I
Actieve loopbaan van „Hertog Hendrik"
werd vijftien jaar geleden besloten
In Kenya heersen wantrouwer!
armoede en felle haat
Te weinig land en gebrek aan werk oorzaak
van uitbreiding der Mau Mau
In „shanty-towns" zijn duizenden
haveloze, opstandige paria 's bijeen
Oorlogsbodem met klinkende naam nog als
wachtschip in dienst
Laatste thuiskomst in April 1938
een gebeurtenis voor Nieuwediep
Monument l
kamp Amen
UIT DE MEMOIRES VAN EEN PANTSERSCHIP
Sloper kwam er niet
aan te pas!
Geschiedenis
Oorlog
Sic transit
Over alle zeeën
Data verzending zeeposi
Ned. Bridge Bond
Finales parenkampioen
schappen
Ramp in Bic
Nederlandse
stortte op h
Eén dode, vele j
Lonen van arbeiders de helft lager
dan in de Unie van Zuid-Afrika
Industrialisatie bleek niet
goed mogelijk
woensdag 13 mei 1953
^ELKE NIEUWEDIEPER en marineman uit onze
dagen kent niet Hr. Ms. „Hertog Hendrik"? Mis
schien heeft hij er enige tijd aan boord gezeten. Misschien
heeft hij haar alleen maar eens gezien of zelfs alleen maat
van haar gehoord! Maar hij kent haar, want de „Hendrik",
zoals de massa haar al sedert tientallen jaren kent, is een
schip met een klinkende naam. En iedere marineman, die
al eens in Den Helder geweest is, weet waar Hr. Ms.
Hertog Hendrik" ligt. Enige tijd geleden is het schip
immers van Amsterdam naar Den Helder verhuisd en nu
ligt het al die tijd rustig in de Helderse Buitenhaven. De
lezer zal zich waarschijnlijk afvragen, waarom wij nu
opeens iets over Hr. Ms. .Hertog Hendrik" gaan ver
tellen, als het toch al zon bekend schip is. Maar daar is
een gegronde reden voor, want op 5 Mei was het precies
vijftien jaar geleden dat de „Hendrik" van haar laatste
buitenlandse reis terugkeerde in de thuishaven Nieuwediep
en het einde van die reis betekende tevens het einde van
de marineloopbaan van de „Hendrik". Het einde van een
carrière met vele glanspunten, waarbij een oude getrouwe,
die meer dan dertig jaren eervol onze Marine in vrijwel
de gehele wereld vertegenwoordigde, van het zeetoneel
ging verdwijnen. Daarom schreven wij dit stukje, dat u
moet lezen om nog éénmaal te horen van de geschiedenis,
de roem en de uitstekende diensten van één van de oudste
schepen van onze Koninklijke Marine!
|N GEDACHTEN ban men de klok der jaren snel terug zetten. Wij schrijven
nu 29 April 1938.... Langzaam vaart een oud pantserschip de haven van
Nieuwediep binnen, waar op de kade een groot gedeelte van de Helderse be
volking ter begroeting aanwezig is. Dat oude, grijze schip is Hr. Ms. „Hertog
Hendrik". Na lange tijd weer terug van het convoyeren in de Straat van
Gibraltar. Wij kunnen ons zo goed voorstellen, hoe die Nieuwediepers zich
3p die April-avond gevoeld moeten hebben. De Helderse bevolking leeft
immers mee met de Koninklijke Marine? Nu kan dat ook moeilijk anders,
want hoeveel marinemensen wonen en woonden er niet in Den Helder? Den
Helder is niet voor niets een zeestad bij uitstek en Neerlands eerste marine-
basis!-Die Nieuwediepers zullen op die bewuste avond hebben gejuicht bij het
binnenvaren van de „Hendrik". Even hard en enthousiast gejuicht, als wij dat
in onze dagen doen als een schip, na een lange afwezigheid, het Nieuwediep
weer binnenloopt.
water liet. Bij deze plechtigheid waren
ook aanwezig H.M. Koningin Wilhel-
mina en tal van autoriteiten. Er wer
den nog wat proeftochten gemaakt, een
paar onderdelen werden aangebracht
of vervangen en op 22 Maart 1904 be
gon de eerste grote reis naar de Noorse
wateren. Duizenden mensen begroetten
de „Hendrik" in dat jaar ln Christiania
en in November 1904 startte de „Hen
drik" voor de eerste reis naar Indië.
