Oerwoud gaf geheim niet prijs
Kiniiswoordpuzzle
Kontiki-tentoonstelling
in Amsterdam
Om het geluk van Peter
Veel van wat Heyerdahl wilde bewijzen is
weer op losse schroeven gesteld
Percy Fawcett verdween SO jaar geleden
op zoek naar de stad ,,Z'
Radioprogramma
Pim, Pam, Pom en de wonderlamp
door Kitty Lessels
De Chinezen kenden
ook laverende
vlotten
ZATERDAG 4 JULI 1953
Tf>
(Van een bijzondere correspondent)
BINNENKORT ZAL HET DERTIG JAAR GELEDEN ZIJN,
dat kolonel Fawcett in de ondoordringbare oerwouden van Zuid-Ame-
rika verdween. Sindsdien heeft men zich steeds weer bezig gehouden
met gissingen omtrent zijn lot en dat van zijn metgezellen, zijn zoon
Jack Fawcett en Raleigh en men heeft al ontelbare oplossingen van
het raadsel aan de hand gedaan. De zoon van de verdwenen kolonel,
Brian Fawcett, heeft nu bij Funk en Wagnalls te New York een boek
laten verschijnen, dat onder de titel „Lost trails. Lost Cities" manus
cripten, brieven en rapporten van zijn vader samenvat en een kijkje
geeft op het bijzondere leven van deze ontdekkingsreiziger.
FAWCETT WAS ALTIJD een voor
treffelijk kenner van de Boliviaanse
geschiedenis geweest. In 1906 had de
regering van Bolivia de Geografische
Vereniging te Londen om een vakkun
dig opgeleid officier verzocht voor het
afbakenen van de landsgrenzen. De
39-jarige Percy Fawcett kreeg deze
opdracht. Toen hij naar Bolivia kwam,
was juist de grote rubber-„boom"
voorbij en had onbeschrijfelijke toe
standen achtergelaten: reusachtige
winsten bij de een, ellende, zonde en
liederlijkheid bij de ander. Er waren
planters, die Indianen, als ze niet meer
konden werken, bij dozijnen tegelijk
om het leven brachten, door in de
bossen blikken met vergiftigde alcohol
neer te zetten, die dan wel de ge
wenste uitwerking gaf. Fawcett walgde
er van en trok het oerwoud in om de
wilde, de onbedorven mens, te zoeken.
De Indianen, die aan deze brute me
thodes ontkomen waren, stierven als
vliegen aan besmettelijke ziekte.
Maar vooral lokte hem de gestorven
cultuur aan de grenzen van Bolivia en
Peru; al waren de ruïnes van de ge
heimzinnige steden uit de tijd vóór
Columbus nog niet ontdekt, de over
geleverde verhalen waren nog levendig
en verschillende expedities drongen
tussen 190S en 1914 tot in het hart van
het Matto Grosso-gebied door.
TOEN KREEG FAWCETT een ver
slag in handen, dat hem in een andere
richting, naar Brazilië, leidde: het ver
haal van een geheimzinnige stad van
de ,vex-loren mijnen van Muribeca".
'Een kwart eeuw voor Columbus,
aldus de overlevering, was een Por
tugees schipbreukeling, Alvarez ge
naamd aan de Braziliaanse kust aan
land gespoeld, daar, waar thans Bahia
ligt en waar toentertijd de Toepinam-
ba's woonden, die menseneters waren.
Hij werd echter niet opgegeten, maar
veroverde het hart van een inboorlin
genmeisje, waarmee hij trouwde. Daar
na kwamen er nog andere Portugezen
in het land, de weg gewezen door
Alvarez.
Een van de nieuw-aangekomenen
trouwde eveneens met een inboorlinge,
die hem een zoon schonk. Melchior Dias
Moreyra, door de Indianen Muribeca
genoemd en die als ontdekker van de
sprookjesachtige mijnen schatten aan
goud, zilver en edelstenen ophoopte.
