Werkplaats en Magazijndienst van
P.T.T. honderd jaar
i
WeU*
„Mamie" Eisenhower vindt
een uitgebreide werkkring
Kil, tochtig paleis werd een
gerieflijk studiecentrum
KOFA
(aanbieding
VANDA
jubileerden
ARETTEN
pakking!
>este spoorman?
óók
nylons
bij:
Vraagt naar:
O
5.S0
5
5.90
oom houdt aan
Enorm fabriekscomplex, in Den Haag
zorgt voor herstel en revisie
W"
i
Hoe hel groeide
xxsuSs****
Jeugd verloor geestelijk evenwicht
De massapsychologie
van de opschepperij
Scheepvaartberichten
BESOMMINGEN IjMUIDEN
Uitgebrande balzaal bleef echternog
een troosteloze ruïne
Koninklijke kok kookt nu
voor studenten
DONDERDAG 18 DECEMBER 1952
(Advertentie, Ing. Med.>
ALE
jladde binnenzijde be-
t het „ophalen" by het
en uittrekken tot een
mum.
natte buitenzijde ver-
een fluwelig zacht
effect, waardoor de
van het been bijzonder
l uitkomt.
ndien hebben Jovanda
as een elastische zijde-
rekbare boord.
Fovanda's zijn in ('ie
htige „extra lange'
e verkrijgbaar.
HET
PERFECTA
M
CHARMING
lange
AlKMAA»
Bergen en de vereniging
eveneens een foto aanbood,
iducteur L. de Leeuw, die
.1 richtte tot de heer J. Hoo-
lid van de Ned. Ver. van
id afd. Spoor en Tram. Voor
jositie van de conducteur is
eden veel gestreden en te-
s spreker. Naast plichten
>ok rechten, die geëerbiedigd
worden. Nadat de heer S.
t Bergen Ome Gerrit een
en had aangeboden dankten
sen voor de gelukwensen en
ie hun op deze morgen ten
gevallen. Men bleef daarna
ijd gezellig bijeen.
■.baarheid maken wij op-
ling van de vele gif ten, die
innenkomen voor de inrich-
t Sociëteit voor Ouden van
is nu in totaal f 161,50 ont-
•ar blijven toch al die bur-
e f 500,gemakkelijk met
kunnen maken? Toont Uw
•ra bezorg de oudjes nog
rst een gezellig Tehuis.
zaaltje is o.a. nog nodig
■hel en een boekenkast. Wie
loorlopig comité daaraan
Verantwoording
k: partij glansverf; Ver.
0,Blinde dame 10,
e W. 1,Dicky Mink
eelver. „Ontwaakt" 10,
V. 10,van het Comité
Dagen werd f 27,ontvan-
le reeds verantwoorde 25.
'.lijk dank. Van P. B.: do-
amspel.
(Advertentie. Tng. Med.)
fe sqram'ormuher fot telefooncentrale
(Van onze Haagse redacteur)'
HEBBEN WEL EENS GERUIS in onze radio gehoord, misschien van een
onwillige condensator, van een nukkige weerstand, een lamp op zijn laatste
benen of van de stofzuiger van een ijverige buurvrouw. Maar nog nooit van de
zon, van de maan, of van de melkweg.... De P.T.T. wei: Zij wil er nu meer
van weten en ontwikkelt, in samenwerking met universitaire onderzoekers, een
ingewikkeld en geheimzinnig instrument om de luidruchtige geheimen aan zon,
maan en melkweg te ontfutselen. Er wordt veel geëxperimenteerd bij de tech
nische dienst van de P.T.T. Op het gebied van telefoon, telegraaf, verre-
schrijvers, radio, brievensorteer-, stempel- en bundelmachines, enz. behoeft men
haar niets meer te vertellen. Zij heeft trots een aantal' vindingen op haar naam
waarvoor de deskundigen in binnen- en buitenland hun petje afnemen. De
P.T.T. beschikt dan ook over een groot aantal technische werkers, onder wie
zeer vernuftige experts en over een technisch apparaat, waar menig particulier
bedrijf jaloers op zou zijn.
