De Troonrede van H. M. de Koningin
Integratie van West-Europa biedt
grondslag tot verhoogde welvaart
Rijksbegroting 1953 geeft tekort van 492 millioen
Financiële positie van het land is
niet al te ongunstig
De defensie vergt 1500 millioen gulden
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
Dinsdag 16 Sept. 1952
149e Jaargang No. 219
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
Geen leningen op
de kapitaalmarkt
DE STAAT ONTVANGT 5.124.000.000.-
DE'STAAT GEEFT UIT 5.616.000.00O -
OVEREENKOMST
MOSKOU
IN
Naast bezorgdheid ookvoldoening
Talrijke wetsontwerpen
in het vooruitzicht
INKOMSTEN
1953
UITGAVEN
Nietszeggend
Nederland wordt wel
degelijk verdedigd
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
Redactie:
Achterdam 18, Tel, 5541
ADVERTENTIES en
ABONNEMENTEN:
Voordam 11, Tel. 3320
Postgiro 187294
ALKMAABSCHE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties 16 ct per m.m.
Familieberichten 20 cvp.mm
Vraag en Aanbod (alleen 2e
hands goederen) tot 15 woor
den 1.-, elk woord meer 5 ct
Uitsluitend contant.
Abonnementsprijs, bij voor
uitbetaling, 2 02 per mnd.
6.Ó5 per kwartaal
plus incassokosten.
Weekabonnementen 0.49
tekort
nietbelast/nd
inkomsten
352 ml li
(Van onze financiële redacteur).
DE huidige minister van Financien, de heer Van de Kieft, heeft vanwege het feit, dat zijn
benoeming pas enige weken geléden heeft plaats gehad, uiteraard geen of slechts geringe
bemoeienis gehad met de samenstelling van de nota betreffende de toestand van 's Rijks
Financiën over 1953, welke in de wandeling Millioenennota wordt genoemd. Toen hij
zich vanmiddag aandiende bij de Tweede Kamer, zat er in zijn koffertje de financiële erfenis
van zijn ambtsvoorganger, prof, Lieftinck.
Deze erfenis ziet er niet al te ongunstig uit: tegen een totaalbedrag aan uitgaven van 5616
millioen gulden staan inkomsten van 5124 millioen, zodat er een tekort is van 492 millioen
gulden. Dit betekent weliswaar een vermeerdering van 230 millioen ten opzichte van de oor
spronkelijke begroting van 1952, maar een vermindering van 119 millioen tegenover de her
ziene begroting 1952. Het is wel duidelijk dat de ontwerpbegroting 1953 in hoge mate in het
teken staat van de Noord-Atlantische defensie-inspanning. De militaire offers, die wij aan de
veiligheid van ons land in het bijzonder en van West-Europa in het algemeen moeten brengen,
blijven buitengewoon zwaar.
Er is evenwel nog een probleem, dat de voortdurende aandacht vraagt: dat der werkgelegen
heid, die in ons overbevolkte land zal moeten worden geschapen, door middel van industria
lisatie vooral; en daarmee samenhangend de kwesties van emigratie en sociale voorzieningen.
Op de cijferstaten en statistieken, die wij in dit blad publiceren, zal men ontdekken, dat de
defensie 1500 millioen vergt, dus 26,7 van de totale begroting; de groep sociale voorzie
ningen, emigratie, volksgezondheid en volkshuisvesting eist 819 millioen, dit is 14,6 van het
totaal; en na de Nationale Schuld van 704 millioen (12,6 volgt dan de post voor Onderwijs
met 511 millioen (9.1
Er is, zo merkt de Minister van Financiën op, weliswaar een aanmerkelijke verbetering ge
komen in de toestand van de betalingsbalans (het evenwicht tussen inkomsten en uitgaven uit
export en import), maar er kan geenszins worden geconstateerd, dat de moeilijkheden een
definitieve oplossing hebben gevonden. De regering is er van uitgegaan, dat het begrotings
beleid 1953 niettegenstaande de hoge militaire uitgaven en de bevordering van de werk
gelegenheid, er op gericht moet zijn het monetaire evenwicht te handhaven en de betalings
balans kloppend te houden.
WIJ zeiden in de aanvang reeds, dat
de huidige minister van financiën
vrijwel geen bemoeienis heeft gehad
met de opstelling van deze begroting.
Het nieuwe kabinet kon zich slechts in
hoofdzaken met het begrotingsbeleid
voor het komende jaar bezig houden.