Muribeca's zoon, Roberia Dias, wilde,
daar hp genoeg had van de Indianen,
van zijn reusachtig vermogen in het
oude vaderland gaan genieten; hij
ging naar de koning, die hij verzocht
he mde titel van markies te verlenen,
als beloning voor de zilvermijnen, die
hij aan Zijne Majesteit ten geschenke
wilde geven en waarvan hy proeven
voorlegde. Maar de koning was wan
trouwend en beloofde alleen, dat hij
hem de beloning zou geven als een
expeditie zyn mededelingen Is waar
had bevestigd.
Enkele mijlen van Bahia verwijderd
haalde Dias de leider van de expe
ditie over om de koninklijke brief al
vast te penen en deze bevatte slechts
zijn benoeming tot kapitein, niet tot
markies. Woedend verklaarde Dias,
dat er nu ook geen sprake meer was
van de mynen; waarop men hem voor
twee jaar in de gevangenis wierp,
waaruit hij zich alleen door betaling
van een hoog losgeld kon vrijkopen.
Twaalf jaar later stierf hij zonder
zijn geheim prijsgegeven te hebben.
De koning merkte nu, dat hjj een
domheid had begaan en zond de ene
expeditie na de andere uit, om de
mijnen te zoeken, maar alle moeite
was vergeefs.
FAWCETT VOND NU op een goede
dag in de archieven van Rio een ge
deeltelijk onleesbaar verslag in de
Portugese taal uit het jaar 1742. Daar
in berichtte een onbekende uit Minas
Geraes aan wie Fawcett de naam
Raposo gaf, hoe hij naar de mijnen
gezocht had.
Zijn expeditie had tijdens de mars
een kamp aangelegd en een van zün
mannen had bij de vervolging van een
hert een weg ontdekt, waarop nu Ra
poso en enkele anderen drie uur lang
onder onnoemelijke moeilijkheden
doordrongen totdat plotseling een wijde
vlakte voor de ogen van de reizigers
opdoemde. Vier mijl verder lag een
grote stad achter geweldige wallen en
muren, temidden van uitgestrekte mij
nen. Raposo en zijn metgezellen liepen
door de straten en betraden de tem
pels, zonder een mens aan te treffen.
Dit verslag was voor Fawcett een
grote verrassing. Hij twijfelde er geen
ogenblik aan, dat hij een aanduiding
van een geheimzinnige stad, de wieg
van de Voor-Andische cultuur, gevon
den had, nog ouder dan die van de
Inka's. Hij doopte haar de „stad Z" en
het was nu zijn doel haar te zoeken.
Hij drong tot in de Matto Grosso door
en op 20 Mei 1925 kwam zijn verslag
uit Bacairy-Post. Negen dagen later
brachten inboorlingen zijn laatste
woorden over: „Wij zijn in het kamp
van het Dode Paard waar mijn paard
in 1920 gestorven is. Zijn skelet is het
enige, wat er overgebleven is. Het
jaargetijde is goed, we behoeven geen
mislukkingen te vrezen''. Sindsdien
heeft men nooit meer iets van hem
vernomen.
OPLOSSING KRUISWOORDRAADSEL
VAN 28 JUNI
HORIZONTAAL: 1. speels, 5. dunsel,
10. Ina, 12. rat, 13. a.v., 15. trapper,
16. me, 17. ale, 19. heg, 20. kano, 21.
nop, 23. best, 24. baron, 26. droog, 27.
Venlo, 29. nevel, 32. Alie, 34. lor, 35.
Mulo, 37. die, 40. mom, 41. ad, 42. slur
pen, 44. km., 45. spil, 46. los, 48. staken,
49. laster.
