Hanzestad Deventer herwint
haar oude reputatie
Wasmachine kan de huisvrouw
veel tijd en geld besparen
Centrum van geestelijk ieven
handel en industrie
Een onderzoek naar typen en
merken die goed voldoen
Ter navolging
Wonderlamp
speelwagen
dioprogramma
Van La Rochelle
tot Rostock
Regionale betekenis
neemt toe
In hoger beroep
Drie maanden geëist
tegen referendaris
Wegens indienen valse
reisdeclaratie
Botsing tussen bus
en bestelauto
Zes personen gewond
Nieuwe binnenexpositie
op de Flora
De affaire-dr Samuels
Patiënt van meineed
vrijgesproken
Neem maatregelen tegen
kortsluiting
Merkwaardig kerkhof in
Scheveningen
DONDERDAG 7 MEI 1953
"A
„AhmedAhmcd!"
>en het eerst aan de beurt
•en tumult van door elkaar
stemmen. „Goede genade,
lier altiid zo?" kreunde de
Ira de piano op de juiste
s neergezet. ..Ach. over het
is het wel om uit te houden
e de emir zijn vrouwen,
iet de schoonmaak zou ik er
s uit willen vliegen„ïk
ine voorstellen", riep baron
im, maar werd toen weer op-
door stemmen, die hem be
zochten om niet met f-h™
choenen ever de pas Kedweil
te lopen. „Goeie kreunde
Daarvoor ben ik zo er ge-
u'is wilde i* "fU ^VahTii
i en nu moet ik in het palet»
mir bii de schoonmaak hei-
zal Miesje lachen, als ze aai
(Van onze speciale verslaggever).
DE OUDE KEIZERLIJKE HANZESTAD DEVENTER met de ge
kroonde adelaar in het stadswapen, die eeuwenlang heeft geteerd op
haar oude roem van handelsmetropool en geestelijk centrum, is hard op
weg zich een nieuwe reputatie op te bouwen, die op meer dan koek alleen
berust. Het mag dan zo zijn, dat de buitenwereld de naam van de stad
gaarne verbindt met de voortbrengselen van het vroegere koekbakkers-
gilde thans komt de geurige lekkernij uit een hypermoderne fabriek
de Deventernaren zelf weten u te vertellen, dat de nijverheid er (geluk
kig!) wijd vertakt en sterk gevarieerd is en dat het culturele leven er,
mede dank zij die industrie, een nieuwe bloei beleeft.
HOE OUD de stad is
kan niemand meer nagaan,
i Uit opgravingen is geble
ken, dat er vele eeuwen
voor onze jaartelling al
i mensen woonden langs de
oevers van de IJsel. Le-
buïnos bracht er het Chris-
tendom in de tweede helft
van de achtste eeuw. Een
eeuw later was de stad een
I vesting van betekenis, die
zó veilig werd geacht, dat
de bisschoppen van
I Utrecht, beducht voor de
i Noormannen, er een halve
eeuw bleven resideren. De
»r drie van deze jaargang van
De Speelwagen", tijdschrift
historische Genootschappen ln
Noorderkwartier, is weer een
interessant en fraai geiüu-
'eschrift geworden. Met be
ng lazen wij b.v. het,arf1?i®
in 1799. Als ge uw gedachten
■ien van de geschiedenis van
>st wat opfrist, herinnert ge u,
roepen van de Bataafse repu-
i zware strijd hadden te strij-
n de in Noord-Holland binnen-
Engelsen en Russen. In de
ten Noorden van Alkmaar
■ele schermutselingen plaats en
was een. der bases der Ba-
Op 2 October is er een aanval
'ijand, die wordt gesteund door
hut van zeven kannonneerbo-
ke lagen in de Koedijkervaart,
i deel van het Noordholland»
zijn de avonturen van de
r-archeoloog" H. J. Calkoen uit
terwijl „Jeugdherinneringen
den-Beemster" door Jo Michels
/ertelsel „Wals" van J- Hartog
het lezen waard zijn. Vol sfeer
van de markt in Purme-
het Wakende Licht (vuurto-
Ven te Andijk.
men belangstelling voor dit
\t schrijve men aan Drukkerij
Wormerveer.
