BB
J ER
lTIS
Met een vrachtwagen vol cultuur de boer op
Boekenauto brengt welkome lectuur tot in
de verste uithoeken van ons gewest
Zaandam
lt zelf
vulpenset
pen
Werk van Bond van Openbare leeszalen in Noord-Holland
wordt op platteland zeer gewaardeerd
Ook in Australië
bookmobiles
BOEKEN
BULLETIN
Pinkeltje in Artis
Jan wordt soldaat
Ter overdenking
Door welke bril?
PCD 636-5
Telefoon 4234
tl.
men.
riemen.
e
m en potlood
taketui) bijna
uw mening over
inhouder, die de
n één der beste
wereld, werd ook
afgelopen 20 jaar
verkocht.
-o-matic vulpen-
stabiel geconstru-
de duur van Uw
garantie, die wij
eel-o-matic geven
iren zal de HOO-
schrijven als ln
nen U nog wel
opsommen van
raden U:
oe in de gelegen-
V E R vulpensets
wij voor de lezer
ikbaar tegen de
van
zeerste op prijs
is na afloop van
v opinie over de
atic, model 1953,
elen,
srtuigd, dat deze
ne er toe zal bij
neer enthousiaste
O O V E R zullen
voorwaarden ge
lijk. Zend daarom
n binnen 8 dagen
lending geschiedt
de ingekomen
um 2 vulpensets
ERDAM-C
n/twee HOOVER
ZATERDAG 7 NOVEMBER 1953
TAE MIST hangt nog in
witte sluiers aan de bo
men als wij met de boeken
auto op stap gaan.
„Op stap" is eigenlijk het
goede woord niet ,want wij
rijden een goed half uur
later met een aardig vaartje
over de lange rechte wegen
van de Wieringermeer waar
links en rechts van de weg
prachtige boerderijen staan
en alle bouwsels, die wij
passeren nieuw en fris zign
omdat zij dateren van de
tijd toen men het door de
Duitsers onder water ge
zette land weer droog had
gekregen en er van wat
daar eertijds was opgetrok
ken vrijwel niets meer
bruikbaar was gebleken.
Als men ziet welke prach
tige hofsteden hier weer
door mensenhanden zijn op
getrokken, hoe kraakzinde
lijk en aantrekkelijk de dor
pen vol nieuwe woningen
en winkelpanden zijn en
hoe vruchtbaar de wijde
onoverzienbare akkers, dan
kan men slechts bewonde
ring hebben voor het werk
van onze technici en land
bouwkundigen, die dat alles
herschapen hebben en het
nog beter maakten dan het
geweest is.
flJIJ RIJDEN DUS en wie onze auto ziet passeren krijgt de indruk, dat er een doodgewoon bestel-
wagentje voorbij gaat. De werkelijkheid is heel anders, want wij brengen geen vlees of groen
ten naar de Wieringermeer, maar cultuur. Onze wagen is een rijdende biliotheek voor elck wat
wils en er staat zelfs een schrijfbureautje in waarachter een ervaren gediplomeerde leeszaal
directrice onder het rijden haar lijsten en kaarten rangschikt om dadelijk bezoek te kunnen ont
vangen als wij ergens zullen stoppen.
Wij zijn op weg naar het platteland, dat hier al bijzonder plat is of misschien plat lijkt omdat het
overal om ons heen zo wijd is. Op onze blauwe wagen staat het woord „Boekenauto" geschilderd en
daaronder de mededeling, dat dit de wagen is van de Bond van Openbare Leeszalen in Noord
holland. Wij zijn op weg naar de klanten en we leveren voor een luttel bedrag geestelijk voedsel.
Er is een tijd geweest, dat op dat platteland alleen de koopman met lapjes en speldjes aan de
deur kwam. Tegenwoordig is dat anders. Wij komen met een lading cultuur aan de deur en men
heeft maar binnen te stappen om zijn geest op allerlei gebied te kunnen verrijken.
IN MIDDENMEER staan wij een
kwartier later op de markt,
zo maar doodgewoon op de markt
met links een koopman in schoenen
en tweedehands jekkers en rechts een
man met een viskraampje, die de
panharing warm gebakken aan zijn
klanten aflevert.
