ONRUST EN STRIJD BIJ DE
PROTESTANTSE KERKEN
„Vee/ heil en zegen" op een kaartje
De twaal
Noord-Holland was in het
jaar 1952 welvarend
OUDEJAARSNUMMER
WoensHag BI December 1952
Nieuwe kerkorde kon controversen
nog niet geheel overbruggen
Gereformeerde synode
elf weken bijeen
Agrarische bedrijven boerden goed
Een paar cijfers
Oude Egyptenaren schonken
elkaar scarabeeën
OUDEJAARSNUMI
Infernale bre
nog he
Als alarm loeide
brandweren stee
WIE OVER HET KERKELIJK LEVEN in het bijkans vervlogen jaar zijn blik
laat gaan, wordt getroffen door het feit, dat bij tal van Protestantse kerk-
formaties onrust en strijd gevonden wordt. De gang van zaken wordt in de
Nederlands Hervormde Kerk veelal bepaaid door de aanvaarding van de nieuwe
kerkorde. Daardoor verkeert deze kerk nog in een overgangstoestand. Een der
belangrijkste gevolgen die de K.O. had was voor het richtingsvraagstuk of
coals men tegenwoordig zegt: de modaliteiten. Het optreden van een man als
Ds H. van Lunzen te Odoorn, een der kopstukken van de Zwingli-groep,
bewijst wel dat er tussen orthodoxen en vrijzinnigen nog diepe tegenstellingen
bestaan.
TOCH ZIJN er ook plaatsen waar men
elkander in het gesprek vinden
mocht. Het gaat dan meestal om de in-
corpatie van de Evangelisatie in vrij
zinnige gemeenten >of om het kerkelijk
onderdak van de vrijzinnigen in ortho
doxe gemeenten. In Arnhem. Utrecht,
Den Haag en Middelburg bleek van
verzet tegen het optreden van vrijzin
nige predikanten waarom men nog niet
tot een definitieve regeling kwam met
deze minderheidsgroep. Maar ook waar
de Gereformeerde Bond invloed heeft
waren moeilijkheden (Urk. Ede, Vee-
nendaal, Nijkerk). In 1952 werden tal
van nieuwe of gerestaureerde kerken
of gebouwen in gebruik genomen en
vele bouwplannen gemaakt.
Nieuwe kerken werden geopend te
Emmeloord, Enschede, Harderwijk.
Nieuwleusen, Nijkerk, Strijensas en
Utrecht. Verwoeste kerken werden her
bouwd te Bruinisse, Dussen, Genderen,
Meeuwen, Onheusden, de Waal op
Texel, de Wilp en Zuidlande, terwijl
ook de door brand vernielde kerk te
Willemstad weer herbouwd werd. Van
de gerestaureerde kerken noemen we
die van Ginneken, Deventer, Eist,
Hoofddorp, Ingen. Kalenbeirg (O.),
Klundert, Leens, Middelharnis. Nieu-
^werkerk (Z), Oldebroek. St. Laurens.
Streefkerk, Terheyde (Z-H), Utrecht
(Janskerk), Weseoe en Woudenberg.
De bekende stichtingen van ds Van
Dijk te Doetinchem werden naar
Doorn-Driebergen verplaatst, de stich
ting „Kerk en Wereld" belangrijk uit
gebreid, de Vereniging van ouder
lingen en de Federatie van Diaconieën
bestonden elk 25 jaar. Tal van nieuwe
predikantsolaatsen werden gesticht, en
kele opgeheven, terwiil ook een paar
combinaties tot stand kwamen.
Veel gerucht was er rondom het op
treden van de kerkeraad van Hardega-
riip inzake diens afwijzen van een
Christelijke school. Tal van predikan
ten zijn ook dit jaar geëmigreerd waar
onder dr K. H. E. Gravemeyer, alge
meen gedelegeerde van de generale sy
node.
Vier predikanten promoveerden tot
doctor in de theologie en twee theolo
gische hoogleraren (prof. dr J. Linde
boom te Groningen en prof. dr S. F.
H. J. Bèrkelbach v. d. Spenkel te
Utrecht) traden af wegens het
bereiken van de 70-jarige leeftijd. Aan
de rijksuniversiteit vonden wat de the
ologische hoogleraren betreft vijf be
noemingen plaats.
Onder de verliezen, die de Hervorm
de kerk te betreuren heeft, trof het
heengaan van nrof. dr J. A. Cramer, ds
Jhr. J L. A. Martens van Sevenhoven
en dr P. ten Have. Overigens is_ het
feit, dat dit maai slechts zeven dienst
doende predikanten heengingen even
eens een bewiis dat de levensduur van
het Nederlandse volk stijgende is.
