Amerikanen vragen of filmcensuur
volgens grondwet verantwoord is
Tête tête met Rosalind Russell
Knappe vrouw met.... hersens
deed inkopen in New York
Van Beuningen, kunsiverzamelaar No 1
2# Hl É1
Énil-Ui
ui
fVfTXJTH
Krijgt de film
haar vrijheid?
LEONARDO IN
EEN NOTEDOP
Een van de drie vrouwelijke sterren waarmee te praten valt
Strijd, die sinds 1915 gevoerd
wordt, nadert het einde
Nederlander bracht unieke
collectie bijeen
Tijdelijk naar
Parijs
Plannen voor film
in Spanje
\yu WILDEN WETEN of „Roz" in
deze zin wel eens aan Nederland
had gedacht. „Zeker, ik ken Holland
vrij goed. Maar jullie klimaat is zo
onbestendig
zaterdag 20 december 1952
M 31* JÊ®
§$§|g«
l ■s"
v
-
x. 1
1
Ipp s|vy jb> "ttsji
:jx v ;vx v'ü
c';1 YijuY
„LA RONDE", IN NEW YORK GEWEERD
er een kans?
|y!|ET EERSTE TREFFEN tussen iilm en censuur in Amerika
&n|i vond plaats te Chicago in 1907. De censuur bestond toen uit
politie-autoriteiten. De bevoegdheden gingen toen niet verder dan
het weren van kinderen bij films, die voor hen totaal ongeschikt
geacht werden. Jaren later toen de gangsterfilms opgang maakten,
probeerde de censuur in Chicago ook rolprenten, die roofover
vallen en dranksmokkel zo suggestief wisten uit te beelden, te ver
bieden. De eerste officiële keuringscommissie werd in Pennsylvania
geïnstalleerd, waar ze nog steeds werkzaam is en zich beroepen
kan op bevoegdheden, haar wettelijk verleend in 1911! In Massa
chusetts geldt nog steeds de uit 1922 daterende wet betreffende
„Lord's Day", die het Zondagsprogramma van de bioscopen onder
haar vleugels hoedt. Een van de laatste voorstellen, die deze com
missie daar te behandelen kreeg was dat, hetwelk (naar aanleiding
van de affaire Ingrid BergmanRoberto Rossellini) de morele
kwaliteiten van acteurs, directeuren en regisseurs degelijk beoor
deeld wenste te zien alvorens een film van hen werd toegelaten. Dit
is nog maar één voorbeeld uit de vele. De Franse film „La Ronde"
was in de staat New York taboe! Films als „Het Wonder" en
„Pinky" hebben echter eerst goed de zaak van al-dan-niet-film-
censuur aan het rollen gebracht.
PINKY", die ook in ons land draai
de en het rassenvraagstuk in
Amerika behandelt, werd in de
staat Texas verboden, omdat ze „de
rassenhaat zou aanwakkeren". Deze be
slissing werd genomen door een haas
tig opgetrommelde commissie van ver
ontruste burgers, die zich beriep op een
verordening, welke in 1922 de verto
ning van „Birth of a Nation" (ook over
het rassenprobleem) eveneens verbood.
Toen de theaterexploitant „Pinky" toch
liet draaien, werd hij gearresteerd en
veroordeeld tot een geldboete. Het
Hooggerechtshof echter verklaarde de
plaatselijke verordening op grond waar
van het verbod was uitgevaardigd (een
verordening, die het verwijderen van
voorstellingen „gevaarlijk voor het al
gemeen welzijn" behelst) veel te vaag
van redactie om in dit geval een ver
bod tot vertoning te rechtvaardigen.
Met deze uitspraak hield het Hof zich
strikt aan die vragen, welke door de
keuringscommissie gesteld waren be
treffende het verbod van een film. Een
der rechters sprak namens allen toen
hij verklaarde, dat het niet de taak van
de regering was werkelijke of vermeen
de aanvallen op bepaalde geestelijke
leerstellingen te onderdrukken, .of die
nu voorkwamen in geschriften, rede
voeringen of films. En een confrater
van hem zei het nog duidelijker door
vast te stellen, dat het gegeven van de
film „Pinky" een vlammend betoog
was tegen het kwaad, dat door vroe
gere vrijheidsbelemmering gesticht was.
