De Nederlandse Mantelindustrie
torent ver boven concurrentie
„Pelléas et Mélisande" in een
verantwoorde vertolking
Amsterdam Fashionweek een
waardevol visitekaartje
Humanistische verzorging in de
DUW-kampen niet gewenst
Muziek voor de fijnproevers
„Lederen" kledingstukken
iets aparts en moois
Hoger beroep tegen de
Rotterdamse journalisten
Hoe staat het met de
Afsluitdijk?
Strenge straffen voor
aardappeltelers
Begroting Soc.Zaken- Volksgezondheid
Uitbreiding van de
schoolartsendienst
Premiere van de NedOpera
Vocale stijl parallel met
gesproken woord
KUNST EN CULTUUR
Nog éénmaal de
Utrechtse Opera
ZATERDAG 21 NOVEMBER 1953
(Van een medewerkster)
DE VOORAANSTAANDE Nederlandse confectiebedrijven organiseren
telhenjare de Amsterdam Fashionweek, dat wil zeggen, dat impor
teurs en detaillisten uit alle delen der wereld naar Amsterdam zijn ge
komen om hun aandeel in de rond tachtig millioen gulden welke ons
land jaarlijks aan confectie, in hoofdzaak mantels en mantelcostuums,
exporteert, vast te leggen. Dank zij een uitnodiging van het bestuur der
Stichting Amsterdam Fashionweek en de niet genoeg te roemen mede
werking van de leden dezer instelling, is de pers in de gelegenheid ge
weest niet minder dan vijfentwintig zomercollecties mantels, mantel
pakken, japonnen en rokken te zien en te bewonderen. Want wat ons
van deze uiterst vermoeiende dag, die van ons gedurende elf achtereen
volgende uren gespannen aandacht vergde in de eerste plaats is bij ge
bleven, is een grote voldoening. Een voldoening over het feit dat, een
heel enkele uitzondering daargelaten, alle collecties uit mooie, kwali
tatief goede en vlotte kledingstukken bleken te zijn samengesteld.
UET moet on* van het hart, dat het
eenvoudig onbegrijpelijk is, dat zo-
velen nog steeds in de kledingmaga
zijnen goed menen te doen buitenland
se artikelen de voorkeur te geven bo
ven Nederlandse. Dat eveneens zeer
velen door deze magazijnen eenvoudig
worden bedot en Nederlandse produc
ten kopen in de heilige overtuiging
dat zij een Zwitserse of Engelse jas om
de schouders doen glijden, doet niets
ter zake. De Nederlandse confectie
staat, zeker wat mantels en costuums
betreft vooraan en heeft recht op er
kenning van dat feit.
Afodel Scheveningen: Japon ge
maakt uit katoen. De stof heet
„magie print" en wordt U in wit
met goud getoond.
De boothals en de wijde rok geven
deze japon een jeugdig cachet.
De firma Max Haar tovert mantels,
costuums, complets en japonnen, zoals
iedere vrouw die zich droomt. Mantels
in prachtig glanzende alpaca-kamgaren,
tweed en zuivere kameelhaar brengt
deze zaak voor het voorjaar, complets
van mantels in tonneau-lijn gecombi
neerd met herenvest en rok in een
prachtig Iers tweed. Lakense mantel
pakjes met als vest gesneden blouses,
bronskleurige alpaca costuums, die als
gegoten om het lichaam sluiten, die
geen plooitje vertonen en die van a
tot z met de hand zijn gemaakt. Dat
deze producten veel geld zullen moe
ten kosten zal een ieder begrijpen die
ze heeft mogen zien. Geen couturier
uit Parijs levert iets beters af.
Bij de firma Groot, toonde men man
tels, getailleerde zowel als rechte, die
bij de jeugd weinig aftrek zullen vin
den, maar bij ouderen wel appreciatie
zullen ontmoeten. De japonnen van
dezelfde firma echter, zijn vrijwel zon
der uitzondering buitengewoon aan
trekkelijk. Vooral de prachtige katoe
nen stoffen verdienen vermelding, ter
wijl de getoonde avondjaponnen, ook
al moeten ze adembenemende prijzen
opbrengen zeker aftrek zullen vinden.
