Canadese gemeenten bezitten
grote mate van vrijheid
De „Amana Society" liet naïeve vorm
van communisme varen
Grotedroogte teistert het
Zuidwesten der V.S.
n aggressie
bieden
Lord Salisbury
staatsman van
oude stempel
LAATSTE NIEUWS
Bij gebrek aan politieke belangstelling is
de raad soms lang aan het bewind
Verdrag tussen V.S.
en Zuid-Korea?
In „dustbowl" werd de vruchtbare aarde
door de wind gejaagd stof
wonderlamp
hower
ter eens naar
ïïoprogramma
Edens plaatsvervanger
te onbuigzaam
Onderlinge verschillen
zijn zeer groot
Geestelijk leven
Re uzen vliegtuig
stortte neer
Wederzijdse verdediging
bij aggressie
Kapitalistisch experiment
wierp rijke vruchten af
Depressie bracht
keerpunt
vr'MïiVvi AVtiUSXUS 1#58
leren, als die óók niet aanwejji
De commissaris wist zelf niet
t hii de waarheid was! Maar het
keer heus niet aan Piet Pakku®
e agent was onschuldig. Het waj
de schuld van Ali, die met zhj
isten de eerstvolgende dager,
erendorp in opschudding zoll
Hij was nu klaar met het te.
an een deur. prevelde een paai
anbare woorden en zwaaide
een diepe buiging de deur voo;
m en Pom open. „Baassies kun.
en", zei hii plechtig, terwijl
■n en Pom hem met open mond
den.
O O
(Advertentie Ing. Med.)
Ier voorgekomen eenheid, dia
lingsliinen tussen de partijen
te en continuïteit in het bui-
beleid beloofde.
Berlijn en Korea bestaat
emming, zo merkte de presi-
Beide plaatsen werden door
tmunisten uitgekozen voor
ke daden van aggressie" na
e wereldoorlog. Op deze teil
en tonen thans vriie metrn
om vrij te blijven. Eisenfcwer
morgen voor een vacantia vut
drie weken naar Denvet ia
Colorado.
iMUZIEK. Liefhebbers
t genre kunnen hun hart
n. Er zijn liefst twee con
té beluisteren. Het ene is
gewijd aan het bel canto,
jrt muziek, waarbij het
op de versieringen en de
n allerhoogste noten aan-
Met name oudere Itali-
eomponisten waren hierin
erk; Ze moesten trouwens
ant de solisten schreven
or wat zij hadden te doen
[ten. Men kan thans horen,
ynizetti het deed en hoe
nkt (Zaterdag 18.20 over
um 11, 298 m.). Houdt
•eer van t zuiver dramati-
uziek, dan kan men bij
0 Puccini terecht. Van
'.ra's worden enkele prach-
gmenten uitgezonden, me-
s zeer bekend maar nim-
ervelend. Wij voor ons
1 er tenminste steeds weer
aterdag 21.45 over Hilver-
02 m.).
8 AUGUSTUS
tSUM I, 402 m.: 7.OO-24O0
Nieuws. 7.10 Gram. 7^
Gewijde muziek. 7-45 Morgen-
Liturgische kalender. 8.0JJ
weerberichten. 8.15 Gram.
rouw. 9.35 Pianorecital.
euters. 10.15 Gram. 11.00 W
11.45 Kamerkoor. 12.00 An*
Gram. 12.30 Land- en Tuto-
elinge'n. 12.33 Gevar. muziek,
13.00 Nieuws en
ïws. 13.20 Amus.-muziek. W™
0 Boekbespreking. 14.10 Har
14.40 Kroniek v. letteren
15-20 Gram. 15.45 Amateurs-
16.20 „De Vliegende Hollan-
rie. 16.30 De schoonheid van
iaans. 17.00 Voor de jeugd:
liedjes. 18.15 Journalistiek
ht. 18.25 Gevar. muziek. I8-40 1
Zomerzotheid. 19.00 Nieuws.