■ffOOTt j)E Gereformeerde kerken was
1952 een synode-jaar. De gcnaralc
svnode van Rotterdam vergaderde niet
minder dan elf weken. De synode nam
verschillende belangrijke besluiten. 7Ai
sprak zich onder meer nit voor hef
vrouwenkiesrecht in de kerk, gaf de
nieuwe Biib»ivertaling vrii in het ge
bruik der kerken met een harteliike
aanbeveling, deed stappen om te ko
men tot uitbreiding van de bundel
„Enige gezangen" en gaf haar aandacht
aan het vraagstuk van de verhouding
overheid-diaennie, idem aan dat van
de vrile tijdsbesteding en aan dat van
de psclfec.HacDer. waarbij zii voor in
terkerkelijk overleg open blijft staan.
Aan hoogleraren, die optreden aan
niet-theoiog'sche faculteiten wordt, in
dien zii predikant geweest zijn, het ra
dicaal niet teruggegeven.
Op het gebied van bouwen en restau
reren was er ook in deze kerken grote
bedriivigheid. Zaandam nam niet min
der dan twee nieuwe kerken in ge
bruik. Te Bredevoort en 's-Gravenhage-
Moerwiik werden nieuwe gemeenten
geïnstitueerd. Het. aantal vacatures is
dalende getuige bet feit. dat meerdere
classes alle predikantsplaatsen bezet
zagen. Zeven nieuwe predikantsplaat
sen werden gevestigd.
De Snembazending der Gereformeer
de kerken in bet Noorden jubileerde iri
het goud. Correspondentie met_ de vrn-
gemaakte kerken paf schier in geen
enkele plaats positieve resultaten en
het aantal herenioden bleef bii een paar
honderd On meerdere nlaatsen werd
over de kerkelijke goederen voor de
rechter penrocedeerd.
In de Gereformeerde kerken is bet
emipcatieriifer vrii hoog en tal van
predikanten emigreerden eveneens. De
commissies van beheer in de Gerefor
meerde kerken riepen een eigen organi
satie in het leven. Ook werd een stich
ting voor 7.ielszorg gesticht. Dit laaz
vond in de ner=fcrmeerde kerken r»"'
enkele theologische promotie plaats. Ta
van predikanten vertrokken naar he
buitenland met bijzondere opdrachten
teerdere kerken deden een kansel-
boodsehan uitgaan in verband met f
gevaren van bet moderne leven. (F"
belse films, races on Zondag p".7',,]-
Gerpformoomie kerken verloren in_
peen enkele dienstdoende predikan
door de dood.
1TOOR DE Gereformeerde kerken on
derhoudende artikel 31 K. O.
zogenaamde vrijgemaakte kerken) w s
1952 bü uitstek een jaar van rouw. A' i
haar Theologische Hogeschool ontw
len twee hoogleraren namel'ik nrof.'
K. Schilder en prof. B. Holwerda M
name de eerste heeft aan het thee.
logisch firmanent hier te lande ge-
schitterd als een ster van eerste groot
te. Daarom kwam de generale synode
vervroegd te Berkel bijeen. Zij be
noemde twee nieuwe hoogleraren maar
heeft zich ook uitvoerig bezig gehou
den met het ernstige conflict dat in de
gemeente Kralingen is uitgebroken en
reeds enkele jaren de verhoudingen
vertroebelt.
Moeilijkheden waren er ook in de
kerk van Zwolle en bii de zending.
Dit leidde er toe. dat de miss. predi
kant, ds S. J. P. Goossens, werd terug
geroepen en naar het zendingsveld op
Soemba niet weer mag terugkeren.
De synode verleende opnieuw aan de
studenten preekconsent. De Theologi
sche Hogeschooldag werd in Seotember
te Kamnen door duizenden bezocht.
De strijd over de zogenaamde voort
gaande reformatie blijft in deze kerken
meningsverschillen oproepen en het op
treden van het Gereformeerd Politiek
Verbond is daaraan niet vreemd. De
langjarige moeilijkheden rondom de fi
guur van ds W. G. F. van Herwijnen
he.bben zich ook na het door de svnode
van Kampen 1951 gegeven eerherstel
niet bijgelegd. Tal van gemeenten ver
kregen in 1952 een eigen vergadergele
genheid. Vijf predikanten vertrokken
voor goed naar het buitenland. Meer
dere kerken procedeerden over de_ ker
kelijke goederen. Meerdere wijzigingen
in betrekking tot liturgie werden door
plaatselijke kerkeraden ingevoerd. De
redactie van „De Reformatie" werd
vernieuwd door het sterven van de
hoofdredacteur, prof. Schilder.
