Zelfs woningzorgen in
de gouden stad" Herne
Film wekt het Franse geweten
Er vielen slechts vijfduizend bommen
Frankrijk ageert tegen doodstraf
F!
£m fyotofoeAlel yevAaagd
op
Pvel &uüb£ pulti (3
Mijngangen brengen architecten
dagelijks tot wanhoop
„Gepofte" luxe van
de kompels
Van oude bunker
tot Raadhuis
De
De
voltrekkingsbesluiten houden
Auriol uit de slaap
JUSTIT1A SOEPEL
HUIZEN VERZINKEN
WISSELS SNELLER
.J
pers roert de
trom
ERGENS in het Ruhrgebied, het onstuimig pulserende hart van
Duitsland, ligt een „gouden" stad. Ze heet Herne en heeft
ongeveer 130.000 inwoners. Niet dat deze stad een schone stad
is. Duitsland heeft honderden mooiere steden. Men vindt er geen
machtige kathedraal. Wel een paar grote, zwartgestoven kerken.
Er zijn geen brede boulevards, maar de „Bahnhofstrasze" wemelt
van een mensenmenigte, die zich alleen laat vergelijken met de
drukte van de Kalverstraat te Amsterdam De lucht van deze stad
is bezwangerd met kolenstof. Het „stof" dat deze arbeidersstad tot
een meer dan middelmatige welstand heeft gebracht. Honderden
meters onder de fundamenten der kolossale huizen wroeten de
mannen in hete en nauwe mijngangen en hakken daar de onont
beerlijke brandstof voor de Duitsche machines weg. Herne is prac-
tisch van de vernietigende bombardementen der geallieerden ver
schoond gebleven. Daarom noemt men Herne de „gouden stad"
van het Ruhrgebied.
JK zit in de werkzaal van Stadtdiree-
tor Grobe. Grobe doet zijn naam wel
enigszins eer aan. Hij is een grote
zware beer. Zijn ruwe als uit steen ge
houwen kop is die van een „ras-vecht-
ikD,enZ^l-nS fï°0t' Grobe k zo dik en
Ik zo klein. Maar vooruit, hij is ook
onze Lieve Heer niet.
„Herr Kollege" begin ik bout (Hii is
vroeger journalist geweest) „wat zijn
liw grootste zorgen?"
Een grollende lach klimt uit ziin keel
te schudden.htlSe bUik begint hartelijk
hi«e^en' H°i'önder, m'n zake-
üjKe of nin persoonlijke?"
..Beide" antwoord ik met een stalen
huid, waarachter mijn lachspieren ech-
leri nweerstaanbaar beginnen te tril-'
We hebben „contact".
Perso°nli-ike zorgen betreft,
aan 36 ,V00rl°Pig geen bliksem
rtraW nZ kHT" we het misschien
straks nog over hebben. Wat m'n offi-
zoigen aangaat, dat is gauw ge-
SS* stag6 61fen huizen H°e
bhna ue 3aabste wereldoorlog
jSienoërf beschadled is. is onze wo-
ningnood enorm.
(Een stuk papier, dat veel weg heeft
fi^aa66!1 Pub'iek toilet voor vliegen
zifn echter ^er mn neus' De stiPPen
en geven ,onYervalste drukinkt
Kerne rio w pl,?aJsen aaï* waar in
SOftn ovf bommenregen van
5000 exemplaren is terecht gekomen.)
t ®°r5ak?n van deze woningnood
sinds het nuf,"' i-Ten eerste "«en *ze
«nas het uitbreken van de oorlog met
dage WnoèngaCht?rstand' die heden tpn
en ten tweorf''6CleSi dezelfde is als toen
en ten tweede werkt onze stad als een
ïfftó* vluchtelingen die Duits-
arbeirtsae?enst0urt.en' omdat hier volop
aibeidsgelegenheid te vinden is."
WeWmaarUWan ?atuurIÜk zo hard als
Brtd^ei gSZms Maar het
«eia is helaas zo schaars als de aarri-
gehiïhe'bbe et 'aatSte oorI°gsiaar- Eén
«eiuK nebben we, en dat is Hat
^"directies hier in de buurt als ra!
geënnh^T"' Dat is om de drommel
Lnri,ili, P,Ie' maar een bedrijfs-
hu?zen geen" eers,te °rdc' Zonder
oeér .?een, mijnwerkers. Ieder, die
kend voor ifr -is komt vanzelfspre-
Sen sIm nmg van de stad- Wa
de e,n moeten ontruimen om
terwiïl ln -te kunnen Proppen,
grenzen r» iTï8 de t°elaatbare
nëëteoë w- helft overschreden. Mo-
•enteel zijn we dan ook eivol".