19.30 Idem. 20.25 De gewon»
„Lichtbaken", causerie. 20.5^
Amus.-muziek. 21.35 ActU"
Gram. 22.40 Wij luiden d«
23.00 Nieuws. 23.15 Nieuw»
23.22—24.00 Radio Philhar-
kest en solist,
II. 298 m.: 7.00 VARA.
10 20 VARA, 19.30 VPRO
VARA. 7.00 Nieuws.
7.13
8.18 Gram. 8-55 Voor
Gym. 9.10 Gram-muzieK.
Waterstanden.) 10.00
lakeld", causerie. 10.05 Mo
10-20 Voor de arbeiders in
ij ven. 10.50 Gram. n*\
weekoverzicht. 11.40 Kam
Gram. 12.30 Land- en Tuin-
lingen. 12-33 Gram. IJ"
Lichte muziek. 13.50 Ra
14.20 Filmprogramma. I4
15.10 Amateursprogramm8'
15.50 Holland-F
tgebouworkest en solist, l
17-00 Lichte muziek. ij*
Jd 18.00 Nieuws en com"ie
19 00 Artistieke Sta»
.Passepartout", causerie-
^estament in deze tijdc
.Deze week" causerie.
„De sterken voor de 2 ,5
20 15 Gevar. muziek
Franse chansons. 21.15
21.30 22 00
HOE BELANGRIJK men de Canadese gemeenten ook voor
het nationale karakter acht, er is over dit onderwerp tot
dusverre betrekkelijk weinig geschreven. Men zal de groot
ste moeite hebben om in een leeszaal een boek over de
Canadese gemeente in het algemeen te vinden, of het
moest zijn, dat men een beschrijving zoekt van een be
paald dorp jf een bepaalde stad, die op de een of andere
manier bekendheid geniet.
Zij, die zich in Cadana komen vestigen, zijn steeds ver
baasd over de ontelbare dingen, die de Canadese gemeen
ten doen verschillen van de wooncentra in andere delen
van de wereld. Verschillen, die óf reeds bij de eerste ont
moeting in het oog springen, óf die slechts langzamerhand
duidelijk worden. In alle gevallen echter moeilijk in enkele
woorden weer te geven.
Ook in dit opzicht moeten wij ons herinneren, dat Cana
da in eerste instantie bevolkt werd door kolonisten uit
Frankrijk en de Britse eilanden, twee bevolkingsgroepen,
die in het land van herkomst reeds verschillende vormen
van gemeenten kenden. Daarbij dient men te bedenken,
dat die eerste kolonisten al heel weinig tijd hadden om
zich om een „dorpsleven" te bekommeren. Zij hadden het
te druk met de bescherming van have en goed tegen de
vijandige Indianen-stammen. Zij moesten zich een bestaan
scheppen door woeste gronden in cultuur te brengen; de
bossen moesten terug gedrongen worden en hun leven was
vol gevaren en onzekerheden.
In de volgende driehonderd jaar zijn de Canadese ge
meenten steeds direct of indirect beïnvloed geweest door
de gebeurtenissen van alle dag. Hun opkomst en groei
werd bepaald door de geografische ligging, het klimaat,
de aanwezigheid van bodemrijkdommen, mogelijkheden
voor de industrie en het karakter van de bevolkingsgroe
pen; die er zich kwamen vestigen.
(Van onze correspondent)
<5LANK, enigszins voorover gebo
gen, met een ernstige, bijna pessi
mistische gelaatsuitdrukking, die
echter weersproken wordt door de
liumorrümpeltjes om de ogen,
steeds onopvallend donker ge
kleed; zo presenteert zich de thans
60-jarige plaatsvervanger van An
thony Eden op het ministerie van
buitenlandse Zaken. Als politicus
is hij beter hekend onder de naam
Lord Cranbourne, welke naam hij
droeg, vóórdat hij in 1941 de titel
van markies erfde als hoofd van
liet huis Cecil. Want onder deze
vroegere naam zat hij van 1929 tot
1941 in het Lagerhuis. Specialist
voor buitenlandse politiek, later
staatssecretaris onder Eden en
meermalen regeringsvertegenwoor
diger in de dagen van de Spaanse
en Abessijnse oorlogen en samen
met Eden uit zijn ambt getreden in
Februari 1938, omdat beiden wei
gerden onderhandelingen aan te
knopen met Mussolini, wat een
toegeven tegenover een chanteur
zou betekenen.
