Overweldigendedeelname
aan de „Stille Tocht"
Alkmaarse jeugd luidde
de bevrijdingsdag in
Stad en omgeving
Mendelssohn's „Elias
Alkmaars Grote Kerk
r
De wereldreis van Jimmy Brown
Zangavond Grote
Kerk in de aether
„Het Nut" in April
In deze dagen van bezinning
Uitvoering op 9 Mei
Ingetogen
herdenking
AGENDA
Voor NCRV op 17 Mei
Fanfares schetterden van Waagtoren
Burgemeester sprak
Negen maanden wegens
verduistering bromfiets
Wat de Stichting
1940-'45 doet
SUneit QiotPiitig, eu-eb
IJl
Een 45-jarig jubileum
DINSDAG 5 MEI 1953
DAX.DE herinnering aan hen, die hun leven gaven voor de zaak waarvoor
ZÜ streden, zo sterk vervaagd is als wel eens beweerd wordt, kunnen wij
moeilijk geloven. Het tegendeel hiervan getuigde gisteravond de Stille tocht die
van het Canadaplein vertrok en langs het monument voor de gevallenen aan de
Marddravcrslaan defileerde. Duizenden mensen liepen zwijgend, vier aan vier
naast elkaar, door vallende avond, waarin de kerktorens over onze stad hun
beklemmende lied zongen, voor het gehoor van honderden, geladen met een
intense weemoed. Oude wonden begonnen weer te kloppen. Bij iemand kwam
een gefusilleerde weer in scherpe herinnering. Een ander beleefde weer de pa
nische schrik bij de klop op de deur, die voor hem een afscheid voor immer
had betekend van een vrouw of een kind
IJET was een volkomen spontane stil
te waarin die zwijgzame rij onder
het fluorescerende voorjaarsgroen der
bomen voorbijschoof. Een groen, zo
vol van groeikracht en van levens
drang, dat er op dat ogenblik om het
standbeeld geen beter symbool was
om de hartstochtelijke wens naar vre
de, vrijheid en leven in de meest
grootse zin van het woord te ver
tolken.
Maar daarnaast was deze stille tocht,
die nog lang in de harten der deel
nemers zal blijven naleven toch ook
weer een monument op zich zelf. Een
korstondige gedenkteken gewijd aan
de waanzin van de oorlog, aan de
massale ellende en het leed dat de we
reld meer dan vijf lange jaren over
spoelde.
Zo kan 't, maar het is lastig
en 't staat zo oud.
Een goed passende dubbele bril
van Hofstede is je ware!
E. H. HOFSTEDE
Opticien
I.angestraat 61 Alkmaar
Talrijke beroepen en bevolkings
groepen waren in de stoet vertegen
woordigd, spoorwegmensen, verpleeg
sters, oud-BS-ers en verschillende re
presentanten van politieke partijen.
Het kleine grasgazon voor het mo
nument. waarvóór enkel soldaten on
beweeglijk met het geweer aan de'
voet opgesteld waren vulde zich met
een schat van bloemen, stille getui
gen van de deelneming van zovelen.
Herdenkingsdienst
De herdenkingsdienst in de Grote
Kerk, die door ds N. den Oudsten
werd geleid was druk bezocht.
De predikant wees erop, dat deze
korte dienst eigenlijk was voor hen,
die minder door het oorlogsleed ge
troffen waren geweest. „Zij, die een
familielid hebben verloren", aldus ds
den Oudsten, behoeven niet speciaal
hieraan herinnerd te worden". Daar
voor was het leed te groot. Maar juist
voor hen bij wie dit niet het geval was,
is het goed zich bij de indertijd ge
dane beloften te bepalen en die na te
komen".
Kranslegging
Om 5 uur 's middags was bij het mo
nument en bij de graven der geallieer
de gevallenen in het bijzijn van bur
gemeester Wytema en talrijke gemeen
telijke en militaire autoriteiten door
mr A. Schenkeveld een krans gelegd.
