Natuurmonumenten in
de Y.S.
Er is recreatieruimte in overvloed
Tweehonderd „parken" staan
open voor iedereen
IN GOUDZOEKERSLAND HEERST RUST
Een uniek bezit
Natuur schiep
schoner dan
mensenhand
DE MENS heeft vaak met de natuur
samengewerkt, maar als de natuur
het alleen deed kwam er vaak iets
groots uit haar handen en nog vaker
iets huiveringwekkends. De Death
Valley (dodendal) in 't Oosten van
Californië heeft in dit opzicht niet
spoedig haars gelijke. Alles is hier
monumentaal, van de zoutvlakten af
tot de vulkanische kraters toe. Wie
zich aan een schildering van dit na
tuurtafereel waagt, moet bijna alle
kleuren van het palet benutten. Hier
ligt het laagste punt op het Westelijke
Een eeuw geleden brak de hel
van begeerte los
Op 24 Jan. 1848
vond Marshall
ZATERDAG 16 JANTJARI 1954
£LKE Amerikaanse toerist heeft
zo vaak al afbeeldingen van
de rotsbruggen in het Rotsge
bergte gezien, dat hij ze zeker
niet zal overslaan, als hij in Utah
komt. De werkelijkheid blijkt dan
echter elk plaatje en alle fantasie
nog te overtreffen. De erosie
verwering door natuurlijke oor
zaken als koude, hitte, wind en
regen heeft hier zulk een won
derlijk spel gespeeld, dat er reus
achtige stenen bogen zijn ont
staan. Om zich een voorstelling
van de afmetingen te kunnen
vormen, lette men op de man
links op de voorgrond en op een
ander, die onder de achterste boog
staat. De plaats staat op 't kaartje
met Rocky Mountain aangegeven.
Men heeft in dit gebied in totaal
SI van zulke rotsbruggen geteld.
De grootste, Landscape Arch, heeft
een spanwijdte van meer dan ne
gentig meter.
J-JET komt in de V.S., wanneer men de nationale monumenten gaat tenen
niet op een tiental aan. Men maakt wel onderscheid tussen National
Parks, National Monuments, en National Historical Parks on een lijst daarvan
zal zeker wel meer dan honderd nummers aanwijzen. Het Oosten blijkt het
slechtst te zijn voorzien; desniettemin zijn in Shenandoah en Blue Ridge
prachtige bossen te bewonderen en is de bloemenrijkdom hier bijzonder
gróót. Bij de Mouna City vindt men prae-historische heuvelwallen, die door
Indianen opgericht moeten zijn, de Mammoth Cave in Kentucky bestaat uit
een lange reeks onderaardse grotten, die nog nooit geheel onderzocht zijn en
de Great Smoky Mountains gaan door voor een van de oudste gebergten ter
wereld. Wat het Westen biedt, vindt men elders op deze pagina beschreven.
H/UR EN DAAR meent men nog altijd, dat Amerikanen typische groot
stedelingen zijn en dat zij zich het beste thuis gevoelen tussen een
muur van wolkenkrabbers. Inderdaad zijn er millioenen, die gedwon
gen worden hun hele leven door te brengen in een huizenzee, die geen
stukje van de horizon meer open laat. Maar ook deze tekortgeschotenen
pogen op een hete Zondag nog een plaatsje aan het strand te krijgen
of nemen in hun luttele vacantiedagen hun visgerei op de rug. Midden
in New York, in het uitgestrekte Central Park, kan men oude manne
tjes op de banken zien zitten, die met de eekhoorntjes en de duiven de
meest vriendschappelijke betrekkingen onderhouden. En als er ergens
een groot aquarium is, dan trekt het ontzaglijk veel bekijks.
HET GEJAAGDE leven wil een tegen
pool hebben en d;- ligt tot dusver
nog steeds uitsluitend in de natuurlijke
recreatie. Daar zijn de bossen, uiter
aard voorzover ze staatseigendom zijn,
Halfrond, negentig meter beneden
zeepeil, maar niet zoveel verder vindt
men de Telescope Peak van ruim
vierduizend meter hoog. In de zomer
kan het hier zelfs in de schaduw ont
zettend warm zijn. De goudzoekers
van 1849 hebben talloze malen dit
landschap vervloekt en velen van hen
zijn hier van dorst omgekomen.
