nbesteding
„Lulu" en een Hongaarse dirigent in
laatste Festival-ronde
Plannen voor een regeringscentrum
in het hart van Den Haag
Interpellatie Roos jen ging als
een nachtkaars uit
Boeiende improvisatie wedstrijd
in Haarlems Grote Kerk
^oningweiwoningen
>ORN
DTE NOORD
EEN KREMLIN, ALLEEN VRIJER
Oplossing ligt in de hoek van Malieveld
en de Koekamp
Departementen hebben
uitbreiding nodig
Tijd gaat voort in
Nijmegen
Maar is er nu licht voor
de leraren
Open doekje van NBB
Het bioscoopbezoek is wederom in geringe
mate afgenomen
Televisie is in geen
geval oorzaak
PTT blijft eigenaresse
van radio-distributies
Schoonheid op internationaal orgelconcours
ret derde internationale orgelconcours, dat te Haarlem wordt
Honderden luisteraars
Nota van minister Beel over financiële
positie burgerlijk rijkspersoneel
Geen uitstel van een
beslissing
Het zuinige Nederland
DE TWEE HOOGTEPUNTEN
Tragiek van demonische vrouw door
muziek groots uitgebeeld
Feilloze directie van
Eugène Ormandy
Première van nieuwe
Disney-film
VRIJDAG 17 JULI 14f>_
ens het Bestuur van
Woningbouwvereniging
*JGEDIJK" zal onder
kende op Vrijdag 7
istus ten Gemeente-
's avonds 8 uur, in
r pcnbaar aanbesteden,
udens goedkeuring van
sropbouw,
bouwen van
1. 8 te Noordschar-
oude en 7 te Broek op
angendyk.
inschrijvers kunnen
i aanbiedingen doen,
één in systeembouw,
ens bestek en tekening
één in traditionele
v volgens bestek en
ning.
eding in massa en in
elen.
ek met 3 tekeningen
rggbaar tegen betaling
15.— of na ontvangst
postwissel a ƒ15.50.
.itutie op de dag van
eesteding ƒ10.
H. TAUBEK,
Architect,
Oudkarspel 29L
begreep, dat hij z?,ulan
van Senor De Montalvan
riend te redden, de W»*
inblik Senora P<Fe? a„
over het «ekbed v te
•erde de woorden P
elegrafist P°?|d®het
ze zekerheid °veP e-
iriefje. „Cartu.--- P .a
e Vonkenboer en Senvas
haar opzet gel,u£riefie,
;red was roor het bri
gespeeld had.
Advertentie
J!EN TWEETAL artikelen van de hand van beroemde Nederlandse
T& architecten in het maandblad voor architectuur en gebonden kunsten
„Forum", is de aanleiding geweestDen Haag, het visitekaartje van
ons land, moet een centrum van regeringsgebouwen krijgen. Niet in de
geest van het Kremlin te Moskou, doch wel groots van allure, bij
elkaar passend en modern. De architecten Luyt en Friedhoff hebben
voor dit enorme plan, dat millioenen zal gaan vergen, het oog laten
vallen op de Koekamp, het Malieveld en de omgeving van beide
terreinen. De Haagse architecten, aan wie de plannen der beide bouw
meesters gisteren in een conferentie zijn voorgelegd, zijn er van over
tuigd, dat men op het ogenblik voor het feit staat, dat op korte termijn
een beslissing over de plaatsing van nieuwe regeringsgebouwen moet
worden genomen. Er is nu een unieke gelegenheid om een stede-
bouukundig milieu te vormen, dat allure heeft en men zou het jammer
vinden wanneer die kans verloren ging en de regeringsgebouwen her
en der door de stad verspreid werden opgericht.
DIJ nader overleg met de schrijvers van
D de artikelen kwam naar voren, dat
het in het belang van een goede en
levende groei van het Haagse stads
centrum dringend noodzakelijk is, dat
het probleem van de ruimte Malieveld-
Koekamp op korte termijn wordt bestu
deerd.
In die hoek van de stad ligt volgens
de Haagse architecten de grote kans.
De situatie heeft uit stedebouwkundig,
architectonisch, verkeerstechnisch en
practisch oogpunt, alle mogelijkheden
in zich om een levende, statige en
wat misschien doorslaggevend is een
direct realiseerbare uitbreiding \an de
bestaande kern te vormen.