„Het Wonder"
Merkwaardig is echter dat een
definitieve uitspraak, die de film
gelijk zou schakelen met het
woord en geschrift, en haar dus even
als deze grondwettelijke vrijheid zou
toekennen volgens het eerste artikel
van de grondwet, niet uitgelokt is over
een Amerikaanse film (zoals „Pinky"),
doch over „Het Wonder", van de Itali
aan Rossellini. Het is de geschiedenis
van een ontwikkelde diep godsdienstige
vrouw, die een kind moet krijgen van
een vreemdeling. Haar overtuiging doet
haar die vreemdeling zien als de Hei
lige Josef en haar zonde is dan in haar
ogen geen zonde meer. Ze wordt echter
uit de dorpsgemeente gestoten en
trengt het kind ter wereld alleen in
een kerkje hoven op een heuveltop. De
film werd na dubbele keuring te New
York toegelaten, maar oogstte een
storm van (Katholieke) verontwaardi
ging. Ze werd als godslasterlijk ge
doodverfd en kardinaal Spellman riep
de gelovigen op de film en het theater,
dat haar uitbracht, te negeren. En de
film werd uit de roulatie genomen als
zijnde heiligschennend, en het Hof op
geknapt met de moeilijke taak om te
beslissen of dit verbod al dan niet juist
was.
De toekomst van de filmkeuring en
eveneens die van de film hangt nu voor
een groot gedeelte af van de uitspraak,
die het Hooggerechtshof in deze zaak
zal doen. Ais de garanties, die de grond
wet biedt voor de vrijheid van woord
en geschrift ook van toepassing worden
op de film. zal het gedaan zijn met de
bevoegdheid van de vóórkeuring te
Hollywood die jaarlijks 2.000.000
kost en van alle filmkeuringscom
missies. In somige steden, Maryland
bijvoorbeeld, is reeds door de procu
reur-generaal bepaald, dat de filmkeu
ringscommissie alleen te oordelen heb
ben over films, die obsceen of indecent
geacht kunnen worden volgens alge
meen geldende maatstaven.
Nederlander op belangrijke
post in Unesco
De Uitvoerende Raad, die gedurende
de periode, waarin de Algemene Ver
gadering van de Unesco niet bijeen is,
verantwoordelijk is voor het program
ma van de organisatie, heeft Sir Ro
nald Adam (Engeland) tot Voorzittei
gekozen.
Een der twee Vice-Vóorzitters is d)
F. Bender Directeui van de afdelin
Buitenlands 'Jetrekkingen van het M'
nisterie van Onderwijs, Kunsten ei
Wetenschappen.
keuringscommissie het Amerikaanse
volk gaat voorhouden, wat het wel of
niet horen of lezen moet voor zijn best
wil, dan zal tenslotte het denkvermo
gen niet meer zijn dan een registratie
bord, de macht zal de vrijheid om zeep
brengen en de grondwet die in haar
eerste bepaling de ongecontroleerde
vrijheid beoogt zal geschonden zijn.
Er is echter een wet uit 1915 die de
film slechts als middel tot vermaak
ziet en haar ieder gezag ontzegt uit
draagster van ideeën te zijn. En slechts
op grond van het laatste zou een ge
lijkschakeling met woord en geschrift,
waardoor zij onder de persvrijheid valt,
mogelijk zijn. Heden ten dage en dat
is ook de mening van het Hof be
staat er geen twijfel meer, dat ook de
film een belangrijk middel is tot het
uitwisselen van ideeën. De manier ech
ter, waarop zij het publiek bereiken
wil, mag evenwel niet doorslaggevend
zijn en het belang van de film mag
niet ondergeschikt worden gemaakt
aan het feit, dat .vermaak en lering
vaak op één plan staan. Een scheidslijn
te trekken tussen het belerende en on
derhoudende gedeelte in de film om
zodoende verzekerd te zijn van het
grondwettelijke recht van vrijheid van
drukpers is onmogelijk omdat, wat voor
de ene mens tot vermaak dient, dikwijls
de diepste innerlijke overtuiging van
de ander weergeeft.