STORENDE FOUT
Op de pagina, gewijd aan het verzet,
is in één van de koppen een storende
fout geslopen. Deze luidde: ..KVP ver
loor vele dapperen voor het Duitse
vuurpeloton"; de opmerkzame lezer zal
hebben begrepen, dat hier sprake was
van de K.P. (Knokploeg).
DINSDAG
Victoria Theater, 8 uur: Lokkende
wildernis (14 jr.); Harmonie Theater,
8 uur: Angst voor het huwelijk (18 jr.);
Cinema Americain, 8 uur: Hongkong
<14 jr.); Rex Theater, 2.30 en 8 uur:
Het Zwarte Kasteel (18 jr.)
Gulden Vlies en Wapen van Heems
kerk, 7.30 uur: Bevrijdingsbal.
Zandersloot, 211 uur: Pafafa
Bevrijdingsfeest: Stenenbrug, 7.30 u.:
Jeugdappèl, 9 uur Bevrijdingswandel
tocht, 10 uur poppenkastvertoning, 2
uur: Volksdansen en wagenspelen,
Waagplein, 7 uur: muziek en lekenspel,
Paardenmarkt, 7 uur: Volksdansfeest,
8 uur: Lampionoptocht, 8.30 uur: Op
tocht jeugdorganisaties, 9 uur Slotbij
eenkomst op het Waagplein.
BERGEN. Rustende Jager, 8 uur:
Singin' in the rain.
STOMPETOREN. Wapen van de
Schermeer, 8 uur: Charlotte Kohier.
WOENSDAG
Bioscopen als Dinsdag. Aanvang 2.30
en 8 uur.
Gulden Vlies, 1.45 en 4 uur: Kinder
voorstelling Bert Brugman (ABB en
PvdA).
Valks Lunchroom, 8 u.: Spir. gen.
Harmonia.
BERGEN. Rustende Jager, als Maan
dag. 7.30 uur. Raadsvergadering.
DIENST APOTHEKEN
De avond- en nachtdienst der apo
theken wordt deze week waargenomen
door apotheek „De Bever", Emma-
straat 36.
HOOG WATER TE BERGEN AAN ZEE
Dinsdag 19.50 8.36
Woensdag 20.55 9.33
TE CAMPERDUIN
Hoog Laag
Dinsdag 19.55 8.41 13.55 2.41
Woensdag 21.00 9.38 15.00 3.38
Miskenning van onze vlag
Het is bedroevend te ervaren dat er
nog vele inwoners zijn, die zich blijk
baar allesbehalve over onze bevrijding
verheugen. Ware het anders dan zouden
zij op een blijde dag als deze hun
vlaggen niet halfstok laten hangen.
Natuurlijk is hier van nonchalance
sprake. Men neemt er eenvoudig geen
notitie van dat de vlaggen op de her
denkingsavond om acht uur moeten
worden binnengehaald. Vindt men het
teveel moeite ze de volgende dag weer
te moeten uitsteken, laat men ze dan
in elk geval niet halfstok laten hangen.
Wie Maandags naar een begrafenis
ging en Dinsdags naar een bruiloft moet
zal daar toch ook niet in rouwkleren
verschijnen. Bij velen is nog te weinig
begrip van de waarde die onze drie
kleur als symbool van onze nationale
gevoelens moet toegekend worden.
(Advertentie, lng. Med.j
In de bekende veertiendaagse ru
briek van de NCRV: „Zondagavond
zang", zal men op 17 Mei van 19 tot
19.30 uur over Hilversum een uitzen
ding kunnen beluisteren, opgenomen
in de Grote Kerk alhier. Het uit te
zenden programma bestaat uit kerk
liederen, gezongen door de gemeente,
versterkt en afgewisseld door koorzang
en orgelspel. Medewerking verleent de
Ned. Hev. Oratorium Vereniging o.I.v.