VOOR DE Christelijk Gereformeerde
Kerken was 1952 een jaar van on
rust in tegenstelling met voorgaande
jaren. De objectieve en subjectieve
stroming voeren met elkander in deze
kerken een stille strijd. Thans vonden
afscheidingen plaats te Huizen, Bus-
sum, Leersiiui, Eindhoven, Nieuwleu
sen en Puttershoek.
Deze kerken herdachten het feit dat
zij zestig jaar zelfstandig hebben voort
bestaan. De jaarlijkse Schooldag in de
Pinksterweek te Apeldoorn gehoudèn,
stond in dit teken, mede door een ge
organiseerde tentoonstelling. Op meer
dere plaatsen werd samengesproken
met de vrijgemaakte kerkeraad maar
tot positieve resultaten heeft, het ner
gens geleid. De r.ieuwe vertaling maakt
in deze kerken een goede kans. Prof.
L. H. v. d. Meiden nam er een actief
aandeel aan. Meerdere gemeenten kre
gen een nieuwe kerk (Arnhem, Deven
ter, Emmeloord). Drie gemeenten moch
ten jubileren (Utrecht. Zaamslag, Rot-
terdam-W) en Leersum en Naarden
ontvingen voor het eerst een predikant.
Acht candidaten namen een beroep
aan. Een bond van zang- en evangeli
satiekoren werd opgericht. De Christe
lijk Gereformeerde kerken staan aan
de vooravond van hun generale synode,
die in 1953 te Leeuwarden bijeenko
men zal.
BE EVANG. LUTH. kerken mochten in
1952 de hereniging met de Herst.
Evang. Luth. kerk een feit zien won
den, wat voor de organisatie der kerk
ingrijpende gevolgen had. De aandacht
van de kerkelijke instanties bleef ge
richt op toenadering van recht- en vrij
zinnigen.
Aan de synode werd een concept-ca-
techisatieboek aangeboden. Op tal van
plaatsen werd gepoogd het verloren
terrein te herwinnen (Twenthe. Ensche
de, Goes, Velser,). Het Ned. Luth. ge
nootschap voor In- en Uitwendige zen
ding vierde ziin eeuwfeest. De Luth.
werkgroep voor kerkmuziek was zeer
actief. Rotterdam kreeg een nieuwe
kerk.
De Doopsgezinde Broederschap zag
haar historisch kerkgebouw te Amster
dam gerestaureerd weer in gebruik ge
nomen. Arnhem vierde haar eeuwfeest.
De Sociëteit hield zich met allerlei
zaken bezig o a. met de predikantstrac-
tementen en rle archieven. Van de drie
predikanten die door de dood werden
weggenomen noemen we ds J. L. Bonga
te I,eeuwarden, die ook door zijn dicht
bundels bekendheid verkreeg.
De Remonstrantse Broederschap
heeft zich blijkens de gehouden confe
renties in 1952 zeer geïnteresseerd voo-
actuelee kwpsties. Arnhem e^ rtnndn
kregen een herstelde kerk. Er kwam
dit jaar slechts één proponent het pre
dikantencorps versterken.
In de Geref. gemeenten deden 7<"h
geen schokkende zaken voor. Slechts
één eandidaat kwam beschikbaar en
hij kreeg niet minder dan veertig be
roepen. Vaak houden splinterige za
ken als kleding en haardracht deze
kerken op. Zes nieuwe kerken werden
gebouwd (Arnemuiden, Biezelinge, Bra-
kel. Hoofddorn. Marknesse en Vèenen-
daal). In Brakel vvert een gemeente
geïnstitueerd.
De Bond van Vriie Evangelische ge
meenten was in 1952 op meer dan één
gebied actief. Bussum en Goes vier.
den een jubileum. Op Sumatra bedrij
ven deze gemeenten actief zending.
