misdaad
Tanger is geen stad van
Talloze malen overspoelde de zee
het lage vlakke polderland
Drieduizend bona fide handelszaken en
50 banken in het „smokkelaarsnest"
Maar telkenmale werd het
verloren gebied heroverd
Ruim 75 ion goud in de kluizen
Zoals bij de toren
Babel
van
n
Ter overdenking
Geestelijke winst
Met een angstwekkende
regelmaat
De ramp van heden
een episode uit de
eeuwige strijd van
de Nederlanders
tegen het water
ZATERDAG 14 FEBRUARI 1953
ezels naar de bouwwerken getranspor
teerd. Onwillekeurig denkt men, dat in
de schaduw van de toren van Babel de
zelfde tafereeltjes te zien waren. De
moderne cementmengers neemt men
dan wel op de koop toe.
i wee richtingen
DE NIEUWBAKKEN Tangerijnen
leven hoofdzakelijk van de
transitohandel. Men werkt in nvec
richtingen. Van Tanger naar Marokko,
Spanje, Frankrijk en andere landen
worden goederen gesmokkeld, die in
dollars moeten worden betaald, maar
waarvoor geen legale betalingsmoge
lijkheden kunnen worden verkregen
In omgekeerde richting gaat alles wat
waarde heeft, zoals goud, edelstenen
briljanten, effecten, schilderijen,
waarmee de dollarwaren worden be
taald. Tanger fungeert dus als een
grote, vrije, internationale ruilmarkt.
Smokkelaars en smokkelhandel zijn
hier niet. Men kan pas van smokkelen
spreken, zodra bepaalde goederen clan
destien naar een of ander land worden
vervoerd. Maar daar staat Tanger bui
ten. Uit het feit, dat een kleine 3000
buitenlandse ondernemingen en meer
dan vijftig banken hun kantoren in
Tanger hebben, blijkt dat een vrij
commercieel centrum tamelijk levens
krachtig en gezocht is.
Tsaristische staven
PRACTISCH alle landen, ook de Be-
neux en de Sovjetunie, nemen
deel aan de goudtransacties in
Tanger. Goud deponeren in Tanger is
een rage geworden. De voorraad, die
telkens varieert, wordt op ruim 75 ton
geschat. In de kluizen liggen staven, die
nog het stempel van het oude tsaren
rijk dragen. Goud vergaat niet! Daar
slechts een dertigtal banken machtiging
heeft gekregen om goudverrichtingen
te doen, wordt het goud dat naar andere
dan deze banken gaat als „in depót" in
geschreven. Het mag niet worden ver
handeld, hetgeen in de meeste gevallen
geen bezwaar is, zolang Tanger een vei-
De Arabische wijk in Tanger met
op de achtergrond de toren van
de Spaanse kerk
lige schuilplaats is. Tanger bezit ook
een eigen goudsmederij, in een achter
buurtje, met de Fransman André Du-
pard als smid. Zijn bewerkingsmetho
den zijn vrij primitief, maar toch ook
weer niet zo erg, dat bij het smelten,
het in de vorm gieten van kleinere
blokken, en pletten, ook maar één vin-
gerhoedvol verloren zou gaan. Goud is
hier een alledaags handelsartikel. Als
er een goudzending in de haven of op
het vliegveld aankomt, wordt deze met
een gewone personenwagen afgehaald.
Politiebegeleiding wordt nooit gevraagd:
waaruit weer het betrouwbare karakter
van Tanger zou blijken.
Kwaliteit alles
NA ENIGE TIJD Tangerijnse medi
tatie constateert men, dat de kwa
liteit hier alles en de kwantiteit
onbelangrijk is. Van de 150.060 inwo
ners zijn ongeveer 100.000 van Marok
kaanse bloede en de rest van Europese
en Amerikaanse stam. Een kleine be
rekening toont aan, dat de eersten op
éénzesde deel zijn samengedrukt, ter
wijl de Europeanen breed en languit
over vijfzesde van het stadsareaal zijn
verspreid. Men loopt echter vrij op el-
kaars grondgebied, en ieder tracht er
mee zijn voordeel te doen
H.
