OVER LEZEN AAN HET STRAND Agenda
Het menselijk bestaan in zijn
bontste schakeringen
OnZeBaDsMoEs
s
„SCHOKKEND" NIEUWS
OVER BELLO
Krijgsrumoer in Bergen
S*
W
aq
p 2<
II'
I y s
sig8»r
Ér
SP
I5
f-
a
a s
p
3 ff'
flags
en andere spelen
AKKERTJE
2
Tergende zenuwpijn
De keuze van het boek
is niet simpel
Een zand- of een consumptie-expresse
Gesprekje op het
parkeerterrein
Als de oorlogsfakkel
brandde
HET GETIJ in de
komende week
ra «-<
2 S txJ
re
S B
o
S
ff
cr «f
s '-s
3 S3-
ra>3'§£
co
ff
Zaterdag 15 Augustus
BERGER BAD COURANT
Zaterdag 15 Augustus
BERGER BAD COURANT
J)E ALS STRAI\OVERMAKEN aangeduide spelen van de homo ludens
nemen steeds in aantal toe, naarmate ieder jaar meer tot genoemde
genus behorende schepselen zich naar de zeekant begeven, zich daar op
onverantwoordelijke wijze aan het wisselvallige Nederlandse klimaat
blootstellen (in de meest letterlijke zin des woords) en psychische,
financiële, en andere moeilijkheden tijdelijk trachten te vergeten, om
er zich na de vacantie met des te meer overtuiging aan te kunnen over
geven. Men zwemt, balt, schept en smijt, slaapt, stoeit, snoept en vrijt
langs onze kusten. Kortom, ge kunt er het intiem menselijk leven in al
zijn dikwijls weerzinwekkende schakeringen observeren, want men
tvijdt er zich nog aan vele andere zaken, voor welke men zich overal
elders wel zou waken ze in het openbaar te beoefenen, zoals met name
het zich aan- en ontkleden.
TEN UITERMATE belangrijk spel aan
*-* zee is het pronken met het eigen
grondstoffelijk omhulsel, hetgeen ech
ter maar al te dikwijls zónder de ge
ringste grond geschiedt, zodat ge ge
dwongen wordt (ge kunt het oog im
mers toch niet afwenden) de meest on-
aesthetische excessen te aanschouwen.
In nauw verband daarmee staat het
langs de compacte mensenmassa's pa
raderen in allerlei betoverende ^trand-
costuums en minuscule badpakjes, wel-
kel luisteren naar het motto „Praise
the sea, on shore remain", wijze woor
den van John Florio, door ons gevon
den in een practisch naslagwerkje voor
BBC-ers.
LIET STRAND biedt evenwel nog
meer mogelijkheden. Er zijn zelfs
mensen, zo vernemen wij uit betrouw
bare bron, die een boek meenemen,
een boek, dat in de strandtas wordt
meegetorst en iteraard onder de vlek
ken van limonade-gazeuse, zonnebrand
olie, jam, afgewerkte stookolie en an
dere huishoudelijke artikelen geraakt,
zodat prachtbanden met goud op snee
en dergelijke uiteraard weinig aanbe
velenswaardig zijn. Sommigen nemen
het boekwerk mee om in al hun ver
zande en vervlakkende naaktheid toch
als intellectueel te worden herkend.
In deze gevallen dienen de titel van
het boek en de naam van de auteur
in duidelijke letters op de band te
zijn aangebracht, aangezien ge anders
het gevaar loopt voor een lezer van
Hedwig Courths Mahler of F. de Sin
clair te worden aangezien, terwijl ge
in werkelijkheid Sartre of Aafjes
veinst te genieten.
NATUURLIJK zijn er ook lezers aan
het strand, die lezen om te lezen.
Er geschiedt echter veel aan onze
fraaie kusten, dat de aandacht af
leidt (hierop zijn wij hierboven reeds
dieper ingegaan) en bovendien naken
de zon (voor zover aanwezig) en de
zeelucht de mens uitermate lui, waar
mee bij de keuze van het boek terdege
rekening dient te worden gehouden.