De N.V. Ciro verraste evenals het
vorige seizoen door een reeks aller
aardigste japonnetjes, laag in prijs,
eenvoudig en jeugdig van opbouw.
Vrolijk gekleurde jersey jurkjes in de
prinses-lijn, katoenen-poplin japonne
tjes met wijde rokken en katoenen
cocktailjurkjes met partiele ever-
glaze metaalW-verking zullen zeker
geen winkeldochters worden.
Milo uit Helmond viel op door goed
gemaakte eenvoudige mantels en pak
jes, vooral in tweed, die laag in prijs
zijn en van goede smaak getuigen. Ber-
cofa, veel geraffineerder in stijl en
materiaalgebruik, is begrijpelijkerwijze
veel hoger in prijs. Een prachtig zui
ver linnen mantelpak in marineblauw
en een complet bestaande uit donker
blauwe rok en blauw-witgeruite tweed-
stof voor het manteltje vielen al even
zeer op als het mantelpak in de prach
tige grijze kamgaren-velours van Le-
sur.
Netex Modellen en Jolo Couture,
beiden te gast bij Hollandia Katten
burg, toonden zoals te verwachten was
weer zeer mooie mantels en costuums
wat de eerste betreft, prachtige japon
nen wat de tweede aangaat. Netex
brengt zeer veel getailleerde, prachtig
afgewerkte mantels en pakjes. Ook hier
is alpacakamgaren belangrijk evenals
het mooie wollen kamgaren met in
geweven motieven. Jolo toonde onder
meer een strakke japon in een prach
tige soupele grijze Rodier stof, met een
pelerine los erbij.
Anco was in zijn afdeling DE LUXE
gelukkig met zijn wevenit (een jersey
soort) pakjes, die in de zeer redelijke
prijsklasse vallen en een gedistingeerde
indruk maken. Men verzekerde ons,
dat deze Nederlandse jersey minstens
even goed is als de beste Zwitserse.
Gebroeders Blogg en de Firma Stibbe
toonden weer heel mooie mantels en
mantelpakken in de gangbare mate
rialen, terwijl de firma Herz heel
leuke katoenen jurkjes te zien gaf.
Egon Pfeiffer en de Firma Gerson
L. Dreese toonden japonnen met allure,
o.a. in Amerikaanse nylon-everglaze
met zeer grote motieven, waarvan men
veel verwacht. Plaza brengt dit voor
jaar naast een voortreffelijke collec
tie rechte en getailleerde mantels in
tweed en naturel wol een aantal wa
terafstotende rayon mantels, die zeer
fraai zijn. Ook in andere collecties vin
den wjj die, zoals bij Berghaus en
Netex.
Bij de firma Neugarten mochten wij,
wegens storing in het electrische net
een reeks aantrekkelijke rokken be
wonderen bij kaarslicht. Vooral de
prachtig gemaakte avond- en cocktail
rokken met geraffineerde ornamenten
en inzetsels kwamen op deze manier
voortreffelijk tot hun recht.
Zoals men na een gevarieerd en fijn
diner een glas heerlijke cognac savou-
reerd, zo hebben wij iets heel aparts
Wollen kamgaren complet van de
fa. Max Haar, Amsterdam.
en moois voor het laatst bewaard.
Enig ter wereld zijn de lederen kle
dingstukken van Vico uit Rotterdam.
Leder is eigenlijk een volkomen onvol
doende omschrijving voor het satijn-
zachte en vederlichte Suèdelope, wa
terdicht en vlekwerend suède, of het
met water en zeep te reinigen Vilopa,
waarin dromen van jasjes, schatten
van sweaters en shorts en zelfs onover
troffen avondmantels worden gemaakt.
In New York en in de Congo, kortom
overal staat men In de rU voor deze
producten, die slechts in Nederland
worden gemaakt en daar zelfs, zij het
mondjesmaat, te krijgen zijn.
AlPccea-kan,garen complet van de fa. Max Haar, Amsterdam met uiit-piqué
vestblouse. Garnering in wollen tres. Rechts een tweede fingertip.
