chiqueste ca
baret, dat er ter wereld
bestaat. Palm Beach even
buiten Cannes, afge
huurd. Hij heeft het ge
huurd met het gehele
restaurant, de twee or
kesten, de attracties en
heel het personeel. Aan
het feestje namen deel
veertig gasten van de
autokoning plus zijn ge
volg, zijnde zijn dokter,
zijn twee secretarissen,
zijn advocaat en zijn de
tective.
Om de zaal te decore
ren had de 55-jarige Dod
ge 20.000 rozen gekocht.
De tafel was versierd met
orchideeën, dii per vlieg
tuig uit Parijs waren ge
komen en die 55 gulden
per stuk kostten.
De gastheer verscheen
aan de arm van zijn jeug
dige vriendin, Florence
S., die opviel door de
pracht van haar platina
haren. Mr Dodge had dit
feestje in hoofdzaak ter
Zaalversiering van
20.000 rozen
ere van haar schoonheid
georganiseerd. Tijdens de
maaltijd overhandigde de
rijkaard een diamant aan
Florence S„ die, naar hij
vertelde 300.000 gulden
had gekost. De heer Dod
ge zelf kreeg een klein
gouden doosje, waarin
een mechaniekje was ge
bouwd, waarmede hij een
groot vuurwerk kon ont
steken. De hobbie van de
heer Dodge bestaat na
melijk uit vuurwerk. Hij
vindt niets heerlijker dan
naar reusachtige vuur
werken te kijken, die hij
zelf ontstoken heeft. Te
gen het einde van de
maaltijd, die met dertig
kilo caviaar, per vlieg
tuig vanachter het IJze
ren Gordijn aangebracht,
begon, iiet de heer Dod
ge vin zijn gouden doos
je een donderend vuur
werk ontbranden.
De automobielfabri
kant woont in Hotel Mar
tinez, het duurste hotel
van de Franse Zuidkust.
Hier heeft hij twee ge
hele étages gehuurd. Hij
staat er bekend om dat
hij de grootste privé
chèque, die ooit is uitge
schreven, heeft onderte
kend. Het ging hier om
een bedrag van ruim
7.00.000.000 guldens, waar
mede Dodge zich aan de
General Motors verbond.
Het feestje heeft meer
gekost dan de directeur
van het postkantoor in
Canner in heel zijn leven
(hij is zestig jaar en
sinds veertig jaar in
dienst der P.T.T.) heeft
verdiend.
getal van 1262 slachtoffers zeker nog
niet gering achten.
Sinds de openingsdag van 13 Juli
1927, waarbij met trots gewezen werd
op het feit der 140 beschikbare bedden,
is „Zonnegloren" menigvuldig aantal
malen uitgebreid en gemoderniseerd.
Er kunnen op dit ogenblik ruim vier
honderd patiënten worden opgenomen,
maar alweer bezint zich de leiding bp
uitbreiding. Wie zo nauw met het leed
van de tuberculose in aanraking komt,
als de leiding van deze instelling, vindt
het aantal tuberculose-patiënten
voor 1951 15.000 nog angstwek
kend hoog. Een veel groter aantal zou
men de rust en verzorging willen laten
genieten van een modern sanatorium.
Mogen we wensen, dat het huidig»
jubileum, waarvoor een bouwfonds»
actie in het leven geroepen werd op
basis van ledenwerving de mogelijk
heid zal openen, dit „Zonnegloren" nog
groter te maken. Een diep geloof in het
goede der barmhartigheid moet dit
werk schragen. Men beseft het, wan
neer men leest, dat geen patiënt ooit
geweigerd wordt, omdat hij (zij) de
kosten van verpleging niet kan op
brengen. Uit een suppletiekas, waar
voor de gelden werden bijeengebracht
door straat- en kerkcoliecten, werd
vorig jaar ruim f 70.000,bijgepast,
alleen op de verpleegprijzen.
Of dat nodig is?