Zanderige lectuur is niet aan te beve
len, daar deze de aandacht toch reeds
moeilijk geboeid houdt, neen, het moet
wel hartige, kwieke kost zijn, maar
niettemin dient het boek als los zand
aan elkaar te hangen, dat wil zeggen,
dat het geen bezwaar mag zijn, indien
ge een of twee bladzijden leest en
dan weer enige tijd andere zaken be
hartigt. De genoeglijke werkjes van
de heren Carmiggelt en Bomans zijn
hiervoor bijvoorbeeld zeer geschikt.
I EZERS met meer zelfrespect, die zich
bij voorkeur met hun boekske in
«en hoekske verschuilen, zullen spoe
dig bemerken, dat dit tussen de luid
keelse mensenmassa's om de drommel
niet eenvoudig is, en zullen ongetwij
feld in gestrekte draf rustiger oorden
en stiller stranden opzoeken, waar zij
ongestoord de wisselwerking van de
wijde zee, de krijtende meeuwen en
de producten van litteraire trans-
(90%) en in- (10%, volgens het CBS)
spiratie in zich kunnen opnemen.
Uiteraard lezen zij slechts een hoger
soort boeken. Wat hieronder wordt
verstaan is overigens een probleem op
zichzelf. Is een philosophisch of reli
gieus werk belangrijker dan een boek
je vol van de wijze humor van het
dagelijks en zeer menselijk bestaan?
Wij komen hier echter op levensbe
schouwelijk terrein en daar dit betrek
kelijk weinig met ons praatje voor de
vaak te maken heeft, scheiden wij er
nu meteen helemaal mee uit.
AANGEZIEN wij grage toevers aan
de zeezijde zijn, waar wij de mens
in al zijn meer trieste dan trotse
naaktheid kunnen gadeslaan en bena
deren (in tegenstelling tot de heer
Strandkammer, die, anders dan zijn
naam aanvankelijk doet vermoeden,
zijn critisch leven uitsluitend op aller
lei benauwde terrasjes schijnt te lei
den), achten wij het niet onwaarschijn
lijk een volgende maal enige andere
problemen van de strandbezoeker te
mogen belichten. B. D.
REETJE van de week: Ppffff....!
Weergodje: het is ook nooit goed.
Duinwandeling: de weg van de meeste weerstand.
Vacantie stemming: altijd netjes blijven?
Beter één „man" dan tien commissies van bijstand.
U kunt het geloven of niet, maar Bello wint het
toch.
Badgast: verbrande kop valt niet af!
Donderdagavond 13 Augustus: Wijn, wijf en
gezang
En vogeltjes, die zó laat zingen, zijn voor de
kater!
Kon. Ned. Lawntennisbond: alles lauw, lauw laten.
Na afloop: Kiss me sweet, kiss me simple..,.
Strandlunch: zand erover!
Verrassing: Wist jij, dat ik zo dik was?
Zelfcritiek is de spiegel van Uw uiterlijk.
Het is mij opgevallen, dat shorts nóg korter zijn
dan ik dacht.
Liedje: Op een klein stationnetje, 'j morgens in
de vroegte
De nieuwe openbare lagere schooi aan de Kerke-
dijk is gewoon een Wybertje.
Aanbeveling: loop es de zee in! 'j
Zand is een substantie, die je maanden bijblijft.
Stoelen zijn om erop te zitten, zei hij opgewekt en plofte voorover in een kuil.
Laat Bergen zelf nou óók eens aan het strand zijn.'
De Duitsers: „opdat wij niet vergeten".
Raadseltje: hoeveel stof gaat er in een Schots rokje?
Bij Max gaat het soms heet toe; daar niet van.
„De" dichter is terug. Je kunt niets aan hem zien.
Kunst is het de kunst in een uur uit te leggen. Wie volgt?
Kijken is goed, informeren is beter, kopen is het best.
Wat een kunstkenners zijn er toch, hè?
Verzuchting: hoe lang nog? C. PAARD.