iw stijging Trophy Cork
erluidt bedroeg de omzet van
Cork ln April 743.800 stuks tegen
ln Maart. Een stijging dus van
Insiders verwondert dit niet,
de uitstekende kwaliteit van
.chte 75 ets. Virginia sigaret
I Advertentie Ine Med.i
VRIJDAG 8 MEI
I, 402 m.: 7.00—24.00
- 7.00 Nieuws. 7.10 Gram.muziek.
rgengebed en Liturgische kalen-
0 Nieuws en weerberichten. 8.15
uziek. 9.00 Voor de huisvrouw.
terstanden. 9.40 Gram.muziek. 9.45
10.00 Gram.muziek. 10.25
nette Orkest en vocaal kwartet,
oor de zieken. 11.40 Franse chan«
2.00 Angelus. 12.03 Politiekapel.
Land- en Tuinbouwmededelingen.
alonorkest en solist. 12.55 Zonne-
13.00 Nieuws en Katholiek nieuws,
.ctualiteiten. 13.25 Pianoduo. 13.45
e vrouw. 14.00 Sopraan en orgel
en sol. 15.00. Me-
Orkest, en solist. 15.40 Piano-reci* I
10 Voor de zieken. 17.00 Voor
17.15 Kinderkoor. 17.30 Cello 11
18.00 Militaire causerie. 18.10 Gf
le muziek. 18.30 Lichte muziet
19.00 Nieuws. 19.1®
gsuitzending: „Verklaring en Toe*
19.30 Gram.muziek. 20.05. De ge*
zegt er 't zijne van. 20.30 „Le'
3 de Villars", opera. 21.45
in de wereld", causerie. 22.00
o-gezelschap en sopraan. 22.25
1 toekomst van Nederland", klank-
22.45 „Ik geloof ln ene, heilig* I
»ke kerk", causerie. 23.00 Nieuws-
Gramofoonmuziek.
'ERSUM II. 298 m.: 7.00 VARA
10.20 VARA, 12.00 AVRO-
/ARA, 19.30 VPRO, 21.00 VARA.
23.00—24.00 VARA. 7-00
7.10 Gram.muziek. 7.15 Gymnas-
.30 Gram.muziek. 8.00 Nieuws
richten. 8.18 Gram.muziek. 8-°
ie huisvrouw. 9.05 Gram.muziek-
jor de kleuters. 10.00 „Thuis", eau-
10.05 Morgenwijding. 10.20 Gram-*
10.30 Schoolradio. 10.50 Orgel-
1.10 Radiofeuilleton. 11.30 Baritoö
12.00 Musette-Orkest. 12.30 Land"
inbouwmededelingen. 12.33 Sp°r
jgnose. 12.48 Gram.muziek. 13™
13.15 Mededelingen en gram."
13.30 Lichte muziek. 14 00 Voo
uw. 14.20 Pianorecital. 14.50 Voo
met muziek. 15.10 Cembalo-gez^
15.30 Lichte muziek. 16,00 Gram-^
16.30 Voor de jeugd. 17.00 vo-
jbbelkwartet. 17.20 Muzikale caus«
.00 Nieuws. 18.15 Felicitaties. 1»
r de horizon", hoorspel. 19.00 Me
19.15 Praatje over consumenten
19.30 „De Middeleeuweni
•ijk", causerie. 19.50 Berichten. 2
20.05 Boekbespreking. 20.15 vo
en muziek. 20.30 Intern, uitzend»™
et Rode Kruis. 21.00 Operaconce
Buitenlands overzicht. 22.15 P .j
22.40 „Vandaag", causerie. JJ*^
wijding. 23.00 Nieuws. 23.15—*
foomouziek.
visie. VARA. 20.15—21.15: 1-
it; 2. Uitzending over
erbericht; Schilderijêntento
- Pauze. - 5. Gevarieerd P
la.
handel was er toen wel
licht al een belangrijke
bron van bestaan. In de
elfde eeuw werden er al
munten geslagen en er zijn
documenten uit de twaalf
de eeuw, waaruit blijkt,
dat de Deventer bandela
ren toen al tot Coblenz de
Rijn opvoeren. Zij voeren
ook tot Rostock aan de
Oostzee, tot Bergen in
Noorwegen, tot Skanör in
Zweden, tot Odense in De
nemarken, tot Londen in
Engeland, tot Brugge in
Vlaanderen, tot La Roebel
le in Frankrijk. Geruime
tijd was Deventer na Ant
werpen de belangrijkste
handelsstad in de Neder
landen, de eerste stad des
lands derhalve voor zover
men alleen liet tegenwoor
dige grondgebied van het
koninkrijk in aanmerking
neemt. Dat was alles vóór
Amsterdam en de andere
steden in bet Westen van
betekenis werden.
