NIGERIA BIEDT GOEDE KANSEN
VOOR NEDERLANDSE EXPORT
Polen werd
bij de
practisch ingelijfd
Sovjet-Unie
Inheemse bevolking van 35 millioen zielen
vormt belangrijke afzetmarkt
GROTE VOORZICHTIGHEID GEBODEN BIJ HET AANGAAN
VAN RELATIES MET INHEEMSE IMPORTEURS
Rode leger
Met Jhr dr J. C. Mollerus naar West-Afrika (2)
Reclame moet zeer
eenvoudig zijn en
sprekend
Ondanks voorzichtige Russische politiek
toenemend passief verzet
ZATERDAG 3 OCTOBER 1853
MET EEN handjevol pas
sagiers kwamen wij in
Lagos aan. Mijn bagage le
verde geen moeilijkheden
bij de douane op, omdat ik
uit Kano kwam, waarna ik
de enige klant was in de
levensgrote bus, die mij over
een afstand van ruim 20 km.
naar de stad bracht. Mijn
telegram uit Kano aan het
„Olympic"-hotel om mij
onderdak te bezorgen, bleek
niet aangekomen te zijn
'waarover men zich hier
overigens in het geheel niet
behoeft te verwonderen
en onverrichterzake kon ik
me met mijn bagage naar
een hotel in de stad bege
ven, waarbij de taxichauf
feur mij voor dit ritje op
een onbarmhartige wijze af
zette. Dit hotel, waar ik me
nestelde, kent geen enkele
gezelligheid, evenmin als
twee jaar geleden, ons hotel
in Addis Abeba. Een kale
beweging, geen enkel uitno
digend zitje, een heidense
herrie in de straat, die ik
intussen trotseerde, omdat
er mij veel aan gelegen was
in het centrum van de stad
te zitten. Roetzwarte hand
doeken, niet al te frisse la
kens, geen belletje om de
„boy" te benaderen, een
lamp stijf onder de stof,
geen loper op de trap, een
servies op tafel, dat de
grootst mogelijke verschei
denheid biedt in model en
kleur en zo kon ik door
gaan. Toch was ik er in
zeker opzicht bij Kano ver
geleken op vooruit gegaan.
Ik had een eigen bad
kamer, ik kon mijn kleren
behoorlijk uithangen, al
ging de kast dan niet dicht.
Wel heeft men mij in het
hotel aan mijn verstand
willen brengen, dat ik rus
tig zonder klamboe zou
kunnen slapen, maar dat ri
sico wenste ik niet te aan
vaarden, zodat ik tenslotte
en na veel moeite in de
nachtelijke uren toch in de
bekende gazen kooi kroop.
Het eten? Ja, wat zal ik er
van zeggen? Niet goed,
eerder slecht. Je moet er
aan wennen, maar aan der
gelijke dingen ben ik op
mijn vele reizen wel gewend
geraakt.
De kosten voor de kamer
bedroegen met pension cir
ca f 20.in het hotel in
Kano ongeveer f 15.per
dag.
Lagos is de hoofdstad van
de Engelse kolonie Nigeria.
De bevolking van deze stad
bedraagt ongeveer 360.000
zielen. Zij is gelegen in de
lage kuststrook, een strook
met rivierdelta's, meren en
moerassen. Ten noorden van
dit gebied ligt een zeer uit
gestrekte woudgordel met
oliepalmen, die wij van tijd
tot tijd uit het vliegtuig
reeds konden bekijken en
daarop volgt noordwaarts
een hoogland met savannen
en steppen, dat aansluit aan
de Sahara.
In het algemeen heeft de
kuststrook een vochtig kli
maat. Men onderscheidt er
twee regenperioden en wèl
van omstreeks half Mcfrt
tot half Juli en van Sep
tember tot einde November.
De warmste maanden zijn
April en Mei, de koelste
maanden Juli tot September.