MUSEA
MUSEUM VAN OUDHEDEN: Oude
Prinsweg. Dagelijks geopend van
1012 uur en van 1416 uur.
ANTIQUARIAAT. Het Boerenhuys,
Ruïnelaan 8, 6- gehele dag geopend.
ANTIQUARIAAT: Bergensche Kunst
handel, tot 's avonds 10 uur. Kunst
nijverheid.
EXPOSITIES
HUIS MET DE PILAREN: Bovenzaal:
Gé Koeman, Schilderijen miniaturen
en tekeningen. Dagelijks geopend tot
22 uur.
DE RUSTENDE JAGER: Kunstenaars
Centrum, Bergen tot 21 Augustus,
schilderijen Karei Colnot.
CHANTE MERLE: Kerkepad 1. Da
gelijks tot 22 uur Arend Bos Eyssen.
ATELIER Zuidlaan 15: 25.30 uur.
Ook Zondags: Kunstnijverheid en
beeldhouwwerk van Hilde Birnie,
Marijcke Visser, Rudi Arens, Ellen
Buys en marionetten van Jan Er-
kelens.
ATELIER JACK J. KOEMAN, Wier-
dlik 12: Expositie eigen werk.
POTTENBAKKERIJ J. Ruijter, Molen
straat 8 b achter R.K. Kerk.
Dagelijks van 912 en 15 uur. Vrij
bezoek en demonstratie.
SPORT
DANCING DE RUSTENDE JAGER:
Iedere Maandag 8 uur Bridgen. Ook
voor gasten toegankelijk.
AMUSEMENT
CAFé-RESTAURANT: DE RUSTENDE
JAGER: Dagelijks Trio Pim Tholen.
Vrijdags Trio Jacoda met zang van
Dorthy Morris.
CAFE-RESTAURANT DE OUDE
PRINS: Dagelijks te 7.30 u.: Trio
Gé Bakker.
DANCING: Café Nieuwendijk. Dage
lijks 202 uur 's nachts: De Vier Ar-
ditis Dameskapel.
BAR DE LA RUÏNE: Ruïnelaan: Dage
lijks bar-entertainment Jackson en
Stevens.
LA CUBANA: Dagelijks Max Woiski
van 202 uur 's nachts. Vrijdag en
Zaterdag tot 4 uur. Latinclub Night-
bar.
CAFé TOM. Waagplein Alkmaar. Licht
show. Donderdags, Zaterdags en Zon
dags: muziek.
BIOSCOOP
De Rustende Jager. Bioscoop: Vrij
dag-, Zondag-, Dinsdagvond te 8.30 uur
Metroscopex 3-Dimensionale film en
Pat en Mike a.l.
Vrijdag-, Zaterdag-, Zondagmiddag
2.30 uur, Zaterdagavond, Zondagavond
te 11 uur hoofdfilm van De Tour de
France.
Zaterdag-, Maandag-, Woensdagavond
te 8.30 uur De zonen der musketiers
14 j.
Donderdagavond te 7 en 9.30 uur:
Whisky Galore a.l.
Dancing: Woensdagavond 19 Augus
tus te 8 uur Wijnfeestavond.
VOLKSHOGESCHOOL
HET OUDE HOF 15—17 Aug. Groep
Amerikaanse Studenten met oriënte
ringscursus over Nederland. 1722
Aug. Algemeen vormende Cursus voor
Kleermakers.
DE ZANDHOEVE. 10—17 Aug. Inter
nationale Cursus over taak en moge
lijkheden der volwassenen opvoeding
voor de Europese Samenwerking.
17 Aug.10 Sept. Sociaal-culturele vor
mingscursus voor a.s. gezinsverzorgsters.
DOKTERSDIENST
De doktersdienst op Zondag a.s. wordt
waargenomen door de arts H. W.
J. M. Poot, Dorpsstraat 30. Tel. K
2208/2423.
I kan U plotseling machteloos maken.
lm V Is altijd makkelijk
bij U te hebben,
die helpen direct!