VIER LANGE JAREN van moeizame onderhandelingen
hebben er eindelijk toe geleid, dat Parijs de verzame
ling van een ongewoon man tijdelijk in het Petit Palais
kan herbergen en bewonderen; 't gaat hier om de kunst
schatten van de Nederlander Daniël George van Beunin
gen. die zich ten slotte bereid heeft verklaard zijn land
huis in Gelderland voor korte tijd van zijn schatten te be
roven en de Parjjse kunstvrienden 199 schilderijen. 12 te
keningen en 20 sculptures voor twee maanden te leen te
geven. Daniël George van Beuningen. die zijn leven lang
nog nooit een schilderspenseel ter hand genomen heeft,
is in de loop van zijn leven erin geslaagd een verzame
ling bijeen te brengen, die als een doorsnee van de ge
schiedenis der Europese kunst mag worden beschouwd.
De thans 75-jarige verzamelaar stamt uit een vooraan
staande Utrechtse familie. Als enige van tien broers en
zusters zou hij zich aan de kunst wijden. Scheepvaart en
handel waren sinds generaties het werkterrein der Van
Beuningens geweest en vóór Daniël George zich geheel
aan zijn lievelingsbezigheid kon wijden, werd hij als reder
en kolenhandelaar een waardig opvolger van zijn succes
volle vader en breidde zelf diens onderneming uit tot een
van de belangrijkste handelshuizen van Nederland.
TOEN hij op een dag van
1 het andere einde van de
wereld terugkeerde, zag hij
op een kade in Rotterdam
een schilder achter zijn ezel
zitten. Hoe onbelangrijk het
werk ook was, waar de ar
tist juist aan bezig was, voor
Van Beuningen was 't een
openbaring: de toevallige
ontmoeting werd voor hem
het begin van een nieuw le
ven. Op de reizen, die hij
daarna voor de rederij
maakte, benutte hij ieder
verblijf -te land om de mu
sea te bezoeken en tot in
iedere bijzonderheid te leren
kennen; de nachten besteed
de hij met het bestuderen
van boeken over kunst en
zodoende werd deze zaken
man, die een natuurlijk in
stinct voor artistieke waar
den geërfd scheen tojiebben,
een kenner en liefheSber. die
zich steeds grotere deskun
digheid verwierf.
Van Beuningen woont
sinds tien jaar op een land
goed bij Vierhouten in Gel
derland, dat zich onder zijn
handen tot het belangrijkste
museum ontwikkeld heeft,
dat een enkeling ooit heeft
kunnen opbouwen. Iedere
kamer van zijn huis is let
terlijk behangen met mees
terwerken, de slaapkamer
met schilderijen uit de Ita
liaanse Renaissance, de
kleedkamer met vertegen
woordigers van de Duitse
school, de salon met Greco's.
Boven iedere trede van de
grote trap hangt een Rubens
en de Vlaamse meesters
kijken neer op de tafel, waar
de familie de maaltijden ge
bruikt. De eetkamer heeft
Van Beuningen volgens Ne
derlandse traditie met grote
zorg ingericht: men vindt er
een gotische schouw uit
Brugge, meubelen uit de
vijftiende eeuw en witte en
zwarte tegels on de grond,
zoals de Renaissance uit de
Middeleeuwen overgenomen
heeft.
„Als ik voor een schilderij
sta, moet mijn hart spre
ken", verklaart Van Seu-
ningen, als hij uitlegt vol
gens welk principe hij zijn
verzameling bijeengebracht
heeft. De intuïtie en de ken
nis van kunstverzamelaar is
hem niet voldoende, hij wil
met het onderwerp Van het
schilderij meeleven en het
aanvoelen. Daarom koopt
Van Beuningen nooit een
schilderij, als het hem niet
iets zegt. Maar dan denkt
hij ook niet verder na, hij
koopt het.' wat het ook
kost. Daardoor komt het, dat
hij sommige doeken uit zijn
verzameling duizendmaal zo
duur gekocht heeft, als de
marktwaarde toentertijd was,
maar andere, die niet min
der kunstwaarde hebben,
voor een appel en een ei.
Dit stilzwijgende begrip tus
sen werk en kunstminnaar
geeft er 'n verklaring voor
dat Van Beuningen zijn ver
zameling zonder enig ad
vies van derden opgebouwd
heeft. Hij is er trots op en
wil wel bekennen, dat hij
zich bij een koop nooit ver.
gist heeft.