1 OGISCHERWIJZE waren ze 1 .iden
later tegenstanders van de buiten
landse politiek van Chamberlain en
evenals Churchill scherpe critici van
de Overeenkomst van München. Als
leider van het Hogerhuis had hij geen
listerfuncties, maar hij leidde de
Britse delegatie in 1945 naar San Fran
cisco ter oprichting van de Verenigde
Naties, hij leidde de sterke conserva-
lonrerteehouworkest
in zaken", hoorspel
:est 22.50 Gram.
i—24.00 Gram.muziek.
LORD SALISBURY
brillont doch bescheiden
tieve oppositie in het Hogerhuis tij
dens de ambtsduur van de Labour-
regering en hij pleitte voor een t.eng
optreden tegenover Perzië, toen het
rampzalige oheconflict nog in zijn be
ginstadium stond. Men verwijt hem,
dat hij Ié onbuigzaam vasthoudt aan
verouderde tradities van de Engelse
wereldheerschappij; maar zijn om
gangsvormen, ook in een woorden
strijd, zijn steeds onberispelijk en be
leefd, zijn kennis is brillant gefun
deerd en in Amerikaans-Britse k esties
is hij een overtuigd voorstander van
de nauwste gemeenschap.
J-JIJ IS de drager van een grootse fa
milietraditie: Wiiliam Cecil, zijn
voorvader, was raadsman en voor
naamste vertrouweling van Elizabeth
I. een andere voorvader was premier
onder Victoria, velen waren schat
meesters, ministers van Buitenlandse
aken, enz. en Lord Robert Cecil, de
voorvechter en .nede-oprichter van de
volkenbond, is zijn oom. De hertogin
van Devonshire, opperhofmeesteres
V/1koningin, die bij de kroning
acliter haai liep, is zijn zuster.
Maar Lord Salisbury, niet alleen een
van de groten van het Rijk en ook
thans nog zeer bemiddeld, doch ook
een erkend staatsman, is geen snob;
'0 is veeleer een hoogst bescheiden,
enigszins slordig, onpunctueel mens,
d'e een hekel heeft aan formaliteiten.
Dat sommige van zijn vattingen
bijvoorbeeld ntrent de gekleurde ras
sen en hun recht tot zelfbeschikking
ietwat verouderd en onrealistisch
aandoen, wordt misschien gecompen
seerd door zijn steeds eerlijke pogin
gen tot menselijk begrip en zijn be
reidheid om tegenover degene, die 'rij
els grotere geest of geschiktere per
soon erkent, op de achtergrond te tre-
inj zoa's hij dit zeker bereidwillig
zal doen als Anthony Eden, zijn vriend
en gewezen chef. het ministerie van
Buitenlandse Zaken weer op zich kan
nemen.
I ATEN wij ons voornamelijk bepalen
tot het kleine Canadese dorp, waar
van de omvang niet veel groter is dan
die van een gehucht. „Het" Canadese
dorpje is misschien niet helemaal juist,
want ook deze kleine gemeenten ver
schillen zeer veel van elkaar. Aan de
Oostkust heeft men de kleine vissers
plaatsjes, waar het leven wordt be
ïnvloed door de stijging en daling van
de nrijzen voor haring en kabeljauw.
Meer naar het Westen zijn de dorp
jes niet veel meer dan een paar ge
bouwen rond het stationnetje, met de
„gifneral store", de dorpswinkel, het
postkantoor en een kerkje als centrale
punten. In de Prairie-provincies con
centreert het leven in zulke dorpen
zich om de pakhuizen van de graan-
ntaatschappijen. In Alberta en aan
weerszijden van het Rotsgebergte heeft
men dorpen, die vaak niet veel meer
zijn dan nederzettingen, die ontston
den met de vestiging van een mijn
industrie of de ontdekking van een
oliebron. Aan de kust van de Stille
Oceaan heeft men tenslotte weer de
typische vissersplaatsjes, verscholen in
de ontelbare inhammen van de grillige
kust.
