Vestigingsregeling is hoeksteen van middenétandsbeleid In kort bestek DE WONDERE WAERELT Ook datnog Positie van de middenstand De bedrijfskosten in de detailhandel Omzetten in de detailhandel Geen redenen aanwezig voor bijzonder ingrijpen Pas halve eeuw aandacht voor middenstand Ontwikkeling PBO van veel belang NA„ De betekenis van de middenstand in cijfers Omzetpercentages volgens artikelen m m 'M W e m m wmrn Beter naar de bakker dan naar de dokter Minister J. Aalberse schiep de Middenstandsraad Enige belangrijke wetten JAAROMZET VAN f 25.000.- Inkomen en vak opleiding Deense schoolkinderen schreven over Nederland VRIJDAG 12 FEBRUARI 1951 (Vervolg van pag. 1) de uitvoerige analyse van de ver schillende middenstandsvraagstuk ken heeft de regering zich uiteraard grondig beraden omtrent het in de toekomst te voeren beleid. Als algemeen uitgangspunt stelt zij, dat de middenstand een normaal on derdeel vormt van het algemene eco nomische beleid. Voor een afzonder lijk beleid bestaat alleen aanleiding voor zover de middenstand bijzondere kenmerken toont. Hieruit volgt, dat het middenstands- beleid niet anders kan zijn dan het globaal ingrijpen op strategische pun ten. Zeker, er is wel reden voor een verdergaand beleid, doch het ligt niet op de weg van de overheid zich daar mede te bemoeien. Dat behoort de taak te zijn van de middenstand zelf. In zover is de ontwikkeling van de pu bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie van groot gewicht. Tot de functies van de overheid be hoort het te waken voor een geregeld, geordend economisch verkeer. Daarin past ten opzichte van de middenstand als normale groep in het bedrijfsle ven geen beschermende politiek. Be scherming tegen beunhazerij? Onge twijfeld; daartegen waakt de Vesti gingswet. Aangenomen mag worden, dat de Vestigingswet bedrijven spoedig in de Eerste Kamer in behandeling za! komen. Daarna kan het vestigings beleid in het algemeen op de helling genomen worden. Cadeaustelsel. TOT de verzekering van een geordend economisch verkeer behoren ook maatregelen ten aanzien van het cadeaustelsel, de opruimingen en de uitverkopen, de handelsregisterwet. het afbetalingsvraagstuk, de winkel sluiting en de economische mede dinging. Bovendien zal deze maand vanwege de departementen van Economische Zaken en van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen een commissie be noemd worden, waarin deskundigen uit de middenstand en het onderwijs worden opgenomen, die tot taal? heeft ciale Zaken. Minister Suurhoff van laatstgenoemd departement denkt met voorstellen ten bate van de midden stand te komen. Tenslotte is er nog het vraagstuk van de financiering van de bouw van bedrijfspanden in stadswijken. Hoewel hierover nog geen mededelingen in de nota werden gedaan, kan wel gezegd worden, dat er overleg met het mini sterie van Wederopbouw en Volkshuis vesting wordt gevoerd. Open oog. 70ALS blijkt, heeft de overheid dus een open oog voor de belangen van de middenstand en is zij bereid om De echtgenote van Charles Chaplin heeft afstand gedaan van haar Ame rikaans staatsburgerschap. Zoals men weet heeft Chaplin besloten nooit naar de Ver. Staten terug te keren. Mevr. Chaplin is thans automatisch Brits staatsburgeres. Chaplin bleef nl. Brit ondanks het feit, dat hij veertig jaar in de V.S. heeft gewoond. De school jeugd van Oslo heeft extra vacantie omdat de veertienhonderd leerkrach ten van de scholen in de Noorse hoofd stad in staking zijn gegaan. Zij zijn ontevreden over hun salarissen en ma ken de stakingstijd nuttig door deels in de bosbouw te werken. In de