(Van een bijzondere medewerker)
/N TANGER is alles geoorloofd, wat met goud. v.aluta en goederen te maken heeft. Daarom wordt
het Noordafrikaanse stadie het perfecte handelscentrum genoemd Methodisch getramde hersens
moeten even aan die vrijheid wennen, die zelfs nog de meest drastische en eerlijke liberalisaties
voorbijstreeft. Hier zijn geen deviezenbepalingen. invoerrestricties en economische massa opvoeding
De welsprekendheid van welke minister van Financën ook kan in Tanger geen dekking zijn van de
papiercirculatie. In Tanger wordt regelmatig de stijgende intlatiedruk in de verschillende Europese
landen gemeten De Tangerse koersen zijn dan ook niet populair Want het constateren van een
inflatie wordt gewoonlijk als een deloyale en oppositionele handeling beschouwd.
HET IS GEZELLIG om in Tanger van boord te gaan. Een legertje van oude
en jonge Marokkanen, op sandalen of blote voeten, neemt koffers, tassen en
winterjassen in beslag. Het doet wat piraatachtig aan, maar er gaat geen
Spaanse, banaan verloren. Het zou onhoffelijk zijn om de arme schuimers weg
te duwen. De aankomst in het zwarte werelddeel mag niet om een paar
stuivers worden verknoeid.
ACHTER de strakke,fantasieloze
loodsen, die het openlucht-zwem
bassin van een haventje er op na
houdt, ziet het er hoopvol uit. Op de
betonnen havenweg staat een vermo
gen aan droomtaxi's opgesteld: Cadil
lacs, Pontiacs, Studebakers en andere
dollar-smiles, met donker uitziende
Marokkanen achter het elegante stuur
wiel, de rode fez op het zwarte haar.
Later, om en bij de Avenue Pasteur,
vinden we de wereldse luxe al weer
gewoon. Het soepelste en fijnste op
automobiel-gebied glijdt daar eigen
wijs en zelfverzekerd langs knusse
flatgebouwen, weelderige étalages en
bankkantoren met wereldnamen op de
voorgevels. Van een splinternieuwe
Cadillac uit lijkt zo'n wereld bereik
baar, evenals het eerste het beste res
taurant waar ze stopte. Na zware Zuid-
spaanse rondritjes, op olijfolie en taai
vlees, zwartgroene koffie en oudbak
ken amandelbroodjes, krijgt men trek
in andere Moorse ingrediënten. Daar
na èn na de teleurstellende rekening
komt vanzelf het pijnlijke gevoel, dat
we hier niet voor de lol zijn, om te
cadillaecen en zo.
Luguber aspecf
TANGER heeft een imponerend straf
register, vertelden collega's, die een
blauwde Maandag in hotel Villa de
France (waar een gewezen Hollander
directeur is) hadden gelogeerd: In het
geïnternationaliseerde stadje, met zijn
cusmopolitische samenleving, loert de
misdaad om de hoeken van de smalle,
kronkelende straatjes, die op de kleine
en grote Sokko uitkomen, 's Nachts
azen vlijmscherpe messen op Europese
schouderbladen. Vrachtschepen komen
het haventje binnen om wapens en goud
te lossen. Vreemde jachten, met ver
dachte lui aan boord, smokkelen cocaïne
en blanke slavinnen naar het zwarte
werelddeel. In de sjieke landhuizen op
het land wonen de moderne piraten. Zij
hebben hun vermogen in baar goud in
de kluizen. Het kan niet op!
Normale criminalileii
Est ist nicht wahr! protesteren be
trouwbare Tangerijnen, onze gezant en
kolonel Legrand, die aan het hoofd van
de „Force Unie de Police" staat. De
laatste verklaarde in een speciaal in
terview, dat in Tanger niet meer ge
moord en geroofd wordt dan in welke
willekeurige havenstad ook. Sensatio
nele gevallen, zoals de recente smok-
kelaffaire in de Middellandse Zee, zijn
een uitzondering. Er waren trouwens
meer steden bij betrokken, maar men
wacht zich er wel voor om deze als
smokkelnesten te betitelen. Tanger
voerde die titel al, hoewel haar die niet
toekomt.