Op deze reis kreeg de „Hendrik" haar
vuurdoop, want in de Noordzee en in
de Middellandse Zee kon Neptunus
blijkbaar zijn woede niet verkroppen
over ïo'n trots schip. De „Hendrik"
kreeg hevige stormen te verwerken.
Maar de zee verloor, het schip door
stond de vuurdoop glansrijk.
In de jaren 1905 en 1906 nam de
„Hendrik" (in die jaren vlaggeschip
van de vloot in de Oost) deel aan de
expedities op Goa, Boni, Zuid-Bali en
Benoa, In 1907 doorkruiste het schip
de gehele Indische Archipel en nam
weer deel aan de acties op Bali. Novem
ber 1908 was de „Hendrik" weer in het
vaderland, maar het volgende jaar ver
trok het schip opnieuw naar Indië, nu
als patrouille- en eskaderschip.
Maar in de harten van velen van
die juichende Nieuwediepers zal ook
weemoed zijn geweest en een drukken
de beklemming, speciaal in de harten
van de oud-marinemensen op de kade.
Zij zullen hebben gedacht: „De laat
ste maal.... de laatste maal, dat de
„Hendrik" als in dienst zijnd schip der
Nederlandse marine thuisvaart". Zij
zullen hebben gezucht en terugge
dacht aan de jaren, dat zij zelf op de
„Hendrik" voerenEn zij zullen
toen plotseling de diepere betekenis
hebben begrepen van het Sic transit
gloria mundiDe wrede waarheid
van die woorden, waarin verteld
wordt, dat alle aardse schoonheid ver
gankelijk is. Alle aardse roem en glo
rie vergaan uiteindelijk en wat is dan
de dank voor het gedane werk? Voor
de mens een „lintje" of een stand
beeld; voor een schip is zoiets nu een
maal niet mogelijk. Voor een schip
blijft, na de dienstperiode, maar één
ding over: de sloper....
„Voor de sloper", zo heette het of
ficieel. De „Hendrik" was afgekeurd
en op 5 Mei 1938 zou zij voorgoed uit
de annalen der Koninklijke Marine
verdwijnen. Het schip, dat dertig jaren
eervol de Koninklijk Marine had ge
diend, dat in vrijwel de gehele wereld
de Nederlandse driekleur fier had la
ten wapperen: de „Hendrik", die, als
geen ander schip van de vloot, bij
Nieuwediep behoorde; het schip, waar
op de jonge Jantjes hun opleiding
kregen, waarop zovele commandanten
hadden gevaren en waarop driekwart
gedeelte van de vroegere marine ge
plaatst was geweest, ging verdwijnen.
Het schip met de lange staat van
dienst en de rijke historie, het schip
dat bij hoog en laag goed stond aan
geschreven, omdat het een ;,best zee
schip" was, werd afgedankt.
Een wreed lot, zult U wellicht zeg
gen. Inderdaad! Een wreed lot voor
een oudgediende. Maar de „Hendrik",
in 1938 feitelijk ten dode opgeschre
ven, heeft uiteindelijk toch nog haar
laatste overwinning behaald. Ditmaal
op de sloper, want Hr. Ms. „Hertog
Hendrik" bestaat heden ten dage nog
als wachtschip en dat bewijst beter
dan wat ook, dat de sloper er niet aan
te pas is gekomen. Tenminste niet zo
als oorspronkelijk in de bedoeling lag.
■yP 13 October 1900 werd met de bouw
van de „Hendrik" begonnen. Een
grote menigte zag, hoe op 7 Juni 1902
Z.K.H. Prins Hendrik der Nederlanden
het schip op' een Amsterdamse werf te
JOEN kwam de eerste wereldoorlog.
In November 1915 vertrok de
„Hendrik" uit Indië naar Nederland.
Het werd een moeilijke reis, die won
der boven wonder goed verliep en bij
aankomst in Den Helder gaf o.a. de
Koningin van haar belangstelling blijk.