De ministers hebben er van moeten af
zien hun Memories van Toelichting op
de verschillende begrotingsontwerpen te
beginnen met beschouwingen, wlaarin
de algemene lijnen van het voor de
komende periode te voeren beleid zijn
neergelegd. Dit doet natuurlijk niets af
aan de verantwoordelijkheid van het
kabinet als geheel en van de ministers
afzonderlijk voor de aangeboden wets
ontwerpen. Dit bezwaar kleeft ook aan
de millioennennota: de daar in opge
nomen beschouwingen zijn voorname
lijk van beschrijvende aard.
De minister is van oordeel, dat in de
opgestelde begroting een grondslag aan
wezig is voor het in overleg met de
Staen-Generaal vast te stellen financi
eel beleid voor 1953. Hij zal niet aarze
len, indien nodig, bij nota's van wijzi
gingen verandering op onderdelen van
het beleid bij de Staten-Generaal aan
hangig te maken. Het spreekt vanzelf,
dat wijzigingen zullen moeten worden
aangebracht op die hoofdstukken waar
de nieuwe departementale indeling
haar invloed doet gelden. Zoals men
l weet is opgericht een departement van
Maatschappelijk Werk en gaat de Rijks
dienst voor de uitvoering van Werken
haar het Departement van Sociale Za
ken en Volksgezondheid over. Het De-
partement voor Uniezaken en Overzee
se Rijksdelen behoudt alleen de Rijks
delen, terwijl Buitenlandse Zaken voor
namelijk de betrekkingen met Indonesië
onder zijn hoede neemt. De benoeming
van een minister voor Publiekrechtelij
ke Bedrijfsorganisaties vraagt natuur
lijk eveneens budgetaire voorzieningen.
In twee delen
£OALS gewoonlijk valt de Rijksbegro
ting 1953 in twee grote delen uit
een, die een verschillend karakter heb-
de lopende uitgaven en inkomsten
cn de kapitaalsuitgaven en inkomsten.
ais lopende uitgaven worden bedoeld
Ultsaven voor goederen en diensten
?if- °y„e_r_ algemeen alleen voor het
j- betekenis hebben (de z.g. ge
wone dienst, waaronder begrepen de
salarissen en sociale lasten voor ambte
naren. onderhoud gebouwen verlichting
Verwarming enz.): bovendien de uitga
ven van de buitengewone dienst I,
waaronder men verstaat uitgaven die
voortvloeien uit de laatste oorlog (oor-
kwcschade-uitkeringen).
Tegenover deze lopende uitgaven
Weerbericht
Verwachting tot morgenavond'
TOENEMENDE BEWOLKING
Geleidelijk toenemende bewolking,
maar waarschijnlijk tot het einde
van de dag nog droog weer. Aan
vankelijk weinig wind later mati
ge tot vrij krachtige Westelijke
wind. Vannacht in het Noorden
van het land minder koud. morgen
overdag ongeveer dezelfde tempe
raturen als vandaag.
WOENSDAG: Zon op 6.18, ondei
18.51 Maan op 4 2(1 ondpr 18 06
staan de lopende inkomsten, voor het
overgrote deel uit belastingen. Dan is
er nog het tekort op het Landbouwega-
lisatiefonds, waaruit zoals men weet
subsidies op bepaalde levensmiddelen
worden verstrekt.
De kapitaalsuitgaven worden ih de
beigroting gerangschikt onder buiten
gewone dienst II (uitgave voor grote
objecten, die langer dan een jaar mee
gaan: (rijkswegen, waterstaatswerken,
rijksgebouwen enz.); bovendien kapi
taalverstrekkingen, credieten, leningen
en voorschotten, dus geld dat na enige
tijd weer in de Staatskas terugkeert.
De kapitaalsinkomsten bestaan voor het
grootste deel uit aflossingen op vroege
re leningen, credieten en kapitaalsver
strekkingen.
Bezien wij nu de cijfers, dan blijkt
dat de gewone Dienst" een voordelig
saldo geeft van 702 millioen, de „Bui
tengewone Dienst I" een nadelig saldo
van 491 millioen, het Landbouwegaii-
satiefonds een nadelig saldo van 80 «il-
lioen, zodat op de lopende uitgaven en
inkomsten een voordelig saldo blijft
van 131 millioen. De kapitaalsuitgaven
en inkomsten sluiten met een nadelig
saldo van 623 millioen, zodat de gehe
le dienst, zoals wjj boven reeds zei-
belastin6ink0msten
4199 min j
kapitaals uitgaven
896 min
subsidies op
levensmiddelen
80 mln
ordelijks teru6kerende
ui tc a ven
4061 min
is
oorlogsschade enl
579 mln
den, een nadelig saldo van 492 millioen
te zien geeft.
