Volendams aardewerk-industrie
bewandelt nieuwe wegen
Als de Venus van Milo
Een keurig nieuw pak
Mevrouw Ida de Leeuw van Rees gaf
reeds tienduizenden naailes
Onzichtbare
ritssluiting
Chefarine „4"
doet wonderen
rlamp
ns naar
yramma
Verantwoorde gebruiksvoorwerpen en aardige souvenirs
„Morning-set"Practisch
voor zieke en gast
H
Beste en liefste leerling zijn eMfc^hvL1
beiden mannen
Ruiten deze winter
weer troef
terbij te komen,
chrik zag hij, dat
rugzak had ge-
eef... Even later
gerjongetje achter
imand lette er op.
de waard geves-
het weerNau-
irgier de bal ge-
met hupse spron-
van het biljart,
2t een grote boog
i vandaarhoe-
g precies in het
dat brigadier Piet
hield. De limo-
dden in het ge»
tentie ing. Med.)
1RIER. Deze
■dacht met een
'cunst- en volks
aar expressivi-
lesse ten volle
ren. We horen
n Schubert en
Engelse volks-
aaraan zij haar
en die zij op
iijze wist voor
dag 19.40 over
HARMONISCH
irnaamste punt
ma is hier het
que van Igor
geïnspireerd op
en. De vorm is
'.rste en derde
elijk van bouw'
iteit in de korf
de zonsopgang
van de konin-
:n haar uitver-
ir zijn boute is
ien uitbeelding
'ingloop. (Don-
dezelfde zen-
2 OCTOBER
5 m.: 7.00 KRO,
LRiO, 14.00—2400
7.10 Gram. 7.45
kalender,
8.15 Gram*
w. 9.35 Waterstan-
Gram. 10 03 Ge-
Iorgendienst. 11.00
Schoolradio. 12.00
ncert. (12.3012.33
12.33
t land", causerie-)
Nieuws en Ka-
Lool, cello en hobo.
im, 14.45 Voor de
38 Tenor en piano.
Vocaal Ensem-
Voor de jeugd.
Voordracht. 18 05
idhuis-praat". 18.45
en weerberichten.
19-30 Gram. 20 00
evar. programma,
er zo over..
alt. 22-45 Avond
nieuws en S.OS-
Gram.muziek,
I m-: 7.00—2400
Z>.) 7.00 Nieuws.
7-30 Gram. 7.50
s. 8.15 Gram. 9.00
jorzang. 9-30 Voor
0.50 Voor de kleu-
ropa", Nederlands
12.00 Amusements
spionnetje. 12.30
12.33
het Bedrijfsleven.
Mededelingen of
«menade-Orkest en
even voorstel-
hoorspel. 14.35
0 Voor de zieken,
ijf. 16.45 Voor de
5 Regeringsuitzen-
verzee en het Ko-
de tropen" door
18.00
18.25 Re-
„Bill Sheriff en
oorspel. 19.00 Voor
•sproken brief uit
19.30 „Mijn
causerie,
uws, 20 05 Radio
en solist. 21.15
eert. 22.05 Disco-
tualiteiten. 23-00
3.3524.00 Gram.
program. 20.15
Engeland—Euro-
WOENSDAG 21 OCTOBER 1953
|£R GROEIT een nieuw Volendam. In de groene
weiden achter de Dijk, met ruim uitzicht
over het Noord-Hollands landschap, bouwt
men dat het een lieve lust is. Gelukkig worden
de bouwers van Nieuw-Volendam bij hun werk
geleid door lietde voor de oude karakteristieke
vissersplaats. De bouwstijl van het oude dorp is
een begrip geworden waaraan men geen afbreuk
heeft willen doen, hoezeer ook de plaats uitbrei
ding van node heeft. Daarom is het verheugend
te zien hoe men moderne ideeën in overeenstem
ming heeft kunnen brengen met oude opvattin
gen. De haven met de boten, de kaden waarop
de netten te drogen hangen en de tegen de dijk
aangebouwde pun thuis j es, dit alles blijft het hart
van het dorp. Vanuit dit punt groeit de behuizing
uit en verrijst de nieuwe woonwijk: de Oranje-
buurt.