DEVENTER WAS in die dagen en nog
Ilang daarna óók een geestelijk centrum.
De kapittelschool, waarvan het tegen
woordige Stedelijke Gymnasium de recht
streekse voortzetting is, dateert uit het be-
begin van de twaalfde eeuw. Het was een
belangrijke instelling in die dagen, die
haar leerlingen bij honderden telde. In de
cring van leraren en leerlingen dezer
school ontstond in 1381 de Broederschap
des Gemeenen Levens, opgericht door Flo-
rens Radcwijns en Geert Groote. Van deze
broederschap is een beweging uitgegaan,
die een vernieuwing van het geestelijk en
godsdienstig leven ten gevolge had over
het grootste deel van Europa. Thomas a
Kempis, wiens boek de Imitatione Chris-
ti na de bijbel eeuwenlang het meest ge
lezen boek ter wereld is geweest, behoor
de tot deze groep. De enige Nederlandse
paus, Adriaan, was in zijn jonge jaren
student te Deventer, evenals de latere
kardinaal Nic, de Gusa en de humanist
Desiderius Erasmus.
Uitbreiding.
Dit alles echter is lang, heel lang ge
leden. ln de tijd van de Republiek ver
gaderden in Deventer de vertegenwoor
digers van Ridderschap en Steden. Toen
werd er ook het Athenaeum opgericht
als instelling van hoger onderwijs, die on
Bgeveer 250 jaar heeft bestaan. Wie nu
K achterom ziet kan niet goed begrijpen,
dat men die instelling heeft opgeheven
net toen een nieuw tijdperk van bloei
zijn intrede deed. De Vestingwet van 1874
maakte de ontmanteling en daarmee de
uitbreiding mogelijk. Het inwonertal, toen
nog niet meer dan een 20.000, is sedert
dien opgelopen tot bijna 50.000. Dat de
industrie zich er sterk uit kan breiden is
iede te danken aan de aanleg van spoor
lijnen, kanalen en een haven-met-indu-
stricterrein, waarvan de oppervlakte gro
ter is dan die van de oude stad.
I Op 18 Mei als de zomerdienstregeliing
Van de N.S. in werking treedt, zal de
Stad met alle vier windstreken verbonden
zijn; de treinen rijden dan om het uur.
Dat tal van autobuslijnen hier haar be-
jn- en eindpunt hebben behoeft wel geen
'toog.
Meer en meer wordt de stad centrum
Voor een steeds groter deel van Oostelijk
Nederland. Deze centrale ligging brengt
tepaalde verplichtingen mede, waarvan
[emeentebestuur en bevolking zich wel
lewust zijn.
Schouwburg.
Zo zal men dezer dagen een schouw
burg gaan afbreken. Neen, niet om
dat men er geen belangstelling voor het
toneel heeft. Integendeel, omdat het ge
bouw op geen stukken na meer voldoet
aan de eisen des tijds. Er komt een nieu
we met 800 plaatsen en een outillage,
die het mogelijk maakt er bijvoorbeeld de
Nederlandse Opera te doen optreden met
volle bezetting.
Het nieuwe gebouw zal straks ook
dienst kunnen doen voor congressen. Ook
de Buiten-Sociëteit, die aan de overkant
van de IJsel is gelegen, wordt meer en
meer een congrescentrum van betekenis.
Sedert een jaar is er bovendien een regi
onaal cultureel centrum in het gerestau
reerde Muntentorencomplex, waar eeuwen
geleden keizerlijke munten werden gesla
gen, maar waar nu de ene tentoonstelling
de andere opvolgt. Het gebouw is voort
durend bezet. Een permanente tentoon
stelling vindt men voorts in bet Waag
gebouw, dat tot museum is ingericht. En
dan is er nog een tropisch museum ver
bonden aan de Middelbare School van
Tropische Landbouw, die tal van voor
treffelijke landbouwkundigen heeft voort
gebracht. Minister S. L. Mansholt is er
een van.