Gedurende de zeven jaren, die ik
hier heb doorgebracht, heb ik slechts
met één roofoverval, één cocaïnezaak
en gemiddeld één moord per jaar te
maken gehad zegt kolonel Legrand.
Dat is vrij normaal en wie men
voor blanke slavinnen aanziet, komen
op eigen gelegenheid naar Tanger. De
laatste tijd hebben de gebeurtenissen
in Marokko en Tunesië een reactie
vei oorzaakt in de Tangerse zone, maar
afgezien daarvan is Tanger een rus
tige, vieedzame en vooruitstrevende
stad.
Bona fide handel
TANGER kent niet de begrippen
smokkelhandel en beurshaaien Alle
goederen mogen hier worden'inee
voerd tegen een recht van 12°ad
valorem. Goudtransacties zijn eveneens
vrij. Dat honderden buitenlandse bona
fide handelsondernemingen en banken
een bijkantoor in Tanger hebben be
wijst dat er volkomen legaal handel
wordt gedreven. Een groot deel van de
meuwe inwoners bestaat uit employé's
van internationale bedrijven banken
reisbureaux, legaties en toeristen Hei
percentage avonturiers, belastingont
hik gering v0%v'uchti^ - betSe-
{ijk genng. Het is niet zo, dat elkp
immigrant hier zijn kostje bij elkaai
kan scharrejen zegt onze gezant Ook
Sf beein ?eah handen aan het
HJi begin je hier weinig We hebben al
lukraak' gehad V ™~d?è
lUKiaak naar Tanger kwamen waar-
Hsche verha?mP°deêrd door de' far'tas"
usctie verhalen, die over dc groei van
deze stad de ronde deden. Men neemt
in Marokko geen dure Europese werk
krachten, omdat het aanbod van goed
kope Arabische arbeiders enorm groot
is. Ook ongustig bekendstaande indivi
duen zochten de beschermende sfeer
van de internationale zone op. Zij
schaden Tangers goede naam.
Geen big world
TANGER is geen grote stad en er is
niet veel te beleven. Culturele werk
zaamheid is tot een minimum be
perkt. Business overschaduwt alles.
Daarom worden de bioscopen klein
gehouden met oude rolprenten en
koeienjongens van het wilde Westen.
Daarom aurft niemand het. aan om het
brede strand te exploiteren, ondanks de
117 wolkenloze dagen in het jaar. In de
restaurants en koffiehuizen gaat het
keurig toe. Soms treden in het handje
vol bars verdwaalde artisten van het
verre continent op. Een enkele keer
brengt een hongerige negerband wat
verstrooiing in het seizoen. Cultureel
ligt Tanger nogal aan de perilerie van
de big world. Een verzachtende om
standigheid is, dat het moderne Tanger
nog jong is.
Snede groei
TWEE werelden lopen in deze uitzon
derlinge hoek door elkaar. Een
Europees bruggenhoofd in een Mos
lemoase, licht de reisgids in. Beider le
vensstandaard moet een stuk boven de
normale liggen. De omstandigheden
zijn er naar. Tijdens en na de oorlog
gebeurde het „Tangerse wonder". Tan
ger werd ontdekt door duizenden vluch
telingen van het bezette Europa. De stad
beleefde een drukke invasie van men
sen, die genoeg kapitaal hadden om een
nieuw leven te beginnen. Er waren veel
Fransen onder hen. Marokko was im
mers het Franse evacuatiegebied. Tan
ger vloeide in korte tijd over van ka
pitaal: en kapitaal zoekt een goede be
legging. In allerijl werden maatregelen
genomen om „de komende stroom van
vluchtelingen" op te vangen. Men schat
te hun aantal op een slordige half mil-
lioen. Zo beleefde Tanger een hoogcon
junctuur. Er werd heel wat „besteed".