Het magazijn kreeg in 1918 zijn nieuwe
gebouw aan de Binckhorstlaan, waar
door de gehele vooraad centraal kon
worden opgeslagen. Over deze voorraad
moet men niet min denken. Alleen al
de hoeveelheid papier met duizen
derlei formulieren vormt, zoals we
gezien hebben, een pakhuis vol.
In 1933 voorzag men het gebouw aan
de Binckhorstlaan van een nieuwe ver
dieping, waardoor werkplaats en maga
zijn weer verenigd konden worden.
Daarna is een nieuw groot gebouw
naast het eerste verrezen en op het
ogenblik is men aan een derde bezig.
Personeel groeide van
vijf tot zeshonderdvijftig
AAN DE Binckhorstlaan in Den Haag
staan een paar reusachtige gebou
wen vol geroezemoes en productieve
bedrijvigheid. Bouwers zijn aan een
aanzienlijke uitbreiding bezig, zodat
men daar, op 1 September 1953, over
20.000 m2 nuttige ruimte zal beschik
ken. Deze gebouwen vormen tezamen
de Centrale Werkplaats en de Maga
zijndienst. Op 1 December a.s. bestaan
deze instellingen honderd jaar. Met de
telegraaf en de postzegel vieren zij dit
jaar dus hun eeuwfeest.
Voor velen bestaat de PTT slechts
uit de ambtenaar achter het loketje
van een postkantoor, die zegels ver
koopt, postwissels en giro's behandelt
en belastingen int, voorts uit de bestel
lers, die brieven rondbrengen en de
mannen, die een telefoon komen plaat
sen.
Voor hem, die een kijkje achter de
schermen mag nemen, duizelt het van
de ontelbare, gevarieerde werkzaam
heden, die tot de taak van de PTT be
horen. In de eerste plaats op admini
stratief terrein, maar ook op technisch
gebied
In de Centrale Werkplaats op zich
zelf een enorm fabriekscomplex wer
ken honderden arbeiders aan de repa
ratie, de revisie en de vernieuwing van
telefoontoestellen; van klokken; tele
fooncentrales, radio-distributie-onder
delen; telex-machines; telegrafie-appa-
ratuur; instrumenten, werktuigen en
machines, die op de grote postkantoren
in gebruik zün; meubilair van de tal
rijke kantoren....
1 ATEN WIJ U, teneinde enigszins een
beeld te verschaffen van wat er om
gaat, een en ander uit de geschiedenis
van de Centrale Werkplaats en de Ma
gazijndienst vertellen. Dat past trou
wens bij een honderdjarig jubileum.
Nederland is altijd sterk geweest in
adviescommissies (men moet er de
Tweede Kamerleden op het ogenblik
bij de behandeling van de Rijksbegro
ting eens over horen klagen!). Honderd
jaar geleden, toen de voorbereidingen
getroffen werden voor de indienststel-
ling van de Rijkstelegraaf, was er ook
een. Zij schreef aan minister Thor-
becke:
„Het komt ons voor, dat de stad
's-Gravenhage als centraal punt en te
vens als zetel van het Gouvernement
de geschiktste plaats is om die inrich
ting te vestigen. Wensehelijk ware het,
dat de nodige ruimte daartoe in of bij
Uwer Excellenties Departement kon
worden aangewezen".
De „centrale werkplaats" kwSm in
Den Haag en wel op het Binnenhof in
het gebouw, waardoor thans de belang
stellenden voor de vergaderingen van
de Tweede Kamer de publieke tribune
bereiken. De Herstelwerkplaats begon
r met vijf man onder leiding van Frans
van Erkel, de eerste opzichter. Tegen
woordig verdienen in de gebouwen op
öe Binckhorstlaan 650 mensen een boter
ham.
Na dit prille begin waren herhaalde
lijk uitbreidingen noodzakelijk. Wan-
,e™ nieuw telegraafsysteem zijn
intrede deed, betekende dit meer werk.