Cornelis Jonker en de organist van de
Grote Kerk, Piet Kec.
Piet Kee heeft voor de NCRV van
verschillende kerkliederen speciale be
werkingen gecomponeerd. Deze zullen
door het koor worden uitgevoerd. Men
zal kunnen luisteren naar z.g. wissel
zangen, een afwisselend zingen van ge
meente, koor, vrouwen en mannen en
z.g. „cantus figuratis"-zang. waarbij het
koor gelijktijdig met de psalmmelodie
der gemeente een andere melodie zingt.
Dit stimuleert in hoge mate en geeft
vooral in de fraaie Grote Kerk met
haar vele indrukwekkende gewelven,
een mooie contrastwerking.
Door een gelukkige samenloop van
omstandigheden valt de uitzending van
de 17de Mei tussen Hemelvaartsdag en
Pinksteren. Het beroemde „Veni Crea
tor Spiritus", dat als gezang 78 uit de
Ned. herv. bundel „Daal Schepper,
Heil'ge Geest, daal af!" zal worden ge
zongen, is dan bijzonder actueel. Het
spreekt vanzelf, dat voor een goede uit
zending een kleine repetitie onontbeer
lijk is. Daarom zal morgenavond om
half negen in de kerk deze repetitie
plaats vinden. Corn. Jonker zal daarbij
behalve het koor ook de gemeentezang
leiden. Gehoopt wordt, dat de ge
meente aan een en ander op goede
wijze zal meewerken. Voor de goede
orde zij hier vermeld, dat een en ander
geschiedt in inter-kerkelijk verband.
De uitzending op 17 Mei is geen di
recte. Op Dinsdag 12 Mei zal de NCRV
raar Alkmaar komen om de benodig
de opnamen voor het programma te
maken.
In de loop van de maand April werd
bij de Nutsspaarbank alhier op de spaar
bankboekjes ingelegd f 402.348,30 (v. j.
f 349.890,20) en terugbetaald f 468.830,54
(v j. f 522.146.27).
Het aan de inleggers verschuldigde ka
pitaal, bij het begin van het jaar
f 11.607.572,38, bedraagt thans
f 12.025.966,35 (v. j. f 10.998.428.20).
De lediging in de loop der maand April
van 581 spaarbusjes leverde een bedrag
van f 9.935,03 aan kleine besparingen op.
De ervaring heeft geleerd, dat bij de
Spaarbank telken jare in de maand April
de terugvragingen de inleggingen over
schrijden. Dit geschiedde in de maand
April in tien achtereenvolgende jaren
vóór de oorlog en in zeven achtereenvol
gende jaren nè de oorlog. Ook dit jaar
liep in April het spaarderskapitaal iets
terug, ofschoon in belangrijk mindere
mate dan in 1952.
Aangenomen mag worden dat voor
namelijk in deze maand voor de schoon
maak en daarmede verband houdende
vernieuwingen (o.m. van textiel, meubilair
enz.) belangrijke uitgaven moeten wor
den gedaan, waarvoor de spaarpenningen
moeten worden aangesproken.
UET ZONNETJE wilde wel vanmorgen vroeg, maar het had nogal wat moeite
met de wolkengevaarten. Die waren te groot om ze steeds maar tegen te
houden en daardoor kwam het, dat de zonnestralen slechts af en toe de Stenen-
brug wisten te bereiken, waar de Alkmaarse jeugdorganisaties om half acht in
een groot carré stonden opgesteld rond de daar opgerichte vlaggemast. Op de
bovenste trans van de Waagtoren staken vijf padvinders de bazuinen, het te
ken, dat in Alkmaar het bevrijdingsfeest was begonnen. Nog dreven de klanken
van het koper boven de stad toen onze driekleur werd «ehesen en een lid van
de Nederlandse Gidsenbeweging, mej. A. de Boer op gevoelvolle wijze „Het Ge
bed" voordroeg van Eedde Schurer. Burgemeester mr H. J. Wytema, die met
wethouder R. Bakker, de ambtenaar voor Jeugdzorg J. Speur en mevrouw G.