Het spreekt vanzelf, dat er uitzon
deringen op deze regel zijn. Er
zijn dorpen, die hun ontstaan dan
ken aan de fruitteelt en waar het beeld
beheerst wordt door appelboomgaar
den; in de Anna,polis-vallei van Nova
Scotia bijvoorbeeld en in de zogenaam
de „Eastern Townships" van Quebec.
Hier en daar in New Brunswick heeft
men dorpen, waar een belangrijke teelt
is van veenbessen. De Okanagan-vallei
van British Columbia is een uitgespro
ken fruitteeltgebied en hetzelfde geldt
voor de dorpjes op het Niagaraschier-
eiland en in andere delen van Zuid-
Ontario. In de Noordelijke gebieden
van Quebec en Ontario heeft men de
uitgesproken mijnwerkersdorpen. Langs
de oevers van de St. Lawrence vindt
men meer kleine gemeenten, waar vrij
viel uitsluitend tuinbouw wordt be
dreven. En dan zijn er nog gehuchten,
die hun ontstaan enkel en alleen dan
ken aan de spoorwegen en langs het
transcontinentale netwerk van tiendui
zenden kilometers zijn dat er nogal
wat!
IN ADMINISTRATIEF opzicht bestaat
1 er tussen al deze dorpen een grote
mate van overeenkomst. In het alge
meen kennen zij een burgemeester, al
hoewel men in Ontario doorgaans
spreekt van een reeve", de baljuw, die
dan een groter district onder zijn ju
risdictie heeft. Meestal is er ook een
gemeenteraad, variërend van vier tot
acht leden. Deze functionarissen wor
den voor een periode van één, twee of
drie jaar door de bevolking gekozen.
In sommige streken ls de belangstel
ling voor de plaatselijke politiek vaak
zo gering, dat een verkiezing van nieu
we gezagsdragers welhaast onopge
merkt aan het kiezerscorps voorbij
gaat. Bü gebrek aan tegen-candidaten
blijven burgemeester en raadsleden
dan voor lange perioden aan het be
wind.
De gemeente-diensten zijn in deze
kleine dorpen uiterst informeel. Vaak
zal men niet over een centrale water
voorziening beschikken en de bevol
king is dan aangewezen op pompwa
ter. Nu is het grondwaterpeil in Cana
da over het algemeen vrij gunstig, zo
dat dit niet al te grote moeilijkheden
met zich brengt. Hier en daar ziet men
voorts hoe een ondernemende zaken
man een waterleiding installeert en dit
bedrijf dan aan de gemeente of aan
zijn medebewoners tegen vergoeding
beschikbaar stelt. Een soortgelijk beeld
vertonen de meeste andere openbare
diensten iin de kleine Canadese ge
meenten: politie en brandweerbescher-
ming, de reinigingsdienst en dergelijke.
Ook de betrekkingen tussen deze ge
meenten en de provinciale overheid
zijn zeer verschillend. Dit hangt door
gaans af van de provincie, waarin het
dorp is gelegen. In alle Canadese ge
westen heeft men een departement
y9or gemeente-zaken, maar de wer
king van deze instellingen kan zeer
sterk variëren. Reeds jarenlang is men
doende nieuwe regelingen te treffen
voor de betrekkingen tussen gemeente
en provincie en trouwens ook voor
die tussen de provincies en de Fede
rale overheid maar de bevindingen
van een speciale Commissie over deze
kwesties zijn nog steeds niet in een
wetgeving neergelegd. Nu zijn alle
Canadese gemeenten ongeacht hun
Beroepingswerk
Ned. Herv. kerk
Beroepen te Ernst: J. Noltes, cand. te
Woerden. Beroepen te Veenendaal (toez.)
P Bouw te Ridderkerk.