De gebruikelijke kleding
voor de Europeanen is na
tuurlijk van lichte kleur en
luchtig; de bekende „shorts"
worden veel gedragen. Mijn
witte tropenjasjes liggen
voor het grootste gedeelte
nog keurig opgevouwen in
de koffer en sporadisch
komt de donkere broek met
dito jasje te voorschijn. Het
viel mij op, dat het nebru'Jc
van de stereotieps zonnebril
hier lang niet door een ieder
wordt gevolgd. Wel bleek
mij, dat menige Afrikaner
er een „op" had, ten dele
mischien wel, omdat het een
zekere indruk zou maken.
De bezoeker van dit land en
mede de Europeaan die hier
woont, bedient zich regel
matig van een anti-malaria
preparaat. Dat is beslist no
dig. Men doet zelfs verstan
dig om daarmede reeds te
beginnen, voordat men hier
aankomt. Ik heb personen
gesproken, die mij nog eens
uitdrukkelijk verzekerden,
dat men niet voorzichtig ge
noeg kan zijn. Menigeen
Heeft hier een kwaadaardige
malaria opgelopen.
een overwe-
LAGOS is een uitgebreide stad met
gende negerbevolking. Men krijgt hier na en
kele dagen reeds het gevoel, dat het grootste ge
deelte van de bevolking in de handel zit. In de
grote, vrij goed geplaveide hoofdstraten lopen de
ouderen en jongeren met bun gevulde kalebassen
of hun meer platte schalen met koopwaar rond,
om zich hier of daar op een stoep of onder een
boom, op een muurtje of in de naaste omgeving
van het hotel, of bij de grote kantoren, neer te
zetten in de hoop van hun koopwaar wat te slij-
Hooggeplaatste Afrikaan met gevolg.
ten. Van de aangeboden artikelen is een groot ge
deelte niet voor de „blanke" geschikt. Het ty
pische bedelen met koopwaar, zoals ik dat in
Caïro iedere dag weer zag, komt hier practisch
gesproken niet voor. Dat de straatverkoop groot
is, verzekerde men mij bij herhaling en kan men
zelf na verloop van zekere tijd ook wel begrijpen.
Maar naast deze vorm van distributie is het aan
tal Afrikaanse bedrijfjes en bedrijven ontzagwek
kend groot. In de hoofdwinkelstraten, maar nog
veel meer in de daarop aansluitende dwarsstraat
jes, krioelt het van de meest zonderlinge onder
nemingen!?). Iedereen exporteert en importeert;
op de meest griemelige huisjes prijkt de aan
duiding: „Trading Cie." of „Export and Import".
Men weet dat in ons land nog altijd zeer onvol
doende. Ik ben met lijsten met namen van be
drijven in Lagos en andere steden in Nigeria hier
naar toe gegaan om eens te informeren met welke
„Zaken" men te doen had, om eens te controleren,
of men met een winkelier, grossier of importeur
in zee was gegaan. Ik heb dagen en dagen aan dit
werk besteed. Er waren ondernemingen!?) bij,
waar mij de moed ontbrak binnen te treden; waar
slechts een stulpje, een akelig hutje te vinden
was met de gehele familie op de stoep gezeten
en waar van een min of meer o zo bescheiden be
drijfje geen sprake kon zijn en waarmede Hol
landse exporteurs toch relaties hadden aange
knoopt. Hoe men dit contact vanuit ons land had
gelegd, doet er in wezen minder toe. Het was
gelegd, met alle ellende daaraan meestal verbon
den. Meer dan 95°/o, om niet te zeggen 99°/o, van
deze adressen, is waardeloos.
HET IS intussen wel merkwaardig,
dat er ook wel eens transacties
met een ietwat beter gedeelte
men zou feitelijk moeten zeggen: het
minst slechte gedeelte van deze
contactpunten tot stand is gekomen,
die slaagden. Het ging dan echter
om uiterst kleine bedragen. Indien
er dan geen moeilijkheden ontston
den en de betalingen vlot verliepen,
volgde er maar al te dikwijls plot
seling een grotere bestelling. De
mens is dan zwak en zo was het
menigmaal ook met de Nederlandse
exporteur. Maar de Nigeriaanse „im-
Ëorteur" had daarop juist gewacht,
lan ontstonden er plotseling wel
moeilijkheden. Gewoonlijk waren die
een gevolg van de dalende conjunc
tuur, van de lagere prijzen, die op
de Nigeriaanse markt golden. De
goederen werden niet aanvaard, er
werden reclames gemaakt, een claim
volgde, men wilde alleen tegen la
gere prijs de goederen betrekken. Er
volgde een heen en weer geschrijf
van je welste.