De architecten zijn van mening, dat
de door ir Friedhoff aangehaalde ont
wikkeling van de stadskern, in een
steeds groter schaal en houding, van
Binnenhof via Plein en Voorhout, in de
ontsluiting van de ruimte Koekamp-
Malieveld een logische voortzetting zou
vinden.
IJET lijkt hun nuttig, dat de gemeente
lijke overheid in overweging wordt
gegeven de thans ontworpen voorlopige
plannen in wijd verband, op korte ter
mijn en nauwkeurig te doen bestuderen.
B. en W. hebben reeds hun belang
stelling getoond door de ontwerpers van
de verschillende plannen persoonlijk te
horen.
Tijdens de besprekingen werd er on
der meer aan herinnerd, dat bijvoor
beeld het Vredespaleis geen stedebouw-
kundige aansluiting heeft verkregen.
Er werd de nadruk op gelegd, dat
geen van beide plannen definitief is.
Het zijn slechts suggesties, voorlopige
aanduidingen. De gemeentelijke over
heid heeft hier beslissingen te nemen.
Het uitgangspunt bij dit alles is: Wat
is momenteel mogelijk? Die mogelijk
heden met betrekking tot de bouwrijpe
grond en andere zijn voor de terreinen
Koekamp-Malieveld aanwezig.
TYAARBIJ werd opgemerkt, dat het
plan-Spui op korte termijn niet te
verwezenlijken is. In het begin van de
oorlog lag dit plan er al 35 jaar en het
is dus nu al 50 jaar oud. Op de Kalver
markt heeft men door de uitbreiding
van het ministerie van Oorlog al een
afsluiting van het bestaande regerings
centrum gevonden.
Naar de mening van de Haagse archi
tecten is het tijdsargument hier zeer be
langrijk. „Als wij over een jaar niet
gaan bouwen, dan bouwt het rijk". Er
werd met name aan herinnerd, dat de
huidige minister van Financiën reeds
gesproken heeft over de wenselijkheid
van de oprichting van een nieuw ge
bouw voor zijn ministerie. En ook voor
andere ministeries bestaat daarvoor een
behoefte.
Zowel de suggesties van ir Friedhoff
als van de heer Luyt gaan in de rich
ting van Koekamp en Malieveld, tegen
het Haagse Bos aan. Bij de heer Luyt
zou de afsluiting van een nieuw rege
ringscentrum worden gevonden in het
begin van het Haagse Bos, waar een
vijftal gebouwen, op een onderlinge af
stand van 100 meter, zou moeten wor
den geprojecteerd.
De heer Luyt achtte het plan een
waardevolle voortzetting van de histo
rische ontwikkeling. Hij' wil de ruimte
werking behouden, maar daarin stede-
bouwkundige accenten leggen.
Bij de besprekingen werd telkens tot
uiting gebracht, dat nu de tijd rijp is
en er een kans is, die men moet aan
grijpen.
Men zal thans de bestudering van
plannen en mogelijkheden door de
Haagse gemeentelijke overheid moeten
afwachten.
(Van onze parlementaire verslaggever)
F een fel gekleurde rede heeft de heer Roosjen (AR) gistermiddag
in de Tweede Kamer geklaagd over de lijdensgeschiedenis met de
salarisherziening van de leraren bij het voorbereidend hoger en mid
delbaar onderwijs. Hij vroeg tenslotte of er na het trage tempo nog
kans is dat vóór de nieuwe cursus de toegezegde salarisherziening tot
stand komt. Minister Cals antwoordde, dat Jiij deze hoop nog steeds
koestert. Ook de minister betreurde de trage gang van zaken, maar hij
maakte er op attent, dat het overleg niet een kwestie van weken is,
maar van maanden.
Gistermiddag, om acht-en-twintig
minuten over één, het tijdstip waarop
in Februari 1944 de Sint Stevenstoren
te Nijmegen door een Amerikaanse
luchtaanval zwaar werd beschadigd,
werd in de Keizer Karelstad twee mi
nuten stilte in acht genomen. Dit ge
schiedde ter herdenking van de onge
veer 1000 slachtoffers, die bij het bom
bardement te betreuren waren. Op het
zelfde ogenblik, dat de stilte over de
stad viel, werd het uurwerk in de on
langs geheel gerestaureerde toren weer
in werking gesteld. Van de toren
hingen de Nederlandse, de Nijmeegse,
de Gelderse en de oranjevlaggen half
stok, terwijl het carollon speelde.