VERTICAAL: 1. snaaks, 2. ei, 3. ent,
4. lark, 6. uren, 1. nar, 8. St., 9. leegte,
11. spoor, 14. via, 16. mes, i8. energie,
19. Heelsum, 21. nagel, 22. pover, 24.
bon, 25 Nel, 28. cadans, 30. voort, 31,
lommer, 33. lid, 36. lok, 38. alle, 39,
hela, 42. slik, 43. no's, 45. p.a., 47. st.
HORIZONTAAL: 1. vroeger
zeer bekend filmspeelster, 5. ker
kelijk gebruik, 9. optocht van ver
momden, 12. voorzetsel, 14. groen
te, 15. ik, 16. en anderen, 17. een
en ander (afk.), 19. uitbundig
feest, 21. bez. vrnw., 22. steek, 24.
landtong, 25. drank, 26. houten
bed, 28. alleenspel, 29. kroost, 30.
los, 31. vruchtensap, 34. munt (It.),
36. bedehuis, 37. zeehond, 39. hok,
41. meisjesnaam, 42. bloedgever,
44. arbeidsovereenkomst, 45. voeg
woord (Fr.), 46. bijwoord, 47.
ijzerhoudende grond, 49. nummer,
50. broederschap, 52. plaats, 53.
keur.
VERTICAAL: 1. afdeling, 2.
munt (D.), 3. zanger, 4. Europ.
hoofdstad, 5. woede, 6. wereldtaal,
7. voorzetsel, 8. balk van schip,
10. voor boterbereiding, 11. tocht,
13. duurzaam papier, 16. bewoner
van werelddeel, 18. voorkomen, 20.
vreemd, 21. grot, 23. verkooptent,
25. verzekeringsbewijs, 27. mond-
stang, 28. stumper, 32. Scandina
vische munt, 33. nachtgewaad, 35.
soort conferentie, 36. ademhalings
orgaan, 37. lof, 38. plant, 40. pa
pegaai, 42. plaatsje, 43. toespraak,
46. boerenkiel, 48. zeevogel, 50.
uitroep, 51. dit is.
ZONDAG 5 JULI
HILVERSUM I, 402 m.: 8.00 KRO, 9.30
NCRV, 10.00 IKOR, 12.00 NCRV, 12.15
KRO, 17.00 NCRV, 19.45—24.00 KRO.
8.00 Nieuws. 8.15 Gram. 8.25 Hoogmis.
9 30 Nieuws en Waterstanden. 9.45 Gram.
10.00 „In de open deur", causerie. 10.30
Kerkdienst. 12.00 Gram. 12.15 Apologie.
12.35 Gram. 12.55 Zonnewijzer. 13.00
Nieuws en Katholiek nieuws. 13.10 Lunch
concert. 13.40 Boekbespreking. 13.55 Gram.
14.00 Kamerorkest en solist. (14-2514.30
„Fries op school", causerie.) 15.00 Hol
land Festival: „La Vida Breve", opera.
16.16 Katholiek Thuisfront overall 16.15
Sport. 16.30 Kamerkoor. 17.00 Geref.
Kerkdienst. 18.30 Gram. 19.00 Geestelijke
liederen. 19.30 „Gelooft U dat?", causerie.
19.45 Nieuws. 20.00 Plechtig Pontificaal
lof. 20.30 „Monsieur de St. Yves", hoor
spel. 21.15 Gevar. muziek. 22.00 „Mensen
zoals wij". 22.15 Grinzing-klanken. 22.30
Actualiteiten. 22.40 Gram. 22.45 Avond
gebed en Liturgische kalender. 23-00
Nieuws. 23.15—24.00 Gram.muziek.
HILVERSUM II, 298 m.: 8.00 VARA,
12.00 AVRO, 17.00 VARA, 18.30 VPRO,
19.00 IKOR, 20-00—24.00 AVRO. 8.00
Nieuws, weerberichten en postduiven-
berichten. 8.20 Gram. 8.30 Orgel, harp,
viool en zang. 8.55 Postduivenberichten.
9.00 „Wat er groeit en bloeit", causerie.