En nu staan er op het kaartje nog
aangegeven Yosemite, waar de wa
tervallen over de granietkliffen stor
ten en sequoias of reuzenbomen hun
toppen ten hemel reiken, en de Kings
Canyon en de Joshua Tree, waar de
woestijn zelfs een grote variëteit van
planten en dieren oplevert. Begrijpt u
nu ook, waarom de mensen zo graag
in Californië wonen?
wel in de eerste plaats voor aange
wezen. In de V.S. vindt men maar
eventjes 152 „national forests" en zo'n
grote oppervlakte beslaan deze wouden,
dat er voor letterlijk iedere Amerikaan
alleen wel een halve hectare beschik
baar zou zijn. Begin maar niet uit te
rekenen op welk een oppervlakte bos
de Nederlander aanspraak kan ma
ken
Omdat iedereen (nou ja, iedereen....)
een auto heeft, kost het hem weinig
moeite een bos naar zijn keuze op te
zoeken. Van controle zal hij weinig
last hebben; wil hij picknicken, kam
peren, vissen, jagen, woudlopen, hij ga
zijn gang. Bordjes met verboden toe
gang zal men maar zeer weinig zien.
Wil hij in de meertjes gaan zwemmen,
hij doe het op eigen risico. Zou hij
graag een kano willen huren, ze zijn te
krijgen. Houdt hij van skieën, hij kan
in de winter op heel wat plaatsen
terecht.
En dat alles voor nul centen. Op een
enkele kampeerplaats, waar de zaken
piekfijn in orde zijn, moet je iets be
talen en elders krijg je het hakhout
voor het vuur ook niet helemaal gra
tis, maar op zulke plaatsen doe je je
beurs graag open. Is er ergens een
gedeelte van het bos afgesloten, dan is
dat wegens brandgevaar. Overigens
moet je goed uit je ogen kijken, want
je kunt in heel wat bossen maar al te
gemakkelijk verdwalen.
Er zijn in de V.S. ongeveer 500(1
officiële kampeerplaatsen. Liggen ze
niet ver van de stad, dan zal men er
waterkranen vinder.; zo niet, dan be
perkt de accommodatie zich tot stenen
vuurhaarden. Alleraardigste banken en
tafels van gekloofde boomstammen
zijn geen uitzondering; ze zouden in
ons houtarme land gewoon niet te be
talen zijn.
Wilt u in zo'n „national forest" een
zomerhuisje bouwen, ook dat is moge
lijk, al moet u wat grondpacht betalen
en al wordt de plaats u min of meer
aangewezen. En de bosarchitect moet
het bestek goedgekeurd hebben natuur
lijk. Er zijn er al ettelijke duizenden.
Natuurvriendenhuizen, jeugdherbergen
en grote boshutten voor groepen ont
breken ook niet.
Begeert nen de echte wildernis,
door geen mensenhand beroerd, ook
daarin is overvloed van keuze. On-
ervarenen zullen deze gedeelten niet
zonder een gids betreden. Er zijn door
alle bossen hoofdwegen aangelegd;
verlaat men die, dan zijn de bospaden
vrij zeldzaam. Herten zal men er veel
zien en de beer is er nog lang niet
uitgestorven.
Wil men voorts voor z'n vertrek ge
ïnformeerd zijn, de National Park
Service heeft honderden aardige en
goedkope gidsjes uitg-geven. Natuur
lijk is de National Park Service ont
zaglijk populair; zij is immers de
gastvrouwe van 42 millioen mensen
per jaar. Maar al deze millioenen zijn
geen engelen en waar zoveel is, wordt
het goede vaak niet meer gewaardeerd.
De bossen worden „loved to death"
(ten dode bemind), zo drukte eer gids
zich tegenover ons uit. Voor het onder
houd wordt per jaar 33 millioen dol
lar uitgegeven, maar dat is veel te
weinig. Dat zou het al zijn, wanneer
het vandalisme in de V.S. niet zulk
een bedroevende omvang had aange
nomen, dat is het -ooral nu er zo
weinig inkomsten tegenover staan.
Een autovergunning voor het Yellow-
stone-park duurt veertien dagen en
kost maar één dollar.
De tijd komt, dat de Amerikaan zal
moeten leren zuinig op zijn natuur te
zijn. De overvloed mindert, de slordig
heid neemt echter niet af. Een Neder
lander, die in eigen land nauwelijks
nog creatie kan vinden, zal bij een
bezoek aan de V.S. meer dan eens
denken; hadden wij maar wat van wat
zij hier teveel hebben, we zouden er
goed op passen!
Maar of dat laatste wel waar zou
zijn?
ER ZULLEN weinig mensen zijn, die nog nooit van het Yellowstone Park gehoord hebben. Het is dan
ook niet alleen het eerste van een lange reeks „national parks" in de Verenigde Staten, het is ook
nog altijd het grootste en misschien wel het merkwaardigste. Met een oppervlakte, groter dan 't vier
de deel van Nederland, met zijn drie duizend geysers en heetwaterbronnen, met zijn watervallen en canyons
en niet te vergeten met zijn prachtige fauna, wekt het de diepste bewondering van iedere natuur
onderzoeker. Maar daarmee is dit monument tevens ook een sensatie voor de toerist geworden, die hij in
elk geval eens in zijn leven gehad moet hebben. Evenals in het Kruger Wildpark kan hij ook hier trou
wens in zijn wagen blijven zitten en achter het stuurrad is het mogelijk de wilde beesten te kieken.