Holzmiiller-Teengs, door een deputatie van.de jeugdverenigingen was afgehaald,
hield op dit vroege uur een korte toespraak, waarin h(j wees op de betekenis
van de bevrijdingsdag en scherpe critiek uitoefende op hen die de vijfde Mei
willen bedillen. „En dat is het ergste wat deze dag kan overkomen".
Nadat allen het Wilhelmus hadden ge
zongen en nogmaals de fanfares van de
Waagtoren hadden geklonken, mar
cheerden de jeugdorganisaties af ach
ter de drumbands van de Nederlandse
en R.K. padvindersgroepen. Het bevrij
dingsfeest was begonnen.
Om negen uur startten van het Doe-
lenveld de ruim 1300 wandelaars, die
deelnamen aan de drie, vijf en tien
kilometer-tochten, waarvan het par
cours voornamelijk in de stad lag. Op
verschillende plaatsen dromde de
jeugd om de poppenkastvertoningen,
welke door de deelnëmende verenigin
gen zelf werden verzorgd.
Vanmiddag zal het feest zijn in de
buitenwijken en vanavond is er op de
Faardenmarkt, het Hofplein, het Waag
plein en de gehele binnenstad van alles
te doen, zoals volksdansen, lampionop
tocht en lekenspelen. Om negen uur
zal op het Waagplein het vreugdevuur
de dag besluiten.
TNE burgemeester trok van leer tegen
de schrijver van een ingezonden
stuk in de Alkmaarse Courant, die het
Godgeklaagd had genoemd, dat de be
vrijding werd gevierd met een vrije
dag en zelfs de Duitsers ten voorbeeld
had gesteld. Waarschijnlijk, aldus bur
gemeester Wytema, heeft deze brief
schrijver behoord tot die categorie Ne
derlanders, die tijdens de oorlog braaf
hebben meegescholden, maar toch niet
verzuimden hun zaken goed te beharti
gen. Dit ingezonden stuk en de menta
liteit, die er uit spreekt, heeft mij zeer
diep gegriefd. Gelukkig zijn er ande
ren. die in de bevrijding de blijde af
sluiting blijven zien van de tyrannie
en de onvrijheid, waaronder ons volk
gebukt ging. Blijf de vijfde Mei vieren,
zoals het een Nationale feestdag be
taamt en laat niemand deze dag, onze
Nationale feestdag, bedillen. Het doet
er niet toe of men vandaag vrij heeft
of aan het werk moet. In ieders hart
kan de herkrijging van onze geestelij
ke vrijheid worden gevierd. Ook zon
der vrije dag."
Verzekeringsmij. N-Holland
geeff 5 dividend
De directie van de Verzekering-Mij.
„Noord-Holland" N.V.. gevestigd in 't
Hooge Huys. heeft in haar jaarverslag
haar tevredenheid uitgedrukt over de
in 1952 behaalde resultaten.
De schaden waren echter ongunstig,
vooral in de brand portefeuille. Door
haar deelneming, met 7 gevolmachtig
den ter Beurze is ook deze maatschap
pij bij vele branden betrokken.
Voor alle branches tezamen behep
het premie-inkomen over '52 f 641.102,35
en de totale schade-uitkeringen
f 327.378.12.
De waarborgen voor de verzekerden
belopen totaal f 459.408.61.
Uit de winstverdeling werd 5 pet
dividend uitgekeerd, terwiil voor be
lastingen f 10.000 werd gereserveerd en
aan de Extra reserve f 20.000 werd toe
gevoegd.
Slachtveemarkt van
Maandag
De handel in de koeien is stug geweest.
De noteringen kwamen hoger te liggen als
gevolg van het te geringe aanbod.