Het enige wat wij daar op hen
vóór hebben is dat wij er onze
vaste klanten hebben.
Zij stappen onze auto binnen en
vinden er links en rechts stellages
vol boeken van allerlei soort voor
grote en kleine mensen, voor hen,
die ernstig willen studeren of die
zich na een zware dagtaak eens pret
tig willen ontspannen.
Elke veertien dagen komt de boe
kenauto op de markt en elke twee
weken komen er mannen en vrou
wen met uitgelezen lectuur om die
voor andere boeken of tijdschriften
te ruilen.
Er is keuze in overvloed want er
I» op gerekend, dat er ook op het
platteland mensen van zeer verschil
lende aard en van zeer verschillen
de ontwikkeling zijnZij weten
•iet altijd dadelijk wat zij zullen
vragen, maar zij hebben allemaal
een catalogus van de Bond en de
directrice, mejuffrouw C. J. S. van
Beuningen van Helsdingen kent lang
zamerhand haar vaste klanten en
weet voor allen iets te vinden dat
hun zal Interessen.
De een wil wat over jagen, de
«nder over folklore, over dieren, over
ontdekkingsreizen, over de land
bouw, techniek, handwerken, over op
voeding, ja zelfs over wijsbegeerte.
Anderen weer vragen een gezellige
roman vooral spannend er moet
lets van liefde in voorkomen en het
boek moet een gelukkig slot hebben.
Voor de jeugd is er een rijke
keuze van goede jongens- en meis
jesboeken, en men mag ze veertien
nagen houden. Wie er dan nog niet
op uitgelezen is kan er met pleizier
nog veertien dagen bij krijgen.
ANDER WEG, zittend aan haar
y schrijfbureautje, heeft de direc
trice ons iets van haar werk en haar
ervaring verteld.
Er bestond al vele jaren een Bond
van Openbare Leeszalen in Noord-
Holland, maar die kwam door aller
lei omstandigheden niet tot leven.
De tijd was er blijkbaar nog niet
rijp voor, maar na de oorlog kwam
er een culturele opleving en begon
men steeds beter te begrijpen dat op
het platteland, waar men geen lees
zalen kent en de plaatselijke biblio
theken vaak verouderd of te klein
zijn, grote behoefte aan betere lec
tuurvoorziening bestaat.
In de steden kan men zich ge
makkelijk van boeken en tijdschrif
ten voorzien, maar in het achter
land gaat dat veel moeilijker. Er
rijn daar ook mensen, die graag
lezen of zich op een of ander gebied
willen bekwamen, maar zij missen
tijd en gelegenheid om de boeken
daar te gaan halen waar zij ze zou
den kunnen lenen. De boekenauto
heeft al deze bezwaren overwonnen.
'De lectuur wordt eenvoudig thuis
gebracht.
Na een uurtje markten in Midden-
meer zijn wij de losse klanten langs
gegaan, hofsteden en woningen hier
en daar aan smallere wegen. De
chauffeur, de heer Met, stopte net
jes voor de deur en liet zijn claxon
horen. Het was niet de melkboer en
riet de bakker die op de stoep
stond, maar de directrice van de
Bond met een verse voorraad lec
tuur.
Dan kwamen overal vrouwen en
meisjes uit de huizen gelopen met
boeken onder de arm, met verlang
lijstjes voor dit en voor dat en zo
nu en dan vertoonde zich een on
derwijzer of iemand anders, die wat
extra studiemateriaal nodig had en
precies kon krijgen wat hij had op
gegeven en dat wij hem nu kwamen
brengen.
Want de Bond staat op gelijke
wijze als de Openbare leeszalen in
verbinding met alle Rijks-, Provin
ciale en gemeentelijke bibliotheken
•n den lande en door zijn bemidde
ling is practisch ieder hoek te krij
gen dat de klanten maar kunnen
verlangen.
ff
(Van onze correspondent in
Australië
Geen enkele inwoner van de
Sydney-voorstad Randwick zal
thans meer kunnen zeggen, dat
hij of zij geen geld, tijd of gele
genheid had om een boek te
lezen. De gemeenteraad van deze
goede voorstad heeft namelijk
een enorme rijdende bibliotheek
op straat gebracht een book
mobile" welke de grootste der
wereld genoemd kan worden.