Medisch centrum.
TERWIJL DE nieuwe schouwburg bij
na twee millioen gulden zal kosten, zal er
in de komende jaren vijf millioen besteed
worden aan de bouw van een nieuw r.k.
ziekenhuis met 218 bedden en een uit
breidingsmogelijkheid tot 350. Het komt
te staan vlak bij het bestaande ziekenhuis,
dat ook 218 bedden telt en tot 350 kan
worden uitgebreid. Tezamen met de psy-
AAN DE GELDERSE IJSSEL
in het uiterste zuidwestelijke puntje
van Overijssel ligt „de gemiddelde
Nederlandse stad": Deventer. Een
levende en een interessante stad,
waarin het grijze verleden en de
moderne tijd elkaar de hand reiken;
waar een nijvere bevolking streeft
naar economische vooruitgang en
tegelijk naar geestelijke verrijking.
Eertijds was Devenster een van
de belangrijkste Nederlandse plaat
sen. Het is overvleugeld door an
dere steden, maar veel van zijn
oude roem houdt het in zijn huizen
zijn grote gebouwen en zijn instel
lingen gevangen. En het voegt daar
aan toe een nieuwe reputatie van
opkomend cultureel centrum van
een uitgestrekt gebied er omheen.
Op 18 Mei a.s. wordt de electri-
sche spoorwegverbinding Arnhem-
Zwolle in gebruik genomen. De stad
zal zich dan nog meer kunnen ont
plooien eh zij zal gemakkelijker
bereikbaar zijn. In nevenstaand
artikel laat onze speciale verslag
gever het een en ander van Deven
ter zien, voordat ti er wellicht
deze zomer zelfstandig eens een
bezoek gaat brengen.
chiatrische inrichting Brinkgreve zullen
die twee een medisch centrum vormen
voor de gehele streek. In dit centrum
vindt men ook de Stichting Pathologisch-
Anatomisch-Serologisch-Bacteriologisch
Laboratorium, dat de ziekenhuizen te De
venter, Zutphen, Apeldoorn, Zwolle en
Kampen bijstaat en waar de artsen uit de
wijde omtrek geregeld bijeenkomen om
hun practische kennis te vermeerderen.
De stad telt ook nog een aantal labora
toria voor de chemische industrie, die
zich meer en meer toelegt op het ver
vaardigen van geneesmiddelen.
Bibliotheken.
VOORTS MOGEN de bibliotheken
worden genoemd. Niet alleen zijn er twee
openbare leeszalen (een algemene en een
r.k.) en een centrale bedrijfsbibliotheek,
er is ook nog een vermaarde stadsbiblio
theek, die van 1597 dateert. Zij bevat
60.000 boeken, onder welke bijna 500
wiegedrukken. Het oudste handschrift da
teert van de tiende eeuw. De gehele boe
kerij van de Broederschap des Gemeenen
Levens is er in ondergebracht, benevens
een aantal vroegere kloosterbibliotheken
en een groot deel van de voormalige uni
versiteitsbibliotheek van Harderwijk. De
bibliotheek wordt jaarlijks aangevuld met
waardevolle wetenschappelijke en histori
sche werken. Ook de chemische industrie
beschikt over enige wetenschappelijke bi
bliotheken.
Dank zij al deze instellingen neemt de
betekenis van Deventer als culturele cen
trumstad voor een groot deel van Over-
ijsel en Gelderland meer en meer toe. Nu
de verbindingen met andere plaatsen
steeds intensiever worden komen die in
stellingen steeds beter tot haar recht. De
venter herwint de oude betekenis, zij het
dan thans op een geheel andere grondslag
dan zes a zeven eeuwen geleden.
Drie maanden gevangenisstraf on-
voorwaardelijk heeft de procureur-
generaal bij het Haagse gerechtshot
gisteren geëist tegen P. H. P., referen
daris aan cén der departementen. Ver
dachte was in hoger beroep gekomen
van een vonnis, waarbij hij tot zes
maanden voorwaardelijk met eeii proef
tijd van drie jaar wa. veroordeeld we
gens het indienen van een valse reis
declaratie en een overtreding van het
besluit vijandelijk vermogen. Ook de
officier was in appèl gegaan.