SITUATIE is hier in een eeuw
wel grondig veranderd. Twee der
de van de Indianen in de reservaten,
de wilde natuur bezienswaardigheid
Voor dagjesmensen, de buffels onder
bescherming van de in 1912 opgerichte
American Bison Society. Met enige
bitterheid vraagt men zich af, of de
gehele natuur misschien wel tot mu
seum wordt, wat zullen er dan een
zaalwachters moeten zijn! Ons werd
een sprekende foto getoond: aan de
rand van een wasemende geyser lag
een hele hoop rommel: busjes, flessen,
dozen, ijzeren voorwerpen en wat niet
al. Het was allemaal van de bodem op
gevist; de bezoekers hadden kennelijk
de aanblik van het kristalheldere wa
ter niet kunnen verdragen.
Welk een uitverkoren volk overi
gens, dat zulk een uitgestrektheid aan
land en zulk een veelheid van indruk
wekkende natuurformaties bezit. De
gehele punt van Florida, de Evergla
des, heeft men volkomen gelaten zoals
die was: een sub-tropische wildernis
met mangrove-bossen, fantastische
bloemen en vogels die alle kleuren
van de regenboog aan zich hebben.
Natuurlijk heeft niet iedere Amerikaan
dat gezien de afstanden zijn ook zo
groot en buiten de vliegmachine duurt
het reizen dagen maar tien tegen
een, dat hij niet ver van huis af wel
een ander monument kan bewonderen.
Vooral in het Westen liggen ze vrijwel
vlak naast elkander. De geoloog, de
bioloog, de praehistoricus zal er ogen,
hersenen, handen en voeten te kort ko
men, geloven we.
TYE DEVILS TOWER (duivelstoren)
in Wyoming beslaat aan de voet
een oppervlakte van twee vierkante
mijl, de hoogte is nog geen driehon
derd meter, maar deze gehele vulka
nische formatie is juist in haar streng
heid van lijnen zó vreemd, dat men
zich niet kan voorstellen dat hier geen
reuzenhanden mee bezig zijn geweest.
Zulk een somber brok lava zal er wel
geen tweede op de wereld zijn.
Reuzendieren hebben hier in elk ge
val wel geleefd. In het natuurmonu
ment Dinosaur zijn heel wat beende
ren van praehistorische dieren gevon
den, fossielen waarvan de boeken zeg
gen dat ze 140 millioen jaar oud zijn.
Meer dan twintig geraamten zijn al
uitgegraven; een daarvan, een bronto
saurus, zagen we in een museum op
gesteld, een gevaarte van meer dan
tachtig voet lang. Gelukkig dat hun
hersenvoorraad zo gering geweest is:
stel je voor, dat er nog enkele leven
de exemplaren ergens in een wildpark
overgebleven waren!
Waar kalksteenbergen zijn, heb je
ook spelonken en die zijn er in Wind
Cave dan ook heel wat. De grillige
formaties zullen de Indianen wel niet
zo gelokt hebben als de hoge spitsen
van de Grand Teton dat deden. Nóg
leven hier de elandkudden, de herten
yLAK bij de Mexicaanse grens ligt
een griezelig-verlaten woestijn,
die men „het park der orgelpijp
cactussen" noemt. Hier in Arizona,
aan de voet van het Ajo-gebergte,
vindt men tal van planten, waar
men elders tevergeefs naar zal zoe
ken. Vooral de orgelpijpcactus kan
een geweldige hoogte bereiken. Nog
altijd leven hier verhalen van de
moeilijke tochten, die de Spaanse
veroveraars door deze woestijn
hebben gemaakt.
en de antilopen in het wild, maar hoe
lan|?
Een tocht per vliegmachine door
de Grand Canyon, zou u dat aandur
ven? Wij deden het, maar dan in een
bioscoopstoel gezeten, werden lucht-
ziek van het zwenken en manoeuvre
ren, hielden onze adem in bij dit be
toverende gezicht en vreesden ieder
ogenblik tegen een rots te pletter te
slaanHet was in de Cinerama te
Detroit en het werd een cinematogra
fische belevenis van hoog-sensationeel
gehalte. De echte tocht kan nauwelijks
veel échter geweest zijn.