Het einde was gewoonlijk, dat de
goederen in Lagos via de douane'
openbaar werden geveild. Maar op
de veiling zat op de eerste rij de
man, die de goederen had besteld
en die deze niet had aanvaard. Als
de bewuste partij dan aan bod kwam,
was deze gegadigde in een bevoor
rechte positie', hij wist immers pre
cies wat de partij bevatte. Hij kocht
tenslotte tegen een beduidend lagere
prijs en had zijn doel bereikt.
Dat komt zo niet eens enkele keer
voor. Allerminst. De Hollandse ex
porteur is er in gevlogen. Op deze
geraffineerde wijze wordt er op deze
Afrikaanse markt maar al te dik
wijls gehandeld. En dat niettegen
staande de herhaalde waarschuwin-
§en, welke ook in Nederlandse bla-
en zijn verschenen en waarop ook
in het blad de E.V. (Economische
Voorlichting) van ons Ministerie van
Economische Zaken te 's-Gravenhage
is gewezen. Wie zou menen, dat dit
alleen met Nederlandse zendingen
geschiedt, vergist zich. Doch het is
een schrale troost te weten, dat ook
anderen er naast grijpen. Het was
onze Nederlandse consul in Lagos,
die mij op dit alles nog eens weder
in het bijzonder wees en die er zijn
verwondering over te kennen gaf, dat
men nog al te dikwijls nalaat te in
formeren met wie men in zee gaat.
Het briefhoofd met prachtige aan
wijzingen en de vermelding van een
bankrelatie, zeggen zo dikwijls niets.
Er is mij een geval bekend, dat
een dergelijke bank het eigendom
was van de aanvrager der goede
ren en bij een belangrijke transactie
slechts voor dat ene geval in het
teven was geroepen om onmiddellijk
daarna weder van het toneel te
verdwijnen.
WIE NU, na deze sombere opsom-
ming, van mening mocht zijn, dat
dit land geen interessante mogelijk
heden biedt, vergist zich.
Nigeria met circa 35 millioen inwo
ners vormt een belangrijke afzet
markt. Het land is rijk aan cacao,
palmpitten, aardnoten, katoen, olie
houdende zaden, huiden en vellen,
hout. tin, columbiet en nog een aan
tal andere voortbrengselen. De nij
verheid is nog weinig ontwikkeld en
beperkt zich grotendeels tot de ver
werking van grondstoffen, welke ter
plaatse worden gevonden.
In 1952 werd voor een waarde van
113 millioen ingevoerd, een be
drag, dat tot dusverre nog nooit was
bereikt. De grootste stijgmg van de
uivoer betrof de katoenen stukgoe
deren, de hoofd- en halsdoeken, de
rijwielen en de kralen. Van de totale
waarde van de Nigeriaanse invoer
exporteerde ons land in 1951 voor
24-, m 1952 voor 35.5 millioen gul
den. De import in dit gebied wordt
voor het grootste gedeelte verzorgd
door een klein aantal belangrijke
Europese handelshuizen, die een zeer
goede naam hebben. Daarnaast is er
een aantal kleinere Libanese- en
fayrische importfirma's, dat zich eerst
m de latere tijd op de import heeft
toegelegd en tenslotte de gevaarlijke
inheemse importeurs, waarover ik
reeds het nodige mededeelde.
.de export van goederen naar
Nigeria dient aan een tweetal afzet
mogelijkheden aandacht besteed te
worden. Wie zich uitsluitend beperkt
groep
it.
tot de kleine, koopkrachtige
van niet-Afrikaners, maakt een'foui.