Verdachte was in hoger beroep ge
gaan omdat hij, naar zijn zeggen, niet
het gevoel had een misdrijf te hebben
gepleegd. Wat gebeurd was, beschouw
de hij als een grote fout, waarover hij
oprecht spijt had. Dat hij een reis per
trein had gedeclareerd, terwijl hij gra
tis vervoer met een auto had genoten,
weet hij aan slordigheid. Het onder
brengen van f 30.000 voor een NSB-er
in 1945 had hij niet beschouwd als een
overtreding van de wet, omdat hii toen
niet op de hoogte was met het desbe
treffende besluit. Uitspraak over veer
tien dagen.
Een gemeentebus van lijn 10 en een
bestelauto van het dierenasyl zijn gis
teravond op een kruispunt in Amster
dam-West met elkaar in botsing geko
men. Beide gleden over de linkerhelft
van het wegdek door, en de l|,,s schoof
tegen de pui van een jjssalon, enkele
huizen van de hoek vandaan. De twee
chauffeurs en vier passagiers van de
bns werden licht gewond.
De Commissaris van de Koningin in
de Provincie Zuid-Holland, mr L. A.
Kesper, heeft gisteren in het bijzijn
van zijn ambtgenoot in de provincie
Noord-Holland en talrijke genodigden
de opening verricht van de vijfde en
laatste binnententoonstelling in het
bloemenpalcis van de „Flora 1953" te
Heemstede. Deze tentoonstelling is in
gericht door de Nederlandse Maat
schappij voor Tuinbouw en Plant
kunde. De tentoonstelling omvat een
grote variatie zomerbloemen en ka
merplanten. Zij is volgens het oordeel
van deskundigen een waardige demon
stratie van het kunnen van de Neder
landse kwekers.
Ook een delegatie van de Maori's uit
Nieuw Zeeland is te Londen gear
riveerd om het Maori-volk bij de
kroning te vertegenwoordigen. Aan
boord van de Black Prince" die de
Maori's naar Engeland bracht, dans
ten zij nog een z.g.n. „HAKA".
Deze typische Moari-dans zal ook
op de kroningsdag worden
uitgevoerd.
Dean - Acheson, -de- voormalige
Amerikaanse minister van Buitenland
se Zaken, is weer een advocatenprak
tijk te Washington begonnen.
De Amsterdamse rechtbank heeft
gisteren de 47-jarige Haarlemse mon
teur H. J. B„ die ervan beschuldigd
was een meineed te hebben afgelegd
in een tuehtzaak tegen de Amsterdam
se arts dr J. Samuels, vrijgesproken
omdat het ten laste gelegde door de
rechtbank niet bewezen geacht wordt.
Dr Samuels werd het *orige jaar op
grond van een door deze Haarlemse
monteur aanhangig gemaakte klacht
eerst door het medisch tuchtcollege en
in hoger beroep door het Amsterdam
se gerechtshof drie maanden als arts
geschorst, omdat hij de monteur, die
zich in 1950 als patiënt tot hem had ge
wend, niet aan een volledig lichame
lijk onderzoek zou hebben onderwor
pen.
Nadat de klacht van deze patiënt
door het gerechtshof als juist was be
vonden en dr Samuels, voor wie de
procureur-generaal bij het hof vrij
spraak had- geëist, veroordeeld was,
diende dr Samuels op zijn beurt een
aanklacht wegens meineed in tegen de
Haarlemse monteur. Op 25 Maart jl.
eiste de officier van justitie bij de
Amsterdamse rechtbank, mr W. B. J.
Aberson, wegens meineed zes maan
den gevangenisstraf tegen de monteur.
zijn
Dal
gin-
beti
D
Voo
Nci
bep
gen
ter
De hertog van Edinburgh heeft
zijn „Wings" verkregen. De hertog
vliegt tijdens zijn examen vlucht
over Windsor-castle.