Men zegt, dat in Mesa Verde de ge
heimen van de oertijd aan de dag tre
den. Spraken de vernuftig geconstru
eerde rotswoningen evenwel maar wat
duidelijker! Voor archeologen is er
trouwens in de V.S. veel meer werk
aan de winkel dan we ooit vermoed
hebben. Wat we in de musea in New
York en Washington van de kunst der
Maya's, der Tolteken en Azteken ge
zien hebben, was ten minste zo sugges
tief als wat de opgravingen in Egypte
hebben opgeleverd. We kregen de in
druk dat de Amerikanen dit onder
zoek met grote zorgvuldigheid en
wat niet minder belangrijk is met
gulle royaliteit hebben aangepakt.
Over het Mesa Verde plateau zou
trouwens alleen wel een boek te schrij
ven zijn. De holen in de steile wanden
van de canyons boden hier niet slechts
beveiliging tegen het weer maar ook
tegen de vijanden. Nog maar enkele
honderden van deze puebloruïnen zijn
ontgraven, er wachten wellicht nog
duizenden. Men schat dat ze tussen
3001300 na Chr. gebouwd en gedol
ven zijn. In een van deze rotsdorpjes,
Cliff Palace, heeft men tweehonderd
woningen met nog wat pakhuizen ge
teld. Zo'n vierhonderd mensen hebben
hier dus eigenlijk tussen hemel en
aarde geleefd.
Marshall, de ontdekker
van het goud, is bij uitzon
dering eens niet vergeten,
Hij heeft een grafmonu
ment gekregen, dat op de
foto juist niet zichtbaar is.
Bedrijvigheid is hier overi
gens vrijwel niet meer, nu
het goud verdwenen is. De
Verenigde Staten hebben
hun voorname plaats als
goudleverancier allang aan
Transvaal moeten afstaan.
En zo is het toneel, dat
de grootste afwisseling heeft
gekend van landelijke
rust tot woeste dronke
manstaferelen nu tot be
zienswaardigheid geworden.
In de zomervacantie slaan
heel wat jongens hun ten
ten op, daar waar honderd
jaar geleden een goudzoe
kerskamp te vinden was.
Er worden ook speciale
tochten naar deze streek
voor de jongens van de
middelbare scholen georga
niseerd. Dan wordt, per
truck of per jeep, dezelfde
route gevolgd die de Mor
monen op hun trek naar
het Westen hebben gegaan.
Onderweg wordt er bij de
boeren gewerkt om de kost
te verdienen De drie jon
gens op de foto behoren
ook bij zulk een. groep van
ruim twintig leden meteen
leidersstaf van vijf man.
Het gebeurt wel, dat ze
acht weken op stap zijn en
dan een afstand van zes a
achtduizend kilometer af
leggen. Een bezoek aan de
„gold country" staat dan
onvermijdelijk op het pro
gramma!
JJET heeft eeuwen lang geduurd, voor de Europese kolo
nisten in Amerika naar het Verre Westen durfden te
trekken en eigenlijk is het nog maar ruim honderd jaar
geleden, dat zij hun geluk achter de Rocky Mountains pro
beerden te zoeken. Dikwijls waren bijzondere gebeurtenis
sen de aanleiding, dat bepaalde groepen landverhuizers
„op trek" gingen en onbeschrijfbaar zijn de ontberingen,
die zij daarbij hebben moeten doorstaan, vooral omdat de
Indianen hen ais vijandelijke indringers beschouwden. De
grondvesting van Salt Lake City door de Mormonen bijv.
en de ontginning van het omliggende land in Utah mag
men gerust een epos van de moderne tijd noemen.
tionaal monument verhe
ven.
Het bord op bijgaande
foto herinnert de voorbij
ganger aan deze romanti
sche eerste tijd, toen geen
avonturier zich de schone
kans wilde laten ontglip
pen om in één dag rijk te
worden. De zaagmolen stond
hier vlakbij, uiteraard aan
de oever van een riviertje.
Een goudzoekersmuseum
ontbreekt ook al niet en de
padvinders, die het gebouw
nooit zullen overslaan, vin
den hier alle voorwerpen
verzameld die ze in hun
jongensboeken herhaalde
lijk hebben zien beschre
ven: tenten .woudlopers-
kleding, oude geweren,
waswiegen en „nuggets".
J7EN onvoorstelbaar grote
toevloed van mensen
kwam er plotseling, toen er
in Californië goud ontdekt
werd. Het was op de 24ste
Januari 1848, dat James W.
Marshall in de waterloop
van Sutters zaagmolen voor
het eerst dit zo hèet be
geerde metaal vond en het
gerucht verspreidde zich
natuurlijk als een vliegend
vuurtje. Men kan het ver
haal van de „gold rush" en
van de stroom gelukzoekers,
die zich uit alle oorden der
wereld bijna naar Califor
nië begaf, in ieder school
boekje vinden. Ten bewijze
echter, dat in deze verha
len geen fantasie in het
spel is, heeft men deze ge
denkwaardige plaats tot na-