?fkondiging van de Telegraaf-
en Telefoon wet in 1904 nam de be
moeienis van de Rijkstelegraaf met het
telefoonverkeer enorm toe, zodat de
Herstelwerkplaats geleidelijk meer te-
iefoonmatenaal herstelde dan telegraaf-
materiaal. Het Rijk nam de plaatselijke
I Ten ^Ie dusver door particulie-
i owr ™&em-e.ente,n waren geëxploiteerd
in "i?ering evenwel van die
en o£k ^otterdam en Den Haag
Sn de winkel. WEer heel Veel Wcrk
Nieuwe technieken
NAte"nilheSTE(Wercld00r,0K "am de
een grote rtuchT m«ke,inff P'°tse,ins
bied van <u i.l' name op het ge-
Onderdelen J?®1611" en kabeltechniek.
spoelen voor Seis ^'"^stations,
totale omwenteling tot stand kwam
maar vooral omdat een groot deel
de totale apparatuur van de PTT ver
joest door de Duitscrs gePTT ver-
Kond men voor een berg van werk
hriea\ s,preekt vanzelf, dat deze groei
vanrhe? "oodzakelijk maakte, dat
verliet iil B\n„nenho£ verhuisde. Men
in de voormalig83 e" VOnd onderdak
"rnestraat a manege aan de Ka-
Door aankonn de K1°°sterkerk.
voorlopig percelen kon hier
worden ge exPansie gevonden
itaatl SS® 55*» magazijn
^LS MEN DE werkzalen betreedt,
krijgt men volledig de indruk van
een uiterst moderne, goed geoutilleerde
fabriek. Aan nieuwe dingen maakt men
uitsluitend de speciale artikelen, die
andere fabrieken niet leveren. Voor het
overige houdt men zich er voorname
lijk bezig met herstellingen en revisies.
Dat geschiedt op een groot aantal
verschillende afdelingen, zoals de koord-
makerij, waar we hoofdzakelijk vrou
welijk personeel bezig zagen; de ender-
zoekkamer, waar gerepareerde telex-
toestellen nog eens mechanisch en elec-
trisch worden getest; de afdeling uur
werken, waar calculografen, klokken,
Wat er om gaat
De honderdjarige Centrale Werk
plaats en de Magazijndienst van
de P.T.T. werken voor 150 afde
linkjes van de P.T.T. en voor 230
postkantoren. Zij hebben 24.000
artikelen in voorraad, van een
voudige formulieren tot ingewik
kelde telex-apparaten toe.
De keuringsdienst keurde in 1951:
13.000 zendingen nieuw mate
riaal. Het Magazijn deed in dat
jaar 58.000 aanvragen af. Er wer
den in 7951: 130.000 telefoonappa
raten gedistribueerd en 15.000
luidsprekers voor de abonné's op
de radiodistributie; 96.000 pro
grammakiezers en 400.000.000
meter kabel van allerlei soort ge
leverd; 14.000.000 kg aan zendin
gen verspreid. De wagens van het
eigen autopark van de Magazijn
dienst legden jn 1951: 187.000 kilo
meter af en men verkocht 515.000
kg oud papier van de telegraaf
kantoren, dat vernietigd moest
worden.
telegraafrelais, enz. worden hersteld;
de afdelingen versterkers, centraalpos-
ten, huistëlefoontoestellen; de schilders
werkplaats met moffeloven, de afdelin
gen hout- en leerbewerking en een nik
kelinrichting.
Bijna het gehele personeel bestaat uit
vakmensen, die voor hun gespeciali
seerde arbeid een gedegen opleiding
hebben gehad. Alleen het routinewerk
geschiedt door ongeschoolde krachten.
Uit het knusse werkplaatsje met vijf
man onder leiding van Frans van Er
kel zijn een Centrale Werkplaats, onder
leiding van de hoofdingenieur der PTT,
de heer H. J. Wessels, die op 1 Decem
ber veertig jaar in dienst van de PTT
is en een Magazijndienst, aan welks
hoofd de heer II. L. W. M. Kerkhoff
staat, gegroeid, die de Nederlandse PTT
alle eer aandoen.