Volendam wordt groot en men tracht naast de
visserij nieuwe werkgelegenheden te vinden voor
de inwoners. Met dit doel voor ogen ontstond de
Stichting: „Ambacht Volendam", die in een aarde
werkfabriek nieuwe bestaansmogelijkheden zag.
Sinds enkele jaren wordt dit bedrijf geleid door
een driemanschap, waarvan de algemeen leider,
de heer Kareis, de fabriek en de productie met
trots laat zien.
tt
HET VERWERKEN van klei, van
klei gebruiksvoorwerpen maken
is al een zeer oud bedrijf. Lang voor
onze jaartelling, in het oude Egypte
kende men de draaischijf reeds en
in grote trekken werd dezelfde tech
niek van tegenwoordig: vormen, gla
zuren, bakken, toegepast. In de oude
tijden vóór en in het begin van de
Middeleeuwen werden er meest kan
nen, kroezen en kruiken gemaakt.
Men dacht toen nog niet aan borden.
Messen en lepels, dat was wat men
nodig had om te eten. Een stuk grof
brood was voldoende om vis of vlees
op te laten uitlekken. Mocht er soep
of dikke brei op het menu staan,
dan werd op twee schragen een hou
ten blad gelegd, waarin verschillen
de uithollingen het vloeibare eten
konden bevatten. Ter geruststelling zij
vermeld dat na afloop het tafelblad
werd schoon geboend.
Aardewerk is in onze samenleving
zo belangrijk geworden dat men het
niet meer zonder aanwijzingen van
een kunstenaar kan maken. Marius
de Leeuw uit 's-Hertogenbosch
maakt de ontwerpen voor de Volen-
damse fabriek. Hij is winnaar van
de Prix de Rome en zal met zijn
talent de bedrijfsleiding van advies
dienen.
Er moet beslist iets fascinerends
van klei uitgaan om reeds zo lang
steeds weer mensen te inspireren
van de weke witte en rode klei
mooi gevormde voorwerpen te draai
en. Even als in vroegere eeuwen
op verschillende plaatsen in ons land
pottenbakkers rond hun oven leef
den, met spanning de resultaten van
hun werk afwachtend, zo slaan ook
nu de mensen van het Volendamse
bedrijf hun nieuwe werkmethoden
gade. Inderdaad men bewandelt hier
nieuwe wegen. Een techniek wordt
toegepast waarbij het geglazuurde
aardewerk dof blijft. Het voorwerp
houdt de natuurlijke kleur van de
scherf. De warme rode kleur van
de klei waarop de versiering wordt
aangebracht, geeft de gemaakte kan
of vaas een eerlijk karakter.
Naast deze methode past men ook
nog de oudere werkwijze toe, waar
bij het glazuur als een glanzende
spiegelende laag de tekening be
schermt. De beste grondstoffen: klei
uit Engeland en Duitsland, eerste
klas glazuur worden gebruikt.
Voor alle voorwerpen die in deze
fabriek hiervan gemaakt worden,
hebben wij als huisvrouw belang
stelling. Het gaat hier om de dage
lijks door ons te gebruiken artike
len: serviezen, melkstellen, kommen,
bonbonschaaltjes, asbakken. U be
hoeft niet helemaal naar Volendam
te reizen om dit werk te zien. Vele
goede zaken in onze provincie kun
nen U de collectie „Ambacht Volen
dam" tonen, herkenbaar aan het fa
brieksmeisje: een Vollendams meisje.
J-JET PROCES, dat de klei onder
gaat alvorens men hiervan een
bord verkrijgt waarvan men kan
eten, zal ik in het kort beschrij
ven.
De als poeder aangevoerde klei
wordt enige tijd met water in een
bak gezet. Hierdoor wordt zij plas
tisch en kan zij gemalen en klaar
gemaakt worden voor de draaischijf.