9.10 Gram. met toelichting. 9.45 „Geeste
lijk leven", causerie. 10.00 Strijk-ensem-
ble. 10.30 Met en zonder omslag. 11.00
Cabaret. 11.30 Politie-kapel. 12.00 Opening
Jubileumweek. 12-05 Amus.muziek. 12.35
Even afrekenen, herenl 12.45 Oosterse mu
ziek. 13-00 Nieuws. 13.05 Mededelingen
en evt. postduivenberichten. 13.10 Gevar.
muziek. 14.00 Boekbespreking. 14.20 Blaas-
kwintet. 14.50 Filmpraatje. 15.50 Twee
piano's. 15.25 Kamerorkest en solist. 16.30
Sportrevue. 17.00 Gram. 17.30 Voor de
jeugd. 17.50 Sportjournaal. 18.15 Nieuws
en sportuitslagen. 18.30 Korte Kerkdienst.
19.00 Jeugddienst. 19-35 Bijbelvertelling.
20.00 Nieuws. 20.05 Gevar. muziek. 21.25
Jubileum-prijsvraag. 21.45 Sopraan en
piano. 22.15 Gram. 22.20 Ronde van Frank
rijk. 22.30 Jubileum-bal. 23.00 Nieuws.
23.15 Reportages of gram. 23.25—24.00
Jubileumbal.
MAANDAG 6 JULI
HILVERSUM I, 402 m-: 7.00—24.00
NCRV. 7.00 Nieuws. 7.10 Gram. 7.15
Gym. 7.30 Gram. 7.45 Een woord voor de
dag. 8.00 Nieuws en weerberichten. 8.10
Sportuitslagen. 8.23 Gewijde muziek. 8.45
Gram. 9.00 Voor de zieken. 9.30 Voor de
vrouw. 9.35 Gram. 10.30 Morgendienst.
11.00 Gram. 11-30 Herhaling Vossenjacht.
12.25 Voor boer en tuinder. 12.30 Land
en Tuinbouwmededeligen. 12.33 Orgelcon
cert. 12-59 Klokgelui. 13.00 Nieuws. 13.15
Gevar. muziek. 13.35 Gram. 14.00 School
radio. 14.30 Gram. 14.45 Voor de vrouw.
15.15 Gram. 15.30 Clavecimbel-recital.
16.00 Bijbellezing. 16.30 Vocaal-ensemble,
16.50 Gram. 17.00 Voor de kleuters. 17.15
Gram. 17.30 Voor de jeugd. 17.45 Rege
lingsuitzending: R. B. van Ravenswaay
Claassen: „Politiewerk in Nieuw-Guinea".
18.00 Gemengd koor. 18.10 Militare Or
kest. 18.20 Sport. 18.30 Gevar. muziek.
19.00 Nieuws en weerberichten. 19.10
Oude muziek. 19.30 „Volk en Staat", cau
serie. 19.45 Lichte muziek. 20-00 Radio
krant. 20.20 Gram. 21.00 „Internationale
samenwerking", ronde-tafelgesprek. 21.15
Kamerorkest. 21.30 Gram. 21-45 Viool,
clavecimbel en viola da gamba. 22.15
Gram. 22.45 Avondoverdenking. 23.00
Nieuws en S.O.S.-berichten, 23.15 Gram.
23.25—24.00 Gram.muziek.
HILVERSUM II, 298 m.: 7.00—24.00
VARA (10.00—10.20 VPRO). 7,00
Nieuws. 7.13 Gram. 8.00 Nieuws. 8.18
Quatre mains. 8.35 Strijksextet. 9.00 Gym.
9.10 Gram. (Om 9.35 Waterstanden.) 10.00
„Voor de oude dag", causerie. 10.05 Mor
genwijding. 10-20 Gram. 10.40 Voordracht.