Zoals deze P.T.T.-man zijn in de
honderdjarige Centrale Werkplaats
van de P.T.T. honderden arbeiders
bezig met het herstel van ingeni
euze apparaten met een wirwar
van draadjes en contacten.
werk
plaats vereniedr1 ™gaziin en w
van deze dienstel" a jaar kwam elk
diensten onder eigen beheer.
(Van onze correspondent)
FJNDER het presidentschap van Eisenhower zal, naar onlangs aangekondigd
werd, een gebruik in ere hersteld worden, dat onder Truman, tot grote spijt
van de journalisten in Washington, in het vergeetboek geraakt was: de eerste
vrouw van het land, de presidentsvrouw „Mamie" Eisenhower, zal weer gere
geld persconferenties houden. Doch in tegenstelling met Eleanor Roosevelt, die
deze bijeenkomsten benutte om zich zelf op het terrein van de grote politiek te
begeven, waarop ze zich minstens de gelijke van haar man achtte, schijnt Mrs.
Eisenhower van plan te zijn „Ike" te geven wat des presidenten is en haar werk
zaamheden te beperken tot andere sectoren, die bijzonder geschikt zijn voor
vrouwelijke activiteit. Mamie Eisenhower's belangstelling geldt daarbij in de
eerste plaats de taak der Amerikaanse jeugd te helpen baar geestelijk even
wicht te herwinnen.
ENKELE MAANDEN geleden werd in
L Amerika een geweldige opschud
ding veroorzaakt door de verklaring
van de beroemde Amerikaanse psy
chiater Professor Robert P. Knight,
leider van de Riggs-Stichting voor ze
nuwziekten in Massachuetts, waarin
hij beweerde, dat er in de Verenigde
Staten tegenwoordig negen millioea
mensen zijn, die in mindere of meer
dere mate hun geestelijk evenwicht
verloren hebben en dat het grootste
aantal van deze abnormalen te zoeken
is onder de jeugd, vooral onder de
kinderen in de grote steden. In de eer
ste helft van 1952 heeft de New
Yorkse politie 3222 jongens en meis
jes beneden de negentien jaar moeten
arresteren, waarvan 1527 nog geen
zestien jaar oud waren. Onder de
strafbare daden die deze 3222 jeug
digen gepleegd hadden, zijn negentien
moorden en 79 gewelddaden te noe
men. Negen moorden werden ge
pleegd door kinderen beneden zestien
jaar en 31 gewelddaden van de 79)
door kinderen van dezelfde categorie.
Van deze negen jeugdige moordenaars
zijn er vijf, die hun daad gepleegd
hebben uit sexüele motieven.
Alle deskundigen, die zich met dit
probleem bezighouden zijn het er over
eens, dat het sexuele probleem de
meest verontrustende kant is van
deze kindercriminaliteit. Het speelt
bij het toenemen van de jeugdmisda
digheid een niet te onderschatten rol.
De akten van de poliite geven hier
van een ontstellend beeld; uitspattin
gen. geleid door halfvolwassen kin
deren, vormen hierbij geen uitzonde-
I ring.
£)E ONGEREMDHEID, waarmede
een gedeelte van de Amerikaanse
jeugd zich uitleef', en waarbij de
stroom van twijfelachtige tijdschrif
ten en dergelijke producten van een
bepaalde soort een grote rol speelt,
uit zich natuurlijk niet altijd in zulke
excessen. Ze treedt ook op in de vorm
van een soort epidemieën, die door
het gehele land gaan, zoals de mas
sahysterie die in Mei van dit jaar op
de universiteiten heerste, waarbij de
studenten samenzweringen op touw
zetten, om ue meisjeseolleges te over
vallen en jacht te maken op het on
dergoed van de jongedames (de stu
denten zijn in Amerika gewoonlijk
intern). De boel begon in New York
als een grapje, al was het ook smake
loos en afstotend, doch plantte zich ais
een brand in alle richtingen voort en
bereikte een hoogtepunt in Norman in
de staat Oklahoma, waar tweeduizend
studenten een overval deden op zes
tien meisjescolleges en de ongelofelijk
ste uitspattingen begingen, totdat de
politie uit alle hoeken en gaten van
de staat verscheen en een einde maak
te aan het toneel, wat echter slechts
met behulp van traangas gelukte,
dergelijke dingen gebeurder Ook in
Missouri, Connecticut, Delaware en
Vermont, ten slotte ook in Californie
en Oregon. De deskundigen onder
scheidden bij deze massapsychose
soortgelijke stadia als bij een typhus-
en cholera-epidemie: incubatietijd, vi
rulente periode langzaam teruglopen
met enkele recidiven.