Niettegenstaande de even verminderde
aanvoer waren de inkoopsprijzen voor de
kalveren gunstiger, n.l. lager. Vanzelfspre
kend zijn deze dieren dan ook vlug ver
handeld. Levend komt de notering op
f 1,10, afgeslacht van f 1.40f 1.50 en
uitgebeend van f 2.20f 2,25 per kg.
In verhouding tot de vraag was het aan
bod van varkens voldoende te noemen
De handel was derhalve rustig met prij
zen. die, bij de vorige week vergeleken,
vrijwel ongewijzigd bleven.
Christiaan B. uit Hilversum is giste
ren door de Meervoudige Kamer van
de Alkmaarse Arrondissementsrecht
bank veroordeeld tot negen maanden
gevangenisstraf, waarvan zes maanden
voorwaardelijk met een proeftijd van
drie jaar. Hij had vorig jaar tijdens de
Alkmaarse kermis een bromfiets ge
huurd en deze in Limburg voor f 75
verkocht. De officier van Justitie had
twaalf maanden gevangenisstraf geëist,
waarvan zes maanden voorwaardelijk
VICTORIA-THEATER
Vrouwenkamp Borneo
In het Victoria-theater draait Don
derdag de film „Vrouwenkamp Borneo"
een rolprent die niet veel meer biedt
dan zij in haar neutrale titel aanduidt.
Het is de geschiedenis van het gezin
netje van een Amerikaanse hoofdamb
tenaar op Borneo, dat door de komst
der Japanners in de tweede wereldoor
log uit elkaar wordt gerukt. De vader
komt in een mannenkamp, de moeder
en haar zoontje in een vrouwenkamp.
Zonder een aaneensluitend verhaal te
geven zien wij verschillende momen
ten uit het'kampleven: De mishandeling
door de Jappen, hün wispelturigheid,
en de ziekte die overal rondwaart
(maar die nergens slachtoffers eist...).
Van een verhaal met een climax is
echter geen sprake. Een bittere na
smaak konden wij niet wegslikken toen
toch nog even, dicht bij het slot van de
film, de heilzame Amerikaanse invloed,
die een Japans kolonel tijdens zijn
jeugd in de „States" heeft ondergaan,
zich niet verloochent.
Als de geallieerden het vrouwenkamp
naderen ontdekt hij plotseling dat de
kindertjes in het kamp verschrikkelij
ke honger hebben, neemt er drie mee
in zijn auto naar huis en schotelt ze
daar de lekkerste lekkernijen voor om
daarbij in snikken uit te barsten. Wel
sterk in tegenstelling tot de specifiek
Japanse mentaliteit om zich onder alle
omstandigheden te beheersen. De slot
scène, waarin man en vrouw elkaar
ontmoeten is ontroerend en één van de
weinige hoogtepunten.
GEMEENTEPERSONEEL HEEFT
HEDEN VRIJ
In tegenstelling met het rijksperso
neel en dat van vele andere gemeen
ten, genoot het personeel der gemeen
te Alkmaar heden een geheel vrije dag
aangezien zulks in het Ambtenarenre
glement dezer gemeente uitdrukkelijk
is vastgelegd.
Hoewel de Minister van Binnenland
se Zaken per circulaire had verzocht,
het vrij-af geven zoveel mogelijk, al
thans tot de middag, te beperken doch
overigens geen dwang had opgelegd,
praevaleerde hier de bepaling in het
Ambtenarenreglement.
Bromfiets-vossenrit
De Solexclub Alkmaar gaat op 11
Mei een Vossenjacht houden voor alle
bromfietsers, of zii een Solex dan wel
een ander merk berijden. Deze zoekrit
speelt zich in een bepaald gedeelte van
dè-stad af en is gesplitst in twee ge
deelten van elk een kwartier.
Stad in verkiezingssfeer
Hoewel ons nog ruim drie weken
van de dag van de raadsverkiezingen
scheiden, begint de stad geleidelijk
aan in het teken der verkiezingen te
kernen.