Buitensporigheid bij
Koedijk
£)E OPLOSSING van het verkeers
probleem, waar Bergen nu al siuds
geruime tijd mee worstelt, is deze
week weer een tikkeltje moeilijker
geworden. Dit vloeit voort uit het
feit, dat de ouwe trouwe Bello
kuren begint te vertonen en zich
niet altijd meer aan de rails houdt,
wat tussen twee haakjes een van
de ergste fouten is, welke een trein
of tram kan begaan. We hebben
daar U kunt dit weten her
haaldelijk tegen gewaarschuwd.
Ook de snelheid kent haar grenzen
en waar deze worden overschreden,
kan het niet anders, of er vallen
brokken.
In verband met het feit, dat Bello
zich voor de tweede keer binnen korte
tijd nabij Koedijk' buitensporig heeft
gedragen, hebben wij een onderhoud
gehad met de heer S. Lakkengang, een
vermaard expert op het gebied van
snelverkeer. Deze was van oordeel, dat
hier inderdaad een concrete oorzaak
valt aan te wijzen. Hij stelde hierbij
op de voorgrond, dat men met de Ber
ger tram nog altijd in een experimen
teel stadium verkeert en dat het, mede
gezien de kwaliteit van het materiaal,
daarom onverantwoordelijk moet wor
den geacht bepaalde topsnelheden na
te jagen, zoals hier waarschijnlijk het
geval moet zijn geweest. Wanneer er
tegenwoordig maar al te veel een
ziekelijke neiging bestaat, aldus onze
zegsman, om de geluidsbarrière te
doorbreken, dan moge men zich wèl
realiseren, dat nog maar niet dadelijk
ieder vervoermiddel zich hiertoe leent.
Zonder ons zelf ook maar als enigs
zins deskundig te willen opwerpen,
menen wij mede aan de hand van deze
uitspraak dat het treffen van ingrijpende
voorzieningen toch wel een dringende
vereiste is, hoewel men schokkende ge
beurtenissen, zoals onlangs te Koedijk,
nooit geheel zal kunnen voorkomen.
Reeds zijn er bepaalde suggesties ge
opperd, die de overweging waard zijn.
Zo zou het mogelijk aanbeveling ver
dienen om op het gehele traject de
conducteur voor de tram te laten uit
lopen, doch hier staan bezwaren tegen
over, niet slechts vanwege de plaats-
kaartenverkoop, maar ook, omdat er
dan niemand meer beschikbaar zou
zijn voor een praatje met de passa
giers, een service, die door de Bello-
mianen steeds hogelijk is gewaardeerd.
Natuurlijk men zou stewardessen
op de dienst kunnen aanstellen, zulks
in navolging van de Alkmaarse kaas
expresse en nu wij dit woord noemen,
opent zich meteen een weids perspec
tief.
De Alkmaarse kaasexpresse werd
namelijk een eclatant succes en waar
om zouden we hier geen voorbeeld in
vinden, dat navolging verdient? Reeds
is de idee gelanceerd om een „zand-
expresse" naar zee te laten rijden en
daarin door charmante jongedames
zandkoekjes te laten uitdelen, doch de
overweging, dat de meeste passagiers
reeds koekjes meedragen en dat het
zand vanzelf wel komt, lijkt ons vol
doende belangrijk om hier van af te
,zien. Een zeer bijzondere attractie zou
zijn, een „consumptie-expresse" naar
Bergen aan Zee te laten rijden. Wan
neer men elke reiziger of reizigster
na aankomst te Bergen aan Zee een
gratis consumptie zou aanbieden, zou
dit ongetwijfeld een behoorlijke stimu
lans zijn voor het bezoek. Men zal dan
ook eerder de risico's aanvaarden, die
aan een rit met Bello zijn verbonden,
maar die toch tot een minimum kun
nen worden beperkt. Mocht men tot
uitvoering van dit plan overgaan, dan
verdient het wel aanbeveling voor het
gebruiken van deze eerste consumptie
een tijdslimiet van bijvoorbeeld tien
minuten vast te leggen, opdat dit meer
en meer als plaatselijk gebruik bij de
badgasten ingang vinde.