ANNEER INDUSTRIE EN TECHNIEK er in de laat
ste jaren ten volte op gericht zijn de taak van de huisvrouw
op alle mogelijke manieren te verlichten en te vereenvou
digen, dan mogen wij hierbij toch wel in de eerste plaats
denken aan de behandeling van de was! Hoe efficiënt en
doelmatig men zijn huishouding ook inricht of voert, aan
één ding ontkomt geen enkel gezin, n.l. de was. Dit is en
blijft een noodzakelijk kwaad. Kan de huisvrouw in de
grote stad zich uit de moeilijkheden redden door haar ge
hele was 's morgens naar een was-o-matic te brengen, om
haar 's middagt kant en klaar weer af te halen, zodat zij de
zaak alleen nog maar behoeft te strijken, in de kleine plaat
sen en op het platteland zijn deze instellingen nog weinig
ingevoerd. De statistieken hebben uitgewezen, dat 25%
van de huisvrouwen de „grote was'' naar een wasserij stuurt;
bij de overige 75% wordt zij aan huis gedaan, met vaak
zeer uiteenlopende hulpmiddelen. Terwijl toch in 25 jaar
tijd de stofzuiger tot een onmisbaar attribuut geworden is,
dat in bijna geen enkel huishouden meer ontbreekt, met
hét behandelen van de was wordt nog dikwijls vrij primi
tief omgesprongen. Het wassen thuis met slechte hulpmid
delen (b.v. met wasbord en borstel, teil enz.) is in feite
duurder dan wanneer men de was buiten de deur doet. Het
blijkt echter, dat in de practijk 75% van de Nederlandse
vrouwen hier anders over denkt.
liifggM
ROE KOMT DIT? Eenvoudig, omdat
de huisvrouw haar huishouden niet
als een „bedrüf" ziet. Zij berekent niet,
wat de was-aan-huis haar per behan
deling kost: nl. een pakje zeep want
dat wordt bijgeschreven op het kruide
niersboekje) gas of electricitcit (dat
gaat op de gas- of electriciteitsnota),
water (op de waterleidingrekening) en
tijd, welke zij gemeenlijk verzuimt in
geld om te zetten. De gedachte komt
niet bij haar op, dat wanneer zij min
der tijd aan de was zou besteden, zij
die tijd zou kunnen gebruiken, om bijv.
kleren voor de kinderen te naaien.
Zo goed als de stofzuiger arbeidsbe
sparing geeft, zo zoekt men ook naar
middelen om het behandelen van de
was minder vermoeiend en minder tijd
rovend te maken. Een wasmachine le
vert ecu energiebesparing van 75% en
een tijdsduurbesparing van 50%. Ener
giebesparing kan de gezondheid van de
huisvrouw slechts ten goede komen en
daarmede het gezin. Immers de sfeer
in huis wordt meestal bepaald door de
vrouw en wanneer zij zich over de kop
werkt en daardoor in minder goede
conditie geraakt, komt dit de algemene
sfeer in huis niet ten goede. De Neder
landse huisvrouw wordt door haar bui
tenlandse zusters alom geloofd om haar
netheid en noeste arbeidskracht, waar
het de properheid van haar huis en
haar was betreft, maar waarom zou
zij het zich niet gemakkelijker maken?
UET VOORLICHTINGSBUREAU van
het Centraal Bureau van de V.D.E.N.
(Vereniging Directeuren Electriciteits-
bedrijven Nederland) te Arnhem houdt
zich o.m. bezig met het bestuderen van
de vele en verschillende merken en
uitvoeringen van wasmachines, die de
laatste tijd aan de markt worden ge
bracht. Men ziet houten en metalen,
vierkante en ronde, met een wasbewe-
ger, met een z.g. pulsator of schoepen
rad in bodem of zijwand, zonder was-
beweger of pulsator, maar alleen voor
zien van een pompje, kortom: alle uit
voeringen en systemen. Contact met de
huisvrouw verkrijgt de V.D.E.N. door
middel van de Nederlandse Vrouwen-
electriciteitsvereniging en deze onder
zoekt, welk systeem in de praktijk het
meest zal voldoen; zij heeft ervaren, dat
het kleine vierkante type op het ogen
blik het meest gevraagd is.
Het aanschaffen van een wasmachine
vergt een hoge uitgave; vandaar dat
zoveel huisvrouwen ctoe overgaan een
machine te huren. Eenvoudiger kan
het al niet: de machine wordt door de
verhuurinrichting thuis bezorgd, even
aangesloten en in één uur of twee tijds
hebt u uw hele was „er door gejaagd".