Mr B. van der Meulen, officier van
Justitie te Rotterdam, heeft hoger be
roep aangetekend tegen de vonnissen,
die de arrondissementsrechtbank te
Rotterdam heeft uitgesproken in de za
ken tegen de 21-jarige leerling-journa-
list L. J. E. en de 44-jarige chef-redac
teur L. W. S„ beiden te Rotterdam.
Zoals bekend is zijn beide journalis
ten, verbonden aan een te Rotterdam
\erschijnend dagblad, Donderdag jL
vrijgesproken.
Deze zomer zijn aanzienlijke her
stelwerkzaamheden aan de afsluitdijk
verricht. Vele leden zouden, blijkens
het voorlopig verslag van de Tweede
Kamer, gaarne vernemen, of deze no
dig waren ten gevolge van schade, in
de stormnacht van 1 Februari aan
gericht, en of toen is gebleken, dat de
afsluitdijk volkomen voldoet. Andere
leden vroegen, of de dijk voor de win
ter hersteld zal zijn en of het juist is,
dat het herstel van de schade in hoofd
zaak een geschenk is van West:Duits-
land, wat betreft basalt en arbeids
krachten.
Vele leden wezen er op, dat zeer veel
buitenlanders langs de afsluitdijk ple
gen te reizen, in verband hiermee werd
er op aangedrongen een aantal picnic-
parkeerplaatsen in te richten, die ook
een uitzicht op de Waddenzee geven.
In dit verband werd betreurd, dat de
beide café's op de afsluitdijk des Zon
dags gesloten zijn. Zou in het pacht-
contract, zo vroegen deze leden, niet
kunnen worden opgenomen, dat al
thans van Mei tot October service aan
het reizende publiek moet worden ge
boden, ten minste voor zover verpach
ting door het Rijk plaats vindt?
Ook de kantonrechter te Winscho
ten treedt streng op tegen overtredin
gen van de wet bestrijding aardappel-
moeheid. Zo stonden twee landbouwers
terecht, waarvan de een, Geert L. uit
Sellingen, werd veroordeeld tot ƒ750,
boete of 60 dagen hechtenis en de an
der, Roelf H. uit Sellingerbeetse, tot
ƒ2250,boete of 60 dagen hechtenis.
Eerstgenoemde had dit seizoen aard
appelen geteeld op een perceel grond
ter grootte van ongeveer één ha, waar
op in 1951 ook aardappelen waren ver
bouwd. De tweede verdachte deed het
zelfde op een perceel, dat plus minus
drie-en-een-half ha groot was.
De door de ambtenaar van het Open
baar Ministerie gestelde eis was respec
tievelijk: 100 boete of 2 maanden
hechtenis plus veertien dagen voor
waardelijk met een proeftijd van twee
jaar en ƒ3000 boete of 90 dagen hech
tenis plus drie weken hechtenis voor
waardelijk en een proeftijd van twee
jaar.
LUCHTRECHT COURANTEN EN TIJD
SCHRIFTEN
Met Ingang van I December wordt een
speciaal luchtrecht ingevoerd voor de
verzending van hier te lande, tenminste
eenmaal per maand, verschijnende cou
ranten en tijdschriften naar een bestem
ming buiten Europa. Dit tarief geldt niet
voor advertentie-bladen en daarmee ge
lijkgestelde stukken. Dit speciale lucht
recht wordt berekend per 10 gram. De
postkantoren verstrekken nadere inlich
tingen.
(Advertentie, Ing. Med.)