JNEZELFDE deskundigen zijn ook van
mening, dat 't initiatief tót deze scè
nes weliswaar bij de mannelijke jeugd
lag, maar dat de meisjes toch de eigen
lijke verantwoordelijkheid dragen voor
de ontwikkeling van de crisis. Verre
van te reageren, zoals men dit van mo-
Aldabi, Buenos AiresR'dam, pass. 17-12
Kaap St Vincent naar Las Palmas Al-
nati, R'damBuenos Aires, 16-12 180 mijl
west van Kaap St Vincent naar Las Pal
mas Amstelstad, MobileNederland,
pass. 16-12 Fort Lauderdale Axeldijk,
Golf van MexicoR'dam, pass. 17-12 SciL
lys naar Le Havre Aagtekerk, Japan
R'dam, 16-12 van Port Said naar Genua
Aalsum, R'dam—W.-Afrika, 16-12 van
Bordeaux naar Dakar Alcyone, R'dam
Calcutta, pass. 16-12 Perim naar Aden
Amstelkroon, 16-12 van Balik Papan
naar Fremantle Argos, 16-12 van A'-
dam naar Hamburg Bali, A'damIndo
nesië, 17-12 te Belawan verwacht Bor
neo, A'damIndonesië, 16-12 van Co
lombo naar Belawan Boskoop, 16-12
van Curagao naar St Marta Breda,
ChiliA'dam, 16-12 van Buenaventura
naar Cristobal Caltex Delft (t), Sidon
R'dam, p. 16-12 v.m. Gibraltar Caltex
Leiden (t)16-12 van Sidon te R'dam
Caltex The Hague (t), R'damSidon, pass.
16-12 Gibraltar Delfshaven, 16-12 van
R'dam naar Spezia Delft, 16-12 van
A'dam naar Hamburg Eos, Izm'rA'
dam, pass. 16-12 Kaap Bon Fairsea,
R'damSydney, 17-12 100 mijl west ten
noorden van Guardafui naar Fremantle
Groote Beer, 16-12 van Kaapstad naar
A'dam via Walvisbaai Haarlem, 17-12
van A'dam naar San Juan Helicon,
16-12 van Buitenhuizen naar Curagao
Hathor, 16-12 van Bremen te A'dam
Indrapoera, 17-12 van Tandjong Priok te
R'dam verwacht Ittersum. New Or
leansNederland, pass. 16-12 Bermuda
Indrapoera, 17-12 v. Tandjong Priok te R'
dam Jagersontein, 17-12 v. Antwerpen
Ie A'dam Jupiter, 17-12 v. A'dam naar
Hamburg Japara (KRL), 16-12 van
Khorramshar naar Calcutta Johan van
Oldenbarnevelt, MelbourneA'dam. 16-12
190 mijl zuidoost van Kangeroo Eil. naar
Aden Kedoe, 17-12 van R'dam te Tand
jong Priok verwacht Larenberg, Sa-
vonaHuelva, pass. 16-12 Gibraltar
I.eopoldskerk, R'damPerzische Golf,
pass. 16-12 oostpunt Kreta naar Port Said
Lawak, BombayPao. Kust, 16-12 ten
anker bij Siain Lieve Vrouwekerk,
Perzische GolfR'dam, pass. 16-12 Bizerta
Maashaven, West-AfrikaA'dam. pass.