De „Hendrik" deed vervolgens een tijd
lang dienst bij de mijn-versperringen
in de Schelde. In 1917 was de „Hen
drik" weer op weg naar de Oost. Op
die reis kreeg het schip met slecht
weer te kampen en ter hoogte van de
Faroer-eilanden liep de „Hendrik"
averij op; het roer werd ontzet en sloe
pen en davits werden gekraakt. De
schade kon gelukkig spoedig worden
hersteld en eind 1918 ging de „Hendrik"
voor de tweede maal op weg naar Indië
nu als beschermer van een convooi, ge
vormd door drie schepen van naam: de
Gibraltar.
Terug van deze reis werd het von
nis over de „Hendrik" geveld: het
schip was te oud geworden om nog
met succes te kunnen deelnemen aan
de wedloop, die de grote maritieme
mogendheden hielden in de bouw van
snelle en moderne oorlogsschepen.
jjr. MS. Hertog Hendrik, die nu aan
de Helderse Buitenhaven schijnt
uit to rusten van haar verre buiten
landse reizen, heeft in haar jaren van
actieve dienst een grote reputatie op-
Deze fiere cominatie van Hr. Ms. pantserschip ,flertog Hendrik" en de
rots van Gibraltar hebben duizenden Nederlandse zeelieden met trots
gezien, toen zij tijdens de Spaanse burgeroorlog bij het passeren van deze
gevaarlijke zeeengte werden geconvoceerd.
gebouwd. In die jaren heeft het schip
zich een best schip getoond, waarop
Nederland trots mocht zijn. Een schip,
dat dank toekwam voor de vele dien
sten aan het vaderland bewezen.
DE „Hendrik" heeft ook een aantal
vlagvertoonreizen gemaakt, die van
veel belang waren. De belangrijkste
waren tiie naar China, Japan en het
Australische Gemenebest. In 1920 zag
Nieuwediep het schip voor de vierde
maal van verre buitenlandse reizen
terugkeren. Hierna volgde een periode
van reizen naar alle Europese zeeën,
met aan boord adelborsten en jonge
matrozen. Tochten over de Atlantische
Oceaan en naar de West. En overal
waar de „Hendrik" kwam, toonde zij
de Nederlandse driekleur met ere.
Dan komt het einde: de laatste be
langrijke opdracht, die bestond uit een
jaar convooidienst in de Straat van
„Bengkalis", „Noordam" en „Tabanan".
Met de volgende schepen kan zee
post worden verzonden. De data, waar-
Indonesië en Ned. Nw. Guinea: m-s.
„Oranje" (27 Mei). Ned. Antillen:
m.s. „Delft" (21 Mei). Suriname:
m.s. „Stentor" (27 Mei). Unie van
Z. Afrika en Z. W. Afr.: m.s. „Edin
burgh Castle" (16 Mei). Canada:
ss. „Blijdendijk" (19 Mei). Zuid-
Amerika: m.s. „Argentina Star" (18
Mei). Australië: m.s. „Stratheden"
(16 Mei). Nieuw Zeeland: via Enge
land (16 Mei).
BESTUURDERS VAN SCHOUWEN-
DUIVELAND BIJ DE MINISTER
Gisteren heeft de minister van Ver
keer en Waterstaat op zijn departement
veertig burgemeesters, dijkgraven en
andere polderbestuurders van het
eiland Schouwen-Duiveland ontvangen.
Later werd een bezoek gebracht aan
het waterbouwkundig laboratorium te
Delft.
JAPAN WIL OOST-AZIE HELPEN
Het Japanse ministerie van Buitenland
se Zaken zal een raad Instellen, die zal
onderzoeken, op welke wijze Japan kan
bijdragen tot de ontwikkeling van Oost-
aziatische landen, zo heeft een woord
voerder verklaard. De hulp zal hoofdza
kelijk bestaan uit economische samen
werking, aldus de woordvoerder.
LUCHTPOSTZEGEL ZAL OPNIEUW
WORDEN UITGEGEVEN
De in 1938 uitgegeven en door de
kunstenaar Aart van Dobbenburgh ont
worpen luchtpostzegel voor bijzondere
vluchten, voorstellende een kraai in de
vlucht, zal over enkele maanden op
nieuw worden uitgegeven in de waarde
van f 0,25. Ook deze zegel zal derhalve
uitsluitend bestemd zijn voor de fran
kering van met bijzondere vluchten te
verzenden stukken.