plaats van Ch. Roelofsz is de kunst schilder E. Fernhout te Amsterdam be noemd in de commissie tot samenstel ling van de Nederlandse inzending naar de Biennale te Venetië. Van 14 tot en met 28 Februari zal in het atelier Amstel 93 te Amsterdam een tentoonstelling worden gehouden van edelsmeedwerk van Archibald Dunbar. De salarissen van de wethouders van Nijmegen zijn verhoogd van f7250 tot f9500. Op 7, 8 en 9 September zal ter gelegenheid van het jubileum van het Fries Rundvee Stamboek een keu ring worden gehouden. Canada zal zijn bijdrage voor het programma van technische bijstand van de Verenigde Naties van 800.000 tot 1.500.000 dollar verhogen. Het aantal Haagse pa- tienten, dat lijdt aan alastrim vermin dert langzaam. Er is weer een persoon als genezen ontslagen. Er resten nog 21 patiënten. In de observatie-afdeling bevinden zich nog twee personen. De Rotterdamse rechtbank sprak een Indonesiër vrij, die ten laste was ge legd, dat hij een kermisreiziger met een mes zou hebben gestoken. De eis was drie maanden gevangenisstraf. In Cambodja (Indo-China) is dienst plicht ingevoerd. Voorlopig zullen 3500 man worden opgeroepen. Dit getal zal eind van het jaar 18.000 bedragen. In Egypte zal een bureau van de Vluchtelingenhulp der Verenigde Na ties worden geopend. De leden van de gemeenteraad van Wageningen stel den elk een som van f 2.50 beschikbaar voor het planten van een populier op het geschonden Schouwen-Duiveland- Wie volgt? Een aantal leden van de beweging der Morele Herbewapening (een Finse, een Amerikaanse, twee In diase en twee studenten uit Pakistan) zullen tezamen met een zangkoor uit Caux (Zw.) een bezoek brengen aan Dordrecht Een Haagse schilder is tot een week gevangenisstraf veroor deeld. Op het vliegveld Ypenburg had hij tegen de voorschriften een sigaret opgestoken toen hij met een licht ont- brandbare vloeistof een Dakota reinig de. Er ontstond prompt brand en het staartstuk van het vliegtuig moest daarna geheel worden vernieuwd. Deze kaart geeft een drieledige vergelijking. A. het aantal vestigin gen in Nederland en in de midden stand; B. het aantal werkzame per sonen in Nederland en de midden stand; C. het aandeel van de mid denstand in het nationaal inkomen en de samenstelling van dit deel. het gehele middenstandsonderwijs te bezien. Binnen een jaar moet dit rap port klaar zijn. In het middenstandsbeleid passen ook een verdere uitbreiding van de credietvormen, alsmede de bevorde ring van de research en de voorlich ting. Op korte termijn wordt ge streefd naar een algemene midden- standspolitiek. Deze is broodnodig ge bleken en met een ambachtsstatistiek is dan ook al een begin gemaakt. Wat de voorlichting aangaat, zal het Economisch Instituut voor de Mid denstand zich meer gaan richten naar bepaalde branches en naar bepaalde streken. Aangesteld zullen worden midden standsconsulenten. Wel werkt de Rijksnijverheidsdienst reeds in dezelf de richting, maar de regering meent toch, dat de consulenten zeer nuttige arbeid kunnen verrichten. Er is voorts gedacht aan productivi- teitsonderzoekingen. Men verwacht, dat zij de regering belangrijk dichter bij ^e oplossing van de middenstands ter bevordering van het welzijn van de middenstanders en hun bedrijven de maatregelen te treffen, die in haar vermogen liggen. Een bijzonder beleid heeft zij uit gestippeld voor de randbedrijven. Men kan niet voorkomen, dat deze bedrij ven uitsterven. Dat is ook niet zo erg, maar wel blijft dan het probleem van de randbedrijven, die een nuttige functie vervullen; deze zullen moeten |N totaal waren in 1950 in het ge