VERSCHENEN Is het voorlopig verslag van de Tweede Kamer over de begroting
voor 1954 van Sociale Zaken en Volksgezondheid. Hieraan is het volgende
ontleend. Verscheidene leden wezen er op, dat de minister gewaagt van een
overspanning op de arbeidsmarkt. Kennelijk wordt hier gedoeld op het bouw
bedrijf en voor sommige delen van ons land ook op de landbouw. Niettegen
staande deze overspanning werd van de 90.000.000 voor het uitvoeren van open
bare werken nog 56.000.000 uitgegeven of gecommitteerd. Dit was blijkbaar de
toestand einde Maart 1953. Wanneer bjj een zo gunstige stand van de arbeids
markt nog zulke omvangrijke aanvullende werken nodig zijn, hoe zal dan de
toestand worden bij enige inzinking, zo vroegen deze leden zich af. Zeer veie
leden juichten het toe, dat de minister ter overwinning van de psychologische
weerstanden tegen het werken in D.U.W.-verband plannen heeft uitgewerkt en
reeds proeven genomen, welke er toe kunnen leiden dat de tewerkstelling in het
vrije bedrijf zoveel mogelijk wordt benaderd.
Omtrent de humanistische verzor
ging in de DUW-kampen meenden
deze leden te weten, dat de opgedane
(Van een onzer medewerkers)
MEER DAN EENS is het voorgekomen, in de geschiedenis der muziek,
dat een enkel werk het beeld der toonkunst op slag wijzigde. Als we
heel ver in de eeuwen teruggaan komen we daarvan het eerste voor
beeld al tegen: De opera Orfeo van Claudio Monteverdi. In een meer
nabij verleden was het Wagner's Tristan en Isolde, waardoor een koers
verandering teweeg werd gebracht. Maar ook buiten het gebied der
muziekdramatiek hebben zich dergelijke verschijnselen van min of
meer revolutionnair karakter voorgedaan. De intieme kunst van het
lied bijvoorbeeld kreeg een ander gezicht op het uur, dat Schubert zijn
Gretchen am Spinnrade componeerde. Tot die r ijlpaal-scheppingen,
die op eenzame hoogte de kunst een nieuwe weg wezen behoort ook
het muziekdrama Pelléas et Mélisande van Claude Debussy. Voorlopig
zal deze zeer bijzondere schepping nog wel een werk voor de muzikale
fijnproevers blijven. Doch ook juist deze mogen wel eens „hun" avond
hebben en daarom is het verblijdend, dat de Nederlandse Opera
Debussy's werk op het repertoire heeft genomen. Trouwens wil men
nieuwe fijnproevers en bewonderaars kweken dan kan dat niet gebeu
ren door over Pelléas te spreken, doch alleen door het wederom op het
toneel te brengen. Dit is nu Donderdag in de Stadsschouwburg te Am
sterdam gebeurd. Voor de gelegenheid was de Franse dirigent Charles
Bruck overgekomen, die de muzikale leiding en instudering op zieh
had genomen.
j^aterlink's Pelléas et Mélisande,
waarvan Debussy de tekst letter
lijk gebruikte voor zijn compositie, wat
al bijzonder is, omdat een opera
libretto meestal een handige samen
vatting van een verhaal is, is een bij
uitstek symbolistisch drama. De figu
ren, die optreden moet men dan ook
niet zo zeer zien als lieden, die luis
teren naar de ene naam, die zij toe
vallig dragen, dan wel als vertegen
woordigers van de zielstypen, zoals
die altijd weer in het leven worden
gevonden. Als exponent van de tijd
van zijn ontstaan is Pelléas een ty
pisch voorbeeld van het symbolisme.
Weinig andere opera's zijn in zo sterke
opera's worden aangetroffen Niette
min wordt men getroffen door de zui
vere lyrische wendingen van deze de
clamatie. Zeker niet heeft Debussy
zich er van laten weerhouden om de
menselijke stem te laten „zingen".
Drukke uitbundigheid en oningthou-
den hartstocht komen er echter niet
aan te pas.