In betrekkelijk korte tijd kreeg de
Europese wijk een ander aanzien. In
snel tempo werden moderne woning
complexen, hotels, garages en winkels
gebouwd. Er komen nog steeds nieuwe
bouwterreinen bij. Aan werkkrachten en
materiaal is geen gebrek. Duizenden
Marokkanen zijn dagen nacht in de
weer. Ze werken met primitief gereed
schap. Zakken cement en stenen wor
den op de magere ruggen van muil-
La Place de France in Tanger wordt gemarkeerd door moderne Het haventje van Tanger, waarvoor moderniseringsplannen in de maak
flatgebouwen zijn
MA de verschrikkelijke gebeurtenissea
van verleden week is de daaropvol
gende Zondag eon goede Zondag ge
weest- Er was diepe rouw in ons hart
om allen, die in de Zuid-Westhoek van
ons land. na een onbeschrijflijk lijden,
in de golven de dood vonden.
Hoe kon het anders, dan dat in da
kerken een sfeer van verslagenheid
hing. vertolkt door de donkere tonen
van het orgel en door het stille woord
van de voorganger. Hoe kon het anders
dan dat wij onze ontroering slechts ter
nauwernood meester bleven?
Maar er was meer. en daarom was
het een goede Zondag.
Wij hebben op die dag ons heel sterk
cén geweten met elkander één als volk
in nood, maar ook één als volk in ge
bed. In de natuur was het koud. maar
in de harten was het warm. Bij alle
verschil in godsdienstige vormen was
er een gemeenschappelijk aanroepen vaa
ons aller God.
Het Koninklijk Huis ging ons voor. En
wii hebben op de afbeeldingen ook de
gebogen hoofden van bewoners van het
getroffen gebied gezien, zoals zij. tegen
de sneeuwstorm in, de ingang van het
Godshuis naderden: wii hebben de mi
litairen gezien, die hulp hadden ver
leend. en nu meezongen in de dienst.
Kerkeliiken en buitenkerkeliiken, wy
waren over het hele land met elkander
in d» geest verbonden
En den om écn uur 's middags, de toe
spraak van H.'M. Koningin Juliana,
vertroostend, dankend voor de door zo
ontelbaar velen, uit binnen- en buiten
land geboden hulp. om onze arme land
genoten te bevrijden uit hun met dood
en verderf omringde schuilplaatsen.
En 's avonds wéér godsdienstoefe
ningen. wéér de behoefte, om te luiste
ren en zich te bezinnen op hetgeen de.
ze ramp ons te zeggen heeft.
De indruk is dieper geweest dan wij
kunnen nagaan. Iemand zeide deza
week tot mij: ..Wij hebben de rouw-
Zondag nu wel gehad; maar ik ben er
nog steeds mee bezig, nog stééds: ik
ben veranderd". Die laatste woorden
zijn zéér belangrijk. En ik denk, dat ve
len het die persoon nazeggen: „ik ben
veranderd".
Velen, zeer velen hebben geleden en
lijden nog steeds. Maar deze persoon
heeft niet geleden, en zo zijn er zo ve
len 'in ons land. die niet geleden heb
ben, maar zij zijn toch veranderd. Wak
ker geschud uit dg slaap van zelf vol
daanheid en vertrouwen op wat men
senhand en mensen-verstand vermogen,
ontwaakten zij tot de erkenning: „Da
Heer is God en niemand meer".
De gevolgen van 1 Februari zijn niet
te overzien. Eerst langzamerhand za? er
lijn en tekening komen in het vaststel
len van de schade. Maar geestelijk zijn
die gevolgen evenmin te overzien. Eerst
langzamerhand zal er lijn en tekening
komen in de winst.
Wij zelf zijn veranderd en velen zijn
het met ons. Wij weten weer. hoe klein
wij zijn, en hoe groot en sterk God is;
En wat wij nu beleefd hebben, is
maar een kleinigheid van die macht, die
Wij tentoonspreidt in het groot heelal'.
Wij weten nu weer. wat echt bidden is:
inkeer in onszelf tot Hem. het uitsore-
ken van onze volstrekte afhankelijkheid
van Hem.
De indruk van de stormramp beeft
ons allen teruggeworpen op de plaats,
waar wii behoren te staan.
Ons, die van natuur hoogmoedig zijn,
hc°ft hu nederig gemaakt
Zoals God de baren van de woeste zee
over de dijken heeft doen slaan, zo kan
en wil en zal Hii het ganse volk. dat
in nood is. op zijn ootmoedig gebed
opnieuw Zijn wegen leren.