De inheemse markt is in menig op
zicht beslissend. De cijfers spreken
hier duidelijke taal. Van de circa
35 millioen inwoners zijn er nauwe
lijks 20 duizend niet-Afrikaners.
Daarbij dient rekening gehouden
te worden met het feit, dat de
economische positie van de markt
in dit gebied gunstig is en dat met
het oog op de toekomst zeker be
paalde verschuivingen met betrek
king tot de afzetmogelijkheden ver
wacht moeten worden, doch dat ook
andere landen dan het onze er hun
relaties hebben en nieuwe exportlan
den een positie trachten te verove
ren. Snel en energiek handelen is
daarom van groot belang.
Groot Brittannië dit land vooral
maar daarnaast Frankrijk, Zwit
serland en België zijn er in de eer
ste plaats onze concurrenten. Japan
en de Unie van Zuid-Afrika laten
mets na een deel van de exportkan
sen te benutten, terwijl ook de Duit
sers hun verloren terrein trachten
te herwinnen.
De Nederlandse export is nog niet
voldoende gespreid. Textielgoederen,
bier en gecondenseerde melk zijn in
deze uitvoer overheersend, maar
daarnaast bestaat er zeker moge
lijkheid om ook andere goederen te
leveren. Daartoe behoren o.m.: vis,
groenten, vlees (alle in blik), kaas,
biscuits, rijwielen, schoenen, naai
machines, messen, aardewerk, zeep,
parfumerieën, kralen, tassen, dropjes
en rjjwielonderdelen.
DE KOOPKRACHT in de verschil-
lende delen van Nigeria is zeer
gevarieerd en is o.m. afhankelijk
van de waarde van de exportproduc
ten m het .betrokken gebied.
Mijn collega's van de Kamers van
Koophandel in Nigeria hebben mij
daarover uitvoerig ingelicht en de
meest waardevolle gegevens ver
strekt. Het zou mij te ver voeren
daarop in dit artikel te diep in te
gaan. Toch zijn er enkele voorbeel
den wel uitermate karakteristiek. Zo
zijn Lagos en de grote bosarealen
een goed afzetgebied voor rijwielen;
in Kano is de afzet van vis zeer
klein, omdat er een grote vlees-pro
ductie is. In Lagos is deze positie
juist omgekeerd. Potten en pannen
I vinden hun afzet in die gedeelten
van het land, waar de levensstan
daard hoger is dan in de andere.
In de kuststrook is de afzet van de
typische gegolfde ijzeren platen voor
dakbedekking groter dan in de meer
noordelijke gebieden, waarbij de
regenval een zekere thermometer is.
Ook speelt het vraagstuk van het
maken van reclame, al dan niet door
advertenties, natuurlijk een belang
rijke rol. Mijn informaties wezen
tenslotte wel uit, dat het doen plaat
sen van advertenties voor de massa
als vrijwel waardeloos moet worden
beschouwd. Deze massa kan niet le
zen. Anders wordt het, wanneer men
met afbeeldingen gaat werken, doch
dan afbeeldingen, die tot de grote
massa spreken en die vooral uitmun
ten door eenvoud en die dus direct
de aandacht trekken.
Van deze affiches heb ik er vele
in Lagos en natuurlijk ook in an
dere plaatsen gezien. De wijze
waarop bijv. voor een der meest be
kende rijwielen het „Hercules"-
rijwiel reclame wordt gemaakt,
is al zeer suggestief, maar ook voor
het bier, de textiel, de automobiel
en alle mogelijke verpakte artike
len, zag ik tai van aantrekkelijke
reciame-uitingen, die mij als oüd-
voorzitter van het Genootschap voor
Reclame in Nederland goed deden,
al weet ik drommels goed, dat ik
geen reclame-deskundige ben.