Vele voorwerpen worden met de
hand gedraaid, terwijl bij het maken
van bordjes en kopjes machinaal
gewerkt wordt met gipsvormen.
Daarna gaat het bord dat nog heel
broos is, veertien dagen in een
droogkast, waar de lucht de klei
harder maakt. Nu wordt ieder voor
werp met de hand bijgewerkt. Klei
nere onregelmatigheden aan een
randje of een oortje moeten wor
den bijgevormd. Dit is een precies
werkje want juist als deze uiter
lijke zorg niet wordt toegepast, gaat
de qualiteit van het product zeer
achteruit. Vervolgens gaat het bord
7V. uur in de oven die een tempe
ratuur heeft van 1040 graden Cel
sius. Deze hoge temperatuur maakt
dat de klei steenachtig wordt en
voorkomt het hinderlijk afschilferen
en barsten van het voorwerp. Nog is
het bord niet klaar. Men noemt het
verkregen half-fabricaat „biscuit"
en voordat het voor de tweede maal
gebakken wordt, decoreert en gla
zuurt men .het.
Decoratie kan lomp. grof en prot
serig zijn. De versiering kan de
aandacht van het voorwerp afleiden,
artikelen uit deze fabriek, fijntjes
met de graveernaald aangebracht
zijn. Op deze manier bewerkt, is bij
voorbeeld het grappige verlovings
bordje, waarop een kooi gegraveerd
is met twee parkietjes er in. Een
humoristisch cadeautje voor een ver
lovingsfeest!
Veel aandacht wordt besteed aan
de collectie souvenirs. En daar mo
gen wü met het oog op ons toeristen
verkeer wel dankbaar voor zijn. De
bewijzen hoe noodzakelijk het is op
dit gebied iets goeds aan te bieden
liggen hier dient bij de hand. Dit
dorp heeft volgepropte étalages met
dikwijls monsterachtige prullen,
welke aan vele vreemdelingen geen
hoge dunk van onze smaak zullen
geven. De aardewerkfabriek maakt
nu wandbordjes, asbakken, pinda-
stelletjes enz., enz., waarover wij ons
niet behoeven te schamen.
De versiering is op de goede wijze
aangebacht en houdt verband met
visserij en klederdrachten. Zodoen
de ontstaat een karakteristieke her
innering aan een reis naar ons land.
Ook de winkels in de badplaatsen
kunnen hier wat aan hebben.
EEN NOG te weinig bekend artikel
verraste mij bij de collectie. Een
in ieder gezin handig en gezellig
voorwerp werd mij getoond onder
de naam van Morning-set. Het be
staat uit een langwerpig schaaltje
dat in het midden een richel heeft.
Op de ene helft kan een kopje
staan, terwijl de andere helft dienst
kan doen voor beschuit, toast of
gebak. Een klein handvat maakt dat
men geen presenteerblaadje meer
nodig heeft en inplaats van drie
slechts één voorwerp heeft af te
wassen.
Het personeel van de aardewerk
fabriek komt uit Volendam. Ook de
Volendamse kan er haar beroep
vinden als graveerster of decoratrice.
Zij is reeds druk bezig met verf en
penseel. Wie beter dan zij, die op
gegroeid is tussen alles wat nu op
het aardewerk geschilderd moet wor
den, zal zo correct de lijnen kunnen
trekken van „hul" en mannenmuts?
Slechts mejuffrouw Timmers komt
uit de stad. Zij volgde met goed suc
ces de Kunstnijverheidschool te Am
sterdam en probeert nu het Volen
damse aardewerk steeds betere vor
men te geven. Haar stille wens is
prachtige vazen te maken om zo de
schoonheid van iedere bloem tot
haar volle recht te laten komen. Het
beroep van pottenbakster vraagt een
toegewijd hart en vaardige handen
en zij, die haar plaats gevonden
heeft tussen de Volendammers, wil
en kan beiden geven tot meerdere
bloei van dit bedrijf. En uiteinde
lijk wordt haar werken dan tot
vreugde van ons en ons gezin. Want
het is prettig op onze tafels, op de
schoorsteenmantel, in de kast mooi
en goed bruikbaar aardewerk te
hebben.