Op de ereplaats
pvE EREPLAATS in de ten-
toonstelling, die thans in
het Petit Palais in Parijs te
zien is, heeft de „Toren
van Babylon" van Pieter
Breughel de Oudere, die het
doek bij zijn terugkeer uit
Italië geschilderd heeft. De
meester, die in het vlakke
land van zijn vaderland op
gegroeid was, had bij zijn
tocht over de Alpen een
openbaring: hij werd op de
onbekende bergen, die hij
betrad, zich de menselijke
kleinheid bewust. Zo ont-
stond dit merkwaardige
schilderij van een wereld,
uit een hoogte gezien, een
schilderij, dat Breughel met
een ontelbaar aantal kleine
mensjes bevolkte. Van Beu.
ningen heeft de moeite ge.
nomen ze onder de loupe te
tellen er staan meer dan
7000 figuurtjes op het doek,
dat slechts 76 bij 60 centi
meter groot is, een gewel
dige mierenhoop met alle
werkzaamheden, die de
mens in die tijd kende. Van
Beuningen heeft het schil,
derij in 1935 op een kunst
veiling in Parijs voor het
1500ste gedeelte van de te-
genwoordige waarde ver-
worven!
Geen wonder, dat de Pa-
rijzenaars zich om deze
schatten verdringen, die men
slechts één keer in zijn le.
ven te zien kan krijgen
geen wonder ook, dat het
New Yorkse Metropolitan.
Museum moeit- doet om de.
ze tentoonstelling eveneens
te leen te krijgen, tevergeefs I
echter, daar Van Beuningen I
vreest, dat de zoute zeelucht I
zijn schilderijen onhèrstel. I
bare schade zal toebrengen. I
VOLGENS uitspraken van enkele
rechters, bij deze zaak geïnteres
seerd, schijnt de film geen slechte
kans te maken om zich aan de ban, die
haar jaren gedrukt heeft, te onttrek
ken. Eén van de argumenten is: Als een
Of „Het Wonder" ook voor de film
industrie het sinds 1915 zo verbeide
wonder zal opleveren, zal nog wel een
kwestie van maanden zijn, zo niet van
jaren. En als dan in Amerika de gemoe
deren hierover allang bedaard zijn, zul
len wü in ons land waarschijnlijk Ame-
rika-in-het-klein gaan beleven.
(Van een redacteur beeldende kunsten)
yiJFHONDERD JAAR geleden, anno
1452, werd Leonardo, toegenaamd
Da Vinei, geboren. Als een hulde aan
het genie van deze ongelooflijk veel
zijdige renaissancist, ideaal voorbeeld
van de „universele mens" („uomo uni
versale") brengt Utrechts Centraal
Museum een tentoonstelling (onder
Uncsco-auspiciën), bestaande uit repro
ducties van Leonardo's tekeningen en
van enkele zijner schilderijen. Repro
ducties, omdat vele scheppingen van
deze wondermens praktisch gesproken
immobiel zijn (fresco's bijv.) of niet
mogen worden blootgesteld aan de risi
co's van een reizende expositie. Begrij
pelijk. Met een variant op het „ex un- is
„De verkondiging" van Leonardo da Vinei
gue leonem", kan worden gezegd, dat
zelfs uit reproducties (vooral uit zo
fraai uitgevoerde als hier te zien zijn)
de hand van Leonardo te herkennen
(Van onze correspondent te New York)
Er zijn vele vrouwen in Hollywood, die het oog strelen. Sommigen
kunnen daarbij nog zingen of dansen; een enkele kan acteren.
Maar, wil men de illusie van bekoorlijkheid en schoonheid niet
wreed verstoord zien, stel ze geen vragen, (Er zijn er trouwens on
der, voor wie een persgesprek een grotere marteling is, dan zeven-
weken-vroeg-opstaan om een film te voltooien.)