In deze enorme rijdende biblio
theek bevinden zich 4000 boeken
voor volwassenen en kinderen.
De bibliotheek wordt bediend
door twee bibliothecarissen, die
vijf dagen in de week van 1 uur
's middags tot 7 uur 's avonds be
schikbaar zijn. De route van de
bibliotheek is zo uitgewerkt, dat
niemand in Randwick verder dan
een halve kilometerbehoeft te
lopen om een boek te bemachti
gen. Ook hier wordt dus in de
letterlijke zin van het woord
cultuur tot op de drempel van de
deur gebracht.
ZOALS GEZEGD is de provinciale
Bond na de oorlog met zijn werk
begonnen. Mej. Van Beuningen van
Helsdingen, die directrice was van
de Openbare Leeszaal en Bibliotheek
in Laren, werd tot directrice van de
Bond benoemd en in datzelfde jaar
kon men door de Rijks- en Provin
ciale subsidie reeds een tweedehands
auto kopen waarmee men door het
uitgestrekte gebied van Noord-Hol
lands Noorden kon gaan rijden.
Op 2 Januari 1950 werd er ge
start met twee zegge en schrijve
twee leden, want men kende de
Bond nog niet en wist niet wat men
er van kon verwachten. Door hier
en daar een huis-aan-huis-propagan-
da te houden en bovenal doordat de
een over dit culturele werk weer met
een ander had gesproken, is het le
dental zeer sterk gestegen. Men telt
thans een duizendtal leden. Er gaan
er wel eens wat af maar er komen
er ook telkens weer bij en dat is
niet te verwonderen, want er zijn op
de boerderijen perioden dat men
geen tijd voor lezen heeft en de
lectuur noodgedwongen wel eens
moet laten liggen.
Men wilde oorspronkelijk samen
werken met dorpsbibliotheken, maar
dat gaat niet zo vlot omdat men van
die zijde in de Bond nog te veel een
concurrent ziet en zich niet reali
seert, dat deze een veel groter sor
tering heeft, door een gediplomeerde
kracht geleid wordt en desgewenst
bij de klant aan huis komt.
Er zijn hier en daar wel eens lees
zalen, die er met een auto op uit
trekken, maar zij bestrijken dan een
klein gebied in de onmiddellijke om
geving.
DE BOND in Noord-Holland is tot
dusver de enige in ons land en
haar arbeidsterrein is van bijzonder
grote omvang. Het bestuur is, onder
voorzitterschap van mej. Gebhart
oud-directrice van de Amsterdamse
O.L.B. samengesteld uit leeszaal
bestuursleden, een lid van de Cen
trale Vereniging en een vertegen
woordiger van de Provincie.
Het Rijk geeft voor deze platte
landslectuurvoorziening jaarlijks
ƒ13.000.subsidie en de Provincie
ƒ10.000.Dat lijkt heel wat, maar
wie bedenkt, dat men daarvoor
in de Bagijnenstraat 15* te Alkmaar
een magazijn en kantoor met ge
diplomeerde krachten moet exploite
ren en een chauffeur, een auto met
benzine, en allerlei andere dingen
moet betalen, kan wel begrijpen, dat
men er met deze subsidies alleen
niet kan komen. Men heeft diverse
gemeenten een bedrag van 0.05 per
inwoner en per jaar gevraagd, de
gemeente Langedijk geeft 100.
en Anna Paulowna 50.maar de
meeste gemeentebesturen zijn een
beetje doof als er op de deur ge-
willen niet hegrijpen, van welke
klopt wordt. Zij hegrijpen niet, of
enorme waarde de lectuurvoorzie
ning voor de volksontwikkeling op
het platteland is en het totaal aan
gemeentelijke subsidies bedraagt
nog niet meer dan ongeveer ƒ500.