Cijfers
T aat ons tot slot dan een paar cijfers
noemen uit het huishoudboekje van
deze instelling. „Zonnegloren" gebruikt
per jaar ruim: 10.000 kg vlees, 4.500
rollen beschuit, 50.000 broden, 10.000 kg
boter en margarine, 120.000 eieren,
240.000 liter melk, 100.000 kg aardappe
len, 10.000 kg suiker, 4.000 kg zout,
5.000 kg zachte zeep, 9.000 kg waspoe-
der. Totaal voor f 278.000,aan voe
dingsmiddelen.
Maar daarnaast moet er een bedrag
zijn van f 470.000 aan salarissen,
f 100.000,voor verlichting, verwar
ming en water, f 86.000,voor sociale
voorzieningen, enz. En dat. terwijl
„Zonnegloren" geen vast inkomen
heeft. Hadden we teveel gezegd met
onze bewering, dat het een vast geloof
moet zijn, dat deze instelling schraagt?
Want getobd wordt er zo nu en dan om
de eindjes aan elkaar te knopen. Ook
in dat opzicht verschilt deze grote ge
meenschap dus niets van een normaal
Nederlands gezin.
(Van onze Haagse redacteur)
MEN KAN veel dingen op twee manie
ren zeggen: doorspekt met vreemde
woorden, of in zuiver Nederlands. Wij
verkiezen het laatste. En met ons vele
anderen, die de handen ineen geslagen
hebben, om door een taalzuiverings
actie onze mooie moedertaal van de
talrjjke vreemde insluipsels te bevrij
den. Sinds enige jaren bestaat dit stre
ven ook in de landbouw. Uit een inder
tijd door wijlen prof. ir. M. F. Visser
genomen initiatief is voortgesproten de
„Studiekring voor het taalgebruik in de
landbouw" als afdeling van het Neder
lands Genootschap voor Landbouw
wetenschap. Als eerste punt plaatste
deze studiekring op zijn programma het
samenstellen en verspreiden van lijsten
van Nederlandse woorden en uitdruk
kingen, die gebruikt kunnen worden in
gevallen, waar thans een goed Neder
lands woord ontbreekt of nodeloos niet
wordt gebruikt.
Er zijn reeds in zoverre resultaten
geboekt, dat een eerste lijst verspreid is
van uitheemse woorden en de Neder
landse woorden, die daarvoor aanbevo
len worden. Dat wil uiteraard nog niet
zeggen, dat die Nederlandse woorden
thans ook reeds algemeen gebruikt wor
den. De vreemde indringers handhaven
zich meestal hardnekkig. Want het
schijnt voornaam te staan, als men zich,
niet alleen in de landbouw, maar ook
en vooral in de stad, in een vreemde
taal uitdrukt. Men moet maar eens op
de winkelruiten kijken: de zaken kon
digen zich aan met magazijn, shop, pa
tisserie, coiffeur, au b'on marché, forty-
four, bonneterie, snack-bar, en zelfs
zoals wij in Den Haag zagen met era-
vatte club, dog's beauty shop en one
hour cleaning service. En in de om
gangstaal spreekt men van sorry, I see
you later, planning, brains, background
informations, public relations officer,
van boy en darling en cheers.... Alsof
deze woorden in de landen van her
komst niet even prozaïsch klinken als
hier te lande onze dergelijke Neder
landse woorden.
Vreemde indringers
HE INVOER van allerlei machines,
werktuigen, chemische preparaten en
andere artikelen met eigen benamingen
heeft het gebruik van vreemde woorden
bevorderd. Dat is begrijpelijk, maar dit
hoeft niet te betekenen, dat wij die
vreemdelingen ook burgerrecht ver
schaffen, zo zeggen de taalzuiveraars
terecht en dat zegt ook de „Studiekring
voor het taalgebruik in de landbouw".
Buitenlanders, die hier niets te maken
hebben en onze eigen mensen het
brood uit de mond stoten, zetten we
over de grens. Waarom dan ook niet de
vreemde woorden en uitdrukkingen uit
gebannen, die de gelijkwaardige Ne
derlandse woorden verdringen?