In baar actieve jaren was Hr. Ms. „Hertog Hendrik" een uitstekend
zeeschip, dat met welbehagen zijn neus in de golven kon steken. Dit is
het voorschip met de grote geschutstoren, die projectielen met een
kaliber van 24 centimeter kan uitbraken.
Zaterdag en Zondag hadden in
Utrecht de eerste twee ronden plaats
van de finales om de Bridgekampioen-
schappen voor paren van de Ned.
Bridge Bond in Hoofd-, Eerste en
Tweede klasse. Tot de deelnemers in
de Hoofdklasse behoorde o.m. het Alk.
maarse paar J. Vink en J. Pie, dat zich
in de eerste ronden utstekend heeft ge.
weerd en thans van de 16 deelnemend»
paren op de 3e plaats staat. Uit Nrd..
Holland boven 't IJ namen verder deel
de heren v. Kleef—Kossen uit (lastri-
cum en de heren Kok en Kley uit de
Zaanstreek De Castricummers bezelten
thans de 5e plaats met 288 p„ terwijl
de heren Kok en Kley minder succes
vol zijn geweest en nu met 251(4 P- op
de 15e plaats staan. Maar er kan op 30
en 31 Mei nog heel wat gebeuren.
Deze wedstrijden zijn daarom zo be.
'angriik omdat de paren die ten slotte
t en 2 aankomen promoveren naar de
Meesterklasse van de Ned. Bridgebond
In de le klasse staan de heren A.|
V'ink en J. Keuter (Alkmaar—Heiloo)
'hars no 6. terwijl de heer en mevr.
Koster uit Bergen in de tweede klasse
momenteel de leiding hebben.
De stand in de Hoofdklasse is mo
menteel:
1. hr. de Klerk—Meyer (Gorcuml
327 p2 hr. HaverSmeekes (R'dam)
315 p.; 3. hr J. Vink—J. Pie (Alkmaar:
309 'X p.; 4. hr. en mw. de Keyzer
(Enschedé) 294 p.; 5. hr. v. Kleef-Kos.
sen (Castricum) 288 p.; 6. hr. Hoek-
Kreijns (R'dam) 286 p.; 7. mw Homoet
hr. Asscherman (Arnhem) 284 p.; 8.1
hr v. d. Aa—Tielrooy (Den Haag)
1 '33 v.. p.- 9. hr. van'Meurickev. d. Niet
(Utrecht) 276(4 p.: 10. hr. Klesser-
schaafsma (Beverwijk) 275 p.; 11. nr.l
'Collina en Vader (R'dam) 269'/, P-t 12.F
hr. de Boer en Overweel (A'dam) 2664
o.; 13. hr. Mulder—Waaifort (Heerlen)
2641/ p.: 14. hr. van OfferdenLin-|
sen (Haarlem) 256(4 Pd 15. hr. Kok
Kley (Zaanstreek) 251p.; 16. hr.- Hu.l
dig en Ogtrop (Hilversum) 233 p.
De Renaultfabrieken te Parijs, die
verleden week naar aanleiding van een
staking in een der afdelingen waren
gesloten, zijn heden weer voor het per
soneel geopend. 37.000 arbeiders heb
ben het werk hervat.
DirecLe:
J. bijlsma en
Hoofdredacte
H ML KOEMi
Redactie:
Achterdam 18, T
advertentil
abonnement
Voordam 11, Tc
Postgiro 1872
(Van onze correspondent in Zuid-Afrika),
MEN KAN ZICH GEEN BEELD VORMEN van de situatie in Kenya als men geen rekening houdt met
de ontevredenheid, die in de stam der Kikuyu's ontstond als gevolg van de land vervreemding door de
Britse koloniale overheid. Als gevolg van de komst der Europese boeren werden de Kikuyu's naar een
kleiner (deels onvruchtbaarder) gebied teruggedrongen. Door hun sterke bevolkingsaanwas en door het
gebrek aan goede besproeiingswerken die overigens tientallen millioenen zouden kosten kan het
hun overgebleven land de bevolking niet méér opleveren dan voor het naakte bestaan nodig is. Slechts
de grote landbezitters onder hen verdienen nog voldoende, om zich enige luxe (althans wat daar in Kenya
voor door gaat) en hun kinderen een goede opvoeding te verzekeren. De rest leeft in armoede.