Voor tal van Baptisten gemeenten
was het vinden van /ergadergelegen-
lieid in 1952 urgent, Harlingen vierde
haar gouden jubileum. De Duitse
Evangelische gemeente te Rotterdam
jubilee-de en dr. Niemöller was feest
redenaar.
gEZIEN WIJ HET BEELD van Noord-Holland over 1952 in zijn geheel, dan mag
met voldoening worden geconstateerd, dat onze provincie in velerlei opzicht
economisch, maatschappelijk en cultureel volkomen gezond kan worden
genoemd. Zouden wü op deze uitspraak ai een enkele restrictie willen toepas
sen, dan is deze in ieder geval van ondergeschikte aard. Onze provincie toch
heeft een nijvere bevolking, die weliswaar worstelt met de problt.nen welke
kenmerkend zijn voor deze tijd, doch die zij met een prijzenswaardige voort
varendheid zo al niet tot een oplossing heeft gebracht, dan toch heeft herleid
tot proporties, die maakten dat het maatschappelijke leven zo min mogelijk in
zijn voortgang werd gestuit. Een zekere welvaart kan over 1952 aan
Noord-Holland en wij doelen hierbij in het bijzonder op het gebied benoor
den het IJ niet worden ontzegd, wat in hoge mate te danken is aan de gun
stige uitkomsten van de bedrijven op agrarisch gebied, in de ruimste zin des
woords. De resultaten van de veehouderij waren zeer bevredigend, de uit
komsten van land- en tuinbouw deden daar, zowel wat de grove ais de fijnere
cultures betreft, niet voor onder en de bollenteelt behield, ondanks de sterke
uitbreiding, haar rendabiliteit. De fruitteelt kon weliswaar niet op zulke goede
uitkomsten bogen, doch voor de oogst van dit jaar, die nog goeddeels in de koel
huizen geborgen ligt. opent zieh nog velerlei perspectief. Slechts de uitkom
sten van de industrie, waarbij we uiteraard een uitzondering maken voor het
hoogovencomplex met aanverwante bedrijven, hielden met deze ontwikkeling
geen gelijke tred en diverse middenstandszaken vooral gingen te zeer onder de
hoge bedrijfslasten gebukt.
Werkloosheidscijfers
baren zorg
CéN VAN DE voornaamste problemen,
waarmede men in Noord-Holland
kampt, is dat van de overbevolking en
de daaruit voortvloeiende werkloos
heid. In de eerste plaats openbaart zich
dit verschijnsel in de tuinbouwcentra,
waar men ondanks de toenemende
intensivering van de teelt, een
schreeuwend gebrek heeft aan geschik
te cultuurgrond, doch ook in de indus
trie vertoont zich hoe langer hoe meer
het beeld van een stijgend aanbod van
werkkrachten tegenover een mindere
vraag. Een en ander heeft tot gevolg
gehad, dat de werkloosheid beduidend
groter is o.m. in de bouwvakken
dan het vorige jaar. Recente cijfers
staan ons weliswaar nog niet ter be
schikking, doch wel mogen wij memo
reren, dat reeds in Januari 1952 de
werkloosheid een hoogtepunt bereikte
met ruim 27000 ingeschreven mannelij
ke werklozen. Uiteraard viel gedurende
de zomer een daling waar te nemen
tot op ruim 18000 ingeschrevenen m
de maand Augustus, doch daarna trad
weer een beduidende stijging in en de
vroeg invallende winter heeft het cijfe'
•atuurliik in ongunstige zin geï
"luenceerd.
De hier boven omschreven verschij' J
selen zijn oorzaak geworden van ee j
'oenemende emigratie. Een beduiden
aantal personen uit Noord-Holland 1
heeft de vaderlandse bodem vaarwel
gezegd om zijn geluk te beproeven in
den vreemde, in Australië of Canada 1
en na de zuidelijke provincies leverde
Noord-Holland het belangrijkste kwan
tum dergenen, die zich met meer of
minder succes elders een bestaan
trachten te verwerven. Toch is dit aan
tal niet zodanig, dat dit bij de voort
durende bevolkingstoeneming van door
slaggevende betekenis kan worden
De oppervlakte van de provincie
Noord-Holland bedraagt 287.138
H.A. en de bevolking bestond op
1 Jan. j.l. uit 1.895.242 zielen, wat
bij de laatste 10-jaarlijkse volks
telling vergeleken een vooruitgang
van 120.939 zielen betekent. De
kosten van het algemeen bestuur
der provincie zijn over 1952 ge
raamd op 1.398.106. De uitgaven
voor verkeer en waterstaat belie
pen over het afgelopen jaar een
kleine vijf millioen, evenals die
voor arbeid, maatschappelijke
teun en voorzorg. Voor volks
ontwikkeling en opvoeding werd
uim 672.000 uitgegeven en voor
economische aangelegenheden
uim twee en een half millioen
Deze enkele cijfers wij dedet
slechts een losse greep uit het ons
ter beschikking staande materiaa
kunnen ongetwijfeld getuiger
van de Lelangrijkheid van onzr
provincie en van het onder het
provinciaal bestuur ressorterende
werk.