Geref. kerken
Beroepen te Surhuisterveen: J. Kuntz
te Tzum Aangenomen naar Heerhugo-
waard: R. J Koolstra, cand. te Leeuwar
den. d:e bedankte voor Oldemarkt, Ten
Post en voor Weerum,
grootte verenigd in de Federatie
van Burgemeesters en Gemeenten en
deze organisatie is een krachtige
woordvoerder gebleken voor de ge
meente-belangen.
r\E BELANGEN van de Canadese ge-
meenten zijn al even gevariëerd als
het uiterlijke beeld, dat zij vertonen.
Wij" denken bijvoorbeeld aan de kleine
gemeenten, die vergroeid zijn met of
direct grenzen aan grote steden. Zij
vormen een deel van het stadsleven,
maar zij hebben toch hun eigen burge
meester en gemeenteraad. Goede voor
beelden hiervan zijn de randgemeen
ten van Toronto die kortgeleden een
deel van hun autonomie aan. de ge
meenteraad van Groot-Toronto hebben
prijsgegeven en Montreal, een stad,
die niet minder dan zestien verschil
lende gemeenten omvat.
Geheel verschillende belangen ken
nen ook de zogenaamde „company
towns", gemeenten die bestuurd wor
den door grote maatschappijen. Arvi-
da, in het Noorden van de provincie
Quebec, is zo'n „Company town". Zij
behoort aan de „Aluminum Company
of Canada" en zij is gebouwd rond
om een reusachtige aluminiumsmelte-
rij. Een ander voorbeeld is Baie Co-
meau, aan de Noordelijke oever van
de St. Lawrence, die toebehoort aan
een van de grootste Canadese hout-
pulp- en papierfabrieken.
Zij, die zich voor het eerst in Cana
da vestigen, worden vaak aangenaam
verrast door de grote mate van vrij
heid, die er in dit land heerst. Daar
is allereerst de volkomen vrijheid om
zich in elke willekeurige gemeente te
vestigen, zonder de noodzakelijkheid
van registratie of verblijfsvergunning.
Ook kent men in Canada niet die
strenge voorschriften inzake de burger
lijke stand, zoals die bijvoorbeeld in
Nederland bestaan. In de provincie
Quebec bestaat een geboorte-aangifte
aan het gemeentehuis; in andere pro
vincies kunnen gemeente-ambtenaren
en andere overheidspersonen een bur
gerlijk huwelijk voltrekken, maar over
het algemeen bestaan er bü deze zaken
geen verplichtingen, noch strafrechte
lijke vervolging bü nalatigheid.
Er is een grote mate van stabiliteit
in de kleine gemeenten en het is hier,
dat de nieuw aangekomene een in
druk kan krijgen van het ware Cana
dese volkskarakter. Hier is Canada als
het ware ontstaan en het is doorgaans
ook van die kleine gemeenten, dat mo
derne pioniers naar de onbewoonde
streken van Canada trekken om deze
tot ontwikkeling te brengen.
Een luchtfoto van het wrak van
het enorme Amerikaanse bom
bardementsvliegtuig, dat 500 mijl
ten Westen van de Ierse kust op
de Atlantische Oceaan ronddrijft.
Reeds zijn vier overlevenden
maar ook vier doden opgepikt.
De andere vijftien inzittenden
worden nog vermist. Het speu
ren op zee naar deze vermisten
wordt door het slechte weer
zeer bemoeilijkt.
De Zuidkoreaanse minister van Bui
tenlandse Zaken, Pjoen Joeng Tai
heeft medegedeeld dat president Syng-
man Rhee van Zuid-Korea en de Ame
rikaanse minister van Buitenlandse
Zaken, Foster Dulles, vanmorgen te
aeoei een AmeriKaans-zuiaKoreaans
verdrag tot wederzüdse verdediging
zullen tekenen. Volgens Fjoen zou dit
verdrag door de Amerikaanse Senaat
„zonder bezwaar" worden aanvaard.
„PILOOT VAN HET JAAR"
De Britse vlieger wijlen John Derry
is te Washington door aldaar bijeen
gekomen luchtcadetten uit 17 landen
tot „piloot van het jaar" gekozen.