In ons zakboekje staan de namen van drie Hollywood-vrouwen,
waarmee te praten valt. Claudette Colbert, wier Franse afkomst
zich nimmer heeft verloochend en wier charme in het dagelijks
leven zo mogelijk nog groter is dan op de film: Myrna („The Thin
Man") Loy, die het laatste jaar herhaaldelijk op congressen en cul
turele bijeenkomsten Oom Sam vertegenwoordigde, mede in verband
met het feit, dat haar echtgenoot een van de rechterhanden van
Dean Acheson was (Myrna zal eerlang wel weer naar Hollywood
terugkeren, nu in de ommezwaai in Washington de taak van haar
echtgenoot op de schouders van een Republikein zal overgaan); en
Rosalind Russell, de veelzijdige actrice die een blijspel als „My
Sister Eileen" kleur en gloed wist te geven, het leven van de pas
gestorven Sister Kenny tot onderwerp maakte van een boeiende
film en triomfen vierde in Eugene O'Neill's „Mourning Becomes
Electra".
„Roz" Russell in haar nieuwste film
„Never wave at a W.A.C." („Wuif
nooit naar een WAC").
„ROZ" RUSSELL kwam dezer dagen
naar New York, 5600 mijl van Hol
lywood, om er Kerstinkopen te doen
voor het familiefeest, dat zij in haar April breng ik in New York een mu
ROSALIND RUSSELL kan echter
ook zichzelf wegcijferen. Zij en
haar echtgenoot gaan deze zomer een
film in Spanje maken. Dit is een be
sluit van vrij aanzienlijke draagwijd
te. Want in de eerste plaats heeft zij
zich weten los te maken van het
keurslijf der grote studio's. „Ik ben
nu- een free-lance. Ik speel alleen een
rol in de film of op het toneel (in
geboorteplaats aan de Oostkust, Wa-
teibury, in de stoat Connectiecut, gaat
vieren. Wij vonden haar temidden
sical-verce van „My Sister Eileen")
als ik er van overtuigd ben, dat
die rol mij ligt, of dat stuk film aan
wen wij niet alleen als een commer
ciële zaak, maar ook als een missie.
Wij Amerikanen hebben mede tot
taak Europa beter te leren begrijpen.
Dat kunnen wij o.a. doen door middel
van de film. Wij hebben dus zeer
sterk- het gevoel, dat onze film een
geromantiseerde reportage over Span
je moet worden. Dat was het uit
gangspunt. Daarna hebben wij een
groot aantal manuscripten gelezen.
Daaruit hebben wij het geraamte van
een intrige gedistilleerd, die opzette
lijk zo is vastgesteld, dat er in het
meisjes. Wij streven er naar op tal
van climactische ogenblikken van de
film het Spaanse karakter naar vo
ren te brengen".
Nederland
Roz zette een modieuze, het oog
vangende hoed op en knoopte er de
shawl (een soort oorwarmer) door
heen. Onze blik moet bewondering
verraden hebben, toen wij haar vroe
gen of dit geïnspireerd was op de
vliegende schotels. „Eigen ontwerp1
zei ze vol vrouwelijke trots. „Ik ge
loof er in de dingen te doen die ik
leuk vind. Geschenken kopen, mijn
eigen kleren tekenen (Roz staat al
menig jaar op de lijst der tien best
geklede vrouwen in Amerika), binnen
huisarchitectuur, tuinaanleg en daar
naast mijn carrière vervolgen en toch
nog tijd over hebben voor anderen'
Roz is een van de stichters van het
Sister Kenny instituut, dat de strijd
tegen de kinderverlamming voert „Én
vergreet niet: het kiezen van manus
cripten voor een nieuw stuk of een
nieuwe film.
Zo kwamen wij op Ie geijkte vraag
omtrent haar Iievelingsrol. „Dat zjjn
er te veel om op te noemen. Boven
dien: je groeit met zoveel rollen op,
dat je steeds verlangend naar de vol
gende „kluif" stevent. Vergeet niet:
ik ben 40 jaar en ik moet dus mjjn
rollen verstandig kiezen. Daarbij ben
ik natuurlijk niet meer geïnteres
seerd in de figuur van een ingenue.
Geef mjj maar een leuk blijspel, 0f
een karwei-van-een-rol in een melo
drama. Zo eentje, waarvan je wat
kunt maken".