JjjERLIJK gezegd, ik stuur met Nieuwjaar nooit kaartjes
naar mijn familieleden, mijn vrienden, kennissen en
relaties. Toen ik in mijn jeugd, na de lagere school, een
stel leraren op mij losgelaten zag, die allen aan mijn
opvoeding en mijn verstandelijke ontwikkeling zaten te
schaven, vond mijn vader het nodig, dat ik bij deze
heren op de eerste Januari een beleefd Nieuwjaars
kaartje in de bus ging werpen. Hjj zelf verzond er met
keurig geschreven adressen ook verscheideneover
de post. Ik kon wel gaan lopen. Er waren Ieraren bij, die
mij aliesbehalve tot deze nieuwjaarsactiviteit inspireer
den en bovendien belandde die eerste keer het veel
heil en zegen voor de gymnastiekleraar door onoplet
tendheid mijnerzijds in de brievenbus van de man, die
mij de geheimen van 'de kwarten - en de kwintencirkel
en van de grote en kleine drieklanken moest bijbrengen.
Waar het kaarlie, bestemd voor de zangnaedagoog te
recht gekomen is, is mij altijd een raadsel gebleven.
Janus, de god met de twee
gezichten, het goede en het
kwade voorstellende, stond
afgebeeld.
De uitwisseling van ge
schenken op de eerste dag
van het jaar nam bij de
oude Romeinen zeer uitge
breide vormen aan. Zo be
val keizer Tiberius, dat voor
elk geschenk, dat aan zijn
paleis werd bezorgd, er vier
moesten worden terugge
geven. Lange jaren heeft
hij dit kunnen volhouden,
doch ten slotte moest zijn
schatbewaarder hem er toch
opmerkzaam op maken, dat
deze vrijgevigheid een diep
gat in de schatkist begon te
slaan. Daarna is een einde
aan de gewoonte gemaakt.
De kaartjes, die mijn va
der vroeger verstuurde, wa
ren oprecht bedoelde wen
sen voor een gelukkig en
gezegend nieuwjaar. De ge
schenken van onze verre
voorvaderen hadden een
andere betekenis. De gevers
zochten niet in de eerste
plaats het geluk en de
voorspoed van vrienden en
verwanten, doch zij wa
ren beducht voor eigen heil.
Door vrijwillige offers meen
den zij het noodlot gunstig
voor zich te stemmen Zij
begonnen het jaar met een
goede daad, waarmede zij
de goden wilden tonen, dat
zij brave lieden waren en
hun bescherming verdien
den.
Snorkende verzen
VOOR ZOVER men heeft
kunnen nagaan dateert de
eerste papieren Nieuwjaars
wens van 1466. Uit dat jaar
is namelijk een houtsnede
bewaard gebleven van een
onbekende kunstenaar, die
ziin prent van een onder
schrift in oud Duits voor
zag, waarin hij melding
maakt van een geluksschip,
dat uit Alexandrië gevaren
komt en voor het nieuwe
jaar veel goederen mee
brengt.
Na de vijftiende eeuw is
de schriftelijke Nieuwjaars
wens steeds meer in zwang
gekomen, doch de nieuw
jaarskaart is eigenlijk pas
algemeen ingevoerd door de
'drukkers van kalenders. Het
titelblad van de kalenders,
die zij uitgaven, voorzagen
zij van een spreuk en een
wens, die zij bovendien af-
Bizarre en koele
gelukwensen
MADIEN heb ik geen af
zonderlijke schriftelijke
Nieuwjaarswensen meer ver
zonden. Voor zover men
van mij nog de betuiging
van mijn medeleven met 't
wel en wee van mijn vrien
den en kennissen verwacht,
hebben een stevige hand
druk en enkele vriendelijke
woorden plaats gemaakt
voor de kaartjes.
Dat is wellicht jammer
voor de handige uitgevers
van de ontelbare mooie en
lelijke, ingetogen of bont
gekleurde, sobere of van
snorkende teksten voorziene
Nieuwjaarskaarten. Want ik
zal deze dingen niet kopen.
Ik troost me met de gedach
te, dat die handelaren door
mijn minieme behoefte aan
hun producten niet armer
zullen worden. Er zijn hon
derdduizenden mensen, die
streng aan de oude gewoon
te vasthouden en bii wie
deze lieden een dankbaar
afzetgebied vinden. Jaren
geleden reeds was er vraag
naar Nieuwjaarskaarten en
over honderd jaar zal dat
nog wel het geval zijn.