11.00 Voor de zieken. 11.45 Piano-recital.
12.00 Orgel en tenor. 12.30 Land- en Tuin.
bouwmededelingen. 12.33 Voor het platte
land. 12.38 Gram. 13.00 Nieuws. 13.15
Voor de middenstand. 13.20 Politie-kapel
13.50 Gram. 14.00 Voor de vrouw. 14.15
Harpspel. 14.45 „Duif en Doffer", hoor
spel. 16.00 Wereldlijke liederen. (Tussen
16.20 en 18.00 Ronde van Frankrijk.)
16.20 Gram. 16.45 Vragenbeantwoording.
17.15 Gram. 17.30 Lichte muziek. 17.50
Mil. commentaar. 18.00 Nieuws en com
mentaar. 18.20 Gram. 18.35 Parlementair
overzicht. 18.45 Voor de jeugd. 19.45 Re
geringsuitzending: Ir N. van Vliet: „De
betekenis van het landbouwonderwijs voor
de bedrijfsvoering in de land. en tuin
bouw". 20.00 Nieuws. 20-05 Oude dans
muziek. 20.30 „Nul uur nul", hoorspel
met muziek. 21.00 Concertgebouw-Orkest
en sol. 21.35 Ronde van Frankrijk. 21.45
Gram. 22.25 „Naar een nieuw Burgerlijk
Wetboek", causerie. 22.40 Lichte muziek
23.00 Nieuws. 23.15 Orelspel. 23.35—24.00
Gram.muziek.
58. Pom en Pam wisten niet wat ze
beginnen moesten met hun huilende
broertje „Boehoehoe", brulde de laat
ste. „Np ben ik miin lamp óók nog
kwijt". „Stil nou maar", suste Pom.
„Maak je niet zo van streek. Hier, je
mag mijn riem eventjes om. Is dat
goed? „En voortaan mag je elke
Zaterdag mijn zakmes hebben", bood
Pam gul aan. „Ik wil mijn lamp terug",
brulde Pim. De twee anderen keken
elkaar eens aan. Z, snapten er niets
van. Eerst had Pim de lamp in het wa
ter gggooid en nu wilde hii hem met
alle geweld weer terug hebben. „Waar
om heb je die lamp dan ook in het wa
ter gegooid?" riep Pam verwijtend,
maar Pom legde hem het zwijgen op.
48. Zij en Bryce alleen ken
den de verborgen schatten van toe
wijding in een karakter, dat uiterlijk
bijna afstotend leek. De innerlijke
warmte van deze man werd nooit in
het publiek ten toon gespreid, maar
werd bewaard voor de exclusieve hui
selijkheid van zijn gezinsleven. In
werkelijkheid zou hij zijn gehele be
zit opgeofferd hebben, om Patricia een
ogenblik van Pijn te besparen. Maar
geen opoffering van zijn kant had de
tragedie van de dood van hun zoon
kunnen voorkomen. Het leek, alsof
geen opoffering van zijn kant haar
verdriet van dit ogenblik kon doen
verdwijnen. Dit te weten deed hem
pijn en hij trok zich verder terug
achter zijn muur van terughoudend
heid, het enige zichtbare teken van zijn
b'osheid was de diepe rimpel tussen
zijn ogen.
De stilte hing zwaar in de kamer. Er
werd een einde aan gemaakt door Be
atrice.
U breekt een verloving alsof het
een theekopje was, juffrouw Carrick,
maar zou er niet een dag komen, dat u
naar de scherven kijkt en dat u 'wens
te ze weer aan elkaar te kunnen '-.et-
ten, vraag ik mij af?"