Roz werd toen interviewer en stelde
ons vragen over Europa en Zuid-Ame-
rika, een onderwerp dat haar bijzon
van flarden-van-enveloppen waarop de een bepaald doel beantwoordt. De mu- verloop van deze f:'m' veel word1' ge- der Pakt- Haar man is een Deen, en
i,i„ria or, „ïio <ro- c-i„„ -i„„ v,„. - in Scandinavië voelt zij zich thuis'als
in Hollywo'd, New York, of beter:
Waterbury. Connecticut. Tot wij op de
flarden-enveloppen wezen en vroegen
hoe dat nu met de nylons, de boeken
sica is dus puur amusement voor het
publiek en een potentiële bron van
inkomsten voor ons. Daaruit nunnen
wij dan een deel van de kosten van
boeken, de nylons en alle andere ge
schenken, die des seizoens zijn, ston
den vermeld. „Er is niet leukers dan
geschenken uitzoeken voor je vrien
den", zei onze gastvrouwe, „en je ons Spaans avontuur bekostigen,
moet het als een hoge gunst beschou-
ven, dat ik mij er van laat afhouden"
'en gunst, die ten slotte een paar uur
nurde. Want breng een actrice een-
laal op haar praatstoel, dan tiki
ïar schoorsteenklok uren als secon
den.
„Spanje is een avontuur. Er is nog
heel weinig door ons Amerikanen in
Spanje gefilmd. Ik ben
van overtuigd, dat Hollywood r.e/eer
de platgetreden paden bewandelt.
reisd. De hoofdrolspelers ziet men
dus telkens tegen een achtergrond
van verschillende delen van Spanje.
Wij zijn nu bezig het scenario te vol-
tooien, maar het blijft het karakter de tabaksdozen en het' antieke zilver
van een spannend avontuur behouden, op het lijstje moest.
dat zich afspeelt tegen de achtergrond
er trouwens van een Spaanse traveloque.
En denk niet, dat wij alleen geïnte
resseerd zijn in de natuur, woeste
Onze Spaanse onderneming beschou- berglandschappen of mooie' dorps-
Niet lang daarna liep een slanke,
elegante vouw over Fifth Avenue
volledig geabsorbeerd door de etala
ges en de namen op haar geschenk
lijstje.
Het leeuwendeel van deze „Vincia-I
na" zijn studies en schetsen, bij wijze
van notities door Leonardo op papier
gezet: voor eigen gebruik en zeker niet I
met de bedoeling, ze ooit aan anderen
te tonen, laat staan ze te bestemmen
voor een expositie!
Veel van die tekeningen en krabbels
zijn echter pieus door 's meesters leer
lingen bewaard; zij geven ons het ge
voel van onbescheiden de intieme ge-
dachtenwereld van een groot schep
pend kunstenaar binnen te dringen. I
Maar zelfs de onbescheidenheid dwin-
gen zij tot een aandachtig-verstild be
schouwen. Alles waarmee Leonardo I
ooit te maken had beminde hij niet
hartstochtelijk het leven in zijn dui
zendvoudige schakeringen" zette bij
op papier, de kunst dienstbaar ma
kend aan zijn dorst naar de kennis der
natuur-in-haar-totaal. En wie zal Leo
nardo's „totaal" opsommen? „Militair
ingenieur, architect, beeldhouwer en I
schilder" zo beveelt hij zichzelf aar. I
bij de Milanese hertog; hij had er M
kunnen voegen anatoom (denk aan zijn
ledematen-schetsen, natuurvorst.'
(dier- en plantstudies), en wat al niet
meer!
Curieus overigens, dat hij zich pa
in de laatste plaats schilder noemt: t
die indertijd als leerling van Ver
chio door een ideale engel te set-
ren (met verlof van maestro Anflt
in diens „Doop van Christus") zijn!1'
troon als het ware palet en pen!!®
uit de handen had geslagen....
Wat wij hier bijeenvinden, verw®
ons van diepe eerbied voor Leonardo,
wiens beeltenis men het best kent door
zijn in roodkrijt getekend zelfportret
het gelaat met de patriarchale golven
de baard. Er ^ijn de talrijke voorstu
dies die, in liefdevol lijnenspel de Ma-
donna met Bambino verbeelden. En 1
perspectiefstudie voor zijn Aanbidding
der Koningen vertelt ons, dat met Leo
nardo dit probleem definitief is opge
lost en daarmee de Hoog-Renaissance
haar intrede doet.