DE KIKUYU'S, die vijftig
laar geleden nog bij honderd
duizenden werden wegge
maaid door hongersnood en
pestilentie, zijn vandaag niet
meer tevreden met een leven
aan de hongergrens. Zij zien
de grotere welvaart der blan
ken en zij worden dientenge
volge van dag tot dag „door
begeerte aangeraakt". Velen
van hen, wier familie nog
landbouwgrond bezit, moeten
in de steden gaan werken om
in hun onderhoud te voorzien
of om de koeien te kunnen
kopen, waarmede zij zich een
tweede, een derde of een vier
de vrouw zullen verwerven.
Ook dit wordt echter steeds
moeilijker, want de blanke be
volking kan, door de steeds
stijgende levenskosten, niet
langer vier of vijf bedienden
per gezin houden en moet met
fén bediende genoegen ne
men.
Tot voor weinig jaren had
vrijwel ieder blank gezin een
kok, een dienstbode, een tuin-
longen, een chauffeur en een
kindermeisje en dat waren
meestal allen Kikuyu's, die
voor dit werk meer aanleg
hebben dan de leden van an
dere stammen. Ieder van hen
verdiende zo weinig, dat hun
gezamenlijke salarissen geens
zins te zwaar drukten op het
huishoudbudget van de blan
ke. Maar die tijden behoren
tot het verleden; de meeste
blanken keren thans een bank
biljet twee keer om alvorens
het uit te geven. Deze daling
in de welvaart der blanken
betekent voor de Kikuyu's
grotere werkloosheid en voor
de Mau Mau een grotere aan
hang.
Want de Mau Mau herleidt
al deze ellende tot één oor
zaak: het verdelen van voor
malig Kikuyu-grondgebied
onder blanke immigranten en
het dientengevolge terugdruk
ken van de stam op een klei-
ïer, minder voedsel opbren
gend en minder vee dragend
deel van het land.
■f'ENSLOTTE HEEF!
Maandag door de Brit:
tot het houden van ei
rijkste wereldprobleme
onderwerp tijdens zijn
van een positief stand]
Eisenhower achtte het
internationale geschille
staatshoofden. Als zij
resultaat der bespreking
t verleden tussen de
[eden. Persoonlijk zeid
en het zelfrespect van d
irderingen zou moe
uslands goede trout
èstelijke mogendhede
'zonde verstand van c
gesteld, die een werkeli
woordvoerder van het
dit verband al gezegd, c
Stand in Korea en een
Churchill voorgestelde c
IN DIT TWEEDE artikel over
de oorzaken van de onrust in de
Britse kolonie Kenya beschrijft onze
correspondent in Zuid-Afrika de
economische en sociale omstandig
heden onder de Kikuyu's en hij
noemt die ronduit hijzonder slecht.
Er is te weinig grond voor de groei
ende agrarische bevolking en te
weinig werk in de steden en dor
pen; de salarissen zijn laag en de
levenskosten hoog. Tienduizenden
leven in omstandigheden, die on
beschrijflijk zijn. Deze menselijke
ellende vormt een uitnemende uoe-
dingsbodem voor het zadd van
haat en verzet, dat de communis
tisch geïnfesteerde, moordzuchtige
organisatie der Mau Mau strooit in
de hoofden en harten der zwarte
massa.
WOENSDAG is een Ned
derjetstraaljager bovi
duitse industriestad Bie
stort. De vlieger, de serg
uit Badhoevedorp is wa
at(jn toestel verbrand. Het
te een oefenviucht. De ja;
op een huis, dat instortte
aIs®ede een er naast st;
raakten door de weglop
in brand. Acht bewo
zwaargewond naar een z
bracht. Voorts is er een
gewonden. Zeventien gez
dakloos. De schade aan t
verdiepingen hoge huizei
schat op 200.000 mark. D<
het ongeluk was gisteren
behoeft wederom geen betoog, dat kend.