ELF DAGEN in de twee weken trekt
de boekenauto naar buiten, de ene
week onder leiding van de directri
ce, de volgende onder die van haar
gediplomeerde assistente mej. Jon
ker.
Om te bewijzen hoe breed het ar
beidsterrein langzamerhand is ge
worden laten wij hier de verschil
lende routes volgen.
DE EERSTE WEEK: Maandags de
gehele Beemster en Kwadijk; Dins
dags Haringhuizen, Barsingerhorn,
Lutjewinkel, Nieuwe Niedorp en Lan-
gereis; Woensdags: Middenmeer,
Mej. Van Beuningen van Helsdingen aan haar bureautje in de wagen
Slootdorp, Hippolytushoef, Wieringen
Wieringerwerf en Aartpwoud; Don
derdags: Andijk, Zwaagdijk, Hau-
wert, Ursem, Rustenburg en een stuk
van de Schermer; V r ij da g s: Spijker
boor, Starnmeer, richting Knollendam,
Oost Graftdijk, West Graftdijk, Graft,
De Rijp en een deel van de Beemster;
Zaterdags: Broek op Langendijk,
Noordscharwoude, Zuidscharwoude,
Oudkarspel en Dirkshorn.
DE TWEEDE WEEK. Maandags: De
Hout, Bovenkarspel, Grootebroek, Lutje
broek en Westwoud; Dinsdags:
Abbekerk, Twisk, Oostwoud, Midwoud,
Benningbroek en Sijbekarspel; Woens
dags: Wieringerwaard, Anna Paulow
na, Julianadorp, Groote Keeten, Cal-
lantsoog en Petten; Donderdags:
is er in die week geen dienst en krijgt
men gelegenheid eens even uit te
blazen, maar V rij dag s gaat het naar
Schagerbrug, Sint Maartensbrug, Sint
Maarten, Enigenburg en Burgervlotbrug
en Zaterdags naar Hem, Oosterleek,
Wijdenes, Schellinkhout, Oosterblokker
en Westerblokker.
De chauffeur kent langzamerhand
de kaart van Noord-Holland op zijn
duimpje en de „klanten" in al die
dorpen weten precies wanneer de
auto langs komt of ergens parkeert.
Zij leggen de boeken en het geld
sléchts 3.per jaar voor het gees
telijk voedsel en het thuisbezorgen
gereed om de wagen en zijn kost
bare inhoud zo kort mogelijk op te
houden.
„JJE HONDEN BLAFFEN, maar
de karavaan trekt voort",
zegt een spreekwoord, dat blijk
baar uit een land met woestijn
zand afkomstig is. De directrice
van de Bond trekt er zich even
min iets van aan of er ergens
geblaft wordt of niet, of men de
boekenauto liever wel of liever
niet ziet. De chauffeur, die van
's morgens vroeg tot aan de don
kere avonduren achter het stuur
zit laat, zich niet door gladde of
gevaarlijke wegen van zijn stuk
brengen en vervoert zijn kost
bare lading ook op de dagen, dat
anderen dé elementen niet dur
ven trotseren en hun wagentjes
maar op stal laten.
De cultivering van het platte
land, het ontsluiten van de schat
ten van litteratuur, wetenschap
en kunst voor allen, die door hun
isolement daarvan verstoken zijn
gebleven, is van zó grote op
voedkundige waarde, dat de
daarvoor gebrachte offers in alle
opzichten verantwoord mogen
heten. TJ. A.
Als de directrice het druk heeft kan de chauffeur even rusten.
f\'A „De avonturen van Pinkeltje",
„Pinkeltje en zijn vrienden" en
„Pinkeltje op reis" verscheen bij Van
Holkema en Warendorf te Amsterdam
Dick Laan's „Pinkeltje in Artis".
Wie reeds bekend is met de wijze,
waarop Dick Laan het Nederland
se kind in aanraking brengt met Pin
keltje, zal ook dit boek met genoegen
aan de kleuters voorlezen of door de
grotere kinderen laten lezen. Dick
Laan schreef ook dit boek vanuit de
kinderlijke gedachtenwereld. De taal
gaat nergens het bevattingsvermogen
van het jonge kind te boven. Het wordt
hier in aanraking gebracht met het
leven der dieren en de liefde tot wat
leeft en groeit wordt hierdoor ver
sterkt.