Inderdaad, jaren geleden
verstuurde men al Nieuw
jaarsgroeten. Hoeveel jaar
terug begon men daar eigen
lijk wel mee? Het antwoord
op deze vraag ligt in de
grijze oudheid. Vele eeuwen
vóór onze jaartelling schon
ken de Perzen en de Egyp
tenaren elkaar op hun
Nieuwjaarsdag al waarde
volle scarabeeën, dat Zijn in
de vorm van heilige kevers
gesneden stenen. Die scara
beeën brachten geluk, zoals
ook tegenwoordig nog de
Onze Lieve Heersbeestjes,
die we met een zachte ver
tedering op onze kleren la
ten lopen, als ze daarop ge
vlogen zijn.
Vrijgevige keizer
r\E Romeinen gaven elkaar
geschenken, waarop of
waarin een Nieuwjaarswens
was gegrift. Men maakte
toen dus nog geen gebruik
.van de kaarten, die pas la
ter in zwang kwamen. Het
oudste Romeinse Nieuw
jaarsgeschenk, dat men
kent, was een lamp, waar
op een Nieuwjaarswens was
aangebracht en de kop van
«1-iiiy IWCPK Wl4iu)l)fl
Een uit 1466 bewaard gebleven Nieuwjaars
wens met een oud Duits opschrift
zonderlijk verspreidden en
die dan als nieuwjaarskaart
gebruikt konden worden.
Langzamerhand begonnen
die kaarten los van de ka
lenders te ontstaan, nadat
reeds wijzigingen in de af
beeldingen en in de spreu
ken waren aangebracht.
Het vervaardigen van
nieuwjaarskaarten werd la
ter een winstgevende bezig
heid, vooral voor de gelegen
heidsdichters, die in steeds
„schoner" verzen het heil
bezongen, dat zij aan de
ontvangers van de kaarten
toewensten. Zo'n anderhalve
eeuw geleden wist men er
wel weg mee. De gedichten
konden niet lang en inge
wikkeld genoeg zijn. Hoe
uitvoeriger en hoe bonter
de kaart, des te welgemeen-
der was de wens.... zo ge
loofde men. Aan papier al
leen had men niet meer ge
noeg. Men ging aan het
werk met veertjes, met pa
relmoer, met spiegelglas, met
ziide en met andere mate
rialen. om daaruit bizarre
kunststukjes te wrochten.
De wensen met mechaniek
jes en de uitschuifkaarten
deden hun intrede.
Prettige traditie
CR BESTAAN tegenwoor-
dig nog wel heel bijzon
dere exemplaren, doen van
dat buitennissige is men
toch teruggekomen. Tegen
woordig kan men zeer fraaie
kaarten kopen, vervaardigd
door kunstenaars in hun
vak. Bovendien zijn de ge
drukte persoonlijke nieuw
jaarswensen in gebruik ge
komen, die dikwijls lijken
op exlibris en de artistieke
hand van de maker verra
den, of op een humoristischs
wijze het veel heil en ze
gen overbrengen.
De koele, witte kaartjes
met alleen de naam van de
afzender en een m.h.g. of
een G.N. erop en gestoken
in smalle envelopjes heb
ben zich inmiddels gehand
haafd. Hoe de gelukwens
dan ook mag worden over
gebracht, door middel van
een kakelbonte prentbrief
kaart, een artistieke, indivi
duele kaart, 't zelfgemaak
te tekeningetje van't school
kind aan zijn grootouders,
het eenvoudige witte kaart
je, of de handdruk op een
van de eerste dagen van
Januari, het is een prettige
traditie, dat men bij de
jaarwisseling belangstelling
toont in het persoonlijke le
ven van zijn medemens en
daarbij de hoop uitspreekt,
dat het nieuwe jaar een ge
lukkig en een gezegend jaar
voor hem zal zijn.
Afgegeven
Issued:
aan U
Vertrek vliegtuig:
datum
Departure aircraft i
date
31 December 1950
24.00 uur.
Bagagei Baggagei
een koffer vol goede voornemens.
Agenten stempel
Agency stamp
PLAATSBEWIJS ^119^0/1
PASSENGER TICKET NR rH 911Z3U/ 1
HEDEN
NAAR
TOEKOMST
31 December
GELDIG TOT EN MET.
VALID UNTIL AND 1NCL.»
UITGEGEVEN DOOR.
ISSUED BY. KONINKLIJKE LUCHTVAART
MAATSCHAPPIJ N.V.