Mau Mau-agitators deze onrust weten oi
te zetten in wantrouwen. Zij vertellf
overal, dat de blanken het voornemen hel
ben hun grond te onteigenen. En dat doi
het wantrouwen uitgroeien tot haat tegi
alles wat blank is.
Dit wil intussen niet zeggen, dat d kePom gevT"g'haanin d'
in Kenya ook andere stammen dan
der Kikuyu's en die willen meestal van l
van het voc
geest vaardig is geworden over de gi lizeilisches Durchgang
inboorlingenbevolking van Kenya. Er ziij Amersfoort, is glstermid
vend monument, ter n
van de vele hond^rc
landers en Russen, die ii
barbaarse optreden der Mau Mau n w^HTmoMmenritel
weten. Ik noem slechts de stam der Msai«gevang-ene. (]je rechtop e
die minstens zoveel betekent als die k exeeutieplaats staat.
Kikuyu's en die sinds vele eeuwen «I
haar in vijandschap leeft. Slechts de komJ
der Europeanen kon een einde maken
De Amsterdamse beeldl
Sreger heeft het monum
digd. Behalve de secre
HKH Prinses Wilhelmina
IN DIT VERWIJT ZIT STELLIG hoezeer de Engelsen dat ook mogen ontken
nen een element van waarheid. De Kikuyu-leiders vergeten echter, dat het blanke
bewind tegenover het vervreemden van 18.000 vierkante mijl grondgebied een ganse
Teeks van materiële verbeteringen stelde, dat het vrede bracht in een land van
eeuwige twisten, dat het de strijd aanbond tegen het analfabetisme, dat het medische
diensten in het leven riep, dat het een spoorwegnet en een havenstad bouwde en dat
het, door ontginning en verbeteringen van de landbouwopbrengst op voormalig
uitgemergeld gebied, de mogelijkheid schiep om een veel grotere bevolking althans
het minimaal benodigde voedsel te geven.
LAGE LONEN.
DE ECONOMISCHE en sociale om
standigheden zijn in Kenya allesbehalve
bevredigend. Er is veel te weinig werk
gelegenheid voor het enorme aanbod van
zwarte arbeidskrachten en de lonen zijn
bijzonder laag. Een der weinigen, die een
behoorlijk inkomen hebben, is de sultan
van Zanzibar, die voor het afstaan van
zijn Keniaans grondgebied een jaarlijkse
vergoeding van 10.000 Pond krijgt. Maar
de 360.000 zwarte mannen, de 35.000
zwarte vrouwen en de 50.000 zwarte kin
deren, die voor de blanken werken, moe
ten het met heel wat bescheidener in
komens doen.
In het stedelijke gebied van Nairobi
verdient een arbeider per maand drie
Pond, een huisbediende vier Pond, een
kantoorbediende drie Pond en een chauf
feur vijf Pond. Op het platteland betaalt
men de arbeiders gemiddeld een Pond per
maand; dat is dus ongeveer een rijksdaal
der per week. Men geeft hun daarenboven
een stukje grond om voor zichzelf 4e be
bouwen, In de mijnen en de industrie
verdient een geschoolde arbeider zeven
Pond en een ongeschoolde arbeider drie
Pond per maand. Dat is dus respectievelijk
18 en 8 gulden per weck.
DE LANDVERVREEMDING
blijft desniettemin een feit, maar ik
geloof niet, dat dit de enige oorzaak
is voor de enorme uitbreiding, die
de Mau Mau, tot vreugde van zijn
extremistische leiders, onderging.
Als de Britse overheid er in geslaagd
ware, de massa der inboorlingen een
ietwat behoorlijk bestaan te verze
keren uit andere bronnen, ?ou de
wrevel over de grondvervreemding
reeds lang verdwenen zijn. Helaas
is het scheppen van een grote secun
daire industrie, die honderdduizen
den zwarte arbeidskrachten aan
brood en boter helpt (zoals bijvoor
beeld in de Unie van Zuid-Afrika)
in Kenya niet mogelijk gebleken.