De Stichting „Goed Wonen" te
Amsterdam, die adviezen geeft over
alles wat huis en huisraad betreft,
heeft de aardewerkfabriek Volendam
reeds de aandacht geschonken die
deze verdient.
N. d. B.
ZOALS CJ zich misschien zult
herinneren hebben wij kort
geleden in deze kolommen iets
over ritssluitingen verteld, over
hun werking 2n hun geschie
denis. Nu zijn wij niet, zoals
sommige successchrijvers, van
plan met korte tussenpozen
vervolgen op ons relaas te
schrijven, maar twee zeer re
cente ontwikkelingen mogen
wij toch niet onopgemerkt voor
bij laten gaan. Men heeft ja
renlang getracht de zipper zo
onopvallend mogelijk te maken,
door de banden in zeer veel
verschillende kleuren te fabri
ceren en later ook door de me
talen delen te vervangen door
nylon deeltjes in dezelfde kleur
als de banden. Kortgeleden is
een Zwitsers ingenieur er ech
ter in geslaagd ritssluitingen zo
te construeren, dat alle meta
len deeltjes onder de banden
verdwijnen zodra de sluiting
wordt dichtgetrokken. Daar bo
vendien de handen naar elkaar
toe hewegen is het mogelijk de
zipper zo aan te brengen dat
zij, gesloten, volkomen onzicht-
bssr is
Een andere vinding is die,
waarhii men door een hand
beweging de gehele sluiting los
kan maken, ook al is de schui
ver vastgelopen. Dit kan van
groot belang zijn wanneer U
een ander kledingstuk of iets
dergelijks in de rits hebt mede
getrokken. Vroeger waren zo
wel kledingstuk als zipper
meestal vernield, thans een
greep en alles is weer in orde.
Beide artikelen worden op de
Nederlandse markt geïntrodu
ceerd.
O
K ja
- de coHectie van
het modehuis Charles Montaigne ontworpen; hij gaat
nu naar Rome, naar het modehuis Schuberth.
En mijn liefste leerling is ook een man: een invalide
t Van een medewerkster! ile al ]?rei>, en ia*en, bedlegerig is en alleen zijn handen
(Van een medewerkster). kan gebrulken. Ik heb hem nooit ontmoet> maar hij
OP DE REIZENDE TENTOONSTELLING van naai- en schreef me dat hij met de luidspreker naast zijn bed
handwerk van haar leerlingen hebben we met me- had leren naaien en dat hij sindsdien alle jurken en
vrouw Ida de Leeuw van Rees gesproken, die al dertig mantels voor zijn vrouw en zijn dochters maakt,
jaar met naald en draad paraat is. „Al méér dan dertig
jaar", zei ze, „want ik kwam nog maar net boven de
tafel uit kijken, toen ik al naaien leerde niet van
moeder, maar van vader, die kleermaker was en leraar
aan een mode-vakschool. Van hem leerde ik van over
geschoten lapjes poppekleertjes te maken, die echt
pasten. En wat hij me leerde passen en meten en
vooral: netjes afwerken heb ik doorgegeven aan
meer dan honderdduizend leerlingen, in Nederland; in
Indonesië en Zuid-Afrika. Ik wilde wel dat het er tien
maal meer geweest waren, want het echt vrouwelijke
vak te leren van omgaan met schaar, naald en draad,
is de beste levensverzekering die een meisje sluiten kan.
VIJFTIEN JAAR was ik toen ik leerlinge werd in het
duurste Amsterdamse mode-paleisje op het Leidse-
plein; er mocht alleen Frans worden gesproken en als
er mevrouwen kwamen om door een face a main de
laatste modesnufjes te bekijken, werd er thee geser
veerd door echte lakeien met kuitbroeken en schoenen
met zilveren gespen.