Komt men tot een sanering als hier
boven is omschreven, dan boekt men
ook winst naar de andere kant. Er zijn
namelijk lieden, die met het snode
plan rondlopen om onze getrouwe Bel
lo naar de eeuwige jachtvelden te zen
den en de oude trambaan te benutten
als een weg voor het moderne snel
verkeer. Dat dit voor Bergen niet meer
of minder zou betekenen dan een
ramp, behoeft wel geen betoog. Met
de tram houdt men het bezoek ten
minste nog in de hand, maar gaat men
een dergelijke weg aanleggen, dan zou
Bergen zo maar voor een ieder open
staan met alle gevolgen van dien. En
aan sinaasappelschillen en ulevellen-
vloeitjes hebben wij hier warempel
geen gebrek. Veel meer aanbevelens
waardig lijkt het ons de tol aan de
Bergerweg u weet wel, daar nabij
bad Pesie weer in ere te herstellen.
Nadat vrijwel alle tolbomen in ons
land zijn opgeruimd, zou men hiermede
ongetwijfeld een bezienswaardigheid
weten te scheppen van de eerste rang.
En uit de opbrengst zouden de vrije
consumpties weer kunnen worden be
taald. Waarmee we maar willen aan
tonen, dat er vele eieren van Columbus
zijn en dat er voor Bergen nog allerlei
mogelijkheden open staan. Wie uit deze
Columbus-eieren nu maar een smake
lijke ommelet weet te toveren, is in
Bergen de gevierde man.
Vanwege het klimaat, dat er vandaag
Woensdag heerst, zien wij er
geen kans toe. J. B.
LIET is niet alles goud wat er blinkt
en niet iedereen, die in de seizoen-
business is, is tevreden over de ver
diensten. De heer F. van Vegten, auto
bewaker aan de Zeeweg zeker niet.
Hij heeft een minuscuul basisloontje
en moet het verder van fooien hebben.
Een ongelukkige instelling en een pa
rasiteren van de pachter op de gulheid
van het publiek. Met die gulheid is
het de laatste jaren niet zo erg roos
kleurig en één van degenen, die daar
van de dupe is, is de heer Van Vegten.
Hij was vroeger taxichauffeur. „Dan
doe je mensenkennis op", zegt hij,
„maar het haalt nog niet bij wat je
hier op het parkeerterrein leert". In
de mooiste wagens zitten lang niet
altijd de beste mensen. De heer Van
Vegten begint 's morgens om negen
uur tot 's avonds half zeven. Soms ge
beurt het wel eens, dat de parkeer
plaats om twaalf uur 's middags al vol
is. Dat heet dan een hoogtijdag, maar
de autobewaker zelf wordt er niet
veel wijzer van. Hij heeft liever do
komende en gaande man. De afgelo
pen Zondag is de drukste dag ge
weest voor de parkeerplaatsen. Toen
stond 's morgens alles al tjokvol en dat
schijnt nog nooit te zijn gebeurd.
EXCURSIES
Iedere Maandagavond in het DORPS
HUIS lezing met kleurenprojectie en
geluidopnamen
DauwtrappenDinsdagmorgen 18 Aug.
5 uur. Kaartjes afhalen Maandag
avond tussen 7 en 8 uur.
FietsexcursieDinsdagmiddag 18 Aug.
25 uur (duinkaart nodig).
JeugdexcursieWoensdagmiddag 19
Aug., 25 uur.
Wandelexcursie: Donderdagmorgen 20
Aug., 911.30 uur.
Fietsexcursie: Donderdagmiddag 20
Aug., 25 uur.
Dauwtrappen: Vrijdagmorgen 21 Aug.
5±9 uur. (Kaartjes afhalen Don
derdagmiddag tussen 5.30 en 6 uur
n.m.).