WELE CONSEQUENTIES moest het de-
partement van Onderwijs overzien en
daarna was overleg nodig met het depar
tement van Binnenlandse Zaken. Tenslot
te heeft op 26 Juni jl. de ministerraad
zijn standpunt tegenover de salarisvoor-
stellen bepaald. De minister was van me
ning dat in de gegeven omstandigheden
nog snel is gewerkt. Het uiterste is ge
daan om vóór de nieuwe cursus resultaat
te bereiken en in dat tempo zal men
moeten doorwerken. De heer Roosjen
(A.R.) diende hierna een motie in, waar
in teleurstelling wordt uitgesproken over
de gang van zaken en er bij de minister
op wordt aangedrongen het uiterste te
doen om vóór de nieuwe cursus een nieu
we regeling tot stand te brengen.
|N DIE MOTIE had mevrouw Fortanier-
De Wit (V.V.D.) geen enkel vertrou
wen, want natuurlijk zal de minister zijn
best doen, maar wat schieten de leraren
daar mee op? Geef de leraren een be
hoorlijk voorschot op de verhoging.
De heer Stokman (K-V.P.) vond de
motie overbodig en onvriendelijk, maar
daar waren de heren Tilanus (C.H.U.) en
De Loor (P.v.d.A.) het niet mee eens.
Uit het antwoord van de (Katholieke)
minister bleek echter, dat hij de motie
zeer hoog nam, omdat zij volgens hem
ren element van afkeuring van het ge
noemde beleid inhield. De motie, dringt
bovendien aan op iets, waarvan de rege
ring zelf verklaard heeft dat zij het zal
doen. Dat geeft de motie een element
tevens van een zeker wantrouwen. Ik ben
bereid, aldus minister Cals, te blijven
vechten voor een spoedige regeling van
Het jaarverslag van de Nederlandse
Bioscoopbond is niet onverdeeld opti-
mistiseh gesteld. Het bezoek aan de
ter,, '"i ls wederom met één procent
niet *.en.en hoewel deze omvang
vervH o !,11 genoemd kan wor' n,
toch bioscoop-exploitanten
Wzncw Doze af"ame van het
de ttdevisie i™*" niet te wijten aan
sterk woord 5, dezo in Amerika zo'n
betrekkêmke S?rr,'kt- "itegendeel. de
Sf.1 mislukking van het tele-
VaUer ae«nm?nt 'S tot n0K toe een mec"
min nn 1 echte,- geldt, dat
di5ü i. t qUl vivc moet zijn, in-
ulbü televisie nogeens uit haar arme-
Sia^ nKJeJV°0rfchijn k°mt en inder-
aaad bemind raakt.
Men heeft, aldus het jaarverslag goe-
°P„ee" bevredigende regeling
h.idJk i 5aasstu,t der vermakelijk
heidsbelasting voor de bioscopen. Een op-
het fi? tri2g-Vjans meer dan ooit. daar
bet filmbedrijf door de entree van drie-
.ermonale films, wederom op een
keerpunt staat. Er zijn geweldige in
vesteringen nodig. Het verslag wijst er
echter terecht op, dat alleen het foefje
van de derde dimensie op het witte
2?* Li*- bezoek niet zal stimuleren.
Het blijft ondergeschikt aan de inhoud,
en bet zal de filmstof zijn, die, be
nadrukt door een juist gebruik van de
n}e}]YJe m°gelijkheden, de filmbelang
stelling zal stimuleren.
De Nederlandse speelfilm is op het
ogenblik, door een rijks- en gemeente
lijke accijns van 200 procent op de kost
prijs, voor de producent een economisch
niet verantwoorde uitgave, zo wordt
nog opgemerkt.
Uit een jaaroverzicht blijkt, dat dc
Amerikaanse programma's in onze bios
copen geleidelijk aan het veld moeten
ruimen voor Europese. Naar het land
van oorsprong gerekend, waren de per-
S l05 d,er Europese films: Engeland
Ö.06; Frankrijk 5,33; Oostenrijk 1.64;
i ne and 6,82; Italië 4,67; Nederland
ï.Ub en de overige landen 4,11. Het aan
tal bioscopen in Nederland bedraagt 512
en in het verslagjaar werden deze thea
ters bezocht door 63 millioen kijkers.