De jongelui hebben hiermede de na
gedachtenis van Derry, die tijdens het
luchtvaartfeest in Forough (Engeland)
in September 1952 de dood vond, willen
eren om zijn bijdragen op het gebied
van vliegen met supersonische snel
heden.
(Van onze correspondent)
ÖET ZUID-WESTEN van de V.S. Kansas, Oostelijk Colorade, Nieuw»
exico en een machtig deel van Texas zijn, voor de tweede maal in twin
tig jaar weer dood land geworden. Een immer brandende zon aan een
immer wolkenloze hemel heeft de grond stuk geroosterd, de grote rivie
ren (als b.v. de Rio Grande) de aanblik gegeven van een achteraf-beekje
in een verloren hoekje van het boerenland, de katoenoogst, geruïneerd,
de tarweoogst verstikt, het grasland verschraald en het vee vermagerd.
Wat het de boeren, de graanverbouwers, de veehandelaren heeft aan
gedaan, kunt ge zonder moeite zien aan hun gezichten, op de foto's in
de bladen, waar de lezer ze ziet wijzen naar een dorre struik, die eens
een wijnrank was of de hand een centimeter of twaalf ziet houden
boven een lap dorre stof, waarop zij klaarblijkelijk vroeger een prach
tige katoenoogst hadden verbouwd.
De veehandelaren in dit deel van het land zijn er wellicht het ramp
zaligst aan toe. Het grasland, dat tot vóór een maand of wat de rijke
ranches bedekte, schijnt een scherts. De hekken en afrasteringen, die de
landerijen van elkaar scheiden, zijn vaak onder een stoflaag bedolven,
zoals men aan het strand wel palen met zand bedekt kan zien. Loopt
men over dit „grasland", dan jaagt men stofwolken op. En zwermen
sprinkhanen, die zich voeden met wat het vee, vóór het uit deze bran
dende aarde werd weggehaald, nog had overgelaten.
j"\EZER DAGEN heeft het in deze re-
gionen even geregend. Niet veel.
Net voldoende om de boeren de hoop
te geven, dat de dorre droogte wel
licht over niet al te lang tijd voorbii
zal zijn.
Wie in het natte, maar vruchtbare
land van Europa woont, kan zich nau
welijks indenken, wat deze dorre
droogte betekent. In dit deel van het
land had het gisteren 50 mm geregend
gedurende de afgelopen drie maanden.
Dj 750 mm, die hier in die maanden
normaal valt, is nauwelijks te verge
lijken met de neerslag die men in Ne.
derland gewend is.
Men spreekt hier over „zwarte
sneeuw", de zandstormen, die door
felle winden over de kale, weerloze
vlakten worden gejaagl en een „Egyp-
(Van onze correspondent)
\/OOR WIE de bijna panische communistenjacht,
waarop een aantal sensatie-zoekers uit het Ameri
kaanse Congres zich bevindt, moeilijk te vereenzelvi
gen is met de werkelijke Amerikaanse toestanden, is
hier een frappant verhaal over een merkwaardige
religieuze kolonie in het Midden-Westen, de Amana
Society.
Het Midden-Westen is een deel van het Amerikaanse
land, dat bijna het stempel van „apartheid" zou kunnen
dragen. Het is het grootste centrum van immigranten uit
alle ouropese landen, die zonder enige twijfel sterk zijn
veramerikaniseerd, doch met merkwaardige hardnekkig
heid zijn blijven vasthooden aan tal van aloude Europese
tradities. Deze tegenstelling schuilt niet alleen in deze
formulering; zij blijkt dagelijks in de Amerikaanse poli
tiek. Het Midden-Westen werpt zich herhaaldelijk op als
het puur-Amerikaanse deel van onze maatschappij. Men
staat er critischer tegenover de buitenwereld (het „isola
tionisme", tegenwoordig „nieuw nationalisme" geheten, is
in het Midden-Westen ontstaan) doch men moet er in één
adem aan toevoegen, dat de geestelijke vader van het
Marshall Plan en de steunprojecten, die daarop gevolgd
zijn, de Senator voor Michigan, Arthur Vandenberg was,
een man die trots was op zijn Nederlandse afkomst.
met de Allerhoogste en dat
het de taak van een goed
Christen was „getrouw te
geloven". Deze 800 hielden
zich wat dit laatste betreft,
altijd stipt aan de voor
schriften van hun leiders.