MIJN HOTEL begon mij geweldig
de keel uit te hangen. Dagen
achtereen besprenkelde ik mijn vis
en vlees met het welbekende H.P.-
sausje om de smaak, die mij niet
beviel, te verdrijven. Het toeval wil
de, dat ik een onderdak aangebo
den kreeg bij een Hollandse familie,
die in Lagos woont. Met dankbaar
heid aanvaardde ik deze kans. Na
mijn verhuizing voelde ik me in
zeker opzicht opgelucht. Enerzijds
vond ik een charmante gastvrouw
en gastheer, anderzijds bracht de no
dige rust in dit milieu mij er toe
sneller mijn opdrachten te kunnen
verwerken dan voorheen. Zo maakte
ik dus het huiselijk leven in Nige
riaanse omgeving mede. En als van
zelfsprekend gaan de gedachten van
Aanlegsteiger voor sprokkelhout in Lagos.
de gast in huis uit naar de hulp,
waarover de huisvrouw de beschik
king heeft. Vrouwelijke arbeids
krachten spelen daarbij geen rol.
Men heeft één of meer mannelijke
bedienden, men beschikt over een
manspersoon, die voor U wast en
strijkt om de doodeenvoudige reden,
dat er geen wasserijen en stomerijen
bestaan, terwijl de chauffeur ook tot
het mannelijk personeel behoort. In
enkele gevallen is er een „nanny"
als oppas van de kinderen. Het aan
tal Europese gezinnen met een min
of meer groot kindertal is hier klein,
aangezien de opleidingsmogelijkheid
voor de Europese jeugd beperkt is.
In hoofdzaak wordt geleefd op
„tinnetjes". Zo bijv. de groenten in
blik, al heeft Nigeria sla doch
niet te vergelijken met de Hollandse
sla spinazie, spersiebonen en kool.
De prijs der aardappelen is afhan
kelijk van de marktpositie en schom
melt tussen de 25 en 75 cent per
450 gram; een wit brood van 8 ons
kost>i50 cent; in vele gezinnen wordt
echter thuis brood gebakken, mede
omdat men gist-in-blik kan krijgen.
Kaas-in-blik is veel voorkomend,
verse kaas is zeker aanwezig, doch
kost ongeveer 2.50 per pond. Zoals
het met de kaas staat, is net ook met
de melk gesteld; het gebruik van
melk-in-blik overheerst. Een fles van
1 liter gepasteuriseerde melk kost
1.10.
De huisdeuren zijn over het alge
meen hoog. Voor de flat op de eerste
étage waar ik woon, bestaande uit
een grote eet-zitkamer, een badka
mer. een keuken, 2 slaapkamers en
een kantoor, bedraagt de huur 250
per maand.
Voor de Europeaan is het zeker
een uitkomst, dat op de 2e étage
van Kingsway in Lagos, dus in het
grote warenhuis, een prima kappers-
bedrijf te vinden is met een dames-
en herenafdeling, waar de oud-Rot
terdammer, de heer Chris Peeters,
de scepter zwaait. Hij maakte het er
best en had alleen na 1936 slechts
éénmaal Europees verlof gehad.
Het geheel dient men intussen te
bezien in het licht van het ongun
stige klimaat. Het is hier vermoei
end en in menig opzicht ongezond.
De zo gevreesde West-Afrikaanse
malaria is een gesel. Niettegenstaan
de de betere levenswijze en het ge
not van meer comfort vergeleken
bij vroegere tijden, blijft het nood
zakelijk, dat de Europeaan na een
verblijf van 18 tot 20 maanden Euro
pees verlof krijgt voor een periode
van 5 tot 6 maanden. Het is wel ty
pisch, dat in Lagos maar ook langs
de gehele kust de temperatuur
zelden boven de 90° stijgt, doch de
klamme hitte door de hoge vochtig
heidsgraad maakt het zo drukkend.
Trekt men van Lagos in noordelijke
richting, dan stijgt de temperatuur,
doch de vochtigheidsgraad daalt.
Het aantal relaties, dat ik in Lagos
maakte, is zeer groot. Met dankbaar
heid herdenk ik de genoten gastvrij
heid. De Nederlanders, die er wonen,
werken er met grote energie. Zij
en alle niet-Afrikanen missen er
veel. Geen schouwburg, geen mu
seum, geen concerten, geen zitje
buiten om een kopje koffie te nut
tigen en geen broodje of hapje in
een lunchroom..