IJET lieflijke Bergen is tot dusverre
evenzovele malen uit zijn ge
zapige rust gewekt als de oorlogsfak
kel in West-Europa ontbrandde.
Nauwelijks was de dageraad van de
rampzalige 10 Mei 1940 aangebroken
of de eerste bommen uit de Heinkois
van de Luftwaffe veroorzaakten dood
en ruïne op het Berger vliegveld. Na
de capitulatie werd het reeds spoedig
hersteld en uitgebreid en stegen er de
Duitse bommenwerpers op voor hun
vluchten naar Engeland. In het dorp
zelf werden belangrijke troepencon
tingenten gelegerd. Het barakkenkamp
nabij het Oude Hof lag geheel in het
groen verscholen doch dat aan de z.g.
Vinkenkrocht aan het einde van de
Breelaan werd geheel met netten over
dekt en vervolgens gecamoufleerd als
of het een duinlandschap was.
Toen Bergen in de Atlantlk-Wall
werd opgenomen werd nagenoeg de
gehele bevolking geëvacueerd en verre
zen er ontelbare bunkers. De onbehaag
lijke stilte in het dorp werd verstoord
toen de Duitsers op D-Day het vlieg
veld met hangars opbliezen. Bij bet
aanbreken van de bevrijding bood Ber
gen een schier troosteloze aanblik. Van
de meeste woningen waren de ruiten
vernield, waardoor de elementen er vtij
lang onbelemmerd toegang hadden ge
had. Vele percelen hadden bovendien
als legering voor de Duitse militairen
gediend en waren door meters hoge
aarden wallen omgeven.
Ondanks de heersende materiaal-
schaarste herstelde Bergen zich op snel
le wijze, de ruïnes en bunkers ver
dwenen en het dorp werd weer dezelf
de parel als weleer.
Ook de eerste wereldbrand van 1914-
1918 bracht naast een sterke Nederland
se bezetting een vrij belangrijk contin
gent Duitsers in Bergen. Ditmaal wa
ren het de toen nog keizerlijke solda
ten en matrozen, die op één of andere
wijze het neutrale Nederlandse gebied
of de territoriale wateren waren bin
nengekomen en deswege werden ont
wapend om vervolgens op de reeds
eerder genoemde Vinkenkrocht eerst
in tenten en later in barakken te wor
den geïnterneerd. De Duitsers mochten
zich op erewoord binnen een betrekke
lijk klein rayon vrij bewegen. Niette
min kwamen enkele ontvluchtingen
voor, doch zij die zich hieraan ondar.ks
het gegeven erewoord schuldig maak
ten, werden door de Duitse regering
wederom teruggezonden. Zij, die
geen erewoord wensten te geven, wer
den in fort „Wiericker schans" opge
sloten.
Een tweede kamp verrees op de ter
reinen achter de huidige Gereformeer
de Kerk aan de Dr. van Peltlaan. Het
diende tot huisvesting van gedeserteer
de militaire der toenmalige Centraie
Mogendheden. Zo bevatte het niet al
leen Duitsers, Oostenrijkers, Polen,
doch ook zelfs nog enige Arabieren, die
destijds aan Turkse zijde vochten.
In tegenstelling met de geïnterneer
den genoten de deserteurs geen vrijheid
en een scherpe bewaking.
Ook gedurende de Frans-Duitse oor
log van 18701871 toen ons land even
eens een gewapende neutraliteit onder
hield, waren Nederlandse troepen in
Bergen gelegerd ter sterkte van ruim
twee duizend man.
In de Franse tijd kwam Bergen plot
seling midden in het front te liggen.
In September 1799 landde een gecom
bineerde Russisch-Engelse troepen
macht bestaande uit 900 Russen en 2500
Engelsen onder commando van de her
tog van York nabij Camperduin. De
Volgens onderstaande tabel zal het
gedurende de komende
week
hoog
water zijn:
Vrijdag 14 Augustus
6.25
18.46
Zaterdag 15 Augustus
6.54
19.14
Zondag 16 Augustus
7.27
19.50
Maandag 17 Augustus
8.07
20.30
Dinsdag 18 Augustus
8.54
21.24
Woensdag 19 Augustus
10.01
22.35
Donderdag 20 Augustus
11.20
23.58
Vrijdag 21 Augustus
12.46
1.10
Zaterdag 22 Augustus
13.21
1.59
Fransen onder generaal Rostollant
moesten zich aanvankelijk terug trek
ken.