Deze geestelijke winst is nog einde
loos veel meer waard dan de millioe-
nen, die wii nu offeren en moeten
b 1 ij v e n offeren voor het herstel van
land en volk.
Hoorn. Ds H. J. KASTEIN.
Overzicht van de overstromings
ramp in 1825. De met zwart ge
merkte delen werden overspoeld
door zeewater, de gearceerde land
streken door zoet water
JALLOZE MALEN bulderden de stormen over deze lage landen, zwiepten
de vloedgolven de dijken stuk, vernielde het woedende water landerijen,
dorpen en steden. Talloze malen moest de mens buigen voor het geweld van
de natuur, voor de ontembare kracht van wind en water. Maar evenveel keren
herstelde ons volk zich, begroef het zijn doden, lenigde de nood, herstelde de
dijken en veroverde opnieuw het verloren land. De geschiedenis van ons volk
is een onafgebroken worsteling tegen de zee en de storm, en als de noodklok
luidt, verdwijnt iedere scheiding en staat heel ons volk klaar om als één man
te helpen, te redden en te herstellen. Zo was het honderden jaren geleden en
zo is het nu.
NADAT ONS LAND door de over
spoelende zee tot de hoogwater-
lijn was opgeslibd en vruchtbaar
land was neergelegd, trokken de men
sen deze lage streken binnen en begon
de strijd. De oudste getuigen hiervan
zijn de terpen in het lage Noorden.
Maar met de groei van de nog een
voudige maatschappij en de primi
tieve techniek kwamen ook de eerste
dijken. Kinderspeelgoed voor de woe
dende zee. Dijkdoorbraken waren er
dan ook veelvuldig, maar even vaak
werden deze dijken hersteld en groei
de dit kinderspeelgoed uit tot mach
tige sterke waterkeringen.
Braken echter de dijken, dan ont
stond een ramp in deze welvarende
landen met hun steeds toenemende
bevolking. Deze rampen vinden we
vanaf de Middeleeuwen met een angst
wekkende regelmaat terug.
In 1404 braken de dijken van Zee
land, overstroomden grote gebieden
en werden verschillende dorpen volko
men weggespoeld. Als een duidelijk
litteken in het land van Zeeuws-
Vlaanderen bleef de Braakman liggen.
In de nacht van 18 November 1421
gierde opnieuw de storm en stuwde het
water meters hoog tot diep in hei
hart van Holland. De dijken bij Wiel-
drecht en bij Werkendam bezweken
De Zuidhollandse Waard werd vernield
en de Biesbos gevormd. Maar ook tot
diep in Brabant drong het water door.
Duizenden en nog eens duizenden
mensen verdronken in deze St.-Eli-
sabethvloed. Al het vee kwam om en
minstens zestien dorpen werden vol
komen weggevaagd.
Ruim een eeuw later werd Zeeland
geteitsterd door de St. Felixvloed.
Zuid-Beveland ten Oosten van Ierse-
ke liep geheel onder. Talloos waren
de slachtoffers en de overlevenden
restte alleen ellende en bittere armoede.
Slechts twee jaar later in 1552 sloeg
de zee weer tweemaal toe (de z.g.
Cosmasvloed en de Damianusvloed
en vrat enorme stukken land weg
langs de Wester-Schelde, overstroom
de de rijke handelsstad Reimerswaal
en het omringende land. Wel trachtte
men daarna de stad opnieuw door
bedijking te beschermen, maar dit ge
lukte slechts ten dele en de stad
moest worden prijsgegeven. Ook
Noord-Beveland werd overstroomd.
Er waren zo weinig overlevenden, dat
aan herstel van de dijken niet kon
worden gedacht: dit geschiedde pas
ruim honderd jaar later.
MAAR veel en veel zwaarder werd
ong land getroffen door de Al
lerheiligenvloed in 1570. De
Noordwester stuwde het kolkende wa
ter tot ver in Vlaanderen, zelfs tot
voorbij Gent en Brugge. Alle Zeeuw
se en Hollandse eilanden liepen onder.