Niettegenstaande de soberheid en
economie van de muzikale decla
matie in overeenstemming met de lief
de van de Fransman voor het woord,
heeft Debussy zijn figuren nu en dan
de vrijheid gegeven om zich te uiten
in een ruimer melodisch spel. Voor
Debussy had het woord dus zijn on
schendbare rechten en hij wenste met,
dat de muziek zich overheersend over
het woord zou heenbuigen. Op het uit.
drukken kwam het voor hem meer
mate een weerspiegeling van een be- aan dan op een overdadige mededeel
zaamheid. De componist is er in ge
slaagd de sfeer in klanken op te trek
ken en diep in haar door te dringen
in een subtiele muziek, die wars is van
alle materie. Het lijkt alsof niet de
woorden zelf op de tekst van muziek
zijn gezet, maar dat wat achter die
woorden leeft. En of niet de hande
lingen der mensen in klank zijn ver
beeld maar wat achter die handelin
gen verborgen ligt. Evenwicht tussen
wat muzikaal noodzakelijk is en be
paalde thematische verschijningen acht
te Debussy noodzakelijk. Deze laatste
treden niet meer op dan nodig is om
paalde stijlperiode. Zeiden zullen dan
tekst en muziek in stylistisch opzicht
zo nauw met elkaar verbonden geweest
zijn als in Debussy's muziekdrama
waarvoor de naam opera eigenlijk met
zuiver op zijn plaats is. In dit spel,
dat de zee en het land, lichte ruimte
en duistere beslotenheid als symboli
sche tegenstellingen tegenover elkaar
plaatst, laat Debussy zijn vocale stijl
het rhythme van het gesproken woord
nabij komen. Het declamatorische
spreekzingen (wat t.iet hetzelfde is als
recitatief) heeft hier geen rustpunten
in aria's, zoals die in de meeste andere
het orkest de kleur te geven, die in
overeenstemming is met zijn decora
tieve functie. „Ik vrees", zo liet De
bussy zich uit, „dat in Wagners wer
ken de thema's een tyrannieke wer
king uitoefenen". De thema's in Pel
léas spelen inderdaad een veel be
scheidener rol dan Wagner's leidmotie
ven en ze zijn ook aan veranderingen
onderhevig. Ze hebben de betekenis
van symbolen, waaraan subtiele voor
stellingen zijn verbonden. Hoewel Pel
léas, Mélisande en Golaud door motie
ven worden aangeduid, is er van eigen
lijke leidmotieven dus geen sprake.
Jeder, die het werk hoort, weet dat
alles wat op operagebied was ge
weest in Pelléas niet of nauwelijks
meer te vinden is. Maar voor alles zal
hij merken met een werk te doen te
hebben, dat helder is van bouw, een
werk, dat in zichzelf afgerond gaaf is.
Men wordt een symphonische achter
grond gewaar, die een grote vloeiende
deinende beweging is, een orkest,
waarin de orkestrale tinten als krin
gen van kleur in elkaar grijpen, uit
eenvloeien en elkaar elders, maar dan
weer anders, opnieuw vinden. Wie al
luisterend zich rekenschap geeft van
hetgeen gebeurt, telt drie elementen
samen: de allesomvattende lyriek, de
niettemin sterke dramatiek, die de na
druk niet nodig heeft en de symphoni.
sche orkestrale sfeerlegging. De op
voering zal menigeen, die het werk
nog niet kende hebben getroffen door
het feit, dat de muziek zich zo totaal
laat opnemen in het décor van woud
en zee. Gerard Hordijk maakte décors,
die zowel de licht- als de schaduwzijde
van de natuur en van het drama recht
deden. En wat de ruimtewerking be
treft had hij het niet benauwd ge
maakt. Tot het achtste tafereel leed
de opvoering aan een zekere kilte,
waaruit men de gevoelens slechts va
gelijk zag doorschemeren. Het stati
sche vari het werk trok zich in het
eerste deel van de opvoering door de
houding der figuren enigszins samen
tot verstijving. Die houding had wat
meer los van de bodem mogen zijn.
De laatste vier a vijf taferelen lieten
de menselijke warmte voller uitbreken
en dit was niet alleen een kwestie van
hartstochtelijkheid maar van zuiver
der bewogenheid Innerlijke uitstra
ling misstaat ook de eerste scènes niet.