ROYAL DUTCH AIRLINES
HOLLAND
Hoofdkantoor Head Office
DEN HAAG THE HAGUE
Telef. 18 00 70 - 18 35 20 18 30 60
LID VAN DE INTERNATIONAL AIR TRANSPORT
MEMBER OF ASSOCIATION (I.A.T.A.)
Het plaatsbewijs Is niet strikt persoonlijk» doch geldt tevens
voor Uw familie en vrienden*
This ticket Is not strictly, personal bat also valid for your
family and friends.
F l-47Ne/3272- Printed In the Netherlands
Een moderne Nieuwjaarswens van de KLM. in de vorm van een passagebiljet
geacht. In dit verband zal men in de
niet te verre toekomst nog voor gro
tere moeilijkheden komen te staan.
Er zijn er, die de oplossing van dit
probleem trachten te vinden in een
uitbreiding van de industrialisatie en
het is voornaipelijk de Economisch-
Technologische Dienst, die zich hier
voor interesseert. Deze heeft o.m. plan
nen in voorbereiding of in uitvoering,
voor het bouwrijp maken van indus
trieterreinen in Hoorn, Enkhuizen,
Medemblik en Grootebroek, plannen,
die uiteraard goed zijn bedoeld, doch
ten aanzien waarvan wij toch tot de
grootste voorzichtigheid manen, althans
voor zover deze zich niet aanpassen
bij de geaardheid van de streek, die
allerminst industrieminded is en die
ten opzichte van het centrum des lands
toch altijd de handicap van haar ge
ïsoleerdheid behoudt. Dit had reeds
tot gevolg, dat industrieën, die inder
daad tot ontwikkeling kwamen, hun
zetel naar een meer centraal punt heb
ben verplaatst.
Waar onze toekomst ligt.
IJET VERLEDEN en de toekomst van
de kop van Noord-Holland liggen
nu eenmaal op ander terrein. De vee
fokkerij staat er op een hoge trap van
ontwikkeling. Men beschikt er mede
over de grootste en modernst geoutil
leerde zuivelfabrieken uit den lande
en aan de tuinbouwveilingen passeerde
in één jaar tijds voor een waarde van
meer dan 60 millioen gulden de klok,
wat een hogere omzet van 16 millioen
gulden betekende in verhouding tot het
vorige jaar. De bollenteelt rond Bree-
zand en Enkhuizen neemt wij schre
ven dit reeds hand over hand toe
en bleek in bet afgelopen jaar mede
een rijke bron te zijn voor de zo fel
begeerde deviezen.
Zo is het beeld in het algemeen.
Richten we thans de blik nog op be
paalde punten, dan blijkt Beverwijk
zich ook in 1952 weer op revolution-
naire wijze te hebben ontwikkeld van
tuinbouwcentrum tot industriestad, een
proces, dat zich in de toekomst met
kracht zal blijven voortzetten en dat
maakt, dat zowel Beverwijk als Vel-
sen een grote toekomst tegemoet gaan.
De omstandigheden zijn hier, door de
aanwezigheid en de uitbreiding van
het in wezen monopolistische hoog-
ovenbedrijf, zo uitzonderlijk, dat hier
generlei vergelijkende maatstaf voor
elders in de provincie kan worden
aangelegd, zelfs niet voor de Zaan
streek, waar de industriële bedrijvig
heid over 1952 ook weer bevredigend
kan worden genoemd.
Welkom vreemdeling.
CEN ZICH steeds meer ontwikkelend
1-1 aspect is dat van het vreemdelin
genverkeer en aanschouwt men de
drommen touristen, die de laatste jaren
uitzwermen over Alkmaar, Marken en
Volendam, dan kan men zich moeilijk
aan de indruk onttrekken, dat de
vreemdeling het land boven Amster
dam eerst vooi kort heeft ontdekt.
Hieruit ontstaat een nieuwe en niet
onbeduidende bron van inkomsten, die
in 1952 rijkelijker heeft gevloeid dan
ooit. Hierbij zouden we echter gaarne
teruggrijpen op een Hollandse zegswij
ze, n.l. dat men niet de kip moet slach
ten, die de gouden eieren legt, m.a.w.
niet de vreemdeling moet beschouwen
als een uitbuitingsobject en daar heeft
men vooral op Marken en in Volendam
een handje van. Ook zelfs de Alkmaar-
se kaasmarkt ging in de voorbije
zomer reeds lichtelijk ontaarden in een
souvenir-markten hier moge een
waarschuwend woord op zijn plaats
zijn, dat men dit niet overdrijven gaat.