Ik ben er gebleven tot op de vakschool van vader
een lerares ziek werd; met een lastig brok in mijn
keel van zenuwen heb ik toen mijn eerste naai-les ge
geven. Hetzelfde brok zat nog in mijn keel toen ik
in dat jaar 1923 voor het eerst voor de Neder
landse Draadloze Omroep in Hilversum een naai-praatje
begon. Ik was in die tijd het enige programmapunt van
Willem Vogt's radio-probeersel, samen met Vaz Diaz
intie Ing. MedJ
's Avonds kondigde Vogt zelf wat gramofoonplaatjes
aan die allereerste plaatjes van Caruso en zo.
Ik begon met een stuk of twintig leerlingen en vijf
en twintig jaar later volgden er vijftienduizend vrou
wen en meisjes de radioknip- en naai-cursus. Voor de
oorlog werden de cursussen ook op de gramofoonplaat
opgenomen en naar Indonesië gestuurd, voor uitzending
voor de Nirom. De laatste cursus ging weg in Mei 1940
en werd in het Verre Oosten nog uitgezonden toen wij
hier wel andere zprgen aan ons hoofd hadden. Ik heb
nog Indische leerlingen: Ambonnese vrouwtjes, die ik
opleid tot lerares en die hun kennis doorgeven aan de
meisjes en vrouwen in de Ambonnezenkampt n.
QOK UIT ZUID-AFRIKA kreeg ik radio-leerlingen en
er zjjn er zelfs een paar naar Nederland gekomen
om bij mij in Amsterdam verder te studeren, Ik heb nu
scholen in alle provincies en in de grote steden De
leerlingetjes van het platteland zijn het degelijkst en
het ijverigst; de meisjes in de steden komen vaak om
dat ze op mode-ateliers carrière willen maken of omdat
ze, door zelf te leren'naaien, hun eigen jurkjes en pak
jes en mantels kunnen maken en zelfs uit een smalle
beurs dan toch met de laatste mode mee kunnen doen.
Toen ik vijf en twintig jaar naai-les gegeven had,
kreeg ik uit het hele land honderden bruidsfoto's opge
stuurd van oud-leerlingen, die zelf hun bruidsjapon
hadden gemaakt. Mijn meest succesvolle leerling is
maar z« kan ook, zoals b« zoveel overigens een man: de jonge Jan Riksman, die 24 jaar
Jantje groeit ais kooi en
helaas! zijn pakjes groeien
niet mee. Een probleem in deze
dure tijd! Maar Jantje is for
tuinlijk: hij heeft een moeder,
die goed met de naaimachine
overweg kan. En wie weet, hangt
er nog ergens een costuum, dat
vader met goed fatsoen niet meer
dragen kan, maar dat voldoende
goede stukken oplevert voor een
jongenspakje. Moet moeder nieu
we stof kopen, dan heeft ze ca.
1.70 m. van 140 breed nodig.
In de voorstukken van de
broek maakt u de onzichtbare
sluiting, door onder de gevoer
de linkervoorkant een eveneens
gevoerde knoopsgatenreep vol
gens de ingetekende vorm te
stikken en rechts een gevoerde
knopenreep van dezelfde vorm
aan te zetten. Aan de bovenkant
legt u van elkaar af twee plooi
tjes, elk met 1 cm. stofverbruik.
In de achterstukken stikt u de
lVz cm. brede figuurnaden. De
voeringzak, die als aangegeven
met stof belegd is, wordt inge
zet, waarna u de zijnaden boven
en onder het split sluit. Been- en
middennaden dicht stikken en
de bovenrand met een reep stof
of voering afwerken.
In het linkervoorpand van het
jasje zet u het borst-voeringzak-
je, dat u met een 2»/2 cm. breed
patje afwerkt. De figuurnaden
instikken en de zakken opzetten
(5 cm. vanaf de middenvoorlijn
en 3 cm. van de onderkant), die
u van een klep van dubbele stof
voorziet. De knoopsgaten maken
en het beleg over een inlegsel
pARIJS decreteert de Francaise
dat zij zich zo mooi mogelijk
dient te maken. Zelfs, dat zij, ge
lijk de Venus van Milo, gerust
wat heupen mag hebben en
dat zij alles boven de taille mag
accentueren. Welk een toegeef
lijkheid van de Franse heren op
modegebied!