Hiervan nemen de grote steden met 57
procent van het totale bezoek, het leeu
wendeel YfiOf haar rekening.
de leraren-salarissen, maar ik kan niet
aanvaarden dat de regering in gebreke
zou zijn gebleven voor betere leraren
salarissen.
De heer Roosjen verklaarde hierop dat
na de duidelijke bereidverklaring van de
minister, het geen zin heeft over de motie
te laten stemmen. Hij trok daarom de
motie in.
De interpellatie werd hierna gesloten.
(Van onze parlementaire
verslaggever)
In de bezettingstijd, in 1941, zijn de
particuliere radiodistributies overge
gaan naar de P. T. T. Lang is er na de
bevrijding geconfereerd over het al of
niet herstellen van de vroegere toe
stand. Gisteren heeft de Tweede Ka
mer besloten de radio-distributies in
het gehele land in handen te laten van
de P. T. T. De voormalige radio-distri-
buanten zullen in totaal als vergoeding
voor hun bedrijven ontvangen ruim
f 30 millioen. waarvan het grootste deel
in de loop der jaren re<»ls is uitbetaald.
Minister Algera verklaarde met alle
kracht te zullen streven naar een slui
tende exploitatie en hij zal tevens alles
doen om verhoging van het tarief te
voorkomen.
gehouden onder auspiciën van de stichting Haarlems Bloei en de
NCRV, met steun van de gemeente Haarlem, het Prins Bernhardfonds
en het Anjerfonds, mag worden beschouwd als een unieke en zeer
belangrijke gebeurtenis in ons vaderlandse muziekleven. Dat is reed»
gisteravond gebleken hij de improvisatie-wedstrijd, waarmee dit drie
daagse orgelfestijn is ingeluid. Deze wedstrijd werd gehouden in de
Grote of St. Bavokerk, welks prachtige orgel, door Christian Muller in
het begin der achttiende eeuw vervaardigd reeds door Handel werd ge
prezen om zijn rijkdom aan klankschoonheid. Vijf organisten hebben
aan deze ontmoeting deelgenomen, namelijk Anton Heiller, uit Wenen,
de winnaar van het concours in 1952, Paul Barras uit Chaumont, Karl
Richter uit Munchen, Piet Kee uit Alkmaar en Matthieu Prange uit
Vaals. De jury was eveneens internationaal van samenstelling. Deze
bestond uit de organisten Lady Susy Jeans, Dorking, Alf Linder, Stock
holm, en Albert de Klerk, Haarlem.
F\E KUNST van het improviseren
de Franse organisten zijn hierin
meesters komt mede dank zij de
Haarlemse concoursen ook te onzent
wederom tot bloei. De organist moet
op een zelf gekozen, of door ande
ren opgegeven thema onmiddellijk
Dezer dagen is er een nota van
de minister van Binnenlandse Za
ken verschenen, waarin de finan
ciële positie van het burgerlijk
rijkspersoneel wordt besproken.
Dit is het antwoord op het verslag
van de commissie van rapporteurs
uit de Tweede Kamer, over deze
materie. De minister merkt in zijn
nota op, dat ten aanzien van de
voorgenomen vaststelling van
normsalarissen, met daarnaast de
mogelijkheid van variabiliteit voor
een beperkte groep van topfunc
tionarissen, een uitstel van beslis
sing, waaraan door sommige leden
de voorkeur wordt gegeven, niet
gedoogt.
Uiteraard zullen de bestaande ver
houdingen tussen de bezoldiging van
het burgerlijk rijkspersoneel en die van
de groepen wier salariëring bij de wet
wordt vastgesteld, zoveel mogelijk die
nen te worden bestendigd, al meent de
minister, dat een stelsel van individu
ele salarisvaststelling voor de bezoldi
ging van de leden van de rechterlijke
macht niet past.
In het suppletoir aangevraagde be
drag is een som van ruim f 400.000 in
begrepen, ter zake van de voorgestelde
vaststelling van norm-salarissen, voor
een groep van 200 topfunctionarissen.