Maar onderling hebben onze land
genoten een stevige band. Dat ver
goedt veel.
(Van een onzer medewerkers)
nomische samenwerking tussen de
Sovjet-Unie en de volksrepublieken.
Dit orgaan regelt de economische
verhoudingen in de satellietlanden,
stelt de onderlinge handelsactiviteit
vast en ziet daarbij natuurlijk niet
de dominerende betekenis van de
Sovjet-Unie over het hoofd. De Ko-
mekon coördineert niet alleen de
IN POLEN is de tegenstand tegen het communistische regiem administratie, maar ze houdt zich
krachtiger geworden. Uit verschillende delen van het land wor- °^eidsmeth^dLd%ntm?oSseatiet
den ongeregeldheden en sabotage-daden gemeld. De onrust in Oost- en niet op de laatste plaats met de
Duitsland schijnt het verzet ten Oosten van de Oder-Neisse-grens mobilisatie van werkkrachten. In
ook te hebben gestimuleerd. De ontevredenheid richt zich niet in gegaan,S onder^andere^in^de6 vorm
de laatste plaats tegen sociale wantoestanden en abnormale arbeids- van een geraffineerde prijspolitiek
verhoudingen. Het is echter voorbarig om uit deze symptomen en geheime handelsverdragen,
haastige conclusies te trekken als zou de macht van Moskou in de Polfnt is jot ,een verzorsingsbasis
satellietlanden op 't punt staan ineen te storten. Men mag aan- Rusland is°dft larnL zowel In 'econo-
nemen, dat de Sovjet-Unie over de nodige middelen beschikt om misch als in militair opzicht de be
snel en effectief opstandige boeren en arbeiders, die geen wapens lanfrri'kste satelliet-
hebben, te liquideren. De leiders van de illegale verzetsbeweging, TIET POOLSE LEGER heeft in een
die naar het voorbeeld van de door de communisten in Westerse tpavL ?-aar een .geforceerde
landen gepraktizeerde cellenleer is georganiseerd, zien daarom het gelijk goede maatetaf3fs het defen-
nutteloze in van gewapende acties tegen het regiem. Ze geven siebudget, dat van 1800 millioen
er de voorkeur aan het passieve verzet te verdiepen, regerings- ^^953 if5 gestegen.^De'5 drfenriS
instanties te penetreren en het administratieve apparaat te onder- lasten drukken zwaar op het volk!
graven De militaire uitgaven kosten elke
Poolse burger ongeveer evenveel als
t, het maandloon van een vakarbeider.
QniMnOTkl«iTiL"<7YW\i*tio4 men,om het beste deel. van Polen's De dienstplicht is twee jaar voor
öpringpianK VOOr nel parate reserve te elimineren of te het leger, en drie jaar voor de
deporteren. Daarmee schoot de sov- luchtmacht en de marine. Volgens
jetisermg een flink stukop. Toen ruwe schattingen heeft Polen thans
in 1947, na de verkiezingen, de minstens een nalf millioen man on-
communistische partij haar positie der de wapenen, met evenveel
DE Polen staan anders tegenover y?,™t£erde en het éénpartb-swfteem reserve. Daarbij "komen de haWmiü-
de internationaal-politieke mate- £^iinP°$Lj^: «WMS- f°?&de
rie dan hun lotgenote in de ander! w^Sddels nl£ troepen^ de" burgermiütie én de
satellieten. Ze hebben ook andere f™, Jff wS- jeugdstorm. De sterkte .van deze
ervaringen, niet zo zeer met de Rus- geviucnt. organisaties wordt op ruim 400.000
sen als wel met het Westen. Polen, txt? pottttftcf «itpmminf* in Vip* gcschat. Het l^Ssr is georgani-
oud geallieerd land, is blindelings ftE1q„JlI^ s£eT-d- m mmstens aehttien infantene
en in goed vertrouwen aan een ge- j- Aïï22 divisies ?n zeven pantserdivisies,