„Nooit!" zei Lynne met een plotse
ling blijde zekerheid, „Het theekopje
had barsten, die al de vreugde lieten
weglopen, waardoor er niets overoleef
dan de koude droesem. Laat de stuk
ken maar liggen!" Ja, laat ze maar lig
gen, dacht zij en zij voelde haar hart
zo vrij als alle winden van de wereld
en meteen gebonden zonder kans van
ontvluchten. Alle belemmeringen en
de onderdrukking de z Philip s in
vloed bestonden niet meer: de weg lag
wijd open voor haar, de brede, door
sterren beschenen weg die steeds te
rugvoerde naar een tafeitje in een
k'eino witte binnenplaats, waar de
harteslag der geliefden bijna een hoor
baar rhythme sloeg.
Rosina kwam en nam de koude over
blijfselen van de schildpad weg. In de
keuken keek Pepita naar de borden
en zei in het Spaans: „Ik denk, dat zij
ruzie hebben gehad".
„Nee, nee, zij kibbelen niet", verze
kerde Rosina.
„Sommige ruzies worden niet in
woorden, maar in gedachten en haat
gevoelens en dwaze bemoeizucht ge
uit, zei Peppy wijs, „en dat is slecht
voor hun magen en daardoor ver
kwisten zij het goede eten. Maak nooit
ruzie, Rosina en bemoei je nooit met
dat, wat voorbeschikt is. Het leven is
niets waard met een zure maag".
Pepita zond het zoetje naar binnen.
Goudkleurig ijs, voor ieder opgediend
in prachtige Kopenhaagse glazen. Toen
d.e glazen terugkwamen waren twee
bijna onaangeroerd. Peppy's donkere
ogen keken Rosina vragend aan, die
zei: „Mijnheer at de zijne maar hij
deed er lang over. De nieuwe uit En
geland scheen het erg lekker te vinden.
Maar de beide anderen nee! Wat
scheelt hen?"
„Hoe zou ik dat weten?" Het gezicht
van de oude vrouw was weer ondoor
grondelijk.
En de gezonde Rosina at meteen
de twee afgewezen porties ijs op.
En Lynne ging rechtstreeks naar
haar eigen kamer uit de eetkamer en
schreef een brief aan Philip. Er stond
geen verontschuldiging in de brief, al
leen de waarheid. De waarheid over de
ontsnapping uit zijn beperkende, be
krompen eigendomsrechten naar .ie
wijde, warme vrijheid van Bryce's
hart. Dat was alles. Maar wat beteken
de dat „alles" ontzaglijk veel.
Mevrouw Garron, die ondertussen
een uitdrukking in Beatrice's ogen
ontdekte die zij verkeerd uitlegde ais
verdriet, voelde haar medelijden stij
gen tot een hoogte van de grootste el
lende. Zij gaf zichzelf de schuld, deze
vrouw, die door haar eigen persoon
lijkheid niet genoeg kracht in zichzelf
vond, die zichzelf nooit zag als de
ledepop van Beatrice Penda:
„Ik heb alles bedorven alles! Ik
dacht, dat ik het gehele probleem had
opgelost door haar thuisreis in orde te
maken, maar 't was slechts een grote
stommiteit. Zij is slim, Beatrice, tè slim;
en geheel gewetenloos in haar manier
van doen. Of het nu het bekladden van
jou is of het verbreken van een ver
loving, die zij verder niet nodig acht,
zij heeft helemaal geen geweten."
Beatrice lag achterover in haar stoel
en slaagde erin er eindeloos moe uit te
zien. De bevende lijnen van haar mond,
de onbewogen schoonheid van haar ge
zicht: hoe vermoeid en vergeten zag zij
eruit tegen haar vage, kloosterachtige
achtergrond. Zij zei en het leek erg
ridderlijk: „Misschien houdt zij erg veel
van Bryce en zal zij hem heel gelukkig
maken. Dat weten we niet, wel?"
„O, Beatrice, en jij kunt dat uitspre
ken, lieveling, jij nog» wel? Eerst was
het Michael en toen zei je 't zelfde.
Nu BryceZij moet ons Bryce niet
ontnemen, Beatrice."