De bescheiden verhoging van de lonen
der laagste groepen, noemt de minister
gerechtvaardigd. Leniging van de in
vele ambtenaarsgezinnen bestaande
nood acht de minister slechts mogelijk
binnen het raam van het gestelde uit
gangspunt: de opheffing van de nivel
lerende werking van enkele maatrege
len. welke in de achter ons liggende
jaren specifiek voor het rijkspersoneel
zijn getroffen. Uiteraard dient tevens
rekening te worden gehouden met het
geen financieel te verwezenlijken is.
In het licht van het bovenstaande vindt
de regering geen aanleiding, om wat
de bedragen betreft, verder te gaan dan
thans door haar is voorgesteld, noch
om de maatregelen uit te strekken tot
andere groepen, zoals jeugdige ambte
naren, rijkswerkvrouwen, e.d. Wel ligt
in het voornemen de conseauenties van
de voorgestelde verhogingen ten aan
zien van de bezoldiging van het poli
tie- en brandweerpersoneel onder het
oog te zien. De herziening van de pen
sioenen der Indische landsdienaren,
hun weduwen en hun wezen, is thans
in studie op het ministerie van Bui-
teriendse Zaken.
De spaarbanken die zijn aangesloten
bij de Nederlandse spaarbankbond, heb
ben in Juni een overschot geboekt van
bijna tien millioen gulden. Bij de alge
mene spaarbanken is een voordelig saldo
ontstaan van f 371.918.De bankspaar-
banken boekten een overschot van bijna
negenduizend gulden, terwijl inleg en
overschot bij de Rijkspostspaarbank met
elkaar in evenwicht bleven.
(Van onze muziekmedewerker)
20 IS dan de laatste ronde van dit festival ten einde. Twee evenementen
hielden reeds lang tevoren de gemoederen in spanning: de aange
kondigde vertoning van „Lulu" van Alban Berg en de komst van de
befaamde Hongaarse dirigent Eugène Ormandy, die sedert 1936 te
Philadelphia resideert. „Lulu" is inderdaad een der wonderlijkste
producten uit een voorbije periode en dit geldt zowel voor de muziek
als voor de tekst. Alban Berg heeft het libretto zelf samengesteld uit
twee toneelstukken van Frank Wedekind nl. „Erdgeist" en „Die Buchse
der Pandora"; door dit gevolgde procédé is de behandeling van een
dusdanige verwardheid geworden, dat zij alleen in haar hoofdmomenten
is na te vertellen. De uitgebreidheid van het gegeven heeft de compo
nist ertoe gebracht een intermezzo op het filmdoek in te schakelen,
een tussenspel dat gauw even Lulu's arrestatie, veroordeling, gevange
nisstraf en bevrijding vertoont. Zoiets werkt misschien verhelderend,
maar een pijnlijk-komische zijde is ook wel in dit geval aanwezig.
EN ZAL ZICH AFVRAGEN waarom
wij ondanks restricties niet mogen
aarzelen de vertoning van „Lulu" een
evenement te noemen. De componist Al
ban Berg heeft in dit muzikale drama
ten meeslepende dramatische kracht ge
openbaard. die sterker blijkt te zijn dan
ae kluisters die het „twaalftonenstelsel"
van Arnold Schönberg met zich mee
bracht, de psychologische typering van
de wonderlijke en verwrongen naturen,
die het toneel bevolken grenst aan het
fabelachtige door precisie en raakheid.
Dan de uitvoering: wat de opera uit Es
sen heeft gepresteerd is door de volmaakt
heid verbazingwekkend, welk een stem-
materiaal bezit dit ensemble, welk een
staf van acteurs! Het is bijna onzinnig
enkele namen apart te vermelden, want
ae team-geest heerst bij de uitzonderlijke
kunstenaars boven persoonlijke iidelheid
Fén uitzondering: de naam van Clara
Spletter die de onmenselijke moeilijke
titelrol voor haar rekening had genomen,
mag hier niet ontbreken. De voortreffe
lijke dirigent Gustav König en bet ste
delijk Orkest van Essen dienen eveneens
te worden genoemd.
Het „erge"
£)E TRAGIEK VAN LULU, de „demoni
sche" vrouw, die als natuurwezen in
sexueel opzicht buiten de grenzen van
goed en kwaad staat, is door Wedekind,
die een adept was van de vrouwenhater
Strindberg, met de nodige melodramatiek
ten tonele gebracht. De overspannen
psyche die bovenal het „erge" zocht (wij
hebben allen sindsdien wel enig begrip
gekregen, zij het ongevraagd, van boos
aardiger destructieve krachten aan die
van een satanische vrouw) is nu wel een
beetje vieux jeu geworden.