De plannen, die men in dit opzicht
nu en dan ontwerpt, zijn vaag en
weinig overtuigend
Vergelijkt men deze salarissen met die,
welke in de Unie van Zuid-Afrika aan de
zwarte werkers worden betaald, dan komt
men tot de conclusie dat de arbeiders in
Kenya gemiddeld vijttig procent minder
ontvangen. Dit zou, op zichzelf genomen,
nog niet veel zeggen als de levenskosten
in Kenya beduidend lager waren dan in de
Unie, maar dat is geenszins het geval.
Sinds 1940 zijn in Kenya de levenskosten
met tweehonderd procent gestegen. Het
prijspeil is ongeveer gelijk aan dat in Ne
derland. Wat kan men in Nederland met
acht of tien gulden per week doen?
HET VALT NIET te verwonde
ren dat duizenden in Kenya rond
lopen in de meest ontoonbare vod
den, dat men overal in de nabijheid
van dorpen en steden de erbarme
lijkste shanty-towns vindt, waar
menselijke wezens in hokken wonen
en dat duizenden bij duizenden als
verwaarloosde, halfverwilderde pa
ria's leven in de bossen. Voor vele
duizenden is het iedere dag opnieuw
de vraag, of zij morgen genoeg eten
zullen krijgen om het nijpende hon
gergevoel uit hun lichaam te hou
den.
Bij dit alles komt, dat degenen, die
nog in het gelukkige bezit van landbouw
grond zijn, geen enkel door de Britse
overheid erkend eigendomsbewijs hebben.
Ook in dit opzicht voelt de Kikuyu zich
achtergesteld bij de blanke immigrant, die
„kaart en transport" van zijn grond heeft
en dus in het wettig en onvervreemdbaar
bezit van zijn eigendom is. De onzeker
heid nopens hun bezit knaagt aan de rust
van de landbezittende Kikuyu's. En het
de voortdurende oorlogen tussen df president dr Drees, was
beide bevolkingsgroepen en het is ze van. de Sovjet-
i Zl& De voorzitter van
zeer waarschijnlijk, dat de komst van KLMonument kamp Amei
Britse bewind de totale vernietiging ï«£)?erBolmeyer, sprak
de Kikuyu's voorkomen heeft. Een cynisi jkele Tnleidende^woorden C
ambtenaar zei me, dat Engeland hel pi*6"- Tenslotte werden do
bleem van de lastige Kikuyu's in een ez'?en' waarond
j i J52E e !n de oorlogsjare
maanden kon oplossen door siechls vgflgrt hebben vertoefd,
vrije hand te geven aan de moor<i<"< v*»??11011 aan de v
j xi "^ument.
der Msai s
HEILLOZE TERREMMpI IwfP&lj
NATUURLIJK IS DIT slechts een g^Mf
cynische opmerking, die met een werb^Mp-
lijke poging tot oplossing van de
lijkheden niets te maken heeft. Maar -
misschien kan men over een oplossing
leen maar praten in cynische termen o'
dat er in feite voorlopig helemaal ge'
oplossing mogelijk is? Jomo Kenvatta
de andere leiders van het verzet heb!
gezegd, dat zij de oplossing in hun
hebben. Als maar eenmaal de blanken
dreven zijn komt alles goed. Dat is natunj
lijk dwaasheid. Moeilijkheden, waarv»
de beste Britse koloniale specialisten t"
remedie hebben, worden zeker nie!
dreven door de amateuristische inspant»'
van een groep halfbakken intellccluej'
en semi-intellectuelen. Moord cn doods»
en de afslachting van het vee der blank'
zullen de hongerende massa van Ke®
geen heil aanbrengen. Zij zullen, door
reacties van het gezag, eerder dc elle'
voor de bevolking vergrolen.
Twee jaar geleden deed de Kenya
sociation te Nairobi een handboek v
toekomstige Europese immigranten
schijnen. De titel van dat boek was:
nya, Brittannie's meest aantrekkelijke
lonie". De werkelijkheid is op het oü'
blik een beetje anders.
In een slotartikel hoop ik het beeld
die treurige werkelijkheid, door het s«
sen van oorsprong en bedrijvigheid
Mau Mau, zoveel mogelijk te compk'e"