Geen overdrijving
MEN KAN taalzuivering overdrijven.
Een vreemd woord, dat gemeengoed
geworden is zoals conducteur, loco
motief, kellner, auto, crisis behoeft
men niet te vervangen. Ieder begrijpt
het en bovendien wordt het veelal ook
in verscheidene andere landen ver
staan. Vertaling van locomotief door
stoomkrachtvoertuig is onzinnig. Aan
overdrijving heeft de „Studiekring voor
het taalgebruik in de landbouw" zich
niet schuldig gemaakt. Voor consump
tie-aardappel beveelt hij aan eetaard-
appel, maar ook met de handhaving
van consumptie-aardappel heeft hij
vrede. Consumptiemelk laat hij even
eens onveranderd. In de plaats van in
dustrieaardappel wil hij fabrieksaard
appel gebruikt zien. Ook voor draine
ren en infiltratie geeft hij geen andere
woorden. De vertaling van demonstra-
tiebedrijf en demonstratieproefveld door
toonbedrijf en toonveld klinkt ons nog
wat vreemd in de oren.
Areaal en cluster
VOLKOMEN terecht, naar het ons
voorkomt, is acaricide vertaald door
mijtendodendmiddel of mijtengif; areaal
door beplante oppervlakte; cluster door
bloemtros, cultivator door woelegge;
cultuur door teelt of verbouw; ensi
le: en door persen of inkuilen; fungicide
door schimmelgif; infectie door be
smetting; insecticide door insectengif;
pomoioog door fruitteeltkundige; shel
terbelt door schermstrook; speed-
sprayer door snelspuit; sproeinczzle
door spuitkop; spurlockener door spo-
renwoeler; toolbar door werktuigbalk
of -raam; tractor door trekker en wet-
table powder door spuitpoeder.
De Studiekring, waarvan secretaris
is de heer F. AE. Koekebakker, Bi
bliotheek van de Landbouwhogeschool
in Wageningen, verdient de medewer
king van elke landbouwer, die wil mee-
nelpen aan de wering van vreemde
woorden in zijn mooie vak.
We herinneren ons hoe we lang
geleden als achttienjarige HBS-er
Dickens' boek „A Tak of two cities"
lazen en hoe we gegrepen werden door
dit fascinerende verhaal. Een paar we
ken terug vonden we op de redactie-
tafel een nieuwe Nederlandse bewer
king van dit boek, verzorgd door Hans
van Haaren en uitgegeven door „Het
Spectrum" te Utrecht.
Met enige nieuwsgierigheid keken we
het boekje in en we kunnen u vertellen
dat we het in drie avonden hebben uit
gelezen. We vonden het nog mooier en
boeiender dan destijds....
Dickens schreef deze roman in 1858.
Dickens getuigt zelf van dit werk: „Zo
zeer heb ik mij verdiept in al wat in
deze bladzijden gedaan en geleden
wordt, dat ik het als het ware zelf
doorleefd en doorleden heb."
Het boek is een weergave van de
Franse revolutie; de lezer beleeft de
verschrikkelijke ellende welke hieraan
vooraf ging alsmede de gebeurtenissen
die zich in Parijs na de ontketening van
het massale oproer voordoen. De histo
rie wordt geprojecteerd tegen het leven
van dokter Manette en zijn dochter Lu
cie. Charles Darnay, de verloofde van
Lucie, trekt in de Terreurdagen naar
Parijs, waar hij ter dood wordt veroor
deeld. We maken ook kennis met die
merkwaardige figuur Sydney Carton,
die Charles Darnay weet te redden en
door zijn dood het fiasco van een heel
leven uitwist. Typeringen, milieuschil
deringen en compositie zijn alle even
grandioos.
Hoewel wij in ons land deze zomer
nog geen last van hittegolven heb
ben gehad, zou „het" eens kunnen
gebeuren. Een goede raad om in
elk. geval het paard tegen hitte te
beschermenziet men op ons
pïaatje. Men heeft deze vriende
lijke viervoeter een strooien hoed
opgezet