In vele boeken voor jonge kinderen
moeten bij het voorlezen de zinnen
worden verkort of omgevormd, omdat
de verteltrant ontbreekt. Dit is in de
boeken van Dick Laan niet nodig.
Hier treft men de frisse, spontane ver
teltrant, die direct tot de verbeelding
van het kind spreekt. Een boek om te
noteren als Sinterklaascadeau!
door J. G. Raatgever, Uitgeverij v.h. C.
de Boer Jr, Amsterdam.
Bij uitgeverij v.h. C. de Boer Jr. te
Amsterdam verscheen een interessant
en instructief boekwerkje voor hen,
die op het punt staan hun militaire
dienstplicht te gaan vervullen. De
schrijver geeft op beknopte wijze een
overzicht van de gebeurtenissen, die
de recruten in spe staan te wachten.
Op populaire wijze wordt de lezer be
kend gemaakt met de verschillende
legeronderdelen, de mogelijkheden voor
I de dienstplichtigen, de opleiding en de
verdiensten.
Ook geeft de schrijver een aantal
wenken voor hen, die beroepsmilitair
willen worden. Met een interessante
beschouwing over het doel van ons le-
Iger en het ontstaan van het Europese
leger wordt dit leerzame en nuttige
werkje besloten.
1UIEMAND van u zal willen ontkennen
dat het van het allergrootste belang
is, door welke bril men het leven
beziet. De een ziet het leven door een
donkere bril en ziedaar een somber
mens, die zich uit het leven en de ge
meenschap heeft teruggetrokken, om
dat het toch allemaal tegenvalt.
Weer een ander zal het leven zien,
bijv. door de befaamde „rode brilen
ziedaar een geslacht, uiterst gevoel.g
voor sociale verhoudingen,
Zo zouden er tientallen brillen op te
sommen zijn, waardoor de mens, wereld
en leven beziet. Maar welke bril is nu
de beste, welke verschaft niet een een
zijdig min of meer scheefgetrokken
beeld van de werkelijkheid en welke
is ook de sterkste? Ja. nog scherper
gesteld ,wat is DE bril, bij het gebruik
waarvan we de wezenlijke ondeugde
lijkheid en onbruikbaarheid van an
dere brillen gaan ontdekken, en die
tevens degene is die het onder alle
omstandigheden houdt?
Terwijl ik dit schrijf, zie ik een fijn
glimlachje op veler gezicht verschijnen,
en hoor ik a.h.w. denken; zie je wel
daar komt de kerk' weer om de hoek
kijken, wier dienaren het maar niet
kunnen laten hun toch altijd weer een
zijdige en onderling nogal verschillen
de kijk als de enig ware aan te prijzen.
Hierop zou ik dit willen antwoorden:
Er ligt nu eenmaal in 's werelds grote
„brillenwinkel", waarvan u toch
ook klant bent een bril, waaraan een.
kaartje hangt, dat ze onverwoestbaar
is, en, als men haar opzet, ge de we
reld gaat zien, zoals God haar ziet.
Het Evangelie nu, is te zien als het
curieuze verslag van een Mens, die het
bestaan heeft zich zulk een bril te
laten aanmeten. Volgens hetzelfde be
richt heeft Jezus niet alleen tot het
einde toe deze bril gedragen, maar het
bijzondere aan Hem is, dat Hij tevens
door God begenadigd is geweest met
zodanige ogen, dat Hij ook werkelijk
in staat was om door deze bril te
zien.
Zou hierin niet eem stuk van die el
lendige verwarring zijn gelegen, die
het Christendom tot een aanfluiting
maakt, dat zovele theologen, met Gods
bril op de neus, over Zijn aardbodem
rondwandelen, zonder zich voldoende
ervan bewust te zijn, dat ze slechts
zeer ten dele in staat zijn en doorheen
te zien, en nu eigen visie voor de
waarheid van God gaan aankijken.