Onze brievenbussen bevatten neg
wel niet de lawine van strooibiljetten,
doch de eerste partij heeft reeds onze
bruggen van soliede en splinternieuwe
aanbevelingsborden voorzien. De an
deren zullen wel spoedig volgen.
ZIJ
betaalt de rijkspensioenen uit.
ZIJ
voegt daaraan toe wat binnen re
delijke grenzen daarboven nodig
is, onder andere voor de opvoeding
van de kinderen.
ZIJ
verstrekt uitkeringen aan verzets-
slachtoffers, die om welke reden
dan ook buiten de rijkspensioen-
regeiing vallen, ongeacht hun gods
dienst, ongeacht hun politieke
overtuiging.
ZIJ
bezoekt de vaderloze gezinnen en
adviseert bij moeilijkheden.
ZIJ
draagt bij tot de kosten van ver
pleging en invaliden.
ZIJ
helpt genezen slachtoffers van de
Nazi-terreur de weg terug naar het
arbeidsproces vinden.
ZIJ
behartigt de belangen van de ver
zorgden in de Buitengewone Pen
sioenraad, schadecommissies, bu
reaux van volkshuisvesting en
waar dit verder ook nodig is.
ZIJ
draagt de kosten voor de instand
houding van de Erebegraafplaats
te Bloemendaal.
ZIJ
beweegt het Nederlandse volk
voortdurend om zich van deze
ereplicht (steun aan de Stichting
19401945) te kwijten.
CLOTHING
Sportcolberts en pantalons verheugen
zich meer en meer in de belangstelling
van de goedgeklede heer, die gemak
kelijke sportieve kleding prefereert en
er toch steeds keurig wenst uit te zien
Gerard Worm" heeft een keur der
nieuwste Epsom modellen.
Expressly
for:
DE HOUTTIL
Herenmodes - Herenhoeden - Herenkleding
«Advertentie lng Med.)
JOEN MENDELSSOHN 14 Mei 1847
het bericht kreeg van de plotselinge
dood van zijn zuster Fanny, viel de
toch al doodvermoeide kunstenaar be
wegingloos ter aarde. Slechts lang
zaam en met de grootste moeite her
stelde de grote componist van deze
zware slag, maar hij kon toen nauwe
lijks meer tot muzikaal werk komen.
Tijdens de reis, die hij met zijn fami
lie deed naar Schaffhausen, Luzern en
Interlaken werkte hij echter met meer
dan gewone volharding aan 13 grote
aquarellen. Deze aquarellen, die van
groter afmeting zijn, dan zijn vooraf
gaande tekeningen en waterverfschil
deringen, vertonen eenzelfde liefde
voor kleur en vorm als zijn grootse
meesterwerk: de „Elias".
TWÏETT EEN WELHAAST ongekende
drift schildert Mendelssohn ons in
dit grote oratorium, door middel van
snelle figuren in de strijkers, het ge
weldige bruisen van het water,- dat ein
delijk het dorstige en verloren volk
Israels zal laven en verkwikken. Met
onweerstaanbaar geweld stormen de
snelle vioolfiguren door de orkestbege
leiding van het prachtige slotkoor van
het eerste deel bij „Die Wasserströme
erheben sich". Het is, alsof deze ziener
Gisteren herdacht de heer C. Kwa-
dijk de dag, waarop hij vóór 45 jaar
als boekbinder in dienst trad van de
Uitgeverij Kluitman te Alkmaar en
het behoeft niemand te verwonderen,
dat de jubilaris, die zoveel jeugdboe
ken door zijn hand liet gaan, ondanks
het klimmen der jaren, jong van hart
is gebleven. Wij mogen gerust zeggen,
dat een ieder van ons meerdere malen
een jeugdboek in handen heeft gehou
den, dat onder toezicht van de heer
Kwadijk van een fleurige band werd
voorzien. Op deze wijze heeft hij dan
ook zij het in bescheiden mate
meegewerkt aan de ontwikkeling en
ontspanning van meerdere generaties.