hele bedrijfsleven in ons land ruim 2.500.000 personen werk zaam, waarvan 38 of ongeveer 1.000.000 in de middenstandssec tor; nijverheid 18%; handel 15%; horecabedrijven 2 en verkeer 3%. De gemiddelde bezetting per vestiging in het gehele bedrijfs leven is 6,1 personen. De gemid delde bezetting van de midden standszaken is niet hoger dan 3 personen. Ruim 66 van alle middenstandszaken werkt zonder vreemd personeel. Het totale nationale inkomen bedroeg in 1950 ruim 15,6 milliard gulden, waarvan de middenstand 2,2 millioen gulden, zijnde 14 bijdroeg. Deze bijdrage tot het nationale inkomen is nagenoeg gelijk aan die van de landbouw. Bijna 50 van deze bijdrage wordt geleverd door het ambacht en de kleine industrie; 34 door de détail- handel; circa 9 door de horeca- sector en 7 door het vervoer. uitgroeien tot volwaardige midden- standsbedrijven. Wat dit betreft, zijn ze het meest gebaat en dat geldt speciaal het detailbedrijf met de uitbreiding van de verkoop van nevenartikelen. Het is daarom de bedoeling van de regering aan de randbedrijven op ruimere schaal dispensatie te verlenen voor de ver koop van nevenartikelen. Dat wil dus zeggen, dat in dit geval de vestigings eisen soepeler worden toegepast. Voor deze categorie zal veel aan voorlichtend werk worden gedaan en bevorderd zullen worden een reorga nisatie van de borgstellingsfondsen en een uitbouw van de sociale zekerheid. Met vertrouwen ziet de regering de ontwikkeling van de middenstand te gemoet. Het klimaat voor een voor spoedige groei is niet ongunstig. Zij vertrouwt erop, dat de in de nota voorgestelde maatregelen de verbete ring van de positie van de midden stand in de hand zullen werken. In deze kaart worden vergelijkin gen getroffen tussen de omzet per artikel en de omzet per branche. D.w.z. dat men in de aanduiding van de artikelomzet kan zien hoe veel slagerijproducten er bij sla gers worden gekocht. De vergelij king naar brancheomzet geeft aan, welk deel de verkoop van slagerij producten uitmaakt van de totale omzet van alle slagers. Wij zien bijvoorbeeld bij brood een vrij groot percentage zgn. nevenver koop. BBBBaB 0fT)2ef a 11000- J OMZET MINUS //y/j m JGEWAARDEERD LOON 3 VAN OE EIGENAAR -Él 'W/r N\\^ JLONE sW IN ROTTERDAM kwam dezer dagen een keu rig verzorgde heer een schoenwinkel binnen met de mededeling, dat hij zijn echtgenote met een paar nieuwe schoentjes wilde verrassen. Hij be zichtigde vele paren en zijn keus viel tenslotte op een paar charmante, vrij kostbare lakpumps. Hij mocht het linker schoen tje even mee naar huis nemen om te kijken of zijn vrouw er in kon. In een andere winkel van dezelfde firma kwam even later een keurig verborgde heer binnen, die ook schoentjes voor zjjn vrouw zocht. Ook zijn oog viel op een paar lakpumps en hij mocht het rechter schoentje even mee naar huis nemen. In geen van beide winkels heeft men de heer terug gezien. En volgens de beschrijvingen leken de twee heren evenveel op elkaar als de twee schoen tjes, die tezamen een paar vormden. IN EEN KRANT te An chorage in Alaska plaatste een jongeman, die een baantje zocht, een advertentie, waarin hij onder meer van zich zelf zei; „Jonge man, op dit ogenblik nuchter, niet verwaand, zelfs bereid om. portier te worden, zoekt vooraanstaande positie. Zat op school zestien jaar in dezelfde klgs, trouwde met de onderwijzeres". PEN NIEUWE Britse straaljager, eén Arm strong Whitworth Mete or, waarin de piloot op zijn buik liggend de in strumenten bedient, heeft zijn eerste vlucht ge maakt. In verscheidene landen wordt reeds jaren lang geëxperimenteerd met