Echter moeten wij vaststellen dat de
muziek het bedenkelijke gegeven op vaak
grootse wijze heeft geiTustreerd. De ge
weldige orkestmonoloog in het derde be
drijf vlak voor de gruwelijke ontknoping,
behoort tot de meest tragische momenten
uit de gehele moderne operaliteratuur.
Terecht was men geestdriftig; voor de
enorme prestaties van de Stedelijke Ope
ra van Essen niets dan lof.
Mathis der Maler
LIET OPTREDEN van Eugène Ormandy
- bracht bet onomstotelijke bewijs dat
hij tot de corypheeën onder de huidige
orkestleiders behoort. Feilloze zekerheid
en een enorme intensiteit kenmerken zijn
directie. De combinatie Mendeissohn-
Hindemith-Prokofiew stelde Ormandy in
de gelegenheid zijn visie op de romantiek
en de modernen te demonstreren. De Ita
liaanse Symphonie klonk prachtig en de
iets te bewuste en wat precieuze nuan
cering deed hieraan geen afbreuk.
„Mathis der Maler" blijft in de loop
der jaren een der pronkstukken uit het
oeuvre van Paul Hindemith. Ondanks eèn
neiging tot stugheid verkiezen wij deze
Symphonie verre boven Hindemith's late
re productie die zich stilistisch versoberd
en van klank verijld heeft, maar waarin
het verstandelijke element te zeer is gaan
domineren.
Maliler-in vloed
r\E ZESDE SYMPHONIE op. Ill van
Sergej Prokofiew wordt naar aanlei
ding van de recente uitvoeringen door
Ormandy en het Concertgebouw-Orkest
(de première voor Nederland) erg ver
schillend beoordeeld. Intussen houden
wij haar voor een der beste uitingen van
de in Februari overleden Russische mees
ter uit de latere jaren (1946-'47). De ge
makkelijk constateerbare influencering
door Guètav Mahler is bijzonder sterk in
deze Symphonie aanwezig, trouwens zij
is bij de moderne Russen geen zeldzaam
heid, ook Prokofiew's jongere tijdgenoot
Dmitri Sjostakowitsj is er niet aan ont-
Komen. Overigens blijft tot nu toe de
invloed van Mahler op de overige mo-
aerne Symphonische kunst gering en
treedt slechts sporadisch naar voren. Het
geen wij in dit opus bewonderen is de
donkergetinte, soms dramatische dan
weer elegische, sarcastische of bizarre,
zeer persoonlijke muziek die de eerste
twee delen vult De pathetische fragmen
ten willen weieens wat uit de doorgaans
voorname toon vallen. Dit neemt niet weg
dat een der machtigste scheppende krach
ten die het tegenwoordige Rusland heeft
bezeten, zich in dit werk uit. De Rondo-
fmale valt niet mee, is opgewekt en bril
jant, doch de talloze herhalingen en de
lengte benadelen de spanning. De uit
voering was in één woord grandioos en
lokte ovaties uit.
Groots slot
IJET EINDCONCERT van het Festival
bracht nogeens e'en chef d'oeuvre van
Manuel de Falla: de Suite uit het Ballet
„El Amor Brujo" (De liefde als Tovenaar)
door Willem van Otterloo en het Residen-
een compositie spelen. Deze kunst It
dus een toetssteen voor het schep
pende vermogen van de organist en
is voor de toehoorders, mits zij op
goede wijze wordt beoefend, steeds
een muzikale openbaring. Men kan
immers van te voren niet weten, wat
men aan melodische schoonheid of
boeiende muzikale structuur te ho
ren zal krijgen. Men kan zich der
halve voorstellen, dat de minnaars
van de orgelkunst met grote span
ning en hoge verwachtingen dit in
teressante evenement hebben tege
moet gezien.
Bij het betreden van de kerk ont
vingen de bezoekers de opgave, wel
ke de deelnemende organisten te ver
vullen kregen. Zij moesten over twee
thema's een hoofdvorm improviseren
(I), speelden vervolgens een inter
mezzo (vrije improvisatie, II) en im
proviseerden tenslotte over een der
de opgegeven thema een finale.