Geen leningen
LIET zou de regering onder bepaalde
omstandigheden gemakkelijk vallen
het tekort op de kapitaalsdienst te dek
ken of gedeeltelijk te financieren door
middel van leningen. Er wordt niet al
leen door het Rijk, maar ook door Pro
vincie, Gemeente, Polder en Water
schappen, zo vaak een beroep gedaan
op de kapitaalmarkt, dat het' aanbod
van leningsgelden beperkt is. De rege
ring is van mening, dat zij geen aanslag
mag doen op het nog beschikbare geld.
Zij heeft het tekort op de kapitaaldienst
daarom gedeeltelijk gedekt door het
voordelig saldo, dat de lopende inkom
sten opleveren. Dit heeft weer tot ge
volg, dat de Staatsschuld aan het eind
van 1953 lager zal zijn, zodat de schuld
positie van het Rijk in het komende
jaar zal worden verbeterd: een zeer
wenselijk gevolg, omdat de totale Staats
schuld 25.413 millioen gulden bedraagt
en rente en aflossing van dit bedrag
een drukkende last betekenerr.
Volgens een bekendmaking van de
Russische radio-omroep hebben de be
sprekingen tussen de Sowjetunie en
Peking-China te Moskou tot een over
eenkomst geleid.
Volgens het Russische nieuwsbureau
Tass is tussen de Russische regering en
de Chinese delegatie onder leiding van
premier Tsjoe en Lai een overeenkomst
tot stand gekomen, waarbij de Sowjet
unie de volledige eigendom van de Chi
nese Tsjantsjoeng-spoorweg zonder be
taling zal overdragen.
De najaarsfeesten in het departe
ment Saone et Loire (Fr.) zullen dit
maal worden bijgewoond door verte
genwoordigers van alle met Frankrijk
bevriende landen. Uit ons land gaat de
burgemeester van Leiden, jhr. mr. F.
H. van Kinschot, naar Macon.
LEDEN DER STATEN-GENERAAL,
DIJ HET OVERZIEN van de ontwikkeling in de achter ons liggende periode is
er, naast grond voor bezorgdheid, ook in meer dan één opzicht reden tot
voldoening en dankbaarheid. In de internationale toestand is helaas geen
ontspanning ingetreden, maar aan de samenwerking tusen de vrije volken kon
tastbaarder gestalte worden gegeven. De grondslagen voor de veiligheid van het
Westen werden door voortgezette opbouw der Atlantische strijdkrachten beves
tigd en uitgebreid. De voortschrijdende integratie van West-Europa zal die
grondslagen verder versterken cn houdt, indien zij ook op economisch gebied
wordt voortgezet, tevens de belofte in van een blijvende bijdrage tot verhoogde
welvaart der daaraan deelnemende volken.
Ook in de voor ons liggende periode
zal de ontwikkeling der internationale
betrekkingen in belangrijke mate haar
stempel drukken op het beleid Ten
einde in het kader van de Noord-
Atlantische verdragsorganisatie een ver
sterking der Westeuropese defensie te
bereiken, werd de Europese Defensie
TN het betalingsverkeer met het bui-
A tenland is een wending ten goede op
getreden.
Gemeenschap voorbereid. Een ontwerp
van wet tot ratificatie der in dit ver
band aangegane overeenkomsten zal
binnenkort de Staten-Generaal berei
ken.
Aan de nauwe samenwerking met
België en Luxemburg in Beneluxver-
band blijft de Regering grote waarde
hechten.
Nu belangrijke structurele wijzigin
gen in de internationale verhoudingen
met toenemende snelheid tot ontwikke
ling komen, zal het aan de behartiging
van het buitenlands beleid ten goede
komen, indien de wijziging van de be
palingen in de Grondwet betreffende
de buitenlandse betrekkingen, welke
reeds in eerste lezing door de Staten-
Generaal is aanvaard, zo spoedig mo
gelijk van kracht wordt.