BIJ IEDERE ontwerper, die zijn
shows toont, vindt men winter-
complets en mantelcostuums. De stof
fen. hiervoor gebruikt, behoren tot
de mooiste, welke Frankrijk voort
brengt. De tailleursjasjes zijn kort
evenals die van de getailleerde mo
dellen.
Ook zijn er mantelcostuums, waar
bij een driekwart mantel wordt ge
leverd en complets, welke bestaan
uii een mantel en japon. Dat zijn
wel de meest practische uitvoerin
gen, welke Parijs ten tonele voerde.
Wat Dior aangaat, hij brengt naast
de korte rokken ook zeer korte tail-
leursjasjes, waarvan de mouwen laag
worden ingezet en de schouders ver
breed. Het korte, wijdvallende jasje
krijgt bij hem 'n brede band, een
soort opgezette ceintuur, die gelijk
tijdig als sluiting dient. Van zijn
getailleerde costuumjasjes valt de
zoom op de heupen. De halzen zijn
zo gesneden, dat de blouse of swea
ter, welke onder het costuum wordt
gedragen, bijna altijd zichtbaar is.
MISSCHIEN is opgevallen, dat het
lil ruitmotief deze winter opnieuw
wordt ingeschakeld, niet alleen voor
de kindermode, maar ook voor oude
ren. Veelal ziet men ook o.a. bij
Dior, japonnen uitgebracht voor
moeder en dochter, met geen ander
verschil dan de maat.
Het behoeft geen betoog, dat deze
kleding meer een sportief karakter
draagt. Niet alleen de japonnen le
nen zich hiertoe, ook de mantels.
Kleine meiskes ziet men stevig naast
haar moeder voortstappen in 'n mi
niatuur boxcoat of vrij eigenwijs
ruime swagger
Om een voorbeeld te geven van
de „kortste lengte" welke Dior toe
past, beelden wij hier een mantel af,
waaronder een japon, welke 1 cm.
korter is.
Warm rood getint is het wollen
materiaal en drie kwart zijn de
mouwen van japon zowel als man
tel, waaronder dan ook lange hand
schoenen worden gedragen. Wel
bracht Dior in de mouwen wind
vangers aan, om te laten merken,
dat ook hij weet. dat de snijdende
Noord-Ooster allesbehalve warmte
toevoert
De andere japon is een ontwerp
van Geo Boutet, een kamgaren ruit
met heerlijk wijde rok. Zijn rok-
lengte is minder „gewaagd" en zal
mee aftrek hebben.
Het ver doorlopende split, dat
in de hals werd aangebracht, biedt
gelegenheid tot het dragen van de zo
geliefde georgette shawls. Men lette
op de moderne mouw.
BEROEMDE GENEESMIDDELEN
IN EÉN TABLET
TEGEN PIJNEN EN GRIEP - 20 TABLETTEN F 0.7S
(Advertentie Ing. Med.)
van linnen tegennaaien. Zij- en
schoudernaden sluiten. De boven-
mouw wordt, van voren door
strijken gerekt en van achteren
iets, ingehouden, met de onder
mouw verbonden. Tegen de on
derkant hecht u een belegje van
linnen. De mouw wordt over de
kop licht ingehouden met de
binnennaad 5 a 6 cm. voor de
zijnaad ingezet. De halsrand naait
u tussen de dubbele stof van de
kraag, die eveneens een linnen
belegsel krijgt.
U kunt liet rugpand ook aan
een stuk maken en dan in de
figuurnaad of de zijnaad een
rugceintuurtje meestikken, en in
plaats van het ingezette borst
zakje één of twee opgestikte
zakjes nemen. Het pakje krijgt
dan een wat sportiever cachet.