Het heeft hem gisteren niet aan belang
stelling ontbroken.
HAVENNIEUWS.
Aan de Noorderkade is een schip van
175 ton aangekomen, geladen met oor
spronkelijk voor de rampgebieden be
stemde gedragen kleding.
De lossing van dit schip geschiedt met
behulp van de kraan der V. B. en staat
onder voortdurend toezicht van de So
ciale Raad alhier.
De kledingstukken die van behoorlij
ke kwaliteit zijn, worden per vracht
auto vaii Openbare Werken naar de
omliggende gemeenten vervoerd en
daar ter beschikking van behoeftigen
gesteld.
"N
96. Wat was die Jimmy Brown woe
dend! Het liefst had hij commissaris
Redt ose Smith in zijn eigen politiebu
reau op een pak slaag getracteerd. Piet
Potlood wilde dat voorkomen. Hij liep
naar zijn vriend en fluisterde hem in
het oor, dat hii wat moest kalmeren.
„Het is een groot, groot schandaal, wat
hier gebeurd is", riep Jimmy, ter
wijl hij Piet Potlood van zich af duw
de. Hoe durft die man dit arme on
schuldige dier aan de woede van dat
stelletje barbaren prijs te geven. En
dat noemt zich beschaafd! Ik noem het
misdadig!" Nu kreeg commissaris Red-
nose toch weer wat kleur in zijn ont
hutst gezicht. „Barbaren! Misdadig!"
schreeuwde hii ziedend van boosheid.
Hij liep achterwaarts naar zijn bureau
en drukte met ziin vinger lang en
dringend op een tafelbelGeen drie
tellen later wandelden er drie, vier.
vijf agenten naar binnen. „Grijpt alle
bei die apen!" gilde hij „en smijt ze in
het hok. Nu is het genoeg. Ik laat mij
door niemand beledigen, noch bedrei
gen!" Jimmv retireerde bliksemsnel
naar de andere hoek van de kamer.
Hij trok de gewonde chimpansee en
Piet Potlood met zich mee. „Waar is
de auto?" blies hij Piet Potlood in het
oor. „In de zijstraat", fluisterde deze.
„Loop er heen en start de motor,
vlug!" Op dit ogenblik kwamen er vier
agenten op hem af. Eén hunner haalde
een paar handboeien uit zijn zak.
„Vooruit kerels, doe wat ik je gezegd
heb!" schreeuwde de commissaris
Jimmy pakte een der agenten bij zijn
uniform en wierp hem zo groot als hij
was. naar de commissaris. Met z'n
tweeën rolden zij achter het bureau.
tot in onze bitterzware tijd zijn stem
verheft, samen met die andere ziener
en profeet Elias om ons te manen cn
te waarschuwen voor het eeuwige ge
weld der natuurkrachten. Het geweld,
dat nog maar zo kort geleden voor ons
allen weer zo'n grimmige betekenis
kreeg, toen watervloeden ons land
overspoelden
Dank zij de Alkmaarse Toonkunst
afdeling, die altijd weer blijk geeft van
een diep en juist inzicht, wanneer het
geldt, de grote en waarlijk belangrijke
meesterwerken uit de muzieklitera
tuur naar voren te brengen, zal hef
mogelijk zijn, dit oratorium Zaterdag-
avond 9 Mei in de Grote kerk te Alk
maar uit te voeren met een keur van
solisten en met medewerking van de
Haarlemse Orkest Vereniging.