HE Regering is bereid de besprekin-
gen met Indonesië over de Neder
lands-Indonesische Unie en daarmede
samenhangende kwesties, welke in
INKOMSTEN
BELASTING
LOONBELASTING
VENNOOTSCHAPS- §90
BELASTING
OMZETBELASTING
INVOERRECHTEN
EN ACCIJNZEN
OVERIGE
BELASTINGEN
NIET-BELASTING- 625
INKOMSTEN
1500
DEFENSIE
819 S0C.V00RZIENINGEN
EMIGRATIE. VOLKSGEZONDE
EN VOLKSHUISVESTING
NATIONALE SCHULD
ONDERWIJS
EN CULTUUR
HERSTEL VAN
OORLOGSSCHADE
WATERSTAAT
EN VERKEER
POLITIE EN
JUSTITIE
OVERIGE
Februari j.l. werden opgeschort, te her
vatten met het doel. een nieuwe basis
voor de betrekkingen tussen Nederland
en Indonesië te leggen.
De Regering zal zowel de geestelijke
en sociale ontwikkeling der bevolking
van Nieuw-Guinea als de economische
vooruitgang van het land bevorderen.
Het ligt in het bijzonder in de bedoe
ling zo spoedig mogelijk een ontwik
kelingsplan voor dit gebiedsdeel vast te
stellen. Door één cn ander dient de
grondslag te worden gelegd voor de
mogelijkheid, dat op den duur de be
volking in staat zal worden gesteld
zelve over haar toekomst te beslissen
Hiermede wordt tevens gehandeld in
overeenstemming met artikel 73 van
het Handvest der Verenigde Naties.
In overleg met de Regeringen der
Nederlandse Antillen en van Suriname
zal er naar gestreefd worden de voor
bereiding van de nieuwe rechtsorde in
het Koninkrijk voortgang te doen vin
den.
Het ligt in de bedoeling met spoed
de instelling te bevorderen van de
Commissie voor het voortgezet overleg,
waartoe de Conferentie Nederland-
Suriname-Nederlandse Antillen be
sloot.
Tengevolge van in 1951 getroffen
maatregelen, de gunstige ontwikkeling
van de ruilvoet met het buitenland en
een aantal slechts tijdelijk werkende
factoren, zal waarschijnlijk in 1952 voor
het eerst na de bevrijding de betalings
balans een overschot vertonen. De
goud- en deviezenvoorraad is echter in
verhouding tot de totale handelsbewe
ging nog aanzienlijk kleiner dan vóór
de oorlog. Daarenboven is de interna
tionale economische toestand vol on
zekerheden, terwijl de dichtheid en de
snelle groei van onze bevolking voort
durende toeneming der economische
bedrijvigheid voor ons land dringend
noodzakelijk maken.
Het feit, dat de productie reeds ge
ruime tijd gelijk is gebleven en dat 6?
werkloosheid zich gemiddeld in 1952
op een hoger niveau bevindt dan
vorige jaren, noopt er toe de werkge-
legenheidspólitiek steeds meer als het
centrale punt in het sociaal-economische
beleid te zien. Primair is de ontwikke
ling van het normale bedriifsleven. Met
het oog hierop zal dan ook met name
de industrial isatiepolitiek met kracht
worden voortgezet, waarbij de moge
lijkheid van vo-onpnde investeringen
il ziin te bevorderen, mede door par-
'icipatie van de overheid in de inves-
evingen waar de omstandigheden daar-
'op nopen
Naar een vprsnplde uitvoering van
de plannen voor de ontwikkelingsge
bieden worgf gestreefd.
(Zie verder elders in dit blad)
UEN gecombineerde beschouwing van
de Troonrede en de Millioenennota
is in het algemeen aanlokkelijk, omdat
de zaken van regeringsbeleid, die ja
grote lijnen in de Troonrede worden
behandeld, haar financiële basis, haar
beperking dus ook, vinden in de De-
dragen, die op de begroting voor het
volgend jaar zijn uitgetrokken. Thans
evenwel dringt een samengevoegde
commentaar nog sterker, omdat noch
de minister van financiën, noch zijn
ambtgenoten in staat zijn geweest zich
diepgaand met de ontplooiing van hun
plannen bezig te houden. Zij zijn allen
ze kort geleden benoemd, dat de weer
slag van de lange duur der kabinets
formatie op de vandaag bekend ge
worden staatsstukken merkbaar is. In
de inleiding tot de Millioenennota
wordt gezegd, dat de memories van
toelichting op de afzonderlijke begro
tingshoofdstukken op een enkele uit
zondering na geen beschouwingen
zullen geven, waarin de algemene lij
nen van het voor de komende periode
te voeren beleid zijn neergelegd.