Beatrice sloot haar ogen en zei het
niet, maar dacht het wel: „Wat kan haar
verhinderen Bryce van ons weg te
nemen? Als ik daar een antwoord op
wist, zouden we dan een oordeel uit
spreken inzake het toekomstige ongeluk
van zijn huwelijk?" Het antwoord daar
op: het onvindbare antwoord daarop..
Beatrice ging vroeg naar bed. Nee, zij
was niet ziek, alleen maar moe.
Beatrice stond de volgende morgen
niet op, maar hield nog vol, dat zij niet
zi. k was. Mevrouw Garron was van het
tegenovergestelde overtuigd, werd on
gerust en besloot Leon te laten komen.
Dat was de Patricia "Garron, van wie
Lynne afscheid nam. Het was spoedig
voorbij, maar de pijn ervan bleef, want
dit was ook het afscheid van Peter.
Zij had een taxi opgebeld, om haar
om tien uur tn komen halen. Anly h ad
haar hutkoffer op het terras neerge
ploft. Toen de wagen met veel gepiep
stil hield bij de terrastreden, ging zij
naar boven naar zijn speelkamer, waar
mevrouw Garron hem zijn tuinpakje
aantrok.
Patricia keek op, toen zij verscheen
voor de deur. Haar hart deed pijn door
de plotselinge, grijpende hand van me.
delijden en een vreemd berouw verried
wat in haar omging. Want er lag een
treurigheid in het gezicht van 't meisje,
een verlangen lag er in de mooie ogen
toen die op Peter rustten, een zicht
baar verdriet, dat haar aanpakte. Dat
was het soort van gebeuren, dat een
mens blijft vervolgen.
Lynne liep door, terwijl zij opmerkte,
dat Peter helemaal niet zijn vroegere
kraaiende belangstelling toonde voor de
mechanische muis, die mevrouw Garron
op de vloer had laten lopen. De grijze
muis met zijn zwarte kraalogen deed
verbazingwekkende dingen; hij liep rond
in kringen, stond stil, ging op zijn
achterpootjes staan, terwijl hij zijn
snorharen en zijn staart bewoog, liep
weer in kringen rond, terwijl het me-
kaniekje in zijn buik snorde als een
vijandelijke kat.
(Wordt vervolgd).
„Hou nu op met dat gebrul, dan zal ik
die lamp wel voor je uit de beek ha.
len". zei hij, terwijl hii zijn schoenen
en kousen uittrok. „Ik hoop, tenminste
dat dat ding nog niet met de stroom
weggedreven is". Terwijl Pam zijn
broertje trooste, waadde Pom langzaam
door de beek naar het midden en ging
op zoek maar de lamp. Gelukkig had
hij al gauw succes. „Ik heb hem hoor",
riep hij voldaan. „Gelukkig, dan kunnen
we eindelijk naar huis gaan", zuchtte
Pam: Pim lachtte alweer door zijn tra-
nen heen. „Weet je wat ik doe? zei hij,
„Ik geef deze lamp aan Moeder. Die
vindt hem vast wel mooi en zet hem
misschien wel on het buffet of op df
schoorsteenmantel".
VELE VAN ONZE LEZERS ZULLEN zich de spannende avon
turen herinneren van Thor Heyerdahl en zijn makkers op hun beroemde
tocht met het Kontiki vlot van Zuid-Amerika naar de Polynesische eilan
den, zoals deze door hem werden beschreven in zijn boek. Minder duidt-
lijk zal velen misschien nog voor de geest staan waarom Heyerdahl den
gewaagde onderneming op touw zette. Zijn doel was het bewijs te leve
ren dat Polynesië vanuit Zuid-Amerika bevolkt was. Hij grondde den
veronderstelling op verschillende cultuur verschijnselen, waargenomen
in Westelijk Amerika en op de eilanden van de Stille Oceaan.
Z\' -i-
Stenen knotsen uit Mexico en Peru met op de voorgrond exem
plaren uit Nieuw Guinea waaruit een frappante gelijkenis blijkt.