Wanneer u daarentegen zelf een ma
chine koopt, mag men rekenen, dat
men in 5 a 6 jaar tijds de aanschaf „er
uit" heeft. Men moet deze aanschaf fei
telijk zien als een „bedrijfsuitgave", dus
zoals de boer bijv. een tractor koopt.
De levensduur van een wasmachine
rekent men, bij een doelmatig gebruik
"an één maal in de week op 20 a 25 jaar.
£EN EERSTE VEREISTE, wanneer u
zich een wasmachine aanschaft is,
dat u een speciale wandcontactdoos met
randaarding laat aanleggen en wel door
een deskundige. Vele huisvrouwen
springen roekeloos met haar leven om,
wanneer zij op ondoordachte wijze de
stekker in het stopcontact steken, nadat
al of niet een afzonderlijke draad,
die „ergens" uit de machine Vandaan
schijnt te komen, aan de kraan van de
waterleiding bevestigd is geworden. Bij
kortsluiting kiest de stroom de kortste
weg en slaat dwars door de wasmachine,
met dodelijk gevolg voor degene, die
deze bedient.
Het is reeds meermalen voorgekomen,
dat vrouwen door eigen onbedachtzaam
heid, zich zelf tut de electrische stoel
veroordeelden.
Is de wandcontactdoos-met-randaar-
ding aangelegd (en deze is inderdaad
niet goedkoop) dan eerst kunt u de
machine veilig aansluiten via een snoer,
dat voorzien moet zijn van drie dra
den, waarvan twee voor de geleiding
van de electriciteit. De derde- draad is
met het toestel verbonden en komt uit
bij de veren van de contactstop. Bij een
defect aan het toestel kan de stroom
dus via de derde draad rechtstreeks
naar de aarde geleid worden. U doet
verstandig erop te letten, dat u een
contactstop krijgt, voorzien van de
Kema-keur (K.E.M.A. Keuring Elec
trische Materialen Arnhem) en het
zwarte snoer met de Kema-kendraad
(in doorsnede; oranje, wit, blauw).
J-JET BEZWAAR van de z.g. huurma-
chines is: dat zij vaak ondeskundig
aangesloten worden, dat zij door het
veelvuldig transport/meer kans hebben
op beschadiging en defect en dat het
huren van een machine uiteindelijk
altijd duurder is.
De keuze bij het kopen van een ma
chine is individueel; een en ander
hangt af van de gezinsomstandigheden;
grootte vanhet gezin, bergruimte, enz.
Over het alge'meen>blijken de 60 1. ma
chines het meest te voldoen, voorop
gesteld dat men beschikt over een heet-
waterinstallatie, die dit kwantum kan
opleveren. De K.E.M.A. geeft een boekje
uiK waarin alle door haar goedgekeur
de toestellen e.d. vermeld staan. Dit
boekje is niet in de handel, doch elke
erkende installateur heeft het in zijn
bezit. De in dit boekje voorkomende
merken machines zijn veilig, solide en
bedrijfszeker.
Wanneer u op ileze wijze te werk
gaat bjj de aanschaf van een «lectriseh
apparaat, in dit geval de wasmachine
en u zich Vooral houdt a'an de aanwij
zingen betreffende de aansluiting e.d,
dan biedt deze methode van wasbehan-
deling inderdaad die energie- en ar
beidsbesparing aan de huisvrouw, wc!ke
haar gezondheid ten goede komt, zodat
zij naast het vervullen van haar huis
houdelijke plichten, toch ook nog lijd
kan vinden voor geestelijke ontspan
ning of voor persoonlijke liefhebberijen, j
(Van onze Haagse redacteur)
AAN HET EINDE van de Sche-
veningseweg staat op de hoek van
de Prins Willemstraat en de Duin
straat in het oude vissersdorp een
verweerd ijzeren hek, dat toegang
geeft tot een schuin oplopend laan
tje, dat met een kromming achter
de huizen verdwijnt.
„Ter Navolging" staat op dat hek.
In het pand links ervan is een dood
gewoon buurtcafé gevestigd en in
het huis oefent een bijkantoor van
een bankinstelling zijn bedrijf uit.