70 TREFT men tegelijker-
tijd progressieve en even
sterk reactionnaire tenden-
zen aan in het Midden-
Westen. Het zoeklicht der
publiciteit bleef dezer dagen
een ogenblik schijnen op de
Amana Society, een religieu
ze secte omstreeks 1850 ge
sticht door een achthonderd
immigranten uit Duitsland,
wier leiders de lidmaten er
van hadden overtuigd, dat
zij in direct contact stonden
Van 1854 tot 1932 leefden
de leden van deze kolonie
in onbeschrijfelijke armoe
de. Gaarkeukens bereidden
een schamel voedsel voor de
gemeenschap; men sliep in
slaapzalen; de kleding be
stond uit de ruwste weef
sels, in eenheidsmodel ver
vaardigd door een door
enige Amana-ieten in stand
gehouden textielbedrjjfje.
Armoede was troef. Ver
strooiing stond gelijk aan
zonde.
BE GROTE depressie van
1932 verergerde het toch
reeds armetierig bestaan
der nazaten van deze 800.
Het was toen, dat de lei
ders men spreekt er niet
over hoe dit besluit werd
gemotiveerd heel de ge
schiedenis van de Amana-
Sociëteit overboord wierpen
Heel het stelsel van de
dienstbaarheid die elk lid
der kolonie aan het alge
meen verschuldigd was
niemand ontving een loon
voor zijn werk en de ge
meenschap verschafte daar
tegenover gratis het schame
le voedsel, de kleding en
de behuizing, die de leden
behoefden werd afge
schaft.
In plaats van dit ietwat
romantisch-naïeve commu
nisme besloot men het met
het kapitalisme te proberen
om te zien of winstbejag
een factor was, die deze
dorre kolonie nieuw leven
kon inblazen.
Het bezit van de kolonie
werd hoofdelijk omgeslagen:
elke Amana-iet kreeg één
aandeel (dat een waarde
vertegenwoordigde van 50
dollar) plus het recht op
medische verzorging en
een gratis begrafenis.
r\IE OMWENTELING In
de kolonie kan men af
lezen uit het feit, dat deze
aandelen thans per stuk
ruim 3000 dollar waard
zijn geworden. De kolonisten
gingen sedert 1932 op een
geheel nieuwe basis aan de
slag. Zij verbouwden land
bouwproducten. die ook
buiten de enge kring kon
den worden verkocht. Zij
weefden dekens, bakten een
speciaal soort brood, ver
kochten de typisch Duitse
vleeswaren, die in tal van
districten van de V. S. zo
populair zijn, terwijl die
Amana-ieten gezegend door
technisch talent, een meu
belfabriek opzetten.
In 1936 besloot één der
kolonisten, George Foerster,
een fabriekje op te zetten
van kleine koelkasten, voor
namelijk om dranken als
bier koel te houden. Dit be
drijf ontwikkelde zich ge
leidelik als Amerika's groot
ste fabriek van grote diep
vries-Installaties, waarin
huisvrouwen tot 400 pond
van haar diepvries-aanko
pen weken, maanden en ja
ren kunnen bewaren.
TN 1950 wilde men uitbrei
den, doch men moest er
varen, dat de Sociëteit on
danks jaar-omzetten van
tegen de 314 millioen, nog
onvoldoende kapitaalkrach
tig was om de uitbreiding
te financieren. De diep
vries-fabriek werd voor
i.750.000 dollar aan plaatse
lijke zakenlieden verkocht,
op voorwaarde dat leden
van de Amana-Sociëteit de
eerste rechten op tewerk
stelling zouden blijven be
houden. Thans heeft men
200 buiten de Amana Socië
teit staande arbeidskrach
ten moeten aantrekken.