vliegtuigen, waarin de bestuurder voorover ligt. Door deze houding heeft hij namelijk niet zo veel te lijden van de geweldige krachten, waaraan hij bij scherpe wendingen en steile duikvluchten bloot staat, als wanneer hij rechtop zit. In laatstgenoemde houding wordt vaak de bloedsomloop zo ge stoord, dat de piloot tij delijk het bewustzijn verliest. [N AMSTERDAM is deze week een plaatselijke afdeling van de nog jon ge, in Grevenbicht gebo ren Nederlandse Vrijge- zellenbond opgericht. De zaal van restaurant De Kroon, welke driehonderd mensen kan bevatten, bleek veel te klein te zijn. De avond werd ingeleid met een redevoering over „De ingewikkelde pro blemen van het ongehuwd zjjn voor volwassenen", waaruit een innig mede leven bleek met de in ver waarlozing en eenzaam heid verkommerende vrijgezel. Honderden ga ven zich na afloop als lid op. Men moet minstens dertig jaar oud. zijn en natuurlijkongehuwd. FEN VAN DE MEEST kenmerkende sympto men van onze gecompli ceerde moderne samen leving is wel, dat men helemaal niets meer mag. Zelfs niet het blazen op een simpel en primitief fluitje, onder bepaalde omstandigheden althans. Een dienstplichtig ser geant uit Steenwijk zat namelijk vorig jaar in een trein, welke van het station Hengelo vertrok, en gaf toen een forse stoot op zo'n eenvoudig muziekinstrumentje. Het gevolg was, dat de ma chinist uit alle macht remde en de trein tot stilstand bracht. De krijgsraad heeft de ser geant nu een tientje boete opgelegd, ook al legde de jeugdige onder officier uit, dat hij tot zijn onbezonnen en on verantwoordelijke daad was gekomen onder de invloed van zijn recente bevordering en van een familiefeestje, waarheen hij op weg was. HET GEBOORTEHUIS van de schilder Adolf Hitler in Braunau is nu formeel overgedragen aan de vrouw, die in 1938 gedwongen was het aan de Nazi's te verko pen. Deze vrouw, Kres- zenzia Pommer, die ein delijk haar proces voor herstel van eigendom heeft gewonnen, wil de herberg, die zij in het huis hield, weer openen. De Amerikanen willen echter niet hebben, dat Kreszenzia haar herberg als Hitiers geboortehuis adverteert. Er zou eens een verfsmaakje aan de dranken kunnen zittten. De cijfers, waarmee de burgerlucht vaart te rekenen heeft, hebben tegen- woordig een dusdanig duizelingwek kende omvang aangenomen, dat men bij de K.L M. voor het verwerken hiervan thans een wonderbaarlijke brem gebruikt, dat in staat is de mgewikkeiIdste rekenkundige problemen in een minimum van tijd op te* lossen. Deze robot, een vernuftige, electronische rekenmachine, geïmporteerd uit Amerika, bevindt zien in het hoofdkantoor van de K.L.M. te Den Haag. Het apparaat, dat er uitziet als een rechthoekige kast, kan 360.000 rekenkun dige handelingen per uur verrichten. De hersenwindingen bestaan uit ontelbare electrische draden en als dit machtige machinale brein werkt, gaan er gelijk tijdig talloze lampjes op. De machine, die werkt met 1200 radiolampen intwee- tallig stelsel is gekoppeld aan een mechanische ponsmachine. De machine is zo eerlijk, dat als ze eens een fout mocht maken, ze deze door middel van een rood licht kenbaar maakt. m Aan de binnenkant van de deur van de machine bevindt zich een wirwar van draden, waartussen tientallen lampjes aanhoudend aan en uitgaan. Dat is het telwerk, waar alle rekenkundige handelingen, als optellen, aftrekken, ver menigvuldigen, worteltrekken enz. zich afspelen. De niet minder ingewikkelde achter-wand is het geheugen van de machine. De mechanische brem heeft minder tijd nodig, om de ingewikkeldste formules feilloos te berekenen, dan de tijd, die de