aanhmiril1!,0hteiin,ge,nstroom bliift echter
stuurde rf» d ie maanden geleden
faëëihe Bondsregering ons een
tien on ëJT Üefst zestien Pers0"
schaar nnël daki De talrbke k'nder-
niet. Het gttiTm fV?ing natuurliik
Er zat vnoï blJ elkaar blijven
dan een apart ëf, mets anders °P
lingen te bëuwënSJ00r deZa vluchte-
ongehoorde, maar «VW>r deze tiid
luxe". onvermijdelijke
„En ten derde, rjleepn
niet vearbiedenn.3eWedirmenSen
II EEL wat geduvel bezorg' ons de
rechterlijke macht. Tegenwoor
dig kan een huiseigenaar z'n huur
ders weer uit de woning laten zet-
ten. Dat is in vele gevallen wel te
begrijpen. De huizen zijn volge
stouwd met iamilies en de wijze
van bewoning loopt vaak, eerlijk
toegegeven, de spuigaten uit. Maar
goed, dan zitten we in zo'u geval
met een familie die op straat is ge
zet. Meestal is er geen ruimte om
ze onder te brengen en is de enige
weg, die ons nog open staat de kan
tonrechter onder z'n baard te krie
belen om hem te bewegen zijn oor
deel tenminste op te schorten.
Soepelheid kan men van het
„Recht" niet verwachten, maar het
tekent de hopeloze woningtoestan
den wel scherp, dat de rechterlijke
macht inderdaad al soepel begint te
worden. Althans in dit opzicht".
„En bedenk dan", vervolgt Grobe,
„dat we een vrijwel onbeschadigde
stad zijn, waar het vluchtelingenper-
centage nog maar 12 proeent van de
bevolking bedraagt (en geen 30 zoals
bijvoorbeeld in Beieren) en waar bo
vendien relatief veel woonhuizen ge
bouwd worden. Zij het dan ook in
hoofdzaak door de mijnen'-'.
HEN half uur later rijden we in een
watervlug Opeltje door de stad.
Naast me zit Herr Zeuner, de pers
attaché van de stad, die ik gisteren
op de kegelbaan heb leren kennen. On
derweg pikken we de mijnarchitect
van „Friederich der Grosze" op en dan
gaat het kris kras door de omgeving.
De nieuwbouwhuizen, twee tot drie
verdiepingen hoog, bestaan uit zeer
eenvoudige flatwoningen. Eén keuken
woonkamer, twee slaapkamers, W.C.
en douchecel. Huurprijs 38 gulden per
maand. Wel verdient een mijnwerker
gemiddeld 300 per maand, maar het
levensonderhoud in Duitsland is bedui
dend duurder dan in Nederland, zodat
de genoemde huur niet „mis" is.
De architect loopt maar te mopperen,
dat zijn huizen zo enorm duur gewor
den zijn en dat de muren volgend jaar
al weer bedenkelijke scheuren zullen
vertonen. Want langzaam maar zeker
verzakken zijn bouwsels. De oude mijn
gangen onder de aardoppervlakte stor
ten in en de huizen zinken mee. „Op
sommige plaatsen houden we rekening
met een verzakking van zeven meter.
Op die plaatsen laten we het natuur
lijk wel uit ons hoofd om te bouwen",
zegt hij.
„Deze omhooglopende straat, waar we
nu doorrijden, liep vroeger keurig liori-
zontaal. Nu zijn de huizen zo scheef als
krabben."
\X/E stoppen voor een paar kleine, sme
rige barakken en lopen achterom
„Wat een krotten" denk ik bij mezeb
Edoch, mijn verachting slaat om is
verbazing. In de achtertuintjes staar
drie enorme constructies van ver
chroomd een glimmend rood gespoten
staal. Het zijn drie bakbeesten van mo
torfietsen. We worden door een ner
veuze vrouw en een gemoedelijke
„kompel" ontvangen. „Of de heren
maar binnen willen komen".
„U ziet" fluistert Herr Zeuner. links
van me. „woningnood betekent bij ens
nog geen armoede".
De ruimte is volgestouwd met een
pas aangeschaft keukenkamer-ameu
blement. In een hoek glittert een ijskast
van een „kwart kubiek". Een glopd-
zachte dansmuziek de kamer in.
nieuwe Telefunken fibreert
„Laat je door dit duizend
jarige Rijk niet in de luren
leggen, Herr Hollander",
knort het aan m'n rechter
oor. „Alles op crediet
En wat die malle knalpotten
betreft, daar buiten, de wis
sels waarop ze gekocht zijn
lopen snéller dan 150 km.
per uur.