De Bijbelteksten I Koningen 17, 18
en 19 waren aanleiding tot de schep
ping van het grootste oratorium van de
19e eeuw. Het werk, dat in 1846, tien
jaar na de Paulus ontstond, is twee
delig. Groot en ontzaglijk, sterk, visio
nair en van een brandende zeggings
kracht schildert Mendelssohn de pro
feet Elias. De brief, die de componist
aan zijn vriend Schubring schreef, is
ook voor onze tijd nog actueel. Hij
schreef daarin o.a.: „Ik denk mij Eliw
als een echte profeet, zoals wij die thans
weder kunnen gebruiken, sterk, ijve
rig, soms treurig en somber, dan weer
boos en toornend over het onbegrip
der mensen, en toch weer door de vleu
gelen der engelen gedragen".
Duister en bezwerend klinkt het drei
gende begin-reeitatief, waarin Elias
voorspelt, dat er geen regen noch dauw
zal komen voor het volk Israëls. Direct
daarop volgt de meesterlijke ouverture,
waarin donkere cello-motieven, afge
wisseld door een langgerekte eenzame
hoornstoot van de noden en pijnen van
het gefolterde volk Israël, zingen en
mijmeren.
Het is alsof de grote componist de
eeuwige noden van het Joodse volk
voor alle tijden heeft willen schilderen
en het is alsof deze geheimzinnige mu
ziek zelfs al weet van de ondraaglijke
beproevingen van de jaren, die nog
maar zo kort achter ons liggen. Clari
net, hobo en fagot voegen haar klach-
'ten bij die van celli en hoorn, terwijl
mysterieuze paukenroffels een bijzon
der beklemmend effect geven aan dit
duistere openingsstuk in d mineur.
Sterker en sterker, wilder en smarte
lijker herhalen de koperinstrumenten
het wonderlijke fugathema tot dan
plotseling die jammerlijke klacht van
het volk uitbarst in het Help Heer
wilt Gij ons verdelgen??" ftivieren ziji
uitgedroogd. De oogst is mislukt,
aarde is opgehouden het allernodigst
aan de mens te schenken. Geen dauw
geen regen, dorheid, verzengend!
hitte, de zon als een teisterende vlam
een uitgehongerd en dorstend
volk. De aarde is woest en ledig als in
den beginne
Zó schildert Mendelssohr ons het
begin van het oratorium. Vooruitziend
als een profeet. Laaiend en vol vuur
is deze muziek. Grimmig soms en bit
ter klagend, wenend. Vol eenzaamheid
en weemoed over de onwetendheid der
volkeren, die andere goden dienen dan
de Enige Waarachtige. Verwijtend en
striemend, bezwerend en veroordelend,
vervloekend en hekelend is dit prach
tige oratorium. Vermanend tot in onze
tijden en tot in de verste tijden. Groot
en roepend en vol weedom
Maar hóór hoe diezelfde sombere
profeet Elias mild en een en al zacht
moedigheid wordt als hij zich buigt
over het gestorven kind ener weduwe
en bidt het weer tot het leven terug te
mogen voeren.
Vol dramatische tegenstellingen
dit meesterlijke oratorium. „Wee hem.
die de Heer vreest" roept het volk de
ene maal. „Hij moet sterven" een an
dere keer. Hoor het vrome word „B
niet des Heren woord als een vuur" of
de stille klacht Es ist genug". Tot tege»
het einde het innig gelovige, ontroe
rend, stil-vreugdige koor klinkt met de
eeuwige woorden: Wie tot aan het
einde volhardt, die wordt zalig".
Zo zouden er nog duizenden dinge»
zijn te vertellen uit dit wonderlijk'
werk. Maar welke kunstenaar da'
Mendelssohn zelf is beter in staat di
alles te verhalen in de schoonste alk;
talen, de muziek? Welk een voorrecl»
voor de reeds tachtigjarige Alkmaars'
Toonkunstafdeling, juist in deze weke"
van herdenking en bezinning dit wen
uit te kunnen en mogen voeren. Mog'
velen met ons deze muziek beleven e"
ondergaan en beseffen, dat de waarde"
van dit oratorium even onverganke
lijk zijn als de kunst van ziin vervaar
diger: FELIX MENDELSSOHN BAR-
THOLDY
ZAAL