Grote delen van Friesland en Gronin
gen overstroomden, zodat zelfs Leeu
warden en Sneek werden bedreigd. In
Holland sloeg de zee dwars door de
duinen bij Scheveningen en bij Petten,
zodat ook de Zijpe onderliep. Het aan
tal slachtoffers was ontelbaar, men
schatte het op 25000, de materiële
schade onvoorstelbaar. En deze ramp
trof ons volk in de oorlog tegen Span
je. Ondanks dit alles herstelde Hol
land zich, zij het met veel vertraging,
ook van deze slagen.
Steeds opnieuw kwam de zee terug.
Ernstige zee-inbraken, vooral in Hol
lands Noorder Kwartier geschiedden in
de jaren 1610, 1625, 1665, 1675 en 1686.
Zwaarder echter werd Groningen
getroffen tijdens de beruchte herfst
storm van 1717. Geheel Hunzingo
overstroomde, 2300 mensen verloren
het leven en minstens 20.000 stuks
vee kwamen om.
Midden in de Franse bezettingspe
riode, 1808 en 1809, traden enorme
overstromingen op in het land van de
grote rivieren en kort daarop in 1810,
eiste het water opnieuw zijn tol in
het rivierengebied van Zuid-Holland.
Op 3 Februari 1825 verenigden stor
men en golven opnieuw hun krachten
en doorbraken de dijken rond de
Noordzee en de Zuiderzee. Van Water
land tot Purmer, van de kust tot de
Zaan golfde het water over 21000 ha.
Ook in Friesland tussen Kuinre en
Lemmer stroomde het water met
volle kracht binnen. Ruim 100.000 ha
werden overstroomd, 800 slachtoffers
waren er te betreuren en 46.000 stuks
vee gingen verloren.
Wanneer de zee zelf geen direct ge
vaar upleverde, dreigden de rivieren.
Door een machtige ijsgang werden in
1861 de dijken vernield en donderde
het water met ontembare kracht in de
Bommeierwaard en het Land van
Maas en Waai, vernielend al wat in
de weg stond, huizen en bomen. Veer-
tig mensenlevens eiste het water en
de veroorzaakte schade bedroeg mil-
lioenen.
ONS VOLK trof een nieuwe ramp
op 6 Maart 1906, maar deze was
snel vergeten door de catastro
phe van Januari 1916. Een woedende
orkaan uit het Noordwesten stuwde
het water in de Zuiderzee meters om
hoog en plots draaide de storm naar
het Zuid-Oosten. 1500 meter dijk
werd in Waterland weggeslagen en
diep drong de zee het land tn, zelfs
tot aan de Zaan. Ruim 14000 ha. wer
den een prooi der golven; hier en daar
stond het water drie meter hoog. Mi
litairen snelden te hulp, maar kwa
men te laat om zeventien slachtoffers
te redden. Onverminderd hield de
storm aan, draaide opnieuw naar
Noord-West en na twee dagen be
zweken ook de dijken van de Anna-
Paulowna-polder en werd de spoor
lijn AlkmaarDen Helder doorbroken.
Ook de Zuidelijke dijken van de Zui
derzee werden op vele plaatsen ver
nield. Bruisend stroomde het water
de Gelderse Vallei in en eiste hier
twintig mensenlevens. Toen de ele
menten tot rust gekomen waren,
werd de schade opgenomen: deze be
droeg f 20.000.000. Snel ging het her
stel, na een maand was Waterland
opnieuw drooggemalen. En ook toen
was in korte tijd een enorm bedrag
(f 1.500.0001 voor de slachtoffers van
de watersnood bijeen gebracht. Ook
toen toonden bijna alle Europese re
geringen spontaan haar medeleven.
Op 1 Februari 1953 heeft de zee-
opnieuw toegeslagen, doch ook nu zal
Nederland zich, zoals het reeds tien
tallen malen deed, van deze slag her
stellen, want ook deze ramp ls
slechts één van de verschrikkelijke
episoden uit de eeuwige strijd van ons
volk tegen het woedende geweld van
de zee.
W. F. G, WIE SE.