mens nodig heeft om de formule te lezen. £)E totale detailhandel heeft in 1950 voor een waarde van bijna 7,5 mil liard gulden omgezet; de circa 100.000 ambachtsvestigingen verwerkten in 1947 een bedrag van ruim 1,3 milliard gulden, terwijl de ruim 31.000 horeca bedrijven in 1948 een omzet hadden van bijna 0.5 milliard gulden. Per hoofd van de bevolking werd circa 723 gulden via de détailhandel, ruim 130 via de ambachtsondernemin gen en bijna 50 gulden via het horeca bedrijf besteed. Wat de détailhandèl betreft zijn deze cijfers 475 gulden voor het platteland en 847 gulden voor de stedelingen. De Nederlander brengt veruit zijn meeste geld naar de manufacturiers en kruideniers, namelijk naar beiden meer dan 100 gulden per jaar! Minder dan 100, maar meer dan 50 gulden per jaar ontvangen de slager en het horeca bedrijf. Tussen 25 en 50 gulden gaat naar de melkboer, de bakker, het me- talenverwerkende ambacht, de groente boer, de sigarenwinkelier en de kolen handelaar. Meer dan 10 gulden, maar minder dan 25 gulden wordt besteed bij de bouw- en aardewerkambachten, bij de schoenwinkelier, de woningin richter, de houtverwerkende ambach ten, de rijwielhandelaar, de kleer maker, de distillateur, de drogist en de handelaar in ijzerwaren. De overige winkeliers en ambachts ondernemers ontvangen van de meeste Nederlanders nog geen 10 gulden per jaar. Voor een drietal winkelgroepen komt in de nota een berekening voor van de onkosten inclusief bet gewaardeerde loon van de eigenaar in vergelijking met de brutowinst, d.w.z. de omzet minus de inkoop. Hieruit blijkt, dat de kleinere kruideniers met een geringer eigen inkomen genoegen moeten nemen. problematiek zullen brengen. Met de voorbereidingen is een begin gemaakt. De belastingverlaging gaat uiter aard ook niet ongemerkt aan de mid denstand voorbij. De kwestie van de sociale zekerheid valt niet onder Economische Zaken, doch onder het departement van So- Deze grafiek vergelijkt de omzetten van filialen, middenstandswinkels en totale vestigingen en geeft daarnaast een overzicht van de detailhandel- omzet van de middenstand. (Van onze parlementaire redacteur) HET middenstandsvraagstuk in ons land is ais landelijk probleem voor het eerst aan de orde gesteld in het begin van deze eeuw. In 1901 had de toenmalige eerste minister, dr A. Kuyper, er in de Tweede Kamer reeds op gewezen, dat de middenstand, wat initiatief en acti viteit betrof, ver bij de arbeidende klasse ten achter stond en dat het de regering eerst mogelijk zou zijn na te gaan, of ook in het belang van die klasse iets kon worden gedaan, als zij daarvoor zelf opkwam, uit eigen initiatief en met meer kracht. Dr Kuyper liet het niet bij raadgevingen op congressen, hij toonde zijn belang stelling voor het probleem ook door daden, hetgeen o.a. tot uitdrukking kwam in de instelling van een staats commissie, die behalve een enkel succes ook teleur stellingen boekte. Na het aftreden van dr Kuyper ver minderde echter naar het scheen de regeringsbelang stelling. £)E EERSTE wereldoorlog veroorzaakte belangrijke maatschappelijk en politieke verschuivingen. Het begin van een nieuw maatschap pelijke ordening kwam tot stand, die onder meer met zich bracht, dat de regering een ruimer gebruik ging maken van voorlichting door lichamen, voortgeko men uit kringen van het particuliere bedrijfsleven. Naast de Hoge Raad van Arbeid en de Nijverheids- raad ruimde minister Aal berse ook een plaats in aan de middenstand (Midden standsraad). Inmiddels was ook de si tuatie van de middenstand grondig gewijzigd. Tal van zakenlieden hadden tijdens