16-12 Dakar naar Las Palmas Macuba
(t), SingaporeJapan, 16-12 van Shimo-
noseki naar Miri Malea, BaniasBor
deaux, pass. 16-12 Gibraltar Melis-
kerk, R'damJapan, 17-12 te Manilla ver
wacht Mentor, A'damMiddellandse
Zee, pass. 16-12 Ouessant naar Algiers
Modjokerto, 16-12 van Balik Papan naar
Makassar, alwaar 17-12 verwacht Mo-
lenkerk, A'damOost-Afrika, 16-12 van
Mombasa naar Zanzibar Maasdam, R'
damNew York, 16-12 180 mijl oost van
Kaap Race naar Halifax Maasland,
Porto AlegreA'dam, 16-12 te Ilheus
Manoeran, A'damIndonesië, pass. 16-12
Perim naar Belawan Marken, 16-12 van
R'dam naar Tandjong Priok Nieuw-
Amsterdam, R'damNew York, 16-12 160
mijl oost van Sable Eilanden Noordam,
R'damNew York, 16-12 590 mijl west
van Scillys Oranje, 17-12 van Tandjong
Priok te A'dam Overijsel, 18-12 van
Tandjong Priok te R'dam verwacht
Oranjestad, 17-12 van Aruba naar Porto
Limon Prins Alexander, 16-12 van Bre
men te R'dam Prins Willem IV, Gan-
diaHamburg, 16-12 dwars Oporto
Ridderkerk, AustraliëR'dam, van 16 op
17-12 te Aden verwacht Riouw, 16-12
van Frederikstad naar A'dam Rondo,
.17-12 v.m. te Bahrein Rijnland, 17-12
van A'dam naar Buenos Aires Rotula,
16-12 van Manchester te R'dam Rijn
dam, New YorkR'dam, 16-12 300 mijl
west van Ierland naar Cobh Salatiga,
16-12 van Calcutta via Manilla naar Pac.
Kust Sibajak, 17-12 van Tandjong Priok
te R'dam Sumatra, 16-12 van A'dam
naar Indonesië Scherpendrecht (t), 16-12
van R'dam naar Golf van Mexico Soest-
dijk, 17-12 van Java te New York Som-
melsdijk, 16-12 van Galveston naar R'
dam via Antwerpen Sloterdijk, New
OrleansR'dam, pass. 16-12 Lizard Head
Tara, Buenos AiresR'dam, 17-12 te
Santos Tosari, 16-12 van Antwerpen
te R'dam Trompenberg, R'dam
Houston, pass. 16-12 v.m. Flores naar
Charleston Teiresias, BirkenheadPort
Said, 17-12 te Port Said Tbalatta, 16-12
van Banias naar Thameshaven Tjisa-
done, Japan—Zuid-Amerika, 16-12 van
Durban naar East Londen Tomini,
R'dam—Tandjong Priok, 16-12 te Hollan-
dia Waterland, Buenos AiresA'dam,
16-12 te Las Palmas Westerdam, New
YorkR'dam, 16-12 150 mijl oost-zuid
oost van Kaap Race Willem Barendsz,
17-12 van A'dam te Kaapstad Willem
Ruys, R'damTandjong Priok, 16-12 van
Belawan naar Singapore.
Besommingen van Woensdag: Twee
trawlers met 46.700; IJm 16 29.000;
IJm 54 16.900; IJm 73 18.000; IJm
129 7790; loggers: He 87 6100.
Prijzen per kg: heilbot 32.20; gr.
tong 2.752.35; grm. tong 1.791.68;
kim. tong 1.921.82; kl. tong I 1.90
1.89, II 1.51—1.44; tarbot I 2.60—1.85.
Prijzen per 50 kg: gr. schol 50; grm.
schol 60—57; kim. schol 62—Si; kl.
schol I 64, II 63—48; v. haring 25.55—
20.50; makreel 2619.50; gr. schelvis
76—58; grm. schelvis 6456; kim.
schelvis 49—42; kl. schelvis I 47—41, II
3518; wijting 16.5014; gr. gul 44
38; midd. gul 34—29; kl. gul 2418;
ham 82—74; kl. koolvis, zw„ 21.50—
17.50, wit 3324. Prijzen per 125 kg:
gr. kabeljauw 196128; gr. koolvis zw.