Wij behoeven niet te zeggen, dat wij
dit een zeèr betreurenswaardig gevolg
van de formatieduur achten. De con
trole van de volksvertegenwoordiging
zal er niet minder scherp om zijn,
maar wel moeizamer, omdat de Kamer
leden geen houvast hebben aan op
schrift gestelde ministeriële opmerkin
gen in de memories van toelichting.
LIET sinds kort zittende kabinet heeft
uiteraard wel bemoeienis gehad met
de samenstelling van de Troonrede.
Zelfs zó sterk, dat met het oog op het
uitspreken van deze rede door H.M.
de Koningin, niet is overgegaan tot
het geven van een regeringsverklaring,
direct nadat het nieuwe kabinet was
beëdigd. Wij wisten van de politieks
geloofsbrieven van de bewindslieden
uiteraard wel het een en ander „uit
hun vroeger leven", maar de vraag op
welke wijze zij, in een kabinet ver
enigd, hun overtuigingen tot uitdruk
king zouden brengen, konden wij niet
beantwoorden.
Het is wel bijzonder spijtig, om niet
te zeggen onbevredigend, dat deze
Troonrede niets van een regeringsver
klaring heeft. Bij een rustig lezen en
herlezen van dit stuk kunnen wij tot
geen ander oordeel komen dan dat de
bewindslieden klaarblijkelijk niet eens
tijd hebben gehad de grote lijnen van
hun beleid te schetsen. Wat er in staat,
wisten wij al lang: de defensie-inspan
ning en de verruiming van de werk
gelegenheid zijn geenszins nieuwe za
ken. Maar er is aan deze oude kwes
ties niet eens een nieuwe vorm gege
ven. Wij hebben zelden zulk eendor
re, nietzeggende Troonrede gelezen.
De samenspreking met Indonesië, de
ontwikkeling van Nieuw Guinea, Be
nelux, internationale samenwerking,
onderwijsvernieuwing enz. passeren
met enkele woorden de revue. Van
een nieuwe, frisse toon is niets te be
speuren.
Wat wij trouwens ook in de Millioe
nennota missen, is het aangeven van
de weg, waarlangs de regering meent
de werkgelegenheid te kunnen ver
ruimen. Het is gemakkelijk gezegd:
door industrialisatie en emigratie,
doch de enorme lasten, die op het be
drijfsleven rusten, hebben nieuwe in
vesteringen onmogelijk gemaakt, zodat
tal van bedrijven in ons land met een
oude apparatuur en volgens verouder
de systemen werken. En de regering
kan ten slotte niet uitsluitend met wa
terstaatswerken en het opruimen van
krotwoningen de verhoogde werkloos
heid opvangen! Dit is en blijft de eer
ste taak van het bedrijfsleven zelf.
En welke maatregelen denkt de re
gering te nemen op het moment, dat
de huidige conjunctuur zich wijzigt ten
ongunste van de economische positie
van ons land?
MET dat al zijn wij niets wijzer ge
worden. De aandachtige lezer van
de Troonrede zal zelfs niets van een
progressief beleid kunnen bespeuren,
hetgeen te verwonderlijker is nu man
nen uit de vakbeweging een belangrij
ke bestuurstaak hebben gekregen.
Trouwens, wij hadden ook wel willen
horen op welke wijze het nieuwe kabi
net ten slotte is samengesteld, afgezien
nog van de koers, welke het zal varen.
Wij hebben maar één troost: de ko
mende Kamerdebatten zullen het ant
woord moeten geven op tal van open
vragen, indien de Kamerleden et ten
minste in zullen slagen de klaarblijke
lijke geslotenheid van de regering te
doorbreken.
Dat het Nederlandse volk recht heeft
op openhartigheid, lijdt geen twijfel.
Het nieuwe kabinet heeft zich in de
Troonrede niet van zijn beste zijde
laten zien.
Op vragen van het Tweede Kamer
lid prol Romme in verband met het
in de „New York Times" gepubiceerde
artikel, waarin o.m. werd gezegd, dat
in geval van een Russische aanval de
verdediging van Nederland in gealiA^
eerd vérband niet zou vaststaan. heeW
de minister-president geantwoord. da%
de bedoelde berichtgeving niet juis%
was en dat de Nederlandse regering
indprdaad an het standpunt staat, dat
aan de zware Nederlandse defensie-in
spanning in geallieerd verband de zeker
heid van Efppnieerde verdedigmg van
Nederland in geval van een aanval on
verbrekelijk verbonden behoort tezyn