Het leeuwendeel van de zware ge
vechten werd door de Russen van ge
neraal Hermann geleverd, hoezeer zij
ook door honger en vermoeidheid wa
ren uitgeput. Wanneer York voor tijdige
versterking had gezorgd, zouden de
verbondenen zeker de overwinning
hebben behaald.
De vertwijfeld vechtende Russen
moesten nu voor de soldaten van- de
Franse generaals Dumonceau, Gouvion
en Rostollant en van hun Nederlandse
collega Van Damme wijken en zich
overgeven.
De talrijke gesneuvelden werden
grotendeels in de duinen begraven.
Vijf honderd van hen vonden een laat
ste rustplaats in de onmiddellijke na
bijheid van het in 1901 opgerichte Rus
senmonument, op de scheiding van Rus-
senweg en Kerkedijk. Het bestaat uit
een hoog, Grieks kruis van wit marmer,
op een voetstuk van zware graniet-
blokken. Een marmeren gedenkplaat
met inscriptie van Russische letters
deelt mede dat dit monument werd op
gericht „Ter eeuwige herinnering aan
de Russische krijgers, gevallen in de
slagen bij Bergen op 8 en 27 Septem
ber 1799". De tand des tijds heeft aan
dit gedenksteen geknaagd. Het kruis is
aan het topeinde met een laag grijs
oxyd overdekt, terwijl het beneden
einde roestvlekken vertoont en de let
ters nog maar nauwelijks leesbaar zijn.
Zowel het monument als het stukje
grond zijn eigendom van de Russische
regering.
Doch ook in de jaren vóór de Franse
overheersing, werd Bergen bij de staat
van oorlog betrokken.
Beducht voor een mogelijke invasie,
besloot de Prins van Oranje in Januari
1787 tijdens de Vierde oorlog met Enge
land twee escadrons huzaren ter sterkte
van 170 officieren en manschappen naar
Bergen te zenden, die aldaar vrij 'ange
tijd gelegerd waren. Tot oorlogshande
lingen is het echter destijds niet geko
men. Een veel voorkomende misvatting,
is de mening, dat de toestand van de
huidige Ned. Herv. kerk aan beschie
ting door artillerievuur zou zijn te wij-
ten.
De grote brand van 1574 heeft de
kerk destijds nagenoeg geheel verwoest.
Zij werd echter eerst in de jaren 1594—-
1597 ten dele herbouwd zodat haar hui
dig aanzien reeds uit die tijd dateert, al
zijn er ook in latere tijden enige restau
raties verricht.
A.J.E.
SS VN£:< 5'EK
S I 3 S-w3: g
3 £2 2 cl CL r-t
Sn
w J" a"
Mm O O p-rt-
N 3 r*2.-o
CO £2 D-m N
■°m 3 -=
OtJ p.» V „Sg
M
■°o 5
a» —re 2.
2 5g 9" ra 2
c» 1
a-a re ff
3<SS
g >2.3
3 re
CD
2 C
fD
re 3
«9
S
re
O
w - M
m" M
gre
H CL
w O
a
m w
2
cr*ü
UTl ST
o
e- P
B B
sr p
B
P ff*
O.
co
Z' D-
CD*
5- p
- CD
p
CD
cn
O
B
B
Sa
ST
C (D
<D
D-. CD
rr B
3
3*
'JQ
dQ
CD
CD
co
s
CO
O fD
a.
crT
al
CD
(D
o- g
fD
ff
(D
ff
fD
O- CD
CO
CD n
CD ff-
SD"
fff sr o
ff w 3
w Q-
fD
re <2
—e CL.
p
<2.1-
(fl Q-
O-
ts a
ffj ei.