de oorlogsjaren winsten be haald. Toen e hter de Vre de van Versailles het ein de van een toestand van overspannen oorlogsecono mie inluidde en daarna grote verliezen werden ge leden. dreigde een debacle. In 1927 werd de Neder landse Middenstandsbank opgericht, geruggesteund door de regering. Korte tijd later brak de grote econo mische crisis uit, toen kwam eerst recht aan het licht hoe zwak het merendeel der middenstandsonderne mingen gefundeerd was. Nadat minister Aalberse omstreeks 1920 de positie van de middenstand in de maatschappelijke organen had geregeld, nam minister Verschuur, tien jaar latei- de economische ordening ter hand, die meer dan voor heen gefundeerd zou zijn op kennis van de economi sche problemen (oprichting Economisch Instituut voor de Middenstand). Het belangrijkste wetge vende werkstuk uit deze tijd was de Winkelsluitingswet 1930. Intussen woekerde het proces van de economische crisis door, die de totstand koming van de Vestigings wet Kleinbedrijf 1937. de hoeksteen van het midden standsbeleid sinds 1937, tot een dwingende noodzaak maakte. De oorlog van 1940 maak te een eind aan veel, dat in de voorgaande jaren ont staan en gegroeid was. In 1941 werden alle midden standsorganisaties opgehe ven en vervangen door de z.g. Woltersomse organisa tie. De vestiging van nieu we ondernemingen werd over het gehele midden standsterrein aan banden gelegd door het Besluit Al gemeen Vestigingsverbod Kleinbedrijf 1941. Eerst na de bevrijding kon het wetgevend werk op middenstandsgebied opnieuw worden opgenomen. Zo kwamen tot stand de nieu we Wet op de Kamers van Koophandel en de Wet op de Bedrijfsorganisatie. Deze beide wetten waren van veel betekenis voor de mid denstand. Voorts zij gewe zen op de Winkelsluitings wet 1951. Tenslotte werd bij de Sta ten -Generaad op 16 Maart 1952 het ontwerp van de Vestigingswet Bedrijven in gediend en resp. op 21 Maart en 22 Juni 1952 ont werpen tot wijziging van de wetten op het Handelsre gister en op de Handels naam. Over een wettelijke regeling van het cadeaustel sel werd het advies van de S.E.R. gevraagd en vervol gens een ontwerp van wet gereed gemaakt. QLIJKENS het Middenstandsrap port bedroeg de gemiddelde omzet per jaar per winkel van alle detailhandelsvestigingen in 1950: 39.500 gulden; respectievelijk 45.000 gulden voor de buurtwin- kels, 28.600 gulden voor de wijk winkels en 24.700 gulden voor de centrumwinkels. Wanneer het filiaalbedrijf bui ten beschouwing wordt gelaten, bedroeg in 1950 de gemiddelde omzet per vestiging van alle mid denstandsvestigingen in de détail- handel, het ambacht en de horeca tezamen circa 25.000 gulden, de gemiddelde omzet van alle mid denstandswinkels 33.100 gulden, van de ambachtsvestigingen 13.800 gulden en van het horecabedrijf ongeveer 16.000 gulden. ln deze grafiek wordt het verschil belicht tussen de inkomens van on dernemers met en zonder vak opleiding. Ongeveer duizend Deense school kinderen zullen op 18 Februari in het stadhuis van Kopenhagen tegenwoor dig zijn bij het uitreiken van de prijzen voor de beste opstellen over Nederland, welk het Nederlandse ge zantschap in Denemarken in samen werking met het Deense ministerie van Onderwijs had uitgeschreven naar aanleiding van het officiële bezoek, dat koningin Juliana en prins Bern- hard vorig jaar aan Denemarken heb ben gebracht. Het uitreiken van de prijzen (o.m. drie reizen van twee weken naar en door Nederland) za] geschieden door de Burgemeester van de Deense hoofd stad, de heer H. P. Soerensen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1954 | | pagina 5