Niets doet vermoeden, dat het hek
met de vreemde naam „Ter Navol
ging" een thans geheel ingebouwde,
oude begraafplaats afsluit.
EEN MERKWAARDIG KERKHOF:
om zijn vreemde geschiedenis, om de be
kende en vergeten personen voor wie hier
een graf gedolven werd, om zijn onge
bruikelijke naam en om zijn onvindbaar
heid tussen de latere Scheveningse be
bouwing, die het geheel heeft ingesloten.
Eén keer per week komt er een tuin
man, die het onderhoudt; publiek ver
schijnt er nooit of bijna nooit. Het is er
stil en vredig en oud, heel oud. Als we
over deze verloren begraafplaats wande
len verplaatsen de dromerige, verweerde
zerken ons naar voorbije eeuwen. Naar
de tijd, dat Abraham Perrenot, domein-
raad van prins Willem IV, zich verzette
tegen de gewoonte van het begraven in
de kerk en in de bebouwde kom en zich
in 1777 tot de Gecommitteerde Raden
van Holland wendde om een stuk duin-
grond aan de Scheveningseweg, om met
enige andere belangstellenden een parti
culiere begraafplaats aan te leggen. De
goede man kreeg nog hetzelfde jaar „een
stukje grond uit de „Graaffelijkheids wil-
dernisse" in erfpacht. Hij liet er een muur
ombouwen en vijftien kelders metselen.
De eerste particuliere begraafplaats,
niet gelegen bij een kerk, vermoedelijk da
eerste in het land, begon zijn weinig be
wogen geschiedenis. Andere steden en
dorpen aansporend eveneens een particu
lier kerkhof in te richten, liet Perrenot bo
ven de toegangspoort het opschrift aan
brengen: „In hoop van navolging". Later
sprak men steeds van „Ter navolging",
een onbarmhartige uitnodiging, als u het
ons vraagt, wanneer een dode door de
poort naar zijn laatste rustplaats werd ge
dragen
IN 1784 WERD OOK Perrenot klant
van zijn eigen onderneming. Reeds bij zijn
leven had hij zijn zerk laten voorzien van
de inscriptie „Exuviae jaceant putres pro-
cul urbe nocebant qui nemini prudens no-
ceam ne mortuus opte", hetgeen meer
plastisch dan gewijd betekent „Mijn rot
tende overblijfselen moeten verre van de
stad liggen; daar ik levend vermeed
iemand te benadelen, wens ik zulks ook na
mijn dood niet te doen".
Op de grafsteen van iemaad, die 87
jaar geworden is, een zeer eerbiedwaardige
leeftijd 'in dié dagen, staat dichterlijk:
„Hier legt het sterfflijk deel eens
grijsaards, wiens voyagie
Langdurig is geweest op d'aardsche
pelgrimagie;
Die doctors, clürugijns tragte in dien
togt t'onvlien
En in hun handen zig, doch zelde
heeft gezien."
Het graf van de voorname Mr. Jacob
Carel Reygersman, thesaurier, raad en
rentmeester-generaal van erfstadhouder
Willem V, wordt gedekt door een zerk,
waarop zijn nageslacht met deze aandoen
lijke woorden afscheid van hem nam:
Dcez' Zerk dekt Reygersman, zo
werkzaam als getrouw
Voor Zijnen Meester en 't geschokte
Staatsgebouw
n hem wierd voor den Vorst, voor 't
Volk en voor zijn Maagen
Een braave Raadsman, Vriend en Vader
weg gedraagen
Wie, die 's Mans waarde kon, treed
langs Zijn graf naar 't strand,
Die gcene traanen stort om Hem in 't
dorre Zand."
Niet alleen Scheveningse notabelen
vonden op „Ter Navolging" een laatste
rustplaats, in de Franse tijd maakten ook
aanzienlijke Haagse families er gebruik
van. Tot de bekendsten, die er begraven
werden, belioren de schrijfsters Betje
Wolff en Aagje Deken, die kort na elkaar
stierven, de eerste op 5 November 1804
en de andere op 17 November 1804 en
die in hetzelfde graf ter ruste werden ge
legd. Ook de staatsman en geschiedschrij
ver G. Groen van Prinsterer, die op 19
Mei 1876 overleed, is op „Ter Navol
ging" begraven.