Ik kijk Zeuner aan. Hij
kijkt als een betrapte school
jongen en grinnikt
Het stadsbestuur van Her
ne liet een oude bunker,
in de oorlog gehavend
maar niet vernield, tot
raadhuis ombouwen. De
Duitsers, die in een derde
wereldoorlog geloven,
laakten de verbouwing,
doch zij vergeten, dat hun
bunker, mocht een oor
logsbrand opnieuw het
Ruhrgebied teisteren, niet
tegen een H- of A-bom
bestand is.
iiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiüiiiin!:
De herfst staat voor de deur en met de komst van het najaar heeft de
ka:tanjetijd zijn intrede gedaan. Alom in parken en bossen ziet men de
jeugd stenen en stokken in de bomen, slingeren om zo in het bezit te
komen van de fel begeerde glanzende bruine bottels. Dat de jongens en
meisjes op deze wijze de bomen vernielen, dringt wellicht niet tot hen
door. Aan de opvoeders de taak de jeugd bij te brengen het natuurschoon
te ontzien.
V._
f\NZE echtvriendin, die iets van ge-
leide economie afweet (hoewel het
kolenhok nog leeg is), ontdekte deze
week dat we een fototoestel moesten
kopen. Nietwaar, we hadden een al
bum voor ons trouwen gekregen en
bovendien was er nu een dankbaar
object om in dat album bij te zetten:
in casu het hopte". Er zat. enige logica
in de bewijsvoering van onze gade.
Je kunt immers wel alterlei kerels
met kleinbeeld- of grootbeeldtoestel
len in je huis halen, maar haar broer
tje maakte destijds toch maar wat
leuke plaatjes met een kiektoestel van
de Sunlightzeep. Op tien bonnen had
je zo'n ding al en als je wou kon je
er voor een paar gulden een echte
lens ih laten zetten. Nu is het een na
oorlogs bezwaar, dat de premies op
zeepproducten alleen maar bestaan
uit gratis horoscopen of Inleidingen
in de Handlijnkunde. Fototoestellen
kun je in chique Winkels kopen.
Prachtige heb je er bij, Net Röntgen-
apparaten, met een bedieningsmecha
nisme dat zó uit een Constellation ge
haald kon zijn. En de prijzen vallen
ook wel mee. Voor de fabrikanten er
van tenminste.
Neevoerden wij aan. Aan ons
lijf geen kiektoestel van tachtig gul
den, waar een meneer van de Octrooi-
raad nog hoofdpijn bij zou krijgen.
Eenvoud, of je het nou door een groot
of een klein diafragma ziet, is het ken
merk van het ware. En toen dachten
VINCENT AURIOL
slapeloze nachten
(Van onze correspondent te Parijs).
RANKRIJK is een van de weinige landen in West-Europa,
waar de doodstraf in de gewone rechtspraak nog bestaat. De
guillotine wordt nog geregeld gebruikt om een einde te maken
aan het leven van de allerergste moordenaars. Maar de laatste
maanden is hier een intensieve actie gevoerd om de doodstraf af te
schaffen. Deze actie is begonnen met een film, „Nous sommes tous
des assasins" (Wij zijn allemaal moordenaars) geheten, waarin
men de laatste dagen laat zien van vier mensen, die ter dood ver
oordeeld zijn. Het is een verschrikkelijke film, zo suggestief en zo
■alistisch gemaakt, dat vele bioscoopbezoekers er na afloop
s nachts niet van kunnen slapen. Deze film heeft nog eens de vraag
aan de orde gesteld, of het in een beschaafd land verantwoord is
om de doodstraf te handhaven. De film toont duidelijk aan, hoe
«menselijk die doodstraf is. Het onthoofden zelf misschien niet in
de eerste plaats, maar wel de tijd, die de ter dood veroordeelde
moet doormaken tussen het uitspreken van het vonnis en de vol
trekking daarvan.
de doodstraf in levenslange gevangenis,
straf te veranderen. De begane mis
daad bekijkt de president niet in de
eerste plaats; hij gaat na, hoe de
mens, die zover gezakt is, vóór zijn
vergrijp geleefd heeft. Hoe hij is op
gegroeid, hoe zijn ouders hem behan
deld hebben, of hij getrouwd is, kin
deren heeft, enz. Waren zijn ouders
aan de drank en was hij wel helemaal
toerekeningsvatbaar? Dit alles vraagt
de president zich verschillende malen
per week af. Hij overlegt met zijn
naasten en dan neemt hij een beslis
sing. Van de 155 misdadigers, die in
1951 ter dood veroordeeld werden,
heeft de president er aan 88 gratie ver
leend. Voor 67 'was het niet mogelijk.