De volgorde van optreden werd
niet bekend gemaakt. Dit gebeurt la
ter. Op deze wijze werd de objecti
viteit van het beoordelend luisteren
ten zeerste bevorderd. De honderden
luisteraars hebben deze avond een
vijftal zeer interessante en boeiende
vertolkingen gehoord. Hierin mani
festeerden zich, behalve een fenome
naal vakmanschap ook een grote fan-
tare en een overvloed aan geniale
invallen, al was de vormgeving bij
de ene organist soms sterker dan bij
de andere.
Dat de doorwerking der thema's
het moeilijke punt vormde, was zelfs
bij deze musici van reputatie te con
stateren.
De eerste gaf na de expositie van
het thema blijk van veel fantasie,
maar de doorwerking was niet steeds
duidelijk. In de finale werd een
spannende climax bereikt.
De tweede boeide -onmiddellijk door
een. zeer vitale en markante exposi
tie van het thema van de hoofdvorm
en frappeerde door een doorzichtige
en meesterlijke doorwerking ervan.
Zeer oorspronkelijk was de derde
concertant in zijn improvisaties, al
maakten deze wel eens een fragmen
tarische indruk.
Daarentegen vroeg de vierde onze
aandacht voor een fijngevoelige in
terpretatie van het zangthema. Hij
speelde voorts een zeer mooie inter
mezzo en een effectvolle fin'ale. De
organist, die de improvisatiewedstrijd
besloot, behoort, althans wat zijn
harmonieën aangaat, tot de avant-
garde. Zijn voordracht kenmerkte
zich door een innerlijke bewogen
heid, tot uitdrukking komende in een
modern gewaad.
Nu is het de taak van de jury, een
scherp onderscheid te maken tussen
het meesterlijk opgevoerde metier en
de aangeboren inspiratie. Hoe ech
ter ook de uitspraak moge zijn
deze manifestatie van improvisatie
kunst zal nog lang in herinnering
blijven. Hedenavond zal de jury op
haar beurt concerteren.
W. Schreurs.
Vandaag zal in Den Haag de lande
lijke première van Walt Disney's nieuw
ste film „Melody Time" worden ver
toond. Deze rolprent bestaat uit zeven
delen. Na de „titelsong", „Melody Time"
van George Weiss en Bennie Benjamin
en gezongen door Buddy Clark, ziet
men eerst „Wintertijd", een geschiede
nis van een liefdespaar op het ijs.
Daarna volgt „Bumble boogie", een
phantasie over de nachtmerrie van een
bij. Dit gedeelte wordt muzikaal ge
ïllustreerd door Freddie Martin en zijn
orkest met Jack Fina aan de piano,
die een bewerking uitvoeren van Rims-
ky Korsakoff's „De vlucht van de hom
mel".
Als derde deel brengt de film de le
gende van Johnny Appleseed, een pio
nier in hart en nieren op het doek.
Na een verhaal over een eigenwijs sleep
bootje in een van de grote havens van
New York, ziet de toeschouwer „Trees",
een gedicht van Joyce Kilmer op mu
ziek van Oscar Rasbach en in beeld en
kleur gebracht door Fred Warin en zijn
Pennsylvanians. Het zesde deel is een
fantasie in een samba-café, „Blame it
on the samba", waarna de film ein
digt met de avonturen van de cowboy
„Pecos Bill".
tie-orkest schitterend ten gehore gebracht.
De beroemde zangeres Martha Lipton
heeft de drie vocale soli geheel in de
geest van het boeiende folkloristische Zi-
eeuner-gegeven vertolkt. Voor een mezzo
sopraan ligt de extreem-moeilijke partij
echter te laag, vandaar dat iets van de
sonoriteit moest worden geofferd.
Een opmerkelijk stuk is de „Orchester-
musik" van Gothfried von Einem die
haar eerste uitvoering beleefde wel, doch
de reeds gesignaleerde Symphonie van
Hartmann en die van Dutilleux waren
toch de symphonische evenementen van
dit Festival, waarbij zich op operagebied
de aan Falia gewijde avond van de Ne
derlandse opera en de zoeven besproken
vertoning van „Lulu" waardig aansloten.
Een volgend jaar. naar wij hopen, nog
eer aandacht voor werken van eigen
bodem en moge hetzelfde hoge artistieke
niveau gelijkelijk worden gehandhaafd,