5443, wit 8066; gr. leng 7368.
De totale aanvoer bedroeg 4360 kisten.
reel gezonde jonge meisjes had mogen
verwachten, waardoor de jongens
waarschijnlijk weer spoedig tot rust
gekomen zouden zijn, hebben ze er in
de meeste gevallen een zichtbaar ple
zier in gehad de opwinding tot een
hoogtepunt op te voeren. Herhaalde ma
len is gebleken, dat de dochters van de
zogenaamde betere tamilies daarbij in
het bijzonder voorgegaan zijn. Dit uit
breken van een volkomen ongeremd
heid schijnt niet alleen te wijten te zijn
aan een algeheel gebrek aan schaamte
gevoel, maar ook aan een massapsy
chose, een soort opschepperij, die zich
o.a. uit in de mode; die in verschillen
de steden schijnt te zijp ontstaan, om
over de kleding heen kousenbanden on
ondergoed te dragen, om van andere
fantasieën nog maar te zwijgen.
Met het oog op deze niet zeer be
moedigende toestanden zal mrs Eisen
hower een groot arbeidsveld vinden en
stof genoeg hebben voor de perscon
ferenties.
Paleis Noordeinde ondergaat melamorphose
(Van onze speciale verslaggever)
WOG MAAR EEN KLEIN GEDEELTE van het Koniniyk Paleis Noordelnde fs
paleisruimte: slechts de eerste verdieping van de linkergalery aan de voor
zijde en de rechtervleugel begane grond aan de achterzijde. De vertrekken op
de eerste verdieping zijn als ontvangruimte inderdaad nog koninklijk, die aan
de achterzijde huisvesten slechts de administratie van de hofhouding. De rest
van het gebouw en dat is dan verreweg het grootste gedeelte is in gebruik
bij het „Institute of Social Studies" der Stichting voor Internationale samen
werking der Nederlandse Universiteiten en Hogescholen.
niT INSTITUUT is uniek in de wereld.
Het is een export-centrum von we
tenschap, gegroeid uit de behoefte tot
internationaal wetenschappelijk contact
en het verlangen om de wereld zo ruim
mogelijk te laten mee profiteren van
het reservoir van kennis, waarover in
ons land beschikt wordt.
Buitenlandse en Nederlandse studen
ten en hoogleraren wil men hier met el
kaar in aanraking brengen. Men biedt
hun volledige gastvrijheid en een ze
kere mate van comfort en hoopt nu, dat
hiermee een belangrijke bijdrage gele
verd wordt om de betekenis en het ge
zag van ons land in de wereld te doen
groeien.
Er is indertijd veel over dit instituut
te doen geweest. Niet omdat men deze
instelling niet graag in het leven ge
roepen wilde zien het feit, dat hier
een basis voor samenwerking was tus
sen alle in Nederland werkende uni
versiteiten en hogescholen werd ten
zeerste toegejuicht maar omdat er
een belangrijke stroming was, die ves
tiging ervan in een bestaand universi
teitscentrum in plaats van in 's Gra-
venhage voorstond.
De voorstanders van Den Haag als
vestigingsplaats hebben het pleit ge
wonnen, ook al doordat Koningin Ju
liana het Paleis Noordeinde beschik
baar stelde en de gemeente 's Graven-
hage de kosten van een grondige ver
bouwing wilde dragen.
Onbewoonbare villa
WIE NU DOOR de talloze zalen, ka-
mers en lange gangen dwaalt, her
kent de „onbewoonbare villa" van voor
heen niet meer. Maar de mensen, die
het interieur vóór de verbouwing za
gen een verbouwing, die overigens
nog met geheel voltooid is herinne
ren zich die oude toestand nog dege
lijk. „Terecht", zeggen zij, „is het al
tijd „tijdelijk" paleis geweest. Reeds
voor Frederik Hendrik, maar ook nog
voor ons vorstenhuis. In 1813 bij het
begin van het koninkrijk werd het Loo
als definitief zomerverblijf, het Paleis
Noordeinde als voorlopig winterverblijf
aangewezen. Bijna anderhalve eeuw is
het „voorlopig" gebleven. Koningin Ju
liana heeft er nu een streep onder ge
zet".