De voormalige Amana-
paupers hardnekkig
vasthoudend aan hun gods
dienstige inzichten zijn
welvarende medeburgers
van het land geworden, rei
zen in hun eigen auto's en
genieten in hun goed ge
meubelde huizen van de
vele zegeningen van de mo
derne, materiële cultuur.
Men spreekt nog wel eens
over het dorre verleden
tan vóór 1932. „Dat was
vóór de Grote Verandering,"
zegt men er dan haastig bij.
tische" duisternis veroorzaken, dieper
dan de poolnacht, waarbij auto's, met
felle koplampen op nog maar stap
voets vorderen kunnen, omdat de
zandmist bijna ondoordringbaar is.
T"\E RANCHERS zijn er het ergst aan
toe. Niet dat de stemming onder
de landbouwers zo rooskleurig is. 'Zij
verliezen geld. Dik geld. Zij zien de
oogst verdorren en weten, dat zij te
gen oogsttijd zelfs geen kans maken het
zand terug te krijgen, dat in deze oogst
was geïnvesteerd. Maar de veeboeren
zien hun veestapels - een opbouw van
vele jaren - teloor gaan. Het vee ver
magert. En dit is de keuze waarvoor
de mannen zich gesteld zien; ofwel
een groot deel van het uitgemergelde
vee te verkopen uiteraard tegen af-
braakprijzen - ofwel hun laatste spaar-
duiten te besteden aan de aankoop
van hooi en lijnzaadkoeken.
Over de grote verkeersaderen tussen
het dorre Zuid-Westen en Let gelukki
ger Noorden des lands daveren de met
hooi volgeladen vrachtwagens. De
vraag is groot en de financiële reserves
zün nog niet geheel uitgeput. Maar
het aantal slachtoffers neemt met de
dag toe.
Hoe lang kan de rancher het vol
houden, dat hij stieren, die hem 600
dollar kostten, voor 200 dollar van de
hand moet doen? Hoe lang kan hij zich
veroorloven een vaars, een jaar gele
den voor 150 dollar gekocht thans met
kalf te verkopen voor 105 dollar.
Zes a zeven millioen stuks vee zijn
thans in dit troosteloze land bedreigd.
Alleen de regen kan deze beesten en
hun eigenaars, uitkomst brengen.
INMIDDELS kan de landelijke bevol
king niet anders doen dan bidden
en interen. Het is anders dan in de
maanden van de ellendige zandstor
men in de „dustbowl" van de dertiger
jaren. Toen had de bevolking geen
reserves. Doch daarna kocht de rege
ring, onder een speciaal steunprogram
ma, de dorste streken op, herstelde het
land en verkocht het daarna terug aan
de boeren voor een halve dollar meer
per acre (0.4 ha) dan waarvoor ae
overheid het had gekocht. Wie zo'n ge
rehabiliteerd lap land verwierf had
twintig jaar lang een zeker inkomen.
Want tegenover de prijs van 5 dollar
per acre stond een opbrengst, elk jaar
van 40 dollar per acre - een goede be
legging.
Thans hoeft de regering deze distric-
te opnieuw tot „noodgebied" ver
klaard. Het betekent, dat de overheid
allerlei noodprojecten, inclusief we
genbouw, zal entameren en een aan
zienlijk deel van de kosten zal dra
gen, nodig voor het herstel van het
land. Daarom blijven de boeren dit
maal in de „bustbowl" en zijn slechts
enkelen ertoe overgegaan hun heb
ben en houden in de auto te laden en
J et „in de grote stad" te proberen.
Oogstverzekering - in dit deel van het
land een onmisbaar contract - dekt al
evenzeer een deel van de schade.
De mensen blijven dus en smeken
om regen. En ondervinden opnieuw,
dat de moderne techniek, de wonder
bare landbouwwerktuigen de geheel
gemechaniseerde oogst het zonder de
ze essentiële grondstof nog steeds
niet kunnen stellen.
In de gisteren gehouden vergadering
heeft de raad der gemeente Dongen be
sloten drs A. p. j. Brouwers niet toe te
laten als lid van de raad, omdat hy de
betrekking bekleedt van leraar aan de
RK HBS te Dongen.