IN HET Koninklijk Instituut voor
de Tropen te Amsterdam is thans met
medewerking van vele musea en par
ticulieren in binnen- en buitenland
een instructieve tentoonstelling bij
eengebracht die deze materie van ver
schillende zijden belicht. Met volle er
kenning van Heyerdahls verdiensten
toont men aan, dat de zaak nog bij
lange na niet beslist is; dat er voor
ieder positief argument van de Noor
een negatief argument te vinden is,
plus een aantal vraagtekens.
Dat er verkeer geweest kan zijn van
Oost naar West heeft Heyerdahl on
omstotelijk bewezen; dat het heeft
plaats gevonden op enigerlei manier
heeft hij zeer aannemelijk gemaakt
Maar evenzeer toont deze Kontiki ten
toonstelling aan, dat daarmede de kous
niet af is.
Wat te denken van bouwkundige mo
tieven die tot in finesses overeen
komen in Indonesië, Oost Azië, Poly
nesië en West-Amerika Hoe komt
het dat stenen strijdknotsen op Nieuw
Guinea en in Peru en Mexico volko
men identiek zijn en hetzelfde gezegd
kan worden van boombastkloppers uit
Mexico en van Celebes? Waarom is
de maïs, hèt voedsel der Indianen niet
in Polynesië te vinden, evenmin als
bonen en aardnoten, terwijl er we)
voorkomt een Amerikaanse kweek-
vorm van katoen, voortgekomen uit
kruising van Aziatische en Amerikaan
se katoensoorten, terwijl de katoen
vezels, in Amerika druk gebruikt, op
de eilanden niet voor textiel worden
aangewend, ja, dat daar andere vezel-
plantcn worden gekweekt en voor
weefsels gebruikt
VELE ZIJN de moeilijkheden en
vragen, die de wetenschappelijke on
derzoeker op zijn weg ontmoet. In
Amerika en in Azië aardewerk, In
Polynesië niet. Bloedgroepen in Poly
nesië vertonen veel overeenkomst met
Amerika, in tegenstelling tot Azië.
maar de Poncho komt weer in alle
drie de gebieden voor. Trepanaties
dwz. schedeloperaties op precies over
eenkomstige manier in Polynesië er
in Peru, weven daarentegen in d<
siertechnieken ikat en plangi in ge
heel Oost- en Zuid-Azië, Polynesia
en Amerika.
Voegen wij daar nog bij de verschil
lende mensentypen op de eilanden van
negroide kroeskoppen tot bijna blanke
europide vormen met golvend donker
haar, dan zal het duidelijk zijn hoe
zeer wij nog maar aan het begin staan
van de onderzoekingen naar de her'1
komst van de Polynesiër.
TENSLOTTE NOG DIT. Heyerdatlj
heeft kortgeleden bekend gemaals
dat hij bij de Peruanen gezien heef!
hoe zij met hun balsavlotten ook kur..
nen laveren en bij de wind zeiiet;
zulks door middel van een zestal n#
zwaarden. Hij wil hiermede bewijze:
dat er een heen en weer verken
tussen de eilanden en Zuid-Amerika kc|
hebben plaatsgevonden en dat niet t
drijven op goed geluk noodzakeljij
was.
Maar ook de Victnamezen en Clj
nezen hadden zulke vlotten, zij het
van bamboe; ook zij gebruikten
zwaarden. Zijn dan misschien de
ruaanse en Polynesische mldzwaari
niet van Aziatische oorsprong
Hier zien wij dan weer waar 'I
begonnen, hypothesen waar nog ê'A
enkel definitief oordeel over te vc
len is.
Tot 14 September kunt U in
Tropen Museum meedoen aan het o(H
warren van deze Gordiaanse knot:
Het is een fascinerende bezigte»
Telkens als U denkt het te weg
brengt de volgende afdeling U wit]
aan het twijfelen.