Studies van paarden in alle mogelij
ke standen, schetsen voor ruiterstand
beelden, de tedere vrouwenhanden
(van La Giocanda?) diverse ontwerp
studies voor ziin Anna, Maria en het
Christuskind; Apostelkoppen voor zdn
Cenacolo. en dan opeens, als "a®"
boeknotitie de tekening van de opge
hangen samenzweerder Baroncel"
(Dec. 1479). Verder ontwerpen voor
zijn onvoltooid gebleven fresco, dat de
slag bij Anghiari moest vereeuwigen-
Zondvloed-ontwerpen. een wolkbreuk,
een vulkanische uitbarsting, profiel
schetsen, caricaturen. geologische j°'*
maties, schietende mortieren, soldaten,
een ontploffende bom, allegorieën
Voorzichtigheid, Gerechtigheid. Rein
heid of Fortuna („fronte capillata, P°s
est occasio caiva") en tussen al dez
reproducties eensklaps een van Le -
nardo's vroegst gedateerde lekeninB,
een landschao van 5 Aug. 1473 ,n
ee genialiteit een loftrompet v
node?
Binnen een jaar zullen in de Zul
afrikaanse bios-open kleurer films
toond worden, welke geheel in de L1"
zijn vervaardigd.
ALS u buiten
eigen tuin 1
uit nog al
kerstversieringen
b.v. aan larixtwi
kleine appeltjes
dennengroen en 1
gele hulstbessen,
appels, bemoste to
Er is natuurlijk n
u ook maar eens
JA, maar dat gre
wel wat bover
boven de pen.
zit muziek, dat mc
briefje na het anc
te informeren naai
zich van al wat me
houdt kan laten w
Mij dunkt zo, als
ling voor muzikale
moeten wij het m
de krant zetten. Ni,
mee verscheidene
slaan, maar het mi
rende animo tot be
Welnu: als u me
winter een fluit-k
richten met zelfge:
schrijft u dan even
het secretariaat v
Pijpersgilde, Alb. I
sum.
Maar daarmee is
niet af. Want aang
winter in de lucht
de belangselling gi
eenvoudige, maar i
musiceren, is dat P
werkelijke propaga
u omstreeks de ja;
Amsterdam moeter
nismaking met Gij
te hernieuwen, bijv
u meteen een aar
dit onderwerp mee
Datzelfde NederL
ganiseert dan name
dagen van het jaar
school een aantal
maken en bespelen
van bamboe-fluiter
Met de aanmeldii
lk begrepen he'o,
weet: misschien st
de hand wel over 1
vincie.
Maar om op
komen: wilt
daar zo echt
tuin ben? Want, ee
het de laatste tijc
nauwd als ik denk
mers, waar wèl ei
maar geen piano, i
blad notenschrift te
Een deskundige
de laatste tijd heel
gerichte woningen 1
mij zuchtend dezelf
dat het zo'n typiso
levensverarming w
gezinnen. En het l.a
het dure leven te w
een radia heeft
en meer gulden ov
tweedehands afgesp
te verkiezen boven
ultramoderne radio)
Dat vond ik ui
hart. Want er gaat
ven muziek in huis
ziek is de zelfgespe,
ste. Heus, het beho
vakwerk te zijn, ge
vlugheid: een beetji
gelegenheid is altijd
boven de gedachte;,
helemaal niet gehóó
Waarmee ik natuu
hebben, dat de rac
opvoedingsmiddel z
w leren horen. Mae
louter door de vooi
van haar musici, afl
spelen. Integendeel:
°P een instrument,
Bei', luistert naar e,
te meer genoegen e:
En dat zelf doe.i
velerlei gebied, lclii
men op stille zome
Jond na vieren doe
huis aan huis de
zo vaak het in ziin o
doenlijke pianosnele:
derhanden beluister*
En bij dat hakko
Toon daar ligt een k
infinitum, zag men h
hummel van een jou
Bcdraaide pianovr ik
ties over de toetsen
ook opgevallen dat c
oize samenleving
hoort men op zon
maar keiharde, r'ad-
sementsorkesten seh
Als u dat genoem,
dige jochie lief hebt:
lk bidden mag. een i
snelen. Als het kaï
Moeder achter de -ri;
mandoline of met :i<
het kinderkoor naai