In dit laatste geval moet de presi
dent de volgende verklaring onder
tekenen, hetgeen hij steeds met een
bevende hand doet:
„De uitvoerder van de Hoge Wer
ken wordt bevolen X in zijn bezit te
nemen om hem, volgens het vonnis
van de rechtbank tete executeren
op de binnenplaats van de gevange
nis teen wel op (datum) juist op
het moment van zonsopgang".
J")E uitvoerder van de Hoge Werken.
dat is de beul. Monsieur Le Paris
genaamd. Hij heeft een vast salaris
plus een bepaald bedrag per executie.
Het vak van de beul is bijna erfelijk;
het gaat van vader op zoon. De man
heeft geen prettig leven. Vrienden
diep te ontroeren. Heel wat pairle- heeft hij niet, de buren vragen hem
mentsleden en vooraanstaande figuren niet graag op de thee. Hij heeft pas
uit het openbare leven hebben reeds zijn mémoires gepubliceerd, waaruit
verklaard, dat zij tegen de doodstraf blijkt, dat hij trots is op zijn vakken-
zijn. nis. Hij reist met zijn guillotine door
het land en verrjcht zijn wonderlijke
TN 1950 werden er in Frankrijk 137 taak, wanneer de president het boven-
personen ter dood veroordeeld, in staande briefje heeft moeten onder
hen niet zullen horen aankomen. Is jggj 155. Maar na deze terdoodveroor- tekenen,
het zover, dat sluipen zij heel vroeg deling heeft de president vp«i de Re-
in de morgen naar de celdeur, waar- publiek het recht om gratie te ver- Ue President zelf zou liever aan een
achter de ten dode gedoemde wacht. L„ Dit is eepn aangename functie veel groter percentage ter dood ver-
Ze gooien de deur open, treden op de van het nrësidlntschap oordeelden gratie verlenen. Maar er
misdadiger toe en voeren hem, moed wordt van verschillende kaïnten druk
W/EKENLANG zit de ongelukkige te insprekend, naar de binnenplaats President Auriol heeft verklaard het °p hem uitgeoefend De corporatie van
wachter tol df deui var zi.ir ce waar de beul heerst. verschrikkelijk te vinden voltrekkings- Panjse taxichauffeurs heeft er al
zal worden opengemaakt. Hij weet. De grote Parijse kranten zijn zich besluiten te moeten nemen. Verschil- y.ar5 op aangedrongen, dat er met te
dat die laatste gang altijd heel vroeg nu ook met het probleem van de dood- lende malen per week bestudeert hij i ^.r. wordt verleend, fcr gaat
in de morgen wordt afgelegd, 's Nachts straf gaan bezighouden. Het avondblad het dossier van misdadigers, die voor m ^anJS ge,Rn ^veei5 voorbij of er
slaapt hij niet meer. Hij luistert maar. met de grootste oplaag. France Soir. goed uit de maatschappij gebannen wordt een taxichauffeur aangevallen
of er geen voetstappen klinken. De heeft in een reeks van zeker wel moeten worden en die de rechtbank eP daarom is hun syndicaat niet zacht-
wachters, die in de voor de ter dood- twintig artikelen, die steeds een hele ter dood heeft veroordeeld De presi vinnig gestemd.
veroordeelden gereserveerde afdeling oagina in beslag namen, de zaak op dent zit soms een gehele nacht in twee- Het probleem is in zijn geheel op
werken, hebben ook een verschrikke- oen uitstekende manier aan de orde trijd. Hij leest alles, wat met het lieuw in dé publieke belangstelling
lijk bestaan. Zij lopen op hun kousen gesteld. De krant beschreef het leven proces te maken heeft en zoekt - naa «bracht en het is niet onwaarschi.in-
door de gangen, opdat de gevangene, van de misdadigers, waardoor het in- zijn naasten vertellen wanhopig ijk, dat het dit jaar ook door het par-
die naar de guillotine gebracht wordt, derdaad gelukt is het grote publiek naar een feit, dat hem in staat stelt lement zal worden besproken.
wij een stonde aan onza oom Joris,
die indertijd met een platencamera
werkte en aan de hand van duimstok
en belichtingstabelletjes de fraaiste
opnamen maakte. Hij heeft van onze
broer eens een zeldzame foto kunnen
maken. Jammer genoeg stond de broer
er niet op, doch de achtergrond kwam
haarscherp door. Maar oom Joris was
bijziende.