Hoe begrijpelijk. Het is of liever
gezegd was een gebouw, waarin het
altijd tochtte; zelfs op windstille zo
merse dagen was het er tochtig kil of
kil tochtig. Lange gangen zonder tocht
deuren en onmenselijk hoge en grote
vertrekken, die niet centraal verwaimd
werden, maakten het Paleis Noordeinde
ongezellig. Als een schoorsteen hebben
de lange gangen gewerkt, toen er in
1948 brand uitbrak in de balzaal op de
eerste verdieping. Nog steeds heeft geen
restauratie van dit vertrek plaats ge
had. Het is een van de weinige zalen
in empire-stijl in Nederland. Monumen
tenzorg wil dit stijf-deftige milieu weer
z'n oude aanzien geven.
Gok de voor de balzaal gelegen zaal,
die met zijn hoge ramen uitzicht geeft
op het Noordeinde met het standbeeld
van Willem de Zwijger is nog een
ruïne. Het bluswater van eertijds heeft
het parket losgeweekt en kromgetrok
ken. Een triest beeld naast de beroem
de balconkamer van de Koninklijke
familie.
Met voortvarendheid wordt er thans
echter aan gearbeid om deze ruïneuze
situatie weg te werken. De gewezen ga-
leriizaal de rechtervleugel aan de
voorzijde wordt bibliotheek voor het
instituut, de voormalige balzaal zal
aula. worden.
„Indische zaal" bleef
TJOCH INTUSSEN heeft Den Haag het
grootste gedeelte van het gebouw al
bewoonbaar gemaakt. De vijf en twin
tig studenten, uit Aziatische landen, die
bij deze jonge instelling staan inge
schreven, wonen er al op de tweede
etage, waar de ongezellige zalen ver
broken zijn lot gezellige en rustige stu-
deer-slaapkamers. Voor elke vier stu
denten werden douchecellen aange
bracht en voor elke vijftien studenten
is er een badkamer. In plaats van de
in de loop der eeuwen uitgesleten
traptreden, zijn er nu met koper en
rubber beslagen traptreden. Draadglas
deuren op tal van plaatsen in de gan
gen hebben de tocht uit het gebouw
gehaald en centrale verwarming ten
koninklijke tijde waren er zes man de
hele dag doende om de kachels bran
dende te houden brengt een aange
name temperatuur in de vertrekken.
Hoewel het gebouw zich uitstekend
geleend heeft voor het doel, waarvoor
het thans reeds onofficieel in gebruik
genomen is. zijn er weinig vertrekken
onveranderd gehandhaafd. Dat is
eigenlijk alleen het geval met de zoge
naamde Indische zaal, een vertrek met
rijkgebeeldhouwde wanden in donker
bruine houtsoort, welks inrichting een
geschenk is geweest van het Indone
sische volk aan H.M. Koningin Wilhel-
mina bij haar kroning.
Wat ook onveranderd bleef, dat was
iets in de keukensfeer. Zeker, de in
richting van dit vertrek in het soustêr-
rain werd grondig gemoderniseerd.
Maar de koninklijke kok bleef op zijn
post. In plaats van voor het koninklijk
gezin, kookt hij nu voor de studenten:
Indonesiërs, mensen uit Pakistan, Is
raël en enkele Amerikanen, die in on
verstaanbare klanken levendig met el
kaar discussiëren, en straks terug in
hun land een bijzondere herinne
ring aan het kleine Nederland zullen
kunnen behouden.
Met een paar kwartjes stevig in zijn knuistje besloten ging deze kleine
baas een kerstboom kopen. De koopvrouw toont hem haar waar. Blijkbaar
staan de afmetingen ervan hem allerminst aan.