Natuurlijk zijn er nog allerlei andere
aspecten van provinciaal belang, die
kunnen worden beiicht. In het uiterste
Noorden, in Den Helder, ontstaat een
nieuwe marine-stad, die in de toekomst
van grote betekenis kan blijken te zijn
Meer en meer worden de grote nade
len ondervonden van de pontverbin
dingen over het Noordzeekanaal en het
IJ, doch in het afgelopen jaar namen
de tunnelplannen meer en meer ge
stalte aan en schijnt zelfs Amsterdam
te dezen opzichte uit zijn droom te
zijn gewekt. Voorts hebben wij nog niet
gesproken over de visserij, die binnen
afzienbare tijd, op het IJselmeer al
thans, ten dode zal zijn gedoemd.
Het was echter slechts onze bedoe
ling zo hier en daar een greep te doen
en om daarbij tot de conclusie te ko
men, dat in Noord-Holland enkele
uitzonderingen daargelaten nog al
tijd een bepaalde welstand heerst en
dat 1952 voldoende perspectief beeft
geboden om met vertrouwen en met
gematigd optimisme het nieuwe jaar
tegemoet te treden, zulks in de over
tuiging, dat het waarachtig wel weer
zal gaan.
JJET JAAR, DAT THANS
weest. Verschillende bi
ende vuurzee in het tehuis i
hen de hemel rood gekleur
omgeving tot een voortduri
den in 1952 drie doden te
len wij dit overzichtje gedei
den bekomen bjj de brand
Oudorp overleed, alsmede
Kwantes, die beiden slacht
y^LS de dag van gisteren
rampzalige nacht van de
ari voor de geest, toen 130
lieden uit Alkmaar, Berge
Heiloo, Lang'dijk, Koedijk
wijk een gigantisch gevet
om het behoud van het i
terlicht". Men moet diep
geelde documenten over
strijding in Alkmaar duil
brand te vinden van geli
Tweehonderd drie en vijfti
dagen en rond vijftig inv
pleegsters en dienstboden
na één uur verrast door eer
ke door het onoordeelkur
van een kooktoestel in één
mers ontstond. Onder leic
directie van „Westerlicht" e
ga en met medewerking
velen werden de bejaarden
en tijdelijk in het Centraal
de Muziektuin, de Pius Stic
en Bosch" te Bakkum en b
culieren ondergebracht.
Intussen had de vuurzee
gehele rechtervleugel vers
verden de zeven brandwee
prachtige eendracht slai
doodsvijand. Om vier uur
kranige brandweerlieden de
geven, dat zjj het grootste
het gebouw zouden behoudi
bleef men doende met de
Was er vreugde over dit x
voldoening werd overschad
rouw over de tragische d(
vrouw Blom en de heer Ki
financiële schade, welke d
kerden hadden geleden. „W
inmiddels in oude glorie her
weken geleden is het tel
heropend,
FvE BRAND in „Westerlic!
afgegaan door 'n ogenscl
duidend brandje in de wc
heer G. Visser aan de But
te Oudorp. Met schuimb
slaagde men erin het vuur i
feit zou hier niet vermeld
den als het binnenbrandje
gevolgen had gehad. De 10-
Visser, de op een noodbed
lag, had door de vlammei
den bekomen en overleed
dag aan deze verwondingei
Op 25 Maart bereikte d
Vrijwillige Brandweer het
de burgemeester van Uitgi
stentie te verlenen bij eet
in de fabriek van de fa. S
de Schevelstraat. De kra<
oostenwind, die een dichte
veroorzaakte, leverde erns'
voor de omgeving. Dank
treden van de corpsen E
maar en Limmen kon di
perkt blijven tot de fabriel
gebouwde woning.
Het zou voorjaar won
wederom een brand van
tantie onze kolommen vuld
honderden jaren oude boe
de Huiswaarderdiik, welke
gebruikt als stalling en
brandde totaal uit. De bre
Alkmaar en Koedijk konc
hinderen, dat mej. A. Muit
W. de Jager en J. Moeye:
voor een zeer klein bedr
waren, ernstig werden ge>
de Huiswaarderdiik op de
gemeenten Alkmaar en
Bergen is een kleine staj
brak brand uit een villa
weg 19. een vlammenspel
Vrijwillige Brandweer va
een corps van do Alkm
weer werd bestreden. Tij
vige onweder, dat zich in
2 Augustus boven onze o
lastte, werd de kapitale 1
de heer C. Laan aan de Pre
4 te Oudorp door het hei
troffen. Het rieten dek paf
veel voedsel, dat de bra
Alkmaar en Oudorp, die
Eén van de fraaie lam
duingebied, dat thans i
pleegt te noemen. Het
jaar vele toi