Alles bijeen had de voorstelling wel
stijl en was ze in de aankleding har
monisch van kleuraftasting. Frans
Vroons als Pelléas wist zijn costuum
echter niet te dragen. „Voor zijn figuur
had men een andere costuumoplossing
moeten zoeken. Vocaal was de opvoe
ring bevredigend, al Is het zeker, dat
passender stemtimbres voor de figu
ren van Pelléas en Mélisande denk
baar zijn, evenals een authentieker in
tonatie van het Frans. Charles Bruck
zette het orkestrale in pure heldere
Debussyaanse klank.
ervaringen hebben uitgewezen, dat
daaraan in tal van kampen weinig be
hoefte bestaat. Door tal van andere
leden werd de suggestie gedaan, naast
sociale ambtenaren culturele verzor
gers in de kampen aan te stellen.
Verder in men van mening, dat de
vrijetijdsbesteding nog te wensen
overlaat. Met betrekking tot de lonen
konden vele leden het billijken, dat
de minister geen behoefte gevoelt aan
een nieuwe loonregeling voor de
DUW. Verder wordt geïnformeerd of
de minister reeds zijn standpunt heeft
bepaald ten aanzien van het vraag
stuk van de gelijke beloning van man
en vrouw, waarover de SE.R. onlangs
uitvoerig heeft gerapporteerd. Door
vele andere leden werd de vraag ge
steld, of de minister het niet gewenst
acht, om van overheidswege in te
grijpen, wanneer (zoals in het geval
van „De Ommelanden" onlangs is ge
demonstreerd) de leiding van een on
derneming een dusdanig beleid voert,
dat het algemeen belang daardoor
aanzienlijk wordt geschaad.
j-JET was vele leden opgevallen, dat
voor het eerst sedert jaren in de
Memorie van Toelichting weer wordt
gesproken van de toekomstige defini
tieve ouderdomsvoorziening, zond-r
dat daarin tot uitdrukking komt, dat
de verzekeringsgedachte daaraan ten
grondslag zal liggen. Daarom wilden
deze leden nogmaals uitdrukkelijk ver
klaren een definitieve ouderdomsver-
zekering op prijs te stellen.
Zeer vele leden geven uiting aan
hun waardering voor het beleid, dat
inzake de volksgezondheid is gevoerd.
Dat het mogelijk is gebleken om sub
sidieverhogingen van betekenis in de
begroting op te nemen, waardoor van
overheidswege de 4,5 millioen meer
ten behoeve van de volksgezondheid
beschikbaar komt, had hen ten zeerste
verheugd. Met belangstelling hadden
vele leden kennis genomen van het
voornemen van de minister om het
aantal door het rijk gesubsidieerde
schoolartsendiensten uit te breiden In
dit verband drongen de leden er op
aan gelden uit te trekken voor de
schoolartsencursus. Met betrekking tot
de kankerbestrijding werd gevraagd
of de minister Cr richtlijnen kan me
dedelen van de werkwijze der Cen
trale Commissie, waarover in de toe
lichting gesproken wordt. Bijzondere
instemming had het besluit om de
subsidie voor de rheumabestrijding te
verhogen.
De „Utrechtse Opera", die einoe Sep
tember jl. een laatste opvoering gaf, zal
op Woensdag 25 November voor één avond
uit haar graf herrijzen. Op die dag nl. zal
het gezelschap 's avonds in de grote
schouwburg te Rotterdam de komische
opera „Don Pasquale", van Gaetano Do
nizetti, opvoeren voor het personeel van
de Kon. Rotterdamsche Lloyd. Dit optre
den, dat reeds vele maanden geleden was
geregeld, werd voor het winterseizoen
l953-'54 opgenomen in het ontwikelings-
en ontspanningsprogramma, zoals de di
rectie van de Lloyd dit jaarlijks haar
personeel aanbiedt. Leiding en leden van
de Utrechtse Opera hadden zoveel sym
pathie voor het feit, dat een groot scheep
vaartbedrijf de Stadsschouwburg afhuurt
en dan een opera-gezelschap voor een
avond „uitkoopt", dat zij reeds bij ophef
fing van hun gezelschap terstond beslo
ten deze uitvoering, als enige na de offi
ciële liquidatie van het ensemble, te laten
doorgaan.
Amerika zal zijn in n?pp om in
het buitenland afzet te vinden voor zij»
agrarische producten aanzienlijk verhogen.