Daarom is het Evangelie nu, na
eeuwen nog. zo uitermate fascinerend
en actueel, omdat we hierin niet alleen,
de kwaliteit van bril, maar tevens die
van Ziener verenigd vinden. Immers,
Jezus ziet de mens als schepsel van
God en voorwerp van Zijn liefde.
J-JOE GAAT het bij ons toe? Wij se
lecteren zorgvuldig onze vrienden,
we verkiezen de meer intieme omgang
slechts met mensen op ons niveau(l),
met zekere kwaliteiten en bepaalde in
zichten, al naar gelang de kleur van
onze bril.
Ook in de kerk bestaan we het op
dezelfde wereldse wijze tewerk te gaan.
We stellen eisen van geestverwant
schap, reehtgelovigheid en zedelijkheid
voor toetreding tot onze groepering of
kerkgemeenschap.
Zo zoeken we het bij de mens, zijn
kwaliteiten en inzichten, en trekken
daarbij blijkbaar slechts pro memorie
uit, dé regel van het veelgezoneen
psalmvers, dat het toch „de VRIJE
GUNST was, die eeuwig Hem bewoog".
We behoorden toch wat meer eerbied
voor en vertrouwen in het souvereine
handelen van God te hebben, en dien
tengevolge deze regel wat meer conse
quent te laten gelden.
En wat zien we nu zich afspelen? Er
komen op de een of andere manier
moeilijkheden, naaste en gemeenschap
zijn nu niet meer acceptabel, we gaan
haar schuwen, ja zelfs verbreken, we
voegen ons nu bij de echte, of stichten
haaren beginnen met anderen dit
eindeloze spel opnieuw.
Zijn we met dit alles niet heel ver
van Jezus Christus, die aan het kruis
hing, temidden van twee moordenaars,
lieden, gruwelijk ontspoord, in leer en
leven beide?
Ver van Hem, die ten koste van
alles totale levensgemeenschap wil
de hebben, met wie niemand meer
enige gemeenschap wilde hebben?
Geweldig de prediking, die van het
Kruis uitgaat!
En wij intussen maar knibbelen en
bekvechten!!
Zouden we eindelijk niet eens gaan
verlangen om met Zijn oog te mogen
zien door de bril van God?
Zie, dan is er sprake van gemeen
schap, nl. als we het taxeren van de
naaste met onze onkerkelijke brillen en
kerkelijke microscopen radicaal
gaan staken, en onze man, vrouw,
kind. collega gaan zien en aanvaarden
als schepsel van God en voorwerp van
Zijn verzoenende Liefde.
Dan zullen we ook gaan zien, dat de
vrijheid van phristus onze kerkelijke
en onkerkelijke vrijheid verre over
treft, daar het de vrijheid is mate
loos lief te hebben, uit kracht van de
Liefde, waarmee de Gekruisigde ons
mateloos heeft bemind.
Het Evangelie roept ons op onze
loupes en microscopen weg te werpen
en mens en wereld ruim te zien en
breed en diep, geweldig wat een pers
pectief!
De Blijde Boodschap roept ons op
om de mens te zien door Gods bril, met
het oog van Jezus, dwars door alle
raffinement van tierlantijnen en op
smuk heen, tot op de graat van zijn
wezen, nl. schepsel van God en voor
werp van Zijn liefde.
Alleen deze visie is, naar het mij ge
schonken „doorzicht", wezenlijk bruik
baar en houdbaar.
Dit is niet het enige verrassende
punt, dat het zien door Gods bril, in
gezelschap van Jezus oplevert. Ik kan
u geen betere raad geven dan deze:
Past u deze bril zelf eens, en tracht
aldus leven en mensheid te bezien, het
zal een openbaring voor u worden.
Tenslotte nog een vraag, of eigenlijk
twee, beide met het oog op de nood
van onze wereld. In de eerste plaats tot
de niet-kerkelijke mensen; Weet u wel
zeker dat u de goede bril te pakken
hebt?
En dan tot de kerkelijke mensen de
niet minder indringende vraag: Zijn
we er wel zeker van dat we goede
ogen hebben?
J. BOEKEE,
Middenmeet.