raffineerde sovjetisering uitgeleverd. oieT> f Russen zich op grotendeelsuitgerust met Russische
Het Poolse voorbeeld kan als klas- ,rr„Y£,r™ wapens. Ruim een jaar geleden werd
siek worden beschouwd. i ^wegingen, waarvan een begin gemaakt met het aan-
Toen de oorlog afgelopen was, be- bet geval Gomolko een der typeraid- schaffen van straalvliegtuigen. In
v>„i3e zegevierende ™a„aa' De^Pomsej|emoederen kwa- het noordwesten van Polen zijn en-
hoorde Polen tót
- 4.men ui
zuiveringsactie
aan het westelijke' front ën" binnen RoSïlf
de grenzen de grootste en effectief- leiding,
ste ondergrondse strijdkrachten in
geallieerden. Het deerlijk toegeta- SjfJLff k.el,e vliegvelden aangelegd, die spe-
kelde land had een sterk legerkorps
aan het westelijke frnnt. en hinnen publieke verzet tegen de communis-
het ciale startbanen voor straaljagers
hebben. Deze staan onder direct De-
vel van de rode luchtmacht. Trou-
ste ondergrondse strijdkrachten in De ervaring had Rusland geteerd, vrijwel de gehele generale
Europa Deze feiten zijn voor Mos- dat Poten niet alleen onder duim fffi-nnRa ,."5S e °"l0leren
kou het uitgangspunt geworden van kan worden gehouden door Poten. rSl S j
haar voorgenomen mihtaire en poli- Daarom werden in Rusland genatu- de bewape-
tieke occupatie van Polen. raliseerde Poten, na een grondige de,,maatregel.enJ ten
Moskou begreep aanstonds, dat het communistische scholing, naar War- de wérkofaatspri ëS5nm™® vt
sovjetisenngsproces voorzichtig en schau gestuurd, waar ze bij decreet duiden eron dat Polen
zonder onnodige wrijvingen moest teruggenaturahseerd werden. Om- n^Jnw va?
verlopen. Polen's eerste coalitie-re- streeks die tijd waren er drie insti- „springplank drenst moet
gering onder de boerenleider Miko- tuten in de Sovjet-Unie, waar Rus-
lajczyk legde de basis daarvoor door sen tot Poolse staatsburgers wer- De vraag, die het westen bezlir-
het 250.000 man sterke, in het ver- den opgeleid. De benoeming van houdt, is of het Poolse leger onder
zet tegen de Duitsers getrainde 1e- maarschalk Rokossofski tot Poolse Russisch bevel zich eventueel teeen
;er te demobiliseren, teneinde het minister van defensie en tweede man het westen zal laten gebruiken In
and voor de algemene verkiezingen "aast president Bierut, is daarvan Poolse anti-communistische kringen
ie pacificeren. Hu bewees daarmee het meest opzienbarende voorbeeld wordt gezegd, dat die mogeliikheid
de Russen een grote dienst. Wester- geweest. Poten werd dus practisch van verschillende omstandigheden
se regeringspersonen oefenden pres- een geoccupeerd land, al mocht het afhankelijk zou zijn, maar dat de
sie op hem uit en ze verzekerden, national speelgoed zoals vlaggen, Polen over 't algemeen hard znUen
dat hu de democratische ontwlkke- vaandels en emblemen houden. vechten, als ze tegenover een Duits
houdern"1 de hand kon Gedurende de laatste jaren heeft leger ™uden ™d*ën seplaafet
De talloze actieve leden der ille- Poters" econotóf if^/efgefchikt vi^Lte RuSSen° hebbeTdtt nok
ale organisaties kwamen zich mei- gemaakt aan de zogenaamde T.Kome- ohd^onden blf hun nn^in^n
naar bureaucratische kon", dat is de communistische eco- Oost-Dtóstend èn ^ten mef rikSr
geregistreerd. Later hoefde de nomische internationale of, onschul- op vriendschanDeliike vnif t» kSa
MVD slechts de lusten door te ne- diger uitgedrukt, de raad voor eco- gen te brej£