TO
R TO
-s
2"
73 TO
ff*
O TO
ff "5
eï e.,
S SS
S «Q
Gq
OMRMBfl)
3 —'3 ?rsj
1.' CuCC-3 fO IN
Sr O •—O
~-3| 5*3 S"?!
S Sfro
p m i 2 q. /-"tq
S' £3 CD O
»||al *3'
2 CD O fl>
o ff cu a
5 re
co E? 5
3 cd q P fD
3 3 g -- g-re
w- re
H
CD
O)
-
SS 2.
o
«r 52.
i—
dq
C—
P
Clto
fD Ow
5.3
w a
ff re
a 3 9-
C fl>
CO £3
&.CTQ W
CD O
CD O
2 O N 3
3 CD
cd 3
TQ q
O M.
CD Q. q
S-s» i
3 3 3 3 re
5'« c
S'tra re 3. re
co co £3
H, c sr. Q.
2. re c S 5>
S-3 sip-3
Oo
'3-g
3
rê if©;
O O 05
i
<5
O CL 73 t r
3 fD CD O
3 2.2Ü
l-i-ë's
£S§ÏI
|reMg-|
2 -oei
3 3 2
o (T> 5 5'
3-§?rere
W 3. Stro co
O 3 3
@.s|
CL N w rt> 2 q1
n> -
lie
ïq (TQ 3
fD Qj
q cd q
ui co
e-*- >-1
CD CO
o" O
■O W
O
fD K*
3. g
fD
TO
Cis Si
S"
-s
O
55"
"<3 a
CL TQ fl>
O W
3 Ss-g
N 2 C>
˻g-
3're* 3.
£j- fD O
p (D q
c q
Opg-
w q, <i>
mins
era o M
cd n>
2? CL 73 O
o 2 re o -
91 U
Q - DT £"73
CD fD B*
u 5q0
Is- SS
<t» J- m
ato sr
3 fD 5T
Om m5 q-
2 g 2. o 2. o
mas" S-wS"
=9 g a S. 1.3-3
2 2 re B-B®,
q.0 2
co cd tr. ft>
O 3 -g 3
B2 SS I.
2 2. 8 g K S 55*
CD a n
era tra S 3 N
P o, T a «rv o
O'S 5 s 3
S£ - S 2 p a
"I"»! EI*
as* wsS a3
ff c s p a
2 C5* e 3
- m fD
ff re E. 3
3 P.S!§
|8Sg§g'ï
&J n. 5 fD v* O.
to TO
TO R
R
£5; TO
a
S
O ej
O TO
TO
*■8 S
o-
fD
i-i
fD
cr
fD
fD:
i—i.
O
fD
ia
3? SS
s
a
fD
I
P
on
W
BfD
P-
CD O
ÉT3
"8 t
a cd
OQ P
CD
ff aa i«s ff-
IQ
CO
-. Ol'
CD f-*
g-S 3
2.SS
e o- o
5T 5
f to w
a <w -
S-5'8
2 ca
O
B 2 O
(1 CD nj ie
re B 2.»
ET tB re B M
o B'1"
C re
rs
S !Q
M jrff
3 3
L* CD J.T
CD rt> a
33
<D Q.
ff ff
Wi
ff 3
9 er
a 2.
o-
3- re -
o b
3 2 U £2
P
o 03
i4_, tt ZZ r-e
ftj
e-e fJQ (-1.
M d r
ia 'o r
K
BJ
N
ë-re S-l o
3- is B S I
sT 2 5' re 3 2
B B C. J-.ciq
fD s. re w
re o <g
B re B 2 CA
ret n
ST a o Li
0 sq ws zr K
2 3 m f H
1 re re j,,
3.^ S w
CD O
O
tj WC
R 5
r- es
OO ra 1_2
-q C3
tê 2.
tq Ui
2
tf
f
►t
a
p
BW
(D
a
i- p
OO O
f® K
g8
ra p
S
S fD
S
Ui