Terwijl wij deze oom als stoottroep
een penetratie in het airgumentenfront
van onze gade lieten vormen, gooiden
wij zachtkens met napalm. De prijs
van platencamerai's was belachelijk
laag en ze' maakten waanzinnig
scherpe foto's. (Dit hadden we niet
moeten zeggen, want onze echtvrien
din heeft enkele sproeten). Je kon et
piles mee doen. Nietwaar; je gooitje
diafragma open, smijt die tijdenrmg
op een vijf-en-twintigste seconde,
scheur van achteren ja matglazen ven
ster los en blik ferm door de lens naar
buiten. Hup! Diafragma dicht; los die
tijdenring en d'r uit met dat ding van
achteren. Klaar is de foto. Met de naai
doos gaven we een demonstratie.
De volgende dag kon men een ad
vertentie lezen, waarin een amateur
fotograaf een platencamera te koop
vroeg. Volgens ons kon de kramt nog
niet eens gedrukt zijn, maar 's mid
dags trok er al een meneer aan de
bel. Hij had iets bij zich dat op een
redelijk konijnenhok (met een raamp
je) leek. Hij zeide meneer Sluiter te
heten. Of wij nooit van Sluiter gehoord
hadden? „Getrouwd met dat meisje
Compur?", vroegen we beleefd, doch
hij antwoordde niet. „Meneer", hegon
hij. „dit is nou net wat u zoekt Hij
dead door middel van een driepoot
een soort Rotterdams scheepvaart
monument verrijzen midden in ons
goudsbloemenpark. „Meneer", hernam
hij, „dit hebt u nog nooit gezien. Kijk,
u staat daar op die stoep. Probeer
eens slaperig te kijken. Goed zo. u
keek al goed. Let nu on!" Hij haalde
een handel over en ontdeed de lens,
die als een houwitserloop op ons ge
richt was, van een vilten dopje. „Zie
zo!'. zei hij. „Nu moet u eens grijn
zen!" We probeerden ons gelaat in
een vrolijke trek te wringen. „F.n nu
doen alsof u huilt". Dit kostte wemig
moeite. „Klaar", rien de m?n opgeto
gen. Hij zette een schakelaar om. trok
ergens aan een staaldraad, schoof een
luikje weg en draaide aan een wiei.
Een belletje zei „ping!" en daar hart
de wonderlijke m?Ti een foto in de
hand. Ons eigen gelaat, in een erbar
melijke grijns vertrokken, staarde ons
vanachter e«n soort horretje aan.
Kijk", zei de man. „Nou laat ik u
lachen!" Hij bewoog iets pan een kar
tonnetje, dat onder de foto zat en -
onze mondhoeken tot ergens bii de
kruin stijgen. ,.Fn slaneriv kiiken kunt
u ook", begon de man weer; een an-
rtere bewegin» met bet kartonnetje
uitvoerend. „Ik lever u er tweehon
derd van die plasties bij!" We zetten
uiteen, dat we ditmral alleen belang
balden bij opnamen naar de werke
lijkheid en dat we er een klein kind
mee moesten kieken Teleurgesteld
-1 roop de man af. Bij het hekje zei hij
nog; „Je lach je rot met die kast van
mijn".
De volgende camdidaat bracht een
bruinhouten kist mee, in het inwen
dige va a'-van onze gade een kakker
lak zag zitten. Een ander voerde drie
toestellen de kamer binnen. Het leek
wel of iedereen oude platercamer-'s
had staan. Binnen een uur stonden er
zeventien nieuwsgierig vanaf de piano
de kamer in te kijken met hun bolle
ogen. We werden er verlegen van. En
toch maar proberen een keus te ma
ken. Onze echtvriendin vroeg schuch
ter of al die dingen wel echt foto
toestellen waren. Je hoort zoveel van
helse machines. Tegen de avond had
den we er dertig. Tegen alle verko-
oerp werd verklaard dat we een keus
zouden maken, wmneer we een over
zicht hadden van wat d_e orovineie on
fotografisch gebied te bieden had Het
aantal camera's gro»laP voiupnda
oehtend nog aan. doordat de post er zes
afleverde.
Toen teneinde raad hebben we
een keus gemaakt Zo'n dineetje van
de Snnliebt'eep H"t kostte een daal
der en we kregen een oud rolfilmpie
on de koop toe. Als iemand nou nog
bijgeval een